İçeriğe atla

Eski Osmanlı topraklarında şu an bulunan devletler listesi

Osmanlı hâkimiyeti ve himayesi altında kalmış ülkeler (kısaca Osmanlı coğrafyası) ve Osmanlı'ya bağlı kalma süreleri aşağıda belirtilmiştir.

Doğrudan Osmanlı Devleti'ne bağlı toprakların listesi

1683 yılında Osmanlı İmparatorluğu

Avrupa

BayrakDevletDönemiToplam Süre O dönemki adı
Türkiye1299/1516-1922[1]406/623 yılAnadolu Eyaleti,[2] Karaman Eyaleti, Sivas Vilayeti vs.
Bulgaristan1363[3]-1878/1908/1913515/545 yıl/Sofya Vilayeti, Tuna Vilayeti, Doğu Rumeli Vilayeti
Kuzey Makedonya1371-1913542 yılManastır Vilayeti
Yunanistan1393/1456/1460[4] 1830[5][6] /1913370/437/520 yılMora-Teselya
Sırbistan1459-1878[7]/1913419 yılBelgrad Paşalığı, Niş Eyaleti
Karadağ1479-1878399 yılKaradağ Kazası, İşkodra Vilayeti, Yenipazar Sancağı
Bosna-Hersek1463-1878/1908415/445 yılBosna Eyaleti,[8][9] Hersek Eyaleti[10]
Hırvatistan1540-1687147 yılBosna Eyaleti, Kanije Vilayeti
Kosova (de facto)1389-1913[11]524 yılKosova Vilayeti
Romanya1394/1538/1541-1878484/340/337 yılEflak Voyvodalığı, Boğdan Voyvodalığı, Erdel Voyvodalığı
Moldova1538-1812274 yılBesarabya
Ukrayna1478-1774296 yılKırım Hanlığı, Podolya, Kazak Hatmanlığı, Özi Vilayeti
Macaristan1526-1686/1718160/192 yılBudin Paşalığı, Kanije Vilayeti, Eğri Vilayeti, Temeşvar Vilayeti
Slovakya1663-168522 yılUyvar Vilayeti, Orta Macar Krallığı
Arnavutluk1385/1479-1912527 yılİşkodra Vilayeti, Kosova Vilayeti, Yanya Vilayeti

Kafkasya

DevletDönemiToplam Süre O dönemki adı
Gürcistan1480-1829/1878/1918349/398 yıl/1 yılÇıldır Eyaleti, Abhaz Memleketi, Açıkbaş Hanlığı
Ermenistan1553-1555, 1578-1605, 1724-173641 yılRevan Vilayeti
Azerbaycan1578-1604, 1724-173626 yılŞirvan
Rusya (Kafkasya)1475-1829, 1918355 yılDağıstan, Kabartay[12]

Ortadoğu

DevletDönemiToplam SüreO dönemki adı
Irak1514-1918404 yılMusul, Bağdat, Basra
Suriye1516-1918402 yılHalep Vilayeti, Şam Vilayeti
Ürdün1516-1918402 yılŞam Vilayeti
İsrail1516-1918402 yılKudüs-i Şerif Mutasarrıflığı
Lübnan1516-1918402 yılCebel-i Lübnan Mutasarrıflığı
Filistin1516-1917401 yılKudüs-i Şerif Mutasarrıflığı
Kuveyt1538-1899/1913361/375 yılKuveyt Kazası, Basra Vilayeti
Suudi Arabistan1517-1803/1811-1919393 yılMekke Şerifliği, Al-Ahsâ Vilayeti, Necit Kazası
Katar1871-191342 yılKatar Kazası
Bahreyn1534-1559, 1830-186156 yılBahreyn Emirliği
Yemen1538-1635/1869-1918146 yılYemen Vilayeti
Umman[13]1551-1552/1581-15888 yılMaskat
Batı İran1585-1603/1635-1639/1724-1730/1915-1917/191828 yılAzerbaycan/Luristan/Irak-ı Acem
KKTC (de facto)1571-1878/1914307/343 yılKıbrıs
Kıbrıs Cumhuriyeti1571-1878/1914307/343 yılKıbrıs

Afrika

DevletDönemiToplam SüreO dönemki adı
Mısır1517-1882/1914/1923[14]365/397 yılMısır
Libya1530/1551-1912382 yılTrablusgarp-Bingazi-Fizan
Cezayir1515-1830315 yılCezayir, Fizan Kazası
Tunus1512-1535 1569-1573[15] 1574-1881307/330 yılTunus
Sudan1517-1882/1914/1923[16]365/397 yılNübye, Darfur, Kordofan
Güney Sudan1821-191493 yılBahr-ül Gazel
Eritre1555-1885330 yılHabeş Eyaleti
Cibuti1555-1884329 yılHabeş Eyaleti
Somali1554-1885361 yılHabeş eyaleti/Zeyla Kazası
Fas[17][18][19][20]1545-1549,[21][22][23] 1554, 1558-?[24][25][26] 1576-1603[26][27][28][29][30][31][32][33] 1609-1627 (Marakeş)[27][28] 1638-1654[27][28] 1792-1795 (kuzeyinde)[34]20 yılFas Sultanlığı
Doğu Fas1517-1830313 yılCezayir Paşalığı
Doğu Etyopya[35]1874-18828 yılHarar Emirliği
Nijer[36][37]1875-190631 yılFizan Sancağı/Kavar Kazası
Çad[37][38]1875-191237 yılFizan Sancağı/Reşade Kazası
Kenya[39][40][41][42]1584-15895 yılMombasa
Uganda[43]1872-188210 yılHatt-ı Üstüva Vilayeti

Diğer

Himaye Bölgeleri

Doğu Avrupa

Lehistan Krallığı

Lehistan-Litvanya Birliği Bayrağı

Osmanlı Devleti, Doğu Avrupa'da 1576 yılında Lehistan krallığını himaye altına alarak, nüfuzunu Belarus, kuzey Ukrayna, Letonya, Litvanya, Estonya topraklarına kadar genişletmiş ve Baltık Denizi'ne kadar uzanmıştır.[44] Sokullu Mehmet Paşa Fransız Valois hanedanı mensubu Henryk II Walezy'nin taç giymek üzere Fransa'ya kaçmasının ardından Polonya'da çıkan veraset kavgalarına müdahale etmiş ve o dönem Osmanlı Devleti'ne bağlı olan Erdel'in voyvodası Stefan Báthory'yi "Lehistan Kralı" olarak seçtirmiştir. Adıgeçenin hükümdarlığının son yıllarına doğru Osmanlı nüfuzu zayıflamış, 1586'da tahta geçen Zygmunt III Vasa döneminde tamamen kaybolmuştur.

