İçeriğe atla

Ernst Wolfgang Caspari

Ernst Caspari
DoğumErnst Wolfgang Caspari
24 Ekim 1909(1909-10-24)
Berlin, Alman İmparatorluğu
Ölüm11 Ağustos 1988 (78 yaşında)
Rochester, New York
VatandaşlıkAmerikalı
ÖdüllerBehavior Genetics Association'un Dobzhansky Ödülü (1979)
Kariyeri
DalıGenetik
Çalıştığı kurumlarLafayette College
Wesleyan University
University of Rochester
Doktora
danışmanı		Alfred Kühn

Ernst Wolfgang Caspari (24 Ekim 1909 - 11 Ağustos 1988) [1] davranışsal ve gelişimsel genetik üzerine araştırmalarıyla tanınan Alman-Amerikalı bir genetikçidir.[2][3]

Erken dönemi ve eğitimi

Caspari, 24 Ekim 1909'da Almanya'nın Berlin kentinde doğdu. Bir fizyolog olan Wilhelm Caspari ve eşi Gertrud'un üç çocuğundan biriydi. Yahudi bir aileden olmalarına rağmen Wilhelm ve Gertrud, çocukları Ernst, Fred ve Irene gibi Protestanlardı. Ernst, Berlin'deki Kaiser-Friedrich-Schule'ye, ardından Goethe-Gymnasium zu Frankfurt'a katıldı. Richard Goldschmidt'in kitabı Ascaris, eine Einführung in die Wissenschaft vom Leben für Jedermann'ın bir baskısını 14 yaşındayken Noel hediyesi olarak okuduktan sonra genetikçi olmak istediğine karar verdi.[2] ABD'ye 1938 yılında göç etti ve 1944'te ABD' vatandaşı oldu[4] Göttingen Üniversitesi'nde Alfred Kühn tarafından eğitim gördü ve 1933'te doktora derecesini aldı.[2] O yıl içinde Naziler tarafından Kühn'ün laboratuvarındaki görevinden ayrılmaya zorlandı.[5]

Sürgün yılları

Frankfurt’taki Paul-Ehrlich Enstitüsü’nde profesör olan babası, Yahudi dininden çıkarak Protestanlığa geçmişti. Ama Nasyonal Sosyalistlerin anlayışına göre Ernst Caspari, Yahudi’ydi. 1935’e kadar Göttingen’de kalabilmiş olması, muhtemelen Birinci Dünya Savaşı sonlarında cephede savaşmış olması sayesindedir. 1935’te Türkiye’ye göç etti. Bunu izleyen yıllarda erkek kardeşi ABD’ ye, kız kardeşi ise Büyük Britanya'ya göç ettiler. Ernst Caspari, İstanbul Üniversitesi Fizyolojik Kimya Enstitüsü'nde asistan olarak çalışmaya başladı. 1938'de psikolog Hermine Isaac (kızlık soyadı Abraham) ile evlendi. Hermine Isaac, Yahudi'ydi. 1935'te Berlin'den İstanbul'a göç etmişti. 1939'da beraberce ABD'ye gittiler. 1941'de Ernst ve Hermine Caspari, Nasyonal Sosyalistler tarafından Yahudi olarak görülen bütün diğer mülteciler gibi, Alman Reich vatandaşlığından çıkartıldılar. Caspari'nin annesiyle babası ölüm kampına götürüldüler ve katledildiler.[6]

Akademik kariyer

Caspari, 1938'de Lafayette Koleji'nde biyoloji uzmanı oldu ve 1941'de biyoloji alanında yardımcı doçent oldu. Lafayette'te, daha sonra fare genetiği araştırmalarında çeşitli konularda işbirliği yaptığı LC Dunn ile tanıştı.[5] Rochester Üniversitesi'nde profesör ve Biyoloji Bölümü başkanı olduğu 1949'dan 1960 yılları aralığı dışında Wesleyan Üniversitesi'nde biyoloji profesörü olarak görev yaptı. 1975'te emekli olana kadar Rochester Üniversitesi'nin fakültesinde kaldı. 1966'da Genetics Society of America'nın başkanı ve 1968'den 1972'ye kadar Genetics dergisinin editörlüğünü yaptı. [4][5]

