İçeriğe atla

Ernst Thälmann

Ernst Thälmann, 1932
Weimar'daki Ernst-Thälmann Heykeli

Ernst Thälmann (16 Nisan 1886 Hamburg - 18 Ağustos 1944 Buchenwald Toplama Kampı), Teddy lakabıyla tanınırdı; Weimar Cumhuriyeti'nde 1925 yılı ile 1933 yılları arasında Almanya Komünist Partisi (KPD) başkanlığını yaptı. 1933 yılında Gestapo tarafından tutuklandı ve toplama kampındaki 11 yıllık hücre hapsinden sonra 1944 yılında Adolf Hitler'in emri ile kurşunlanarak öldürüldü.[1]

Ernst Thälmann'ın onuruna, 1936 yılında, İspanya İç Savaşı'nda savaşan Uluslararası Tugaylar içerisinde Thälmann Taburu kurulmuştu.

Thälmann'ın başkanlığı döneminde parti Stalinist bir çizgideydi. Buna bağlı olarak da, Nasyonal Sosyalizm yerine sosyal demokrasinin asıl düşman olarak görülmesi sosyal faşizm tezini ortaya çıkarmıştır.[2] Bu tutumun işçi sınıfı hareketinin bölünmesine neden olduğu gibi Nazilerin 1933 yılında iktidara gelmelerini de kolaylaştırdığı iddia edilmektedir.

Dessau'da bulunan Ernst Thalmann Büstü

Yaşamı

Ebeveyn

Thälmann'ın babası, Johannes Thälmann, takma adı Jan (d. 11 Nisan 1857 - ö. 31 Ekim 1933),[3] Holstein Weddern'de doğdu ve orada çiftçi olarak çalıştı. Annesi Maria Magdalene, evlilik öncesi soyadı Kohpeiss (d. 8 Kasım 1857 - ö. 9 Mart 1927)[3] Vierlande Kirchwerder'de bir marangozun kızı olarak dünyaya geldi. 1884 yılında Hamburg'da evlendiler. Burada Johannes Thälmann bir nakliye şirketinde şoförlük yaparak geçimini sağlamaya başladı.

Anne ve babası hiçbir partiye üye değildiler. Babasından farklı olarak annesi koyu bir dindardı. Oğulları Ernst'in doğumundan sonra Hamburg limanı yakınlarında bir yerde bir meyhane işletmeye başladılar. Mart 1892 de çalınmış mal satın almaları veya borca karşılık bu malları ödeme olarak kabul etmeleri nedeni ile 2 yıl hapse mahkûm oldular.[4][5] Bu ceza 36 yıl sonra Ernst Thälmann'ı seçim kampanyalarında yıpratmak amacıyla ön plana çıkarılmak istenmişti. Thälmann ve kızkardeşi Frieda ayrı ayrı ailelerin yanına verildi. Ancak anne ve baba cezaevinden erken çıktılar. (Anne Mayıs, baba ise Ekim 1893)

Gençlik, mesleği ve savaşta askerlik

Ernst Thälmann Heykeli Werdau'da (Almanya)

Thälmann 1893 - 1900 yıları arasında ilkokula gitti. Daha sonra tarih, tabiat bilgisi, halk bilimi, matematik, beden eğitimi ve spor dersleri en sevdiğim derslerdi diye yazar. Din derslerini sevmezdi.[4] 1890'lı yılların ortalarında anne ve babası Hamburg Eilbek'de sebze, kömür satan ve yük taşıma işleri yapan küçük bir dükkân açtılar.[3] Ernst Thälmann okul sonrası bu dükkânda çalışmak zorundaydı. Ev ödevlerini okul başlamadan önce sabah erken saatlerde yapmak zorundaydı. Bu dükkândaki deneyimleri ile ilgili şunları yazar:[3]

“ Halkın yaşamındaki sosyal farklılıkları, müşterilerin alışverişlerinde tespit etmiştim. İşçi kadınların sefalet, sıkıntı içinde olduklarını ve bir kısmında ise çocuklarının aç kalacağı kadar az alışveriş yaptıklarını, durumu iyi olanların ise çok alışveriş yaptıklarını görüyordum. „

-Ernst Thälmann Gekürzter Lebenslauf (Kısaltılmış Yaşam Öyküsü), doğaçlama konuşmalarından derlenmiştir. (1935)

Tüm bu zorluklara rağmen Thälmann iyi bir öğrenciydi. Öğrenmek ona büyük bir mutluluk veriyordu. Ailesi, onun tahsili için para vermeyi kabul etmeyince, öğretmen olma veya herhangi bir meslek öğrenme isteklerini yerine getiremedi. Bu nedenle kendisine huzursuzluk vermesine rağmen, babasının küçük dükkânında çalışmaya devam etti.[6] Küçük yaşlarda başladığı bu aile şirketindeki zor işler nedeniyle ailesi ile sorunlar yaşadı. Thälmann işine karşılık harçlık yerine haklı bir ücret istiyordu. Bu nedenle limanda vasıfsız işçi olarak iş aramaya başladı. Daha 10 yaşında iken, Kasım 1896 tarihinden Şubat 1897 tarihine kadar süren iş bırakma eylemini yapan liman işçileri ile tanışmıştı.[7] İş bırakma eyleminde taraflar çok şiddetli bir savaş verdi. 1936 yılında kızına hapishaneden yazdığı mektupta şunları yazar:

“ Liman işçilerinin, savaş öncesi Hamburg'da yaptıkları bu büyük grev, ilk sosyal politik bir kavgaydı. Bu kavga benim kalbimde sonsuza kadar silinmeyecek bir iz bırakmıştır„

[8]

Liman işçilerinin sosyal politik konuşmaları onu derinden etkilemişti.[7]

1902 yılının başlarında, evdeki bir tartışma sonucu evi terk etti. Önce bir evsizlerin kaldığı yurtta kaldı. Daha sonra da bir bodrum katına taşındı. 1904 yılından itibaren bir yük gemisinde kazancı olarak çalışmaya başladı. Bu şileple Amerika dahil olmak üzere birçok ülkeye gitti. Bu yıllarda, I. Dünya Savaşı'na kadar, Hamburg'lu liman işçilerinin hakları için yoğun bir şekilde mücadele verdi. 1913'ten 1918'e kadar bir çamaşırhanede şoför olarak çalıştı.

1915 yılında askere alındı ve batı cephesine gönderildi. Kısa bir süreliğine Köln ve Bayreut askerî hastanelerinde kalmasının dışında savaş sonuna kadar burada kaldı. Kendi ifadesine göre bulunduğu savaşlar ve çarpışmalar: Champagne Muharebesi (1915-1916), Somme Muharebesi (1916), Aisne ve Soissons Muharebesi, Cambrai Muharebesi (1917) ve Arras Muharebesi.[9]

Aile

Askere alınmadan bir gün önce 13 Ocak 1915 tarihinde Rosa Koch ile evlendi. Bu evlilikte Irma adlı kızı dünyaya geldi. (d. 6 Kasım 1919 - ö. 10 Aralık 2000) Son zamanlarda çıkan bir kitapta Irma'nın, babasının tek çocuğu olmadığı yazıyor.[10] Fakat bu konuda detaylı bir açıklama verilmemiş.

Politik kariyeri

İlk yıllar

Ernst Thälmann: Locarno - Der neue Kriegspakt. Thälmann'ın Almanya Parlamentosu'nun 24 Kasım 1924 tarihindeki oturumunda yaptığı konuşma.
Ernst Thälmann ve Maurice Thorez: Paris - Berlin. Bizim kavgamız, sosyal ve ulusal özgürlük için, emperyalist savaşa, Versay'e karşı., 1932.

Thälmann 15 Mayıs 1903 tarihinde Almanya Sosyal Demokrat Partisi'ne üye oldu. 1 Şubat 1904 tarihinde Almanya Ticaret, Nakliyeciler ve Karayolu İşçileri Derneği'ne katıldı. Ekim 1918 de askerden izine geldi ve dört arkadaşı ile birlikte cepheye geri dönmedi. 1918 yılının sonlarında Bağımsız Sosyal Demokrat Parti USPD'ye katıldı.[11]

Hamburg İşçi ve Asker Şurası'nın kuruluşunda yer aldı. 1919 yılının Mart ayında USPD Hamburg başkanı ve Hamburg Belediye Meclisi üyesi oldu. Aynı zamanda Hamburg şehir parkında olağanüstü durumlar memuru olarak çalıştı. Thälmann'ın çabalarıyla Hamburg USPD, Almanya Komünist Partisi (KPD) ile birleşti ve bu birleşme Almanya Birleşik Komünist Partisi adı ile de tanındı. Hamburg USPD üyelerinin yüzde 98 i KPD'ye geçti.[12]

Aralık ayında KPD Merkez Komitesi'ne seçildi. Mart 1921'de politik faaliyetleri nedeni ile İşçi Kurumundaki işinden atıldı. Aynı yıl Komintern'in III.Kongresine, KPD temsilcisi olarak, katılmak üzere Moskova'ya gitti ve orada Lenin'le tanıştı. 18 Haziran 1922 tarihinde evine bir suikast düzenlendi. Milliyetçi Consul Organizasyonu üyeleri, Thälmann'ın alt katta bulunan evine el bombası attılar. Evde bulunan karısı ve kızı yara almadan kurtuldular. Thälmann eve o gün geç gelmişti.