Eski Altın Orda Hanlıkları

Çeşitli tarihlerde Kazan Hanlığı[45] (1521-1531, 1533-1546, 1546-1551), Kasım Hanlığı (1486-1512)[46] Nogay Hanlığı (1548-1711),[47] Astrahan Hanlığı (1532-1549) ve Başkırdistan Hanlığı (1656-1738)[48] Osmanlı himayesine girmişti.

Haraç veren devletler

Avusturya (1533-1606) ve Venedik (1517-1699) Osmanlı Devleti'ne, Rusya (1480-1677) ve Polonya (Lehistan) ise Osmanlı Devleti'ne bağlı konumdaki Kırım Hanlığı'na vergi veren (Haraçgüzar) devletler olmuşlardır.Ayrıca Amerika Birleşik Devletleri 5 Eylül 1795 imzalanan ABD-Osmanlı Sözleşmesi ile Osmanlı'ya vergi ödemiştir. Fransa da Osmanlı Devleti'ne haraç veren devletler arasında olmuştur.

Asya

Orta ve Güneydoğu Asya

Osmanlı Devleti 16. yüzyıldan itibaren önce İran'a sonra Rusya'ya karşı Orta Asya'da bulunan Türk Hanlıklarıyla ilişkiye girmiş, Orta Asya'daki bu hanlıklar özellikle 19. yüzyılda kendilerine yönelik Rus ve Çin tehdidine karşı Osmanlı Devletine tabiiyet arzetmişlerdi (Buhara ve Kaşgar Hanlıkları gibi). Bunun dışında Güneydoğu Asya'da Açe Sultanlığı önce Portekiz daha sonra Hollanda tehdidine karşı Osmanlı tarafından himaye edilmişti. Ayrıca yine Orta Asya'da Rus tehdidine karşı, Güneydoğu Asya'da da sömürgeci Batı devletlerine karşı farklı zamanlarda çeşitli hanlıklar ve sultanlıklar Osmanlıyla işbirliğine girmiş ve tabiiyet arzetmişlerdi.

Arabistan içleri ve Umman

Arabistan içleri, yerli hânedânlar ve bunların başında bulunan şeyh veya emîr denilen mahalli idareciler tarafından idare ediliyordu. Arabistan'ın batı kesimini Cidde'de oturan Osmanlı beylerbeyi ve doğu kesimini de Bağdad veya Basra beylerbeyi ve bir zamanlar da Lahsâ beylerbeyi idare ediyordu. Bunlar, yerli emir ve şeyhleri sadece koordine etmekteydiler. Mekke ve Hicaz'ın tümü ise, tamamen Hâşimîler neslinden gelen ve Şerîf denilen idareciler tarafından yönetiliyordu. Umman'da ve Basra Körfezi'nde ise gücünü 16. yüzyılın sonundan itibaren itibaren Portekize kaptırmıştır. Katar ve Bahreyn de ise, 1871'de Katar emirinin daveti üzerine Katar'a Osmanlı askeri yerleşmiş ve El Sani ailesi Osmanlı kaymakamı olarak görev yapmaya başlamıştır. Fakat Osmanlı himayasi hem pek etkili olmamış, hem de kısa sürmüştür. 19. yüzyılda hem Mısır hem Osmanlı kuvvetlerinin Arabistan içlerine yaptıkları seferlerle buradaki yerel yönetimlere son verilmiştir.

Afrika

Fas Sultanlığı

Kuzey Afrika'da Fas Sultanlığı ilk kez 1553 yılında himaye altına alınmıştır. Dost Vattasiler'in devrik kralı Abou Hassoun'un yardım desteğini yanıtsız bırakmayan Cezayir Valisi Salih Paşa o yıl Fes kentine girerek adı geçeni tahta çıkarmıştır. Ancak 1554 Eylül'ünde Saadi lideri Muhammad al-Şeyh Fez kentini geri almıştır. Böylece Fas'taki Osmanlı himayesi bir yıl sürebilmiştir.

1576 yılında ise bu defa Saadilerden Abdülmelik, Fas Kralı yeğeni Muahmmed al-Mütevekkil'i devirmek ve tahta geçmek için Osmanlılardan yardım istemiş, hatta Osmanlıların Tunus'u fethiyle sonuçlanan sefere (1574) de katılmıştır. 1576 yılında tekrar Fez'e giren Osmanlı ordusu al-Mütevekkil'i devirerek Abdülmelik'i tahta çıkarmıştır. Böylece Fas tekrar Osmanlı himayesine girmiştir.