Onurlandırmalar ve ödüller

Caspari, 1942'de American Association for the Advancement of Science'ın bir üyesi olarak seçildi. 1959'da Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'ne [4] 1956-57 ve 1965-66 yıllarında Davranış Bilimlerinde İleri Araştırma Merkezi üyesi olarak seçildi.[7] 1979'da Davranış Genetiği Derneği'nden Dobzhansky Ödülü'nü aldı.[8]

Ayrıca bakınız

1933-1945 senelerinde Türkiye'ye sürgün

Kaynakça

  1. ^ Briefwechsel 1926-1976 (Almanca). Mohr Siebeck. 2 Aralık 2014. s. 240. ISBN 9783161517082. 3 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2021. 
  2. ^ a b c Grossbach (1 Nisan 2009). "Seventy-Five Years of Developmental Genetics: Ernst Caspari's Early Experiments on Insect Eye Pigmentation, Performed in an Academic Environment of Political Suppression". Genetics (İngilizce). 181 (4): 1175-1182. doi:10.1534/genetics.109.102723. ISSN 0016-6731. PMC 2666489 $2. PMID 19351811. 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2021. 
  3. ^ "Corrigendum". Genetics (İngilizce). 184 (4): 1181. 1 Nisan 2010. doi:10.1534/genetics.110.116731. ISSN 0016-6731. PMC 2865917 $2. 8 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2021. 
  4. ^ a b c Advances in Genetics (İngilizce). Academic Press. 11 Aralık 1987. ss. 519-521. ISBN 9780080568119. 3 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2021. 
  5. ^ a b c "Ernst W. Caspari Papers". American Philosophical Society. 8 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 
  6. ^ "İstanbul'a Sığınanlar, Almanya'ya Renk katanlar" (PDF). 3 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2021. 
  7. ^ "Ernst Caspari". Center for Advanced Study in the Behavioral Sciences (İngilizce). 14 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 
  8. ^ "Caspari, Ernst W". SNAC. 11 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Nasyonal sosyalizm ya da Nazizm, kökten Yahudi aleyhtarı, ırkçı, aşırı milliyetçi, völkisch, sosyal Darwinist, anti-komünist, anti-liberal ve anti-demokratik bir ideolojidir. İtalya'da Benito Mussolini önderliğinde kurulan faşizm akımından etkilenerek ortaya çıkmıştır. Meydana gelişi Almanya'da gerçekleşen ve temel ilkeleri Adolf Hitler tarafından ortaya konan nasyonal sosyalizm, Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'nin 30 Ocak 1933'ten Almanya'nın II. Dünya Savaşı'nda teslim olduğu 8 Mayıs 1945 tarihine kadar, 12 yıl 3 ay iktidarda olduğu dönem boyunca Almanya'nın resmî ideolojisi olarak uygulanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi</span> Almanyada 1920 ila 1945 arasında var olmuş aşırı sağ siyasi parti

Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi veya yaygın kısa adıyla Nazi Partisi, Weimar Cumhuriyeti döneminde kurulmuş ve Weimar Cumhuriyeti'ni Nazi Almanyası'na dönüştürüp 1933-1945 yılları arasında yönetmiş olan bir Alman siyasi partisidir. Yirminci yüzyılın ilk yarısında Alman siyasetinde önemli bir yere sahip olmuş partinin programı ve ideolojisi olan nasyonal sosyalizm, radikal antisemitizm ile birlikte etnik milliyetçiliğe dayanan antiliberal ve antikomünist bir görüşteydi. 1921 senesinden itibaren parti başkanlığını sürdürmüş Adolf Hitler'in 1933 senesinde şansölye olmasının ardından 1945 senesine kadar nasyonal sosyalizm döneminde Almanya'nın tek yasal partisi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sturmabteilung</span> Nazi Partisinin orijinal paramiliter kanadı

Sturmabteilung, Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'nin, Weimar Cumhuriyeti zamanında nasyonal sosyalistlerin yükselişinde önemli rol oynamış yarı askerî örgütü. Mensupları kahverengi gömlekler giydiği için Kahverengi Gömlekliler adıyla da anılır oldu. Ernst Röhm en bilinen Sturmabteilung lideri olarak "Stabschef" ünvanına sahipti ve Ocak 1931'den, Temmuz 1934'e kadar SA operasyonlarını yöneten kişiydi.

<span class="mw-page-title-main">Nazi Almanyası</span> 1933ten 1945e dek Nazi Partisi yönetimindeki Almanya

Nazi Almanyası, Almanya’nın 1933 ile 1945 yılları arasında, Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (NSDAP) idaresi altında, tek parti rejimine dayalı yönetim sistemiyle “Führer” unvanlı hükûmet (1933-1945) ve devlet başkanı (1934-1945) Adolf Hitler’in liderliğinde egemenlik sürdüğü döneme verilen isim. Alman tarihi içerisinde “Reich”ların üçüncüsüdür; bundan dolayı Üçüncü Reich ismiyle de nitelendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Max Born</span> Alman-İngiliz fizikçi ve matematikçi (1882–1970)

Max Born kuantum mekaniğinin gelişmesinde etkili olan Alman matematikçi ve fizikçi. Kuantum fiziği dışında katı hâl fiziği ve optiğe katkıda bulunmuş ve 1920-30'larda önemli fizikçilerin çalışmalarının denetimini yapmıştır. Born, yaptığı "Kuantum Mekaniği'nin temelini araştırma, özellikle dalga fonksiyonunun istatistiksel yorumlanması üzerine" adlı çalışması ile 1954 yılında Nobel Fizik Ödülü'nü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Popülasyon genetiği</span> popülasyonların genetik farklılıklarıyla ilgilenen genetiğin alt alanı, evrimsel biyolojinin bir parçası

Popülasyon genetiği, popülasyonlardaki fertlerin benzerlik ve farklılıklarının kaynaklarını, bunun yanında popülasyonlardaki alel frekansının dağılımlarını ve değişimlerini araştıran bir genetik altdalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Svante Pääbo</span> İsveçli genetikçi ve bilim insanı

Svante Pääbo, İsveçli biyolog, genetikçi ve bilim insanı. Evrimsel antropoloji alanında uzmanlaşan Pääbo, paleogenetiğin kurucularından birisidir ve Neandertal genomu üzerinde yoğun bir şekilde çalışmıştır. 2022'de "soyu tükenmiş homininlerin genomları ve insan evrimi ile ilgili keşifleri" nedeniyle Nobel Tıp Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Theodosius Dobzhansky</span>

Theodosius Grygorovych Dobzhansky, Ukraynalı genetikçi ve evrim biyoloğu. Ayrıca T. G. Dobzhansky ve -İngilizceleştirerek- Theodore Dobzhansky olarak da söylenir. Evrimin Çağdaş Sentezini şekillendirerek, evrimsel biyoloji konusunda merkezi bir rol oynamıştır.

Rastgele genetik sürüklenme, alel sürüklenmesi veya Wright etkisi olarak da bilinen genetik sürüklenme, bir popülasyondaki mevcut bir gen varyantının (alel) frekansında rastgele şansa bağlı olarak meydana gelen değişimdir.

Nasyonal sosyalizm döneminde tehdit altındaki yüzlerce kişi Nazi Almanyası'ndan Türkiye'ye sığınmacı olarak geldi. Naziler tarafından yurttaşlıktan atılanlar veya başka nedenlerle vatansız olanların pasaportlarına kısmen "heimatlos" damgası vuruldu. Bu da sığınmacı statüsüyle eş anlamlıydı ve Türkçeye "haymatlos" terimi olarak girdi.

<span class="mw-page-title-main">Kurucu etkisi</span> çok az sayıda birey tarafından yeni bir popülasyon kurulduğunda ortaya çıkan genetik varyasyon kaybı

Kurucu etkisi veya kurucu ilkesi, popülasyon genetiğinde büyük bir popülasyondan koparak daha az sayıdaki küçük ve yeni bir popülasyonun oluşması ve böylece genetik çeşitliliğin ve genetik varyasyonların kaybedilmesidir. Kurucu etkisi, ilk kez 1952 yılında, tam olarak ana hatlarıyla Ernst Mayr tarafından tanımlanmış olup bunun için daha önce Sewall Wright gibi araştırmacıların mevcut olan teorik çalışmalarını kullanmıştır. Genetik varyasyonun kaybedilmesinin bir sonucu olarak, yeni oluşan popülasyon, hem genetik hem de fenotipik olarak belirgin bir biçimde türediği ebeveyn popülasyondan farklı olabilir. Olağanüstü durumlarda, kurucu etkisinin türleşmeye ve ardından yeni türlerin sonraki evrimine yol açabileceği düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Carol W. Greider</span>

Carolyn Widney "Carol" Greider, Amerikalı moleküler biyolog. Johns Hopkins Üniversitesi'nde profesör, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Direktörü. Elizabeth Blackburn'ün Kaliforniya Üniversitesi'nde yüksek lisans öğrencisi iken, 1984 yılında telomeraz enzimini keşfetti. Greider, kromozom uçlarındaki telomer yapısı ile ilgili araştırmalara öncülük etmiştir. Elizabeth Blackburn ve Jack W. Szostak ile birlikte telomer yapısının telomeraz enzimi ile ilerleyici kısalmalardan nasıl korunduğunu keşfetmesi sebebiyle 2009 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Mario Capecchi</span> Nobel Ödüllü moleküler genetikçi

Mario Renato Capecchi, İtalyan asıllı Amerikalı moleküler genetikçi ve 2007 Nobel Tıp Ödülü sahibi bilim insanı. 2007 yılında Martin Evans ve Oliver Smithies ile Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü paylaştı. Günümüzde Utah Üniversitesinde profesörlük yapmaktadır.

George Wells Beadle, Amerikalı genetikçi bilim insanı. 1958 yılı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi. Nobel Ödülü'nü Edward Lawrie Tatum ile hücreler içinde biyokimyasal olayların düzenlenmesinde genlerin rolünü keşfettikleri için paylaşmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Richard Lewontin</span>

Richard Charles "Dick" Lewontin, Amerikan evrimsel biyolog ve genetikçi. Evrim ve genetik varyasyon problemlerine çözüm göstermek amacıyla moleküler biyoloji'den faydalanarak popülasyon genetiğini ve evrim teorisini klasikleşmiş matematiksel biçimleriyle ortaya konulmasının öncüsü oldu. Lewontin, sosyobiyoloji ve evrimsel psikoloji tarafından ortaya atılan genetik determinizme karşıydı.

<span class="mw-page-title-main">Luigi Luca Cavalli-Sforza</span> İtalyan genetikçi

Luigi Luca Cavalli-Sforza, İtalyan genetikçi. Parma Üniversitesi, Pavia Üniversitesi ve daha sonra Stanford Üniversitesinde eğitim veren popülasyon genetikçisi.

<span class="mw-page-title-main">John Maynard Smith</span>

John Maynard Smith, İngiliz evrimsel biyolog ve genetikçiydi. Aslen II. Dünya Savaşı sırasında havacılık mühendisliği yapan Maynard Smith, tanınmış biyolog J.B.S. Haldane danışmanlığında genetik alanında ikinci derecesini aldı. Maynard Smith, George R. Price ile birlikte oyun teorisinin evrime uygulanmasında etkili oldu. Cinsiyetin evrimi ve sinyal teorisi gibi diğer problemler üzerine teoriler geliştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Albert Francis Blakeslee</span> Amerikalı bitkibilimci (1874 – 1954)

Albert Francis Blakeslee, Amerikalı botanikçidir. En çok zehirli jimsonweed bitkisi ve mantarların cinselliği üzerine yaptığı araştırmalarla tanınır. Uzak Doğu bilgini George Hubbard Blakeslee'nin kardeşiydi.

<span class="mw-page-title-main">Frédéric Cuvier</span> Fransız biyolog (1773 – 1838)

Georges-Frédéric Cuvier Fransız zoolog ve paleontolog. Tanınmış doğa bilimci ve zoolog Georges Cuvier'in küçük kardeşidir.

Vladimir Pavlovich Efroimson, Sovyetler Birliği'nin Stalinist döneminde genetikçilere yönelik zulme karşı mücadele etmek zorunda kalan bilim adamları arasında yer alan Nikolai Koltsov'un eski öğrencisi olan en önde gelen Sovyet genetikçilerinden biri. Mutasyonlar ve insan genetiği üzerinde çalıştı ve 1932'de insan genlerindeki spontan mutasyonların oranını tahmin eden ilk kişiler arasında yer aldı, ancak bu ilk olarak JBS Haldane tarafından yayınlandı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.