İçeriğe atla

Eski İstanbul Sinemaları: Düş Şatoları

Eski İstanbul Sinemaları: Düş Şatoları
YazarBurçak Evren
Kapak sanatçısı
Reyhan G. Kırmacı
ÜlkeTürkiye Türkiye
DilTürkçe
KonuSinema
TürAraştırma
YayımMart 1998
YayımcıMilliyet Yayınları
Medya türüBaskı (kuşe kağıda baskılı, ciltli ve şömizli)
Sayfa215
ISBN9753254814

Eski İstanbul Sinemaları: Düş Şatoları, gazeteci ve sinema yazarı Burçak Evren'in 1998 tarihinde yayımladığı sinema kitabıdır. (ISBN 975-325-481-4)

Milliyet Yayınları tarafından ilk baskısı Mart 1998'de yapılan bu kitap Burçak Evren'in 9. 'sinema' kitabıdır. (13. kitabı). Hakkı Devrim'in genel yayın yönetmenliğinde yayımlanan kitap yüksek gramajlı kuşe kağıda basılmış, sert karton kapaklı, ciltli ve şömizlidir. Bol renkli ve siyah beyaz resimle desteklenmiş olan kitap bu formatıyla, özenli baskısı ve modern sayfa düzeniyle bir prestij kitabı olarak tasarlanmış gibi durmaktadır.[1]

Bu kitapta, "ev sineması", "şifreli kanallar" ve "dev televizyon ekranları" gibi günümüzün gelişen teknolojisinin albenili ürünlerine yenik düşerek artık çoğu kapanmış olan, en azından yerlerini daha küçük sinema salonlarına bırakmış gözüken bir zamanların İstanbulunun görkemli, büyülü sinema salonlarının, yani yazarın deyimiyle düş şatolarının öyküsü anlatılmaktadır. Şimdi birçoğunun yerinde yeller esen ya da başka amaçlarla kullanılmakta olan geçmişin bu keyifli mekanlarına nostaljik bir ziyaret yapılmaktadır.

Beş bölümden oluşan kitabın ilk bölümünde Beyoğlu'ndaki ünlü 'düş şatoları'ndan en önemlileri tek tek ele alınmıştır. Emek, Majik, Elhamra, Lale, İpek, Atlas gibi o dönemin görkemli sinema salonlarının tarihçeleri, vizyona giren filmleri ele alınırken, arka planda buna paralel olarak semtin ve şehrin sosyo kültürel yapısı da irdelenmiştir. Bolca kullanılan tarihi belge nitelikli fotoğrafın yanı sıra, sinema afişleri, sinema fenerleri, film tanıtım broşürleri, sinema biletleri, hisse senetleri gibi efemera malzemelerinin renkli ve siyah beyaz fotoğraflarına da yer verilmiştir. Kitabın ikinci bölümü yazlık bahçe sinemalarına, üçüncü bölümü ise bu sektörü destekleyen bazı özel elemanlara, gişelere, localara ve sinema fenerlerine yani kısaca düş şatolarının bekçilerine ayrılmış. Dördüncü bölüm Beyoğlu semti, sinema müzesi ve sinema kitaplığı ilgili yazıları barındıryor. Son bölümde de Türkiye'nin sinema salonlarıyla ilgili istatistik bilgilerini içeren yazılar bulunmaktadır.

Kitabın arka kapağında şunlar yazmaktadır:[1]

Sinema salonları ya da diğer bir deyişle düş şatoları, yalnızca filmlerin izlendiği sıradan mekanlar değil, onun da ötesinde sinemaya gitmeyi bir ritüele dönüştüren, topluca film izleme alışkanığını kazandıran, benzer keyif ve güzellikleri paylaşmayı kendi tercihleri doğrultusunda yapan insanların birlikte soluduğu bir başka mekanlardır. Kimi zaman unutulmaz filmler bu mekanlarla, çoğu zaman da bu mekanlar kimi filmlerle öylesine örtüşürdü ki, filmi sinemadan, mekanı anılardan, filmlerden, tek bir kareden ayıramazdınız. İşte birlikte film izlemenin büyüsü ve sinema salonlarının önemi burada başlar. Sinemaya gitmek, basit bir eylemin değil, adeta bir merasimin başlangıcıdır. Kimi salonlar vardır ki, filmlerden öte, kendileri birer tercih nedenidir. Şu ya da bu filme gidelim yerine, Emek'e, Konak'a gidelim mi, sorusu tercihin de ötesinde, sinema salonunun varlığının, saygınlığının, hadi açıkça itiraf edeyim büyüsünün kanıtlanmasıdır

Kaynakça

  1. ^ a b Evren, Burçak (1998). Düş Şatoları, Eski İstanbul Sinemaları. Milliyet Yayınları. ss. sayfa 144*145. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Atlas Sineması</span> İstanbulda bir sinema salonu

Atlas Sineması, İstiklal Caddesi üzerinde 19. yüzyıl yapısı tarihî bina içinde 1948 yılından beri hizmet veren büyük sinema.

<span class="mw-page-title-main">Emek Sineması</span>

Emek Sineması, İstanbul'un Beyoğlu semtindeki Yeşilçam Sokağı'nda 1924 yılına hizmete girmiş sinema salonu.

<span class="mw-page-title-main">Sergey Ayzenştayn</span> Sovyet sinema yönetmeni ve kuramcısı (1898-1948)

Sergey Mihayloviç Ayzenştayn, Sovyet sinema yönetmeni ve kuramcısı.

<span class="mw-page-title-main">Akün Sahnesi</span> Ankarada bulunan bir tiyatro sahnesi

Akün Sahnesi; Ankara'nın Çankaya ilçesinde bulunan bir tiyatro sahnesidir. Ankara Devlet Tiyatrosu tarafından sahnelenen temsillere ev sahipliği yapan ana mekanlardan biri olarak hizmet verir. Şinasi Sahnesi ile aynı binada yer alan sahneye, Atatürk Bulvarı üzerindeki girişten ulaşılır. Uzun yıllar boyunca sinema salonu olarak hizmet veren bir mekânın yenilenmesiyle tiyatro ve müzikal gösterimlerine uygun hâle getirilen sahne, 361 koltuk kapasitelidir.

Metin Akpınar, Türk sinema, tiyatro ve dizi oyuncusudur.

Alkazar Sineması, İstiklal Caddesi No: 111 adresinde 1923'ten itibaren hizmet vermiş sinema.

<i>Ayastefanostaki Rus Abidesinin Yıkılışı</i> 1914te gösterime giren ilk Türk filmi

Ayastefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışı, Fuat Bey tarafından 14 Kasım 1914'te çekilen ve Türk sinema tarihinin başlangıcı kabul edilen Osmanlı kısa belgesel filmi. Ayastefanos yakınlarındaki Kalitarya'da 93 Harbi'nin anısına Ruslar tarafından inşa edilen Ayastefanos Rus Abidesi'nin yıkılışının konu edildiği film Avusturya-Macaristan şirketi Sascha-Meßter-Film'in teknik desteğiyle Osmanlı ordusu adına 150 metrelik filme siyah-beyaz olarak çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Füruzan</span> Türk yazar (1932–2024)

Füruzan doğum adı ile Feruze Çerçi, Türk yazar, senarist ve yönetmen.

<span class="mw-page-title-main">Atilla Dorsay</span> Türk gazeteci ve sinema eleştirmeni

Atilla Dorsay, Türk sinema eleştirmeni, yazar, gazeteci, mimar.

Suat Sungur, Türk tiyatro, dizi ve sinema oyuncusudur.

<i>Sinema El Kitabı</i>

Sinema El Kitabı, 1964 yılında Elif Yayınları'ndan çıkan bu kitap, sinema yazarı Nijat Özön tarafından kaleme alınmıştır. Sinemanın tarihi, tekniği ve sanatı hakkında bilgiler vermektedir. Kitap siyah beyaz fotoğraflar ve çizimlerle desteklenmiştir. Kitabın sonunda kapsamlı bir dizini vardır.

<i>Yedinci Sanat</i> (dergi)

Yedinci Sanat 1973 - 1975 yılları arasında Türkiye'de yayınlanmış aylık sinema dergisidir. Sinemayı sosyalist bakış açısı ile ele alan dergi 24 sayı çıkmıştı.

<i>Vatan Kurtaran Aslan</i> (film, 1938) 1938 ABD yapımı aksiyon macera filmi

Vatan Kurtaran Aslan, 1938 ABD yapımı aksiyon macera filmidir. Özgün adı The Adventures of Robin Hood olan film 8 Kasım 1939'da Türkiye'de sinemalarda gösterime sunulmuştu. Filmin Türkiye'de son dönemlerde Robin Hood'un Maceraları adıyla gösterilmiştir. Ayrıca filmin Türkiye'de Ormanlar Kralı Robin Hood adıyla anıldığına dair de kayıtlar vardır. Burçak Evren'in 1988'de yazdığı ve İstanbul sinemalarını anlattığı Eski İstanbul Sinemaları: Düş Şatoları adlı kitabının 145-146. sayfalarındaki fotoğraftan da bu filmin Türkiye'de "Vatan Kurtaran Aslan" adıyla gösterilmiş olduğunu anlıyoruz. Fotoğrafta bu filmin Beyoğlu'nda Lale Sineması nda gösterildiği tarihte sinemanın girişine asılan ve sinema feneri adı verilen renkli resimli dev bez afiş, afişte de "Vatan Kurtaran Aslan, Türkçe" ibaresinin yanı sıra Errol Flynn'in filmden alınmış dev bir yağlı boya resmi görülmektedir.

<i>Geçen Yıl Marienbadda</i>

Geçen Yıl Marienbad'da 1961 Fransa-İtalya ortak yapımı gerçeküstü deneysel filmdir. Özgün adı L'Année Dernière à Marienbad olan film Birleşik Krallık'ta Last Year in Marienbad, ABD'de de Last Year at Marienbad adlarıyla gösterime sunulmuştur. Film, Nisan 2005'te 24. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde de gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sinema fenerleri</span>

Sinema fenerleri, vizyona yeni giren filmlerin tanıtımlarının yapılması için sinema salonu işletmecileri tarafından sinema binasının ön cephesine asılmak üzere, bu işlerle uğraşan ressamlara özel olarak yaptırılmış devasa boyutlardaki ışıklı afişlere verilen addır. 1930'lu yılların sonlarından başlayarak 1970'li yıllara kadar kullanılmaya devam edilmiştir.

Burçak Evren, Türk gazeteci, sinema yazarı.

<span class="mw-page-title-main">SALT</span> kar amacı gütmeyen sanat müzesi

SALT, İstanbul'da ve Ankara'da araştırma, sergi, yayın, web ve dijitalleştirme projeleri; söyleşi, konferans, gösterim ve atölye gibi programlar gerçekleştiren, disiplinler arası araştırma projeleri yürüten bir kültür kurumu.

<i>Gece, Melek ve Bizim Çocuklar</i> 1993 filmi

Gece, Melek ve Bizim Çocuklar, Atıf Yılmaz'ın yönetmenliğini yaptığı 1993 yapımı Türk sinema filmi. Filmde travesti ve seks işçisi bireylerin yanı sıra toplum tarafından ötekileştirilmiş insanların sosyal yaşantısı ana konu; aşk çevresinde işlenmiştir. Yine filmde İstanbul ilinin arka sokaklarında uyuşturucu satıcıları, eşcinsellerin para kazanma mücadelesi ve ötekileştirilmeleri konu alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Grand Pera</span>

Grand Pera, İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde yer alan İstiklal Caddesi üstünde bulunan Cercle d'Orient kompleksini kapsayan bir alışveriş ve performans merkezi. Yapının olduğu bölgenin bir kısmında eskiden Emek Sineması yer almış, daha sonra ise restorasyon sonucunda bölgeye Grand Pera inşa edilmiştir.

Baha Gelenbevi, Türk sinema rejisörü, senaristi, fotoğraf sanatçısı, görüntü yönetmeni, kurgucu.