Devrik Sultan al-Mütevekkil Portekizlileri yardıma çağırınca, Portekiz Kralı Sevastiao ile al-Mütevekkil'in bir yanda, Osmanlı ordusunun desteklediği Abdülmelik'in diğer yanda çarpıştığı Vadiyüsseyil Muharebesi meydana gelmiştir. (4 Ağustos 1578) Savaş neticesinde üç kral da maktul düşmüş, Portekiz ordusu iki yıl sonra İspanya egemenliğine düşecek kadar (1580) örselenmiş, Portekiz Donanması Tanca açıklarında Osmanlılarca imha edilmiş, Osmanlı yanlısı Ahmed al-Mansur tahta çıkmıştır. Osmanlılar, geride devre dışı kalmış, hatta egemenliğini kaybetmiş bir Portekiz ile Cezayir için tehdit arzetmeyen ve Osmanlı'ya eğilimli bir Fas sultanı bırakarak Fas topraklarından çekilmişlerdir. Fas, 1576'dan 1603'e kadar bir Osmanlı vasalı olarak kaldı.[27][28]

Portekiz tehdidinden ve iç karışıklıklardan kurtularak istikrara kavuşan Fas Sultanlığı bugünkü Moritanya, Senegal, Gambiya'yı fethetmiş, 1591'de Songhay İmparatorluğu'nu yıkarak bugünkü Nijer, Mali ve Burkina Faso topraklarını ele geçirmiştir. Bu süre zarfında Fas, hükümdarın öldüğü 1603 yılına kadar bir Osmanlı vasalıydı.[27][28] 1609'da Marakeş hükümdarı 1627'ye kadar Osmanlı vassalı oldu ve tüm Fas'ı yöneten oğlu 1638'de 1654'e kadar Osmanlı vassalı oldu.[27][28]

1692'de Cezayir Dey'i Fas'a savaş açtı ve Moulouya savaşında Fas ordusunu tamamen yendi. Fas Kralı teslimiyet göstergesi olarak yeri üç kez öptü ve Fas'taki Moulouya nehrine kadar uzanan Osmanlı yönetimini kabul etti.[49][50][51][52] 1701'de Fas Kralı Cezayir'e 50.000 askerle saldırdı, ancak Chelif savaşında sadece 7.000 Türk tarafından yenildi, 3.000 Fas kafası kesilerek ödül olarak alındı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun sınırı Moulouya nehrinde kaldı.[53][54]

‪1785'te Fas Kralı, Osmanlı'ya tabi olduğunu söyledi.[55]

Merkezi Afrika ve Sahra Çölü

1552 yılında Cezayir Valisi Salih Reis ilk kez Sahra Çölü'ne yürüyerek Ouargla ve Touggourt kentlerini zaptetmiştir.[56] 1554 yılında ise Fizan bölgesi Trablusgarp Eyaletine katılmıştır. Turgut Reis'in valiliği sırasında Çad ve Nijer topraklarıyla Nijerya ve Kamerun'un kuzeyine egemen olan Kanem-Bornu Devleti elçi göndererek Osmanlı Devleti'nin metbuluğunu tanıdığını beyan ederek, Sahra-Trablusgarp kervan yolunun eskisi gibi kendilerine açık olmasını talep etti. Bu şekilde ilk Osmanlı-Bornu ilişkileri kurulmuştur. 1555 yılında bir anlaşma da imzalandı. Bu, bir ticaret anlaşması ve dostluk ittifakı niteliği de taşıdı. 1574 yılında Sultan III. Murat zamanında da Kanem Bornu'dan bir elçi heyeti İstanbul'a geldi. Osmanlı Devleti, Kanem Bornu'dan Mekke ve Medine'ye giden Hac ve Ticaret yolunun güvenliğini sağlamayı taahhüt emiş, buna karşılık Kanem Bornu, Kuzey Sudan'dan gelen ve Büyük Sahra yolu ile Kuzey Afrika'daki Osmanlı limanlarına ulaşan altın yolunun güvenliğini sağlamıştır. Stratejik amaçlı bu ittifak, Amerika'nın keşfinden sonra Avrupa'ya çok miktarda gelen kıymetli madenler karşısında Osmanlı devletinin altın ihtiyacını güvenlik altına alma kaygısından kaynaklanmıştır. Öte yandan, Batı Afrika'da etkili olan Portekiz, Büyük Sahra'dan geçen altın yolunu Fas'ın da yardımı ile Atlas Okyanusu'na kaydırma çabasındaydı.[57] 1580'de Bornu Sultanı İdris Alaoma Osmanlı Devleti'ne yeniden elçi göndererek tâbi olduğunu yinelemiş ve bu sefer ateşli silah gönderilmesi talebinde bulunmuştur. Dönemin padişahı III. Murad bugün Nijerya'da yer alan Bornu'nun başkenti Ngazargamu'ya 200 kişilik bir elçilik ve silahtar heyetiyle birlikte talep edilen silahları göndermiş ve bu şekilde ateşli silahlar tarihe ilk kez Sahra'ya girmiştir.[58] Bu talebin yerine getirilmesiyle Sultan Alaoma XIX. yüzyılın sonuna kadar bölgede tek egemen devlet olacak sultanlığının sınırlarını genişletmiş, Sahra ticaret yollarını da güvenlik altına alarak ülkesini refaha kavuşturmuştur.

Daha sonra, Avusturya (1593-1606), Lehistan (1620-21) ve İran savaşları (1578-90, 1603-12, 1615-18, 1623-39), Celali isyanları, ayrıca Trablusgarp Vilayetinin merkez denetiminden uzaklaşması sonucunda iç sorunlarla da boğuşan Osmanlı Devleti'nin bölgeyle ilişkisi kesilmiştir. Osmanlı Devleti, bölgedeki hukukunu Fransız sömürgeciliği Batı Afrika'ya yayılırken bölgedeki Müslüman krallık ve sultanlıkların ve bu arada Bornu'nun, yardım talebi üzerine hatırlamıştır. Ancak 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından ordusu iyice örselenmiş olan Osmanlı Devleti, diplomatik girişimlerle sonuç almaya çalışmış, ancak bölgenin tedricen Fransız işgaline girmesini engelleyememiştir.

Doğu Afrika

Doğu Afrika'da ise 16. yüzyılın başlarından itibaren bölgede bulunan çok sayıda küçük sultanlık Osmanlı Devletinden Portekiz tehlikesine karşı yardım almaya başlamış ve Osmanlı Devleti 1585-1586 yılları arasında Somali'den Maputo'ya (Mozambik'e) kadar olan bölgede denetimi elinde bulundursa da 1589'dan itibaren üstünlüğü Portekizlilere kaptırmıştır.

Orta Afrika'da ise 19. yüzyılın 2.yarısından itibaren Uganda'da Hattı-İstiva Eyaleti kurulmuş, devletin nüfuz alanı, bu eyaletin çevresinde bulunan yerli hanedanlarla yapılan himaye antlaşmalarıyla, bugünkü Kongo, Orta Afrika Cumhuriyeti, Ruanda ile Burundi'ye kadar genişlemiştir. Ancak özellikle Uganda çevresindeki hanedanlar sık sık taraf değiştirmekte; bazen Avrupa tarafında olurlarken, bazen Osmanlı tarafına geçmekteydiler.

Hilafeten bağlı yerler

Hindistan Müslümanları (Pakistan, Hindistan ve Bangladeş),[59] Sri Lanka,[60] Maldiv Adaları,[61] Afganistan, Singapur,[62] Malezya,[63] Endonezya,[64] Komorlar, Kenya,[65] Tanzanya,[65] Mozambik,[65] Güney Afrika Cumhuriyeti,[66] Batı Türkistan Hanlıkları (Hive, Buhara ve Hokand Hanlıkları),[67] Doğu Türkistan[68][69]

Osmanlı donanmasının ve ordusunun değişik sürelerde bulunduğu ülkeler

Fransa,[70] İspanya,[71] Portekiz,[71] İtalya, Malta,[72] İngiltere,[73] Monako,[74] Hollanda, Belçika, İsveç,[75] Norveç,[75] İzlanda,[76] İrlanda,[77] Cebelitarık, Danimarka,[75] Hindistan,[78] Pakistan,[79] Almanya, Lihtenştayn, Çekya, Avusturya,[80] İsviçre, Grönland, Kanada,[81] Endonezya, Sri Lanka

Osmanlı donanmasının ve ordusunun bazı bölgelerini değişik sürelerde elinde tuttuğu ülkeler

İngiltere,[73] İrlanda, İspanya,[71] İtalya, Fransa (Korsika), Malta, İzlanda,[76] Portekiz[71]

Osmanlı yayılma sahası ile ilgili kitaplar

  • Ahmet Akgündüz, Bilinmeyen Osmanlı, İstanbul 1999,
  • Ahmet Kavas, Geçmişten Günümüze Afrika, İstanbul 2005,
  • Ahmet Kavas, Osmanlı-Afrika İlişkileri, TASAM Yayınları, İstanbul 2006,
  • Hatice Uğur, Osmanlı Afrikası'nda Bir Sultanlık: Zengibar, İstanbul: Küre Yayınları, 2005. Bağlantı[]
  • Türkiye Gazetesi, Osmanlı İmparatorluğu Ansiklopedisi
  • 1970 Hayat Ansiklopedisi
  • Erhan Afyoncu, Sorularla Osmanlı İmparatorluğu
  • İlber Ortaylı, Osmanlılar
  • Ahmet Kavas'ın eserlerinden:
    • Osmanlı Devleti’nin Afrika Kıtasında Hakimiyeti ve Nüfuzu”, Yeni Türkiye Dergisi Osmanlı Özel Sayısı, I, 421-430 (2000). Aynı makalenin İngilizce tercümesi. “The Dominance and Influence of the Ottoman Empire on the African Continent”, The Great Ottoman, Turkish Civilisation, Ankara 2000, I, s.248-258.
    • “Osmanlı Devleti’nin Müslüman Harar Emirliğiyle Münasebetleri ve Hristiyan Habeşistan (Etiyopya) İmparatorluğu İle Yakınlaşmasına Etkisi”, Pax Ottomana Studies in Memoriam Prof. Dr. Nejat GÖYÜNÇ, Sota-Yeni Türkiye Yayınları, Haarlem-Ankara 2001, s.443-464.
    • “Büyük Sahra’da Gat Kazasının Kurulması ve Osmanlı Tevarik Münasebetleri”, İslam Araştırmaları Dergisi, 3, 171-196 (1999).
    • “Osmanlı-Tîbû Münasebetleri: Büyük Sahra’da Reşâde (Çad) ve Kavar (Nijer) Kazalarının Kurulması”, İslam Araştırmaları Dergisi, 4, 69-104 (2000).
    • “Fransa’nın Kuzey ve Bati Afrika’da Uyguladığı İslam Siyaseti: Sultan Reşad’ın Yayınladığı Cihad Çağrısının Reddi Meselesi”, Dini Araştırmalar, 6, 23-50 (Nisan 2000).
    • “Afrika’nın Sömürgeleştirilmesi Öncesinde Rabih b. Fazlullah’ın Kurduğu Son Biladu’s-Sudan Devleti ve Fransa’yla Mücadelesi”, Osmanlı Araştırmaları, XX, 9-35, (2000).
    • “Doğu Afrika Sahilinde Osmanlı Hakimiyeti: Kuzey Somali’de Zeyla İskelesinin Konumu (1265-1334/1849-1916), İslam Araştırmaları Dergisi, sayı: 5, 2001, s.109-134.
    • “Türk Akademik Araştırmalarında Fakir Bir Alan: Osmanlı Afrikası”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi (Talid), Cilt:1, Sayı: 2, 2003, Bilim ve Sanat Vakfı Türkiye Araştırmaları Merkezi, İstanbul, s.513-528.
    • “Osmanlı Devleti’nin Kuzey Afrika’da Yerli Halkla Münasebetleri”, Osmanlı Dünyasında Bilim ve Eğitim Milletlerarası Kongresi, İstanbul, 12-15 Nisan 1999.

Kaynakça

  1. ^ Nutuk, s. 495.
  2. ^ Mehmet İpşirli, "Beylerbeyi", İslam Ansiklopedisi, c.6, İstanbul 1992, s.69.
  3. ^ Sedlar, Jean W., East Central Europe in the Middle Ages, 1000-1500, (University of Washington Press, 1994), 385.
  4. ^ Osmanlı Tarihi, Lacivert Yayınları, syf:87
  5. ^ Constantin Giurescu. Istoria Românilor. Bucureşti, 1938.
  6. ^ Nicolae Iorga. Istoria Românilor. Bucureşti, 1934.
  7. ^ TAYLOR, A. J. P. (1954): The Struggle for Mastery in Europe 1914-1918, Oxford University Press, p. 253.
  8. ^ Aličić, Ahmed S. Uređenje bosanskog ejaleta od 1789. do 1878., Orijentalni Institut u Sarajevu, Sarajevo, 1983, p 35.
  9. ^ Šabanović, H. Bosanski pašaluk, ND BiH, Sarajevo, 1959.
  10. ^ Dr. Lazar Tomanović, Petar Drugi Petrović - Njegoš kao vladalac, Novi Sad - Srbinje, 2004.
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2010. 
  12. ^ Broxur, Marie Bennixen; Avtorkhanov, Abdurahman, "The North Caucasus Barrier: The Russian Advance towards the Muslim World", C. Hurst & Co. Publishers, 1996 pp. 18-44.
  13. ^ Ozbaran, Salih "The Ottoman response to European Expansion. Studies on Ottoman-Portuguese relations in the Indian Ocean and Ottoman administration in the Arab lands during the Sixteenth Century" xv, Analecta Isisiana XII, The Isis Press, 1994, Istanbul, Turkey
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2022. 
  15. ^ Crusaders in the Far East: The Moro Wars in the Philippines in the Context of the Ibero-Islamic World War 3 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Charles A. Truxillo Jain Publishing Company, p. 73.
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2013. 
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2008. 
  18. ^ Andrew C. Hess, “The Battle of Lepanto and Its Place in Mediterranean History,” in: Past and Present, No. 57. (Nov., 1972), pp. 53-73
  19. ^ Öztuna,Yılmaz, Büyük Türkiye Tarihi, cilt 4/14 (De grote geschiedenis van Turkije; deel 4 van 14), İstanbul 1983, pp. 343-357.
  20. ^ Kingross, Lord, "The Ottoman Centuries", New York 2002, pp. 273-277.
  21. ^ Jamil M. Abun-Nasr (20 August 1987). A History of the Maghrib in the Islamic Period. 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Cambridge University Press. p. 156. ISBN 978-0-521-33767-0.
  22. ^ Ahmad Al-Mansur: Islamic Visionary 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - p. 11 Richard Lee Smith Pearson Longman,
  23. ^ The Last Great Muslim Empires 20 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. p. 103. By H. J. Kissling, Bertold Spuler, N. Barbour, J. S. Trimingham, H. Braun, H. Hartel
  24. ^ La bataille de l'Oued el-Makhâzen: dite bataille des Trois Rois 29 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (4 aout 1578)‬. P.196. Pierre Berthier‬. Editions du Centre national de la recherche scientifique
  25. ^ al-Ḥayāh al-iqtiṣādīyah lil-wilāyāt al-ʻArabīyah wa-maṣādir wathāʼiqihā fī al-ʻahd al-ʻUthmānī, Volume 3. P.107.‬ ‪Markaz al-Dirāsāt wa-al-Buḥūth ʻan al-Wilāyāt al-ʻArabīyah fī al-ʻAhd al-ʻUthmānī,‬
  26. ^ a b ‎مجلة التاريخية المغربية Issues 37-40‬‪ Imprimerie de l'UGTT.
  27. ^ a b c d e f Öztuna, Yılmaz. ‪Bașlangıcından zamanımıza kadar Türkiye tarihi, Volume 7 17 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.‬.
  28. ^ a b c d e f Öztuna, Yılmaz. Sultan Genç Osman ve Sultan IV. Murad 17 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  29. ^ Les Sources inédites de l'histoire du Maroc de 1530 à 1845 8 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. E. Leroux.
  30. ^ La bataille de l'Oued el-Makhâzen: dite bataille des Trois Rois 28 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (4 aout 1578)‬. Pierre Berthier‬. Editions du Centre national de la recherche scientifique.
  31. ^ al-Ḥayāh al-iqtiṣādīyah lil-wilāyāt al-ʻArabīyah wa-maṣādir wathāʼiqihā fī al-ʻahd al-ʻUthmānī, Volume 3. P.119.‬ ‪Markaz al-Dirāsāt wa-al-Buḥūth ʻan al-Wilāyāt al-ʻArabīyah fī al-ʻAhd al-ʻUthmānī,‬
  32. ^ Barletta, Vincent (15 Mayıs 2010). Death in Babylon: Alexander the Great and Iberian Empire in the Muslim Orient: Pages 82 and 104 (İngilizce). University of Chicago Press. s. 82. ISBN 978-0-226-03739-4. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2021. 
  33. ^ "Langues et littératures, Volume 1Faculté des lettres et des sciences humaines". 4 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2021. 
  34. ^ Morocco in the Reign of Mawlay Sulayman 15 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Mohamed El Mansour Middle East & North African Studies Press, 1990 - Morocco - 248 pages: Pg 104
  35. ^ “Osmanlı Devleti’nin Müslüman Harar Emirliğiyle Münasebetleri ve Hristiyan Habeşistan (Etiyopya) İmparatorluğu İle Yakınlaşmasına Etkisi”, Pax Ottomana Studies in Memoriam Prof. Dr. Nejat GÖYÜNÇ, Sota-Yeni Türkiye Yayınları, Haarlem-Ankara 2001, s.443-464
  36. ^ Kavas, Büyük Sahra’da Gat Kazasının Kurulması ve Osmanlı Tevarik Münasebetleri", İslam Araştırmaları Dergisi, 3, 171-196 (1999)
  37. ^ a b Kavas, "Osmanlı-Tîbû Münasebetleri: Büyük Sahra’da Reşâde (Çad) ve Kavar (Nijer) Kazalarının Kurulması", İslam Araştırmaları Dergisi, 4, 69-104 (2000)
  38. ^ Triaud, Jean-Louis, "La légende noire de la Sanûsiyya", Editions de la Maison de sciences de l'homme, Paris, pp. 721-735 )
  39. ^ Inalcik, Halil An Economic And Social History Of The Ottoman Empire, Vol 1 1300-1600 pp. 331
  40. ^ Parry, Vernon J., Cook, M. A., A History of the Ottoman Empire to 1730 Cambridge University Press, pp. 122
  41. ^ Casale, Giancarlo, "A Caliph, a Canal, and twenty thousand Cannibals: Global Politics in the 1580s", Journal of World History - Volume 18, Number 3, September 2007, pp. 267-296
  42. ^ Braudel, Fernand, "The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II", University of California Press, July 1996, Volume II"
  43. ^ "Slave trade in the Sudan in the nineteenth century and its suppression in the years 1877-80". 3 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2009. 
  44. ^ Wawrzyniak, Krzyzstof Ottoman-Polish Diplomatic Relations in the Sixteenth Century, The Institute of Economics and Social Sciences of Bilkent University, Ankara, June 2003
  45. ^ Genç, Yusuf İhsan, Başbakanlık Osmanlı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü; Ankara, 2005
  46. ^ Öztuna, Yılmaz, "Devletler ve Hanedanlar: İslam Devletleri", Cilt 1, Kültür Bakanlığı Yayınla"Devletler ve Hanedanlar: İslam Devletleri", Cilt 1, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1996, pp. 551-552
  47. ^ Mühimme Defteri XXXVIII; 98
  48. ^ Öztuna, Yılmaz, "Devletler ve Hanedanlar: İslam Devletleri", Cilt 1, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1996, pp. 554
  49. ^ Galibert, Léon (1854). L'Algérie ancienne et moderne: depuis les premiers établissements des carthaginois jusqu'a l'expédition du Général Randon en 1853 (Fransızca). Furne. s. 234. 7 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2022. 
  50. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :0 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  51. ^ Tableau de la situation des établissements Français dans l'Algérie: précédé de l'exposé des motifs et du projet de loi portant demande de crédits extraordinaires au titre de l'exercice 1838. ... en 1841 (Fransızca). Impr. Royale. 1842. 25 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2022. 
  52. ^ Oujda, une ville frontière du Maroc, 1907-1956: mutations, relations et ruptures de sociétés en milieu colonial 14 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Yvette Katan. Editions La Porte.
  53. ^ Galibert, Léon (1846). L Algérie ancienne et moderne: depuis les temps les plus reculés jusqu'à nos jours comprenant le bombardement de Tanger, la prise de Mogador, la bataille d'Isly et le glorieux combat de Djemma-Gazouat (Fransızca). Furne et Cie. 17 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2022. 
  54. ^ Revue africaine: journal des travaux de la société historique algérienne, Volume 31 8 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Kraus Reprint. ”Les algériens ont remporté un • grand butin de tout espèce, une quantité considérable de chevaux » et de prisonniers, 3,000 têtes de simples soldats et 50 de capitaines”
  55. ^ Başlangıcından zamanımıza kadar büyük Türkiye tarihi: Türkiye'nin siyasî, medenî, kültür, teşkilât ve san'at tarihi, Volume 14 17 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.‬. Yılmaz Öztuna‬.
  56. ^ Jean-Paul Roux, "L'Afrique du Nord ottomane", Novembre 2002, Clio Bibliothèque en ligne
  57. ^ Hazar, Numan, "Türkiye'nin Afrika'ya Açılımı" Stratejik Analiz, Temmuz 2008, pp. 21
  58. ^ Bahl, Taru, "Encyclopaedia of the Muslim World", Anmol Publications (2004), pp. 56
  59. ^ Özcan, Azmi; "Pan İslamizm, Osmanlı Devleti, Hindistan Müslümanları ve İngiltere (1877-1914), TDV İslam Araştırmaları Merkezi Yayınları (2005)
  60. ^ Casale, Giancarlo, "Two Examples of Ottoman Discovery Literature from the mid-Sixteenth Century
  61. ^ Casale, Giancarlo, "Two Examples of Ottoman Discovery Literature from the mid-Sixteenth Century"
  62. ^ Reid, Anthony, "The Ottomans in Southeast Asia" Asia Research Institute, Working Paper Series No. 36, February 2005 pp. 9-13
  63. ^ Reid, Anthony, "The Ottomans in Southeast Asia" Asia Research Institute, Working Paper Series No. 36, February 2005 pp. 9, 14
  64. ^ Göksoy, İ. H., "Ottoman-Aceh Relations according to the Turkish Sources", First International Conference on Aceh and Indian Ocean Studies, 23-27 February 2007, Banda Aceh, Indonesia
  65. ^ a b c Uğur, Hatice, "Osmanlı Afrikası'nda Bir Sultanlık: Zengibar", İstanbul: Küre Yayınları, 2005
  66. ^ Uçar, Ahmet, "Güney Afrika'da Osmanlılar / 140 Yıllık Miras" Tez Yayınları (2000)
  67. ^ "Belgelerle Osmanlı-Türkistan ilişkileri (XVI-XX. yüzyıllar)" - Ankara: Başbakanlık Basımevi, 2004. - XX, (T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı; yayın nu. 70)
  68. ^ Buğra, Mehmet Emin Şarki Türkistan Tarihi. pp. 336
  69. ^ Âtıf, Mehmet, "Kaşgar Târîhi" Kırıkkale, 1998 pp. 296
  70. ^ "Verhaaren, Isom, "Barbarossa and His Army Who Came to Succor All of Us: Ottoman and French Views", French Historical Studies.2007; 30: pp. 395-425
  71. ^ a b c d Kumrular, Özlem, "Türk Korkusu/Avrupa'da Türk Düşmanlığının Kökeni", Doğan, Şubat 2008
  72. ^ Arnold Cassola, The 1565 Great Siege of Malta and Hipolito Sans's La Maltea (Publishers Enterprise Group: Malta, 1999)
  73. ^ a b Öztuna, Yılmaz "Atlas Okyanusu'nda Türkler", Hayat Tarih Mecmuası, Eylül 1967
  74. ^ Bradford, Ernle, The Sultan's Admiral: The life of Barbarossa, London, 1968
  75. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 8 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2009. 
  76. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 19 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2009. 
  77. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2009. 
  78. ^ Inalcik, Halil An Economic And Social History Of The Ottoman Empire, Vol 1 1300-1600 pp. 326
  79. ^ Medieval Sourcebook: Sidi Ali Reis (16th Century CE): Mirat ul Memalik (The Mirror of Countries), 1557 CE,
  80. ^ Kissling, Hans Joachim, "Vom Osmanischen Reiche. In: ders.: Dissertationes orientales et balcanicae collectae III., Die Osmanen und Europa", München 1991, pp. 227
  81. ^ Goodrich, Thomas D. The Ottoman Turks and the New World: A Study of Tarih-i Hind-i Garbi and Sixteenth-Century Ottoman Americana. Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 1990.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fas</span> Kuzey Afrikada yer alan bir ülke

Fas, resmî adıyla Fas Krallığı, yaklaşık 37 milyon nüfusa ve 720.000 km² yüzölçümüne sahip bir Kuzey Afrika ülkesidir. Başkenti Rabat ve en büyük şehri de Kazablanka'dır. Mağrip ülkelerinden biri olan Fas'ın, Atlantik Okyanusu'dan Cebelitarık Boğazı'nı çevreleyip Akdeniz'de son bulan uzun bir sahil şeridi vardır. Doğuda Cezayir, kuzeyde İspanya, güneyde ise Moritanya ile komşudur. Aynı zamanda ülke, Batı Sahra adı verilen bölgede, 1975'te koloni ülkesi İspanya tarafından terk edildikten sonra hak iddia etmiş ve günümüzde de bölgenin dörtte üçünü fiilen yönetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Nijer</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Nijer, resmî adıyla Nijer Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batısında denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Ülke adını büyük bir Afrika nehri olan Nijer Nehri'nden almıştır. Kuzeybatıda Cezayir, kuzeydoğuda Libya, doğuda Çad, güneyde Nijerya güneybatıda Benin ve Burkina Faso, batıda ise Mali ile komşudur. Nijer yaklaşık 1,27 milyon km²'lik alanıyla Batı Afrika'nın en büyük ülkesidir. Bu alanın %80'i Sahra'dadır. Çoğunluğunu Müslümanların oluşturduğu yaklaşık 22 milyon nüfus ülkenin güney ve batısındaki kırsal bölgelere yoğunlaşmıştır. Başkent ve en büyük şehir Niamey de ülkenin güneybatı köşesindedir.

<span class="mw-page-title-main">Türk devletleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste tarih boyunca Türk halkları tarafından kurulmuş özerk cumhuriyet, bağımsız cumhuriyet, beylik, imparatorluk ve hanedanlık hakkındadır.

<span class="mw-page-title-main">III. Murad</span> 12. Osmanlı padişahı (1574–1595)

III. Murad, divan edebiyatındaki mahlasıyla Muradi, 12. Osmanlı padişahı ve 91. İslam halifesi. Saltanatı sırasında Osmanlı İmparatorluğu en geniş sınırlara ulaşmasına rağmen, devletteki yozlaşma yine saltanatı sırasında başlamıştır. Saltanatı boyunca sefere gitmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hilâfet</span> Muhammedin ölümünden sonra oluşturulan devlet başkanlığı makamı

Hilâfet veya halifelik, Arap coğrafyasında dünyanın diğer coğrafyalarındaki krallık, hanlık, çarlık, imparatorluk ve şahlık gibi makamlara eşdeğer olarak kurulmuş bir devlet başkanlığı makamıdır. 632'de ölen İslam peygamberi Muhammed'in kurduğu İslam Devleti'nin liderliğini sürdüren hükümdarlar; "kral", "çar" veya "imparator" gibi bir unvan olan halife unvanını kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz İmparatorluğu</span> 15. Yüzyıldan 20. Yüzyıla kadar Portekiz tarafından yönetilen tüm denizaşırı bölgeler

Portekiz İmparatorluğu, denizaşırı Portekiz veya Portekiz Sömürge İmparatorluğu da denilen, denizaşırı koloniler, fabrikalar ve daha sonra Portekiz tarafından yönetilen denizaşırı topraklardan oluşuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Trablusgarp (eyalet)</span> Osmanlının Afrika Eyaleti

Trablusgarp Eyaleti veya Trablusgarp Beylerbeyliği, Osmanlı Devleti eyaletidir. Osmanlı Devleti'nde iki tane Trablus adını taşıyan idari bölge bulunmaktadır. Bunları birbirinden ayırmak için buradakine Trablus-ı Garb veya Mağrib Trablusu, Şam bölgesindekine Trablus-ı Şam veya Şam Trablusu denilmiştir. Trablusgarp 360 yıl, 1 ay, 20 gün Osmanlı egemenliğinde kalmıştır. Trablusgarp Eyaleti, sâlyâneli bir deniz eyaletidir. 17. yüzyılda ocaklık olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Gırnata Emirliği</span> 1232 yılında Endülüsde kurulan son İslam devleti

Gırnata Emirliği veya Ben-i Ahmer Devleti, başkenti Gırnata olan Orta Çağ devleti. Muvahhidlerin, Las Navas de Tolosa Savaşı'nda Hristiyanlara yenilmesinin ardından 1232 yılında kurulmuştur. İber Yarımadası'nda kurulan en uzun ömürlü ve son bağımsız İslam devletidir.

Molla (Farsça:ملا), İslami ilahiyat ve dini yasa (fıkıh) üzerine eğitim almış din bilginidir.

<span class="mw-page-title-main">Harar</span>

Harar, Etiyopya'nın doğusunda kent.

<span class="mw-page-title-main">Vadisseyl Muharebesi</span> Askeri muharebe

Vadisseyl Muharebesi veya Vâdi'l-Mehâzin Muharebesi ya da Vâdi's-Seyl Muharebesi, 4 Ağustos 1578 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu desteğini alan Fas'ın Saadi sultanı Abdülmelik ile Portekiz kralı Sebastião ve Portekizlilerin müttefiği III. Ebu Abdullah Muhammed el-Mütevekkil'in kuvvetleri arasında yapılan savaştır. Üç Kral Savaşı ya da Kasrülkebîr Savaşı olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti</span> Afrikada kısmen tanınan bir ülke

Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti (SDAC), Afrika kıtasının batısında yer alan ve bütün Batı Sahra'da egemenliğini iddia eden ancak kısmen tanınan devlet. Ülkenin sınır komşusu olarak kuzeyinde Fas, kuzeydoğusunda Cezayir, doğu ve güneyinde Moritanya yer alırken, bölgenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır. Ülkenin anayasal başkenti Layun olarak belirlenmesine rağmen Fas idaresi altında bulunan kısımda kaldığı için 2011 yılından bu yana başkent geçici olarak Tifariti'dir.

Ahmet Kavas, Türk diplomat, akademisyen ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Cidde Kuşatması (1517)</span> 1517 yılında Portekiz ve Memlûk Sultanlığı arasındaki çatışma

Cidde Kuşatması, 1517 yılında Portekiz'in Hint donanmasının Cidde'ye saldırısının Osmanlı destekli Memlûk donanması ve garnizonu tarafından püskürtülmesi.

(Bu makalede, bir Müslüman seçkin topluluk tarafından yönetilen veya bir şekilde bir Müslüman imparatorluğunun merkezi veya bir parçası olan bazı devletler, imparatorluklar veya hanedanlar listelenmektedir.)

<span class="mw-page-title-main">Fes'in düşüşü</span>

Fez'in ele geçirilmesi 1576 yılında Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı Cezayir Beylerbeyliği Fas'taki taht mücadelesinde Abdul Melik'i, yeğeni Mulay Muhammed'e karşı desteklemek için ordu yollamıştır. Savaş Fez şehrinde gerçekleşmiştir. Yaklaşık 10.000 civarında Osmanlı askeri savaşa katıldı ve Fes 1576 yılında kısa süreli olarak Osmanlı askerleri tarafından ele geçirildi.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed el-Mansur</span>

Ahmed el-Mansur(Arapça:أبو العباس أحمد المنصور), Ahmed Ebu Abbas El Mansur veya El Mansur Eddabi(Türkçe:Altın); 1549 Fes - 25 Ağustos 1603, Fes yakınları) 1578 ile 1603 yılları arasında Fas'ı yöneten altıncı ve en ünlü Saadi yöneticisidir. Ahmed el-Mansur, Avrupa ve Afrika'da güçlü ordusu ve stratejik önemi nedeniyle Geç Rönesans dönemi'nin ve 16. yüzyılın en önemli figürlerinden biri sayılmaktaydı. "Derin İslami bilgisi olan, kitapları seven, hattatçılıkla ve matematikle uğraşan ve mistik yazılar ile dini&bilimsel tartışmalarla ilgilenen" biri olarak biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Merînîler</span> Fasta hüküm sürmüş eski bir sultanlık

Merini Sultanlığı, bugünkü Fas'ı ve aralıklı olarak 13. yüzyılın ortalarından 15. yüzyıla kadar Cebelitarık çevresindeki Kuzey Afrika ve güney İspanya'nın bazı bölümlerini kapsıyordu. Sultanlık, Berberî kökenli Zenate kabilesine mensup Merini hanedanı veya Beni Abdülhakk olarak bilinen sünni müslüman bir aile tarafından yönetildi.

<span class="mw-page-title-main">Afrika imparatorlukları listesi</span>

Bu liste maddesinde, bilinen Afrika imparatorlukları ve bunların başkentleri listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanması</span> I. Dünya Savaşının ardından Osmanlı topraklarının parçalanması

Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanması, I. Dünya Savaşı'nı takiben Kasım 1918'de İstanbul'un Britanya, Fransa ve İtalya askerleri tarafından işgal edilmesinin ardından başlayan jeopolitik bir süreçti. Parçalanma, özellikle Osmanlı İmparatorluğu'nun Almanya ile ittifak kurmasının ardından yapılan Sykes-Picot Anlaşması gibi İtilaf Devletleri'nin savaşın ilk safhalarında yaptığı birtakım anlaşamalar üzerinden planlanmıştı. Eskiden Osmanlı İmparatorluğu'nu oluşturan büyük topraklar ve halklar, birkaç yeni devlete bölündü. Osmanlı İmparatorluğu; jeopolitik, kültürel ve ideolojik yönden önde gelen İslam devletiydi. Osmanlı'nın savaşın ardından parçalanması, Britanya ve Fransa gibi Batılı güçlerin Orta Doğu'ya hâkim olmasına sebep oldu ve modern Arap dünyası ile Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasına yol açtı. Anadolu Hareketi tarafından bu Batılı güçlere direnilse de, Osmanlı'nın ardıl devletleri kapsamında böylesi bir direniş II. Dünya Savaşı'nı takip eden hızlı dekolonizasyon sürecine kadar görülmedi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.