İçeriğe atla

Eski Norveççe

Eski Norveççe, Orta Çağ süresince Norveç'te konuşulan eski Nors dilinin adıdır.[1] Eski Nors dili terimi, Nors coğrafyasında konuşulan dilin genel adıdır. Bu dili kullanan ülkeler arasında Norveç'in yanı sıra; Danimarka, İzlanda, İsveç, Grönland ve Arktik Okyanusu'ndaki adalar da vardır. Eski Norveççe ise özel olarak Norveç'te konuşulan eski dili ifade eder. Aynı şekilde Eski İzlandaca da özel olarak İzlanda adasındaki dili ifade eder. Birbirine birçok benzerlik gösteren bu diller yeni de kendi coğrafyalarında kendi kültürleriyle etkileşimleri sonucu, bazı farklılıklara sahiptirler.

Orta Çağ'da Avrupa'yı kıran Büyük Veba Salgını Norveç nüfusunun da neredeyse yarısının yok olmasına neden oldu. Norveççe dilinin bu dönemde gelişmesinde bunun bir etken olduğu düşünülür. 1350'den başlayarak 1550'lere kadar uzanan süreçte Norveç'te konuşulan dile Orta Norveççe denir. Bu dil, birçok değişim sürecinden geçti; zamanla gramer yapısı basitleştirildi ve sıfatlardaki kişi tonlamalarından vazgeçildi. Aynı şekilde bir sesli harf azaltılmasına gidildi ve birçok şivesinin sonundaki sesli harfler "e" harfi ile değiştirildi.

Fonemik repertuvarı da bazı değişimler yaşadı. Diş ile çıkarılan sesler olan þ and ð harfleri kaldırıldı ve bunların yerine t ve d harfleri geçti.

Eski Norveççe ve Eski İzlandaca

Eski Norveççe ve Eski İzlandaca arasındaki en temel farklardan biri, Norveççede 11. yüzyıl civarında hl-, hn- ve hr- seslerinin zamanla ortadan kaldırılması oldu. Böylelikle İzlandacada hlíð (eğim), hníga (reverans) ve hringr 'halka' Norveççede sırasıyla, líð, níga ve ringr'ya dönüştü. Bir başka fark da İzlandacada burun seslerinin 12. yüzyıla kadar devam etmesine karşın, bunların Norveççede çok daha erken bir tarihte ortadan kalkmasıdır.

Kaynakça

  1. ^ Anderson, Stephen R. (2012). Languages : a very short introduction (1. bas.). Oxford, B.K.: Oxford University Press. ISBN 978-0199590599. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arap harfleri</span> Arap alfabesini temel alan yazı sistemi

Arap harfleri, 7. yüzyılın üçüncü çeyreğinden itibaren Emevi ve Abbasi imparatorlukları aracılığıyla Orta Doğu merkezli geniş bir alana yayılma olanağı bulmuş İslam dininin benimsendiği coğrafyalarda kabul gören, kökeni Arap alfabesine dayalı, ünsüz alfabesi türünde bir yazı sistemidir. Dünyada Latin alfabesinden sonra en çok kullanılan yazı sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Fince</span> Sondan eklemeli Finlandiyanın resmi dili

Fince (

<span class="mw-page-title-main">Norveççe</span>

Norveççe, Norveç'te konuşulan ve İskandinavca da denen Kuzey Cermen dil ailesine bağlı bir dildir. Norveççe, Danca ve İsveççe ile çok yakındır ve birini bilen bir kişi diğerlerini de anlayabilir. Özellikle bir Danimarkalı ve Norveçli birbirlerinin dillerini çok kolay okuyup anlayabilmektedir. Bunun temel nedeni ise iki dilin gramerinin tamamen aynı yapıda ve kalıpta olmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rusça</span> Doğu Slav dili

Rusça, Hint-Avrupa dil ailesinin Slav dilleri koluna bağlı bir dil. Rusça, Belarus ve Ukrayna dilleri ile yaşayan üç Doğu Slav dilinden biridir. Yaklaşık 260 milyon konuşanı olan Rusça dünyanın en çok konuşulan dillerinden biri olup Rusya, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova (Gagavuzya) ile kısmî olarak tanınan Abhazya, Güney Osetya, Transdinyester'de resmî dil statüsündedir. Aynı zamanda Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biri ve Uluslararası Uzay İstasyonu'nun İngilizce ile birlikte kullanılan iki dilinden biridir. Orta Asya, Kafkasya, Ukrayna ve kısmen Baltık devletlerinde lingua franca olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yazı sistemi</span> kağıda veya başka bir ortama kaydedilmiş görsel dillerin sistemi, dilde ifade edilebilecek ögeleri temsil etmek için kullanılır

Yazı sistemi, bir dildeki unsurları ve tarif edilebilir durumları temsil etmek için kullanılan bir çeşit semboller sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">İzlandaca</span> İzlandanın resmî dili olan Kuzey Cermen dili.

İzlandaca, Cermen dillerinden biri ve İzlanda'nın resmî dilidir. İzlandacaya en yakın diller, Faroe Adaları'nda konuşulan Faroe dili ile Sognamål gibi Batı Norveç lehçeleridir. İzlanda, anakaraya uzak bir ada devleti olmasından dolayı, diğer ülkelerle arasında kayda değer oranda kültür alışverişi gerçekleşmemiş, bunun sonucunda dile çok az yabancı sözcük girmiştir. İzlanda'nın konumu Amerika'ya daha yakın olmasına rağmen, İzlandaca bir İskandinav dilidir.

<span class="mw-page-title-main">İskandinavya</span> Avrupanın kuzeyinde bir bölge

İskandinavya, Kuzey Avrupa'da, kendisini oluşturan halklar arasında güçlü tarihi, kültürel ve dilsel bağları olan bir alt bölgedir. İngilizce kullanımında, İskandinavya genellikle Danimarka, Norveç ve İsveç'i ifade eder. Bazen daha geniş anlamda Finlandiya, İzlanda ve Faroe Adaları'nı da kapsayacak şekilde ifade edilebilir. Bu ülkelerin dilleri Fince dışında birbirine benzemektedir. Bu dillere Kuzey Cermen dilleri veya İskandinav dilleri denir. Danimarka Danca, Norveç Norveççe, İsveç İsveççe, İzlanda İzlandaca dillerini kullanmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Ayırıcı im</span>

Ayırıcı im, fonetik işaret veya diyakritik; telaffuz, ton ve diğer ayırıcı unsurları belirtmek için gliflere eklenen imdir. Örneğin Latin harflerine geçiş döneminde Türkçedeki ötümsüz artdişyuvasıl sürtünmeli ünsüz sesini karşılamak için yeni arayışlara gidilmiş ve mevcut S harfine sedil eklenerek Ş harfi elde edilmiştir. O > Ö veya A > Â ya da Y > Ý gibi harflerde ayırıcı imlere örnekler görülebilir.

Eski Nors dili, Vikingler döneminde, yaklaşık 1300'lere kadar, İskandinavya'da ve Vikinglerin kontrol ettiği deniz aşırı yerleşim birimlerinde konuşulmuş Kuzey Cermen dili. 8. yüzyılda kullanılan Proto Norsçadan türemiştir. Bu dönemlerden kalan belgelerin çoğu, Orta Çağ İzlandacasına ait olduğundan dilin kabul edilen standart hali Eski Batı Nors dili olarak geçen lehçedir. Bu lehçe Eski İzlandaca ve Eski Norveççeyi içerir. Fakat Eski Nors dilini konuşanların çoğu aslında Danimarka ve İsveç yerleşimlerinde konuşulan Eski Doğu Nors dili lehçesini kullanmaktaydılar.

Áá birçok dilde vurgulu A olarak kullanılır. Aynı zamanda pek çok dilde sesli harfin uzatılmasını sağlar.

Éé sağa yatık olan akute imi'nden oluşur. Pek çok dilde sesli harfin uzatılmasını sağlar veya kelimelerde vurguyu gösterir. Yine de kullandığı dile bağlı işlevi değişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İzlanda alfabesi</span>

İzlandacayı yazmakta kullanılan İzlanda alfabesi aşağıdaki 32 harfi içermektedir:

Íí, birçok dilde vurgulu İ harfidir ve sesli harfin uzatılması ile sağlanır. Kullanımı yine de dilden dile farklılık gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Rasmus Christian Rask</span>

Rasmus Christian Rask, Danimarkalı dilbilimci, filolog.

Sognamål, Sogn bölgesinde konuşulan eski bir Norveç lehçesidir. Norveççeden ayrılan en önemli özelliği, pek çok sözcükte tıpkı İzlandacada olduğu gibi "å" harfi yerine "ao" harf bileşiğinin kullanılmasıdır. Windir adlı müzik grubunun üyeleri, şarkılarını yazarken Sognamål lehçesini kullanmayı tercih etmektedirler.

Å; İsveççe, Danca, Valonca, Norveççe ve Fince'de kimi sesleri karşılamak üzere kullanılan bir harftir. Her ne kadar Fincede bu harfi içeren sözcük bulunmasa da, bu ses Fincede kimi sesleri ifade etmek için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İskandinav dilleri</span> Ağırlıklı olarak İskandinavyada konuşulan Kuzey Cermen dili.

İskandinav dilleri veya Nordik diller olarak da bilinen Kuzey Cermen dilleri, Hint-Avrupa dil ailesinin Cermen dilleri koluna bağlı, Kuzey Avrupa'da yaşayan Kuzey Cermenleri tarafından kullanılan bir dil grubu. Danca, İsveççe, Norveççe, İzlandaca ve Faroece, çağdaş Kuzey Cermen dillerini oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İzlandaca isimler</span>

İzlandaca isimler, İzlandalılar tarafından kullanılan isimlerdir.

Latinizasyon (Romanizasyon) tabiri genel olarak Latin alfabesi dışındaki ses sistemlerinin Latin alfabesine çevrilmesini ifade eder. Arapçanın Latin alfabesine çevirisi yapılırken bu uygulamaların hiçbirinde (fonetik alfabeler hariç) ortak bir uygulama geliştirilememiştir. Çünkü her ülke kendi harflerini esas alan bir çeviri sistemi benimsemiştir. Fakat yine de ana hatlarıyla genel kabul görmüş bazı sesler ve simgeler tercih edilmeye başlanmıştır. Ortak Türkçe alfabesi esas alınarak yapılan bir işaret sistemi büyük oranda geliştirilmiş durumdadır. Fakat yine de çeşitli ülkelerin, sesleri simgelerken kullandıkları harflerin değişik olması nedeniyle farklılıklar ortaya çıkmaktadır.

Yunancanın romanizasyonu, genelde Yunan alfabesi ile yazılan Yunanca metinlerin, Latin alfabesi ile temsili veya bunu yapmayı sağlayan bir sistemdir. Yunancanın romanizasyonu için çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Bu yöntemler, kaynak metnin Eski Yunanca mı Modern Yunanca mı olduğuna ve arzu edilen dönüştürmenin transkripsiyon mu transliterasyon mu olduğuna bağlı olarak değişiklik göstermektedir.