Hamburg ayaklanması

Thälmann, 23 Ekim 1923'te başlayan ve 25 Ekim 1923'e kadar süren Hamburg ayaklanmasının düzenleyicisiydi ve bizzat içinde yer almıştı. Ayaklanma başarısız olmuştu ve Thälmann bir süre ortadan yok olmak zorunda kalmıştı. Daha sonra parti yayın organı Die Rote Fahne'nin Berlin baskısında bir değerlendirme yaptı:

“ Partimiz, yönetimin yanlış yapmasını engelleyecek duruma daha gelmemiştir. 1923 sonbaharındaki devrim, çok önemli bir koşulun yokluğu nedeniyle başarısızlığa uğramıştır: Bolşevik bir parti olma koşulu „

-Ernst Thälmann Hamburg Ayaklanmasının Öğrettikleri, 23 Ekim 1925.[13]

KPD'nin eski başkanlarından ve sağa kaymış Heinrich Brandler ve August Thalheimer ayaklanmanın başarısızlığından sorumlu tutuldular. Suç partinin bolşevikleşememesindeydi. Aynı sonuca Bulgaristan'da 1923 yılında ortaya çıkan ve başarısızlıkla sonuçlanan "Antifaşist Eylül Ayaklanması"'ndan sonra Georgi Dimitrov'da varmıştı.[14]

Parti başkanlığını devralma

1924 Şubat ayından itibaren KPD başkan yardımcısı ve Mayıs'tan itibaren de KPD milletvekili oldu. Aynı yıl Komintern'in V.Kongresi'nde Yürütme Kuruluna, kısa bir süre sonra da Başkanlık Kuruluna (Präsidium) seçildi. 1 Şubat 1925 tarihinde Kızıl Cephe Savaşçıları Birliği'ne başkan oldu ve 1 Eylül'de de, aşırı sola kaydığı gerekçesi ile partiden atılan Ruth Fischer'in yerine, KPD'nin başkanı oldu.[15] Thälmann, 1925 yılında Almanya Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday oldu. Birinci turda sadece yüzde 7 oy almasına rağmen, ikinci tura da katıldı. İkinci turda aldığı yüzde 6,4 oy, SPD, Almanya Demokrat Partisi (DDP) ve diğer merkez partilerin ortak adayı Wilhelm Marx'ın, Monarşist Paul von Hindenburg'a karşı çok az oy farkıyla kazanmasını engelledi. Böylece Paul von Hindenburg yüzde 48,3 oyla Almanya Cumhurbaşkanı seçildi. Ekim 1926 tarihinde Hamburg liman işçileri grevini destekledi. Thälmann bu grevi, 1 Mayıs tarihinde başlayan ve Hamburg limanındaki işverenlerin durumunu olumlu bir şekilde etkileyen İngiliz maden işçileri grevine destek amaçlı bir dayanışma olarak değerlendiriyordu. Thälmann'ın amacı Hamburg'daki bu grev kırıcı ticareti engellemekti. Ernst Thälmann 22 Mart 1927 tarihinde Berlin'de bir gösteri yürüyüşüne katıldı. Burada başını sıyırıp geçen bir kılıç darbesi nedeniyle sağ gözünün üstünden yaralandı. 1928'de Komintern'in Moskova'da yapılan VI.Kongresi'ne katılmak üzere Leningrad'a (şimdiki adı Sankt-Peterburg) gitti. Burada Aurora (1900) gemisi onursal üyesi seçildi.

Wittorf skandalı

28 Eylül 1928 tarihinde parti merkez komitesi Thälmann'ın tüm görevlerini elinden aldı. Wittorf Skandalı çerçevesinde, partinin Hamburg yöneticilerinden John Wittorf'un seçimlerde 1.500 - 3.000 Reichsmark parayı zimmetine geçirmesi olayının üzerine yeteri kadar gitmemek, bilerek göz yummak ve John Wittorf'u korumakla suçlandı. Aslında, Thälmann'ın bu olayı gizlemesinin nedeni, 1928 yılındaki seçimlerde, böyle bir olayın açığa çıkmasının partiyi olumsuz etkileyeceğini düşünmesiydi.[16] Komünist Enternasyonal Yürütme Komitesi Stalin'in talimatı ile 6 Ekim tarihinde Thälmann'ın parti görevlerini iade etti.[17] Merkez komite sekreteri olarak Thälmann'la birlikte çalışan ve Thälmann'ın görevden alınması için oy kullanan Philipp Dengel bir sonraki parti kongresinde sekreter olamadı ve sade bir merkez komite üyesi olarak kaldı. Thälmann artık tek söz sahibiydi.[18]

Tutuklanma öncesi

Cumhurbaşkanlığı seçimleri oy pusulası 1932
Sporthaus Ziegenhals restoranı duvarında 7 Şubat 1933 tarihinde yapılan yasadışı toplantı ile ilgili olarak yazılan yazı.

KPD'nin 9 Haziran - 15 Haziran 1929 tarihleri arasında Berlin Wedding'de yapılan parti kongresinde Thälmann, göstericiler ve gösterici olmayanlara karşı polisin şiddet kullandığı ve birçok kişinin öldüğü Kanlı Mayıs nedeniyle Almanya Sosyal Demokrat Partisi'ni açıkça yüzleşmeye davet etti. İç politika ile ilgili konuşmalarının yanı sıra, dış politika ve ulusal sorunlar üzerine de konuştu. Özellikle KPD'nin