İçeriğe atla

Eskişehir coğrafyası

Eskişehir'den bir görünüm

Eskişehir, İç Anadolu Bölgesi'nin kuzeybatısında yer almaktadır. Kuzeyinde Karadeniz, kuzeybatısında Marmara, batı ve güneybatısında Ege Bölgesi ile komşudur. Eskişehir'in ilçelerinden Seyitgazi'nin küçük bir bölümü Ege'nin, Sarıcakaya İlçesi'nin tümü ile Merkez ve Mihalıççık ilçelerinin bir bölümü Karadeniz Bölgesi'nin etkisindedir. Ancak Eskişehir, coğrafi karakterini genellikle İç Anadolu Bölgesi'nden alır.[1]

İl toprakları Sakarya nehri ve Porsuk Çayı'nın suladığı geniş düzlüklerle bunları çevreleyen dağlardan oluşur. İlin Karadeniz Bölgesi'ne taşan kuzey kesimi, doğu-batı doğrultusunda uzanan Sündiken Dağları'yla kaplıdır. Doğuda Sakarya Vadisine kadar sokulan Sündiken Dağları, Sündiken Doruğunda 1,770 m.'ye yükselir.[2]

  • Eskişehir Ovası: İç Anadolu Bölgesi'nin kuzeybatısında tektonik kökenli ovadır. Batı-Doğu doğrultusunda uzanır; ortasından Sakarya'nın önemli kollarından olan Porsuk Çayı geçer. Zengin bir tarım alanı olan Eskişehir Ovası'ndan doğu-batı doğrultusunda işlek demir ve kara yolları geçer.[3]

Akarsu ve barajları

Akarsular

  • Sakarya Nehri; Çifteler İlçesi'nin sınırları içinde yer alan "Sakaryabaşı" denilen yerden çıkmaktadır. Buradan çıkan su, önce Bardakçı Suyu ile, sonra Seydisu ve Sarısu ile birleşerek güneydoğuya doğru akar. Çakmak Köyü yakınında Ankara - Eskişehir arasında il sınırı olur ve kuzeye döner. Kıran Hamamı denilen yerde Porsuk Çayı ile birleşir ve kuzeye doğru akar. Sarıyer Barajı'ndan sonra akışı batıya döner.
  • Porsuk Çayı ve kolları: İki koldan oluşmuştur. Birincisi, Porsuk suyudur. Kaynağı Murat Dağı'ndadır. Altıntaş havzasında hafif meyilli bir arazide akar. Diğer kol, Kütahya'nın batısından gelir. Bu, şehrin kuzeyinden "Porsuk Çayı" adı ile geçen sudur. Bunlar Çukurova'da birleşerek ve Eskişehir il sınırında, İncesu Köyü'nün yakınındaki Kalburcu Çiftliği'nden geçerler. Sonra sırasıyla Kunduzlar, Kargın Deresi, Ilıcasu, Mollaoğlu Deresi, Sarısu, Keskin-Muttalip dereleriyle birleşerek, Sakarya Nehri'ne yaklaşırken de Pürtek Çayı'nı içine alır.

Barajlar

  • Porsuk Barajı: Porsuk Çayı üzerindedir. Şehrin su, taşkınlarını, önlemek, sulama ve kullanma suyunu temin amacıyla yapılmıştır. Ayrıca burası balık üretimi ve mesire yeri olarak da kullanılmaktadır.
  • Sarıyar Barajı: Ankara il sınırında, Sakarya Nehri üzerinde kurulmuştur. Amacı Batı Anadolu'nun elektrik gereksinimini karşılamaktır.
  • Musaözü Barajı: Eskişehir'den 28 km. uzaklıkta bulunan Mollaoğlu deresi üzerindedir. Yine taşkından korunma ve sulama amacıyla kurulmuş olup, ağaçlandırılan çevresi, Eskişehirlilerin tatil günlerinde rağbet ettikleri mesire yerlerinden biridir. Balık üretimi de yapılır.
  • Gökçekaya Barajı: Eskişehir'in kuzeydoğusunda Sakarya Nehri üzerindedir. Elektrik üretmek amacıyla kurulmuştur.
  • Darıdere Barajı: Sarısu deresinin üzerinde kurulmuştur. Eskişehir'e yararlı olan barajlardan biridir. İnönü'yü sulamak ve taşkınları önlemek amacıyla kurulmuştur.

Çatıören ve Kunduzlar barajlarından da yararlanılmaktadır.

  • Yağrı Barajı: Eskişehirden 140 km uzaklıkta bulunan, Günyüzü'nün, Mercan mahallesinin, Yağrı adlı yaylasında bulunmaktadır. Köylülerin sulama işlerinde büyük faydası vardır.

Kaynakça

  1. ^ "OGÜ". 16 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2007. 
  2. ^ Ana Britannica Ansiklopedisi 8. Cilt s.300
  3. ^ Ana Britannica Ansiklopedisi 8. Cilt s.301

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kızılırmak</span> Türkiye topraklarından doğup Türkiye topraklarından denize dökülen en uzun akarsu

Kızılırmak, eskiden Halis veya Alis, Sivas'ın İmranlı ilçesindeki Kızıldağ eteklerinden doğan ve Samsun'un Bafra ilçesinde Karadeniz'e dökülen bir nehir. 1.355 km. uzunluğu ile Türkiye'nin kendi sınırları içerisinde doğup kendi sınırları içinde denize dökülen en uzun akarsuyu olma özelliğini taşır. Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Çankırı, Çorum, Sinop ve Samsun illerinden geçen Kızılırmak, aralarında Delice Irmağı, Devrez ve Gökırmak gibi çok sayıda akarsu ve çayın sularını da toplayarak büyük bir kavis çizerek Bafra Burnu'ndan Karadeniz'e ulaşır.

<span class="mw-page-title-main">Fırat</span> Türkiyeden başlayıp Basra Körfezine uzanan ırmak

Fırat, Güneybatı Asya'nın en uzun ırmağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Küçük Menderes</span> Türkiyede bir nehir

Küçük Menderes, Ege yöresinde Bozdağlar'dan doğan bir nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Nehri</span> Türkiyenin Karadeniz bölgesinde bir ırmak

Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat nehirlerinden sonra Türkiye'nin üçüncü en uzun, Kuzeybatı Anadolu'nun ise en büyük akarsuyudur. Nehir, ismini Yunan Mitolojisi'ndeki nehir tanrısı Sangarius'dan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gediz Nehri</span> Türkiyede bir nehir

Gediz Nehri, Anadolu'dan Ege Denizi'ne dökülen Büyük Menderes Nehri'nden sonra ikinci büyük akarsudur.

<span class="mw-page-title-main">Dicle</span> Türkiyeden Iraka akan ırmak

Dicle ırmağı, Fırat ırmağı ile birlikte Mezopotamya'yı oluşturan iki büyük nehirden en doğuda olanıdır. Türkiye'de bulunan Elazığ ilinin Sivrice ilçesinden doğan nehir, Irak boyunca akar ve Fırat'la birleşerek Şattülarap'ta Basra körfezine dökülür.

Musaözü Barajı, Eskişehir'de, Mollaoğlu Çayı üzerinde, sulama amacı ile 1963 - 1969 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. Toprak gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 244.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 19,00 m, normal su kotunda göl hacmi 1,67 hm³, normal su kotunda göl alanı 0,43 km²'dir. 400 hektarlık bir alana sulama hizmeti vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Porsuk Barajı</span>

Porsuk Barajı, Eskişehir'de, Porsuk Çayı üzerinde yer alan bir barajdır. 1947'de inşa edilmiş olup 1966-1972 yılları arasında genişletilmiştir.

Kunduzlar Barajı, Eskişehir ilinde, Yönek Çayı üzerinde, sulama amacı ile 1976-1983 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. Toprak gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 375.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 43,00 m, normal su kotunda göl hacmi 18,87 hm³, normal su kotunda göl alanı 2,64 km²'dir. Baraj 3.788 hektarlık bir sulama alanına hizmet vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki akarsular listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Türkiye'deki bütün nehir, dere, çay ve suların döküldükleri yerlere göre listesi;

<span class="mw-page-title-main">Porsuk Çayı</span> İç Anadolu Bölgesinde bir ırmak

Porsuk Çayı, Ege ve İç Anadolu Bölgelerinde bir akarsudur.

<span class="mw-page-title-main">Oğuzlar, Polatlı</span> Polatlı, Ankara, Türkiyede mahalle

Oğuzlar, Ankara ilinin Polatlı ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Ankara coğrafyası</span>

Ankara coğrafyası, Ankara ili İç Anadolu Bölgesi'nin kuzeybatısında, 39° 55' kuzey enlemi ve 32° 50' doğu boylamı koordinatında bulunur. Ankara'nın doğusunda Kırşehir ve Kırıkkale, batısında Eskişehir, kuzeyinde Çankırı bulunur. Ankara Türkiye'nin başkentidir. Ankara'nın nüfusu 5,663 milyondur.

Beylikova Barajı, Eskişehir'de, Porsuk Çayı üzerinde, sulama amacıyla 1996-2002 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır.

<span class="mw-page-title-main">Nilüfer Çayı</span>

Nilüfer Marmara Bölgesi'nin önemli akarsularından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Habur Çayı (Fırat)</span> Fırat Nehrinin kollarından biri

Habur Çayı, Fırat Nehri'nin kollarından biri. Karaca Dağ'dan başlayan birkaç geçici akarsuyun Ceylanpınar'da birleşmesiyle oluşur. Sularının çoğunluğunu, asıl kaynağını olan Suriye'deki Resulayn'deki karstik kaynaklardan alır.. Suriye'de Abdulaziz Dağı yakınlarından geçer Çağçağa Suyu ile birleşerek Fırat Nehri'ne dökülür. Çay Busayra kenti yakınlarında Fırat'a katılır. Nehir havzasına 200–400 mm/yıl yağış düşer. Yağışın yetersiz olduğu havzasında tarım açısından önemlidir. Suriye'de Habur Çayı merkezli barajlar ve kanallar yapılarak sulama sistemi kurulmuştur. Suriye Habur üzerine Taaf, Saab ve Sohuei barajlarını inşa etmiştir.

Sündiken Dağları, Eskişehir il sınırlarında bulunan sıra dağlardır. Karadeniz Bölgesi ile İç Anadolu Bölgesinin sınırını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Mezitli Çayı</span> Akdenize dökülen antik çay

Mezitli Deresi Toros Dağları'ndan doğup, Mersin, Mezitli şehir merkezinden Akdeniz'e dökülen akarsu. Antik adı Liparis Çayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Havzası</span>

Sakarya Havzası, Türkiye'nin kuzeybatısında, 58 160 km2 ile ülkenin %7'sinin sularının toplayan bir akarsu havzasıdır. Akarçay, Susurluk, Konya, Batı Karadeniz ve Kızılırmak havzaları ile çevrilidir. Türkiye'nin 25 hidrolojik havzasından biridir. 37°96′ 41°20′ K paralelleri ve 29°26′ 33°24′ D meridyenleri arasındadır.

Bardakçı Deresi, Eskişehir'in Seyitgazi ilçesindeki Bardakçı Mahallesi ve Han'ın Akdere mahallesi Keçipınarı mevkisindeki çeşitli suların birleşmesiyle oluşan bir deredir. Çifteler ilçesinde Ilıca Deresi ile birleşerek Sakarya Nehri'ne akar. Bilinçsiz sulama ve sıcaklıktan dolayı kurumuştur. 2015'teki yoğun yağışlardan dolayı tekrar eski haline dönse de şu an kurudur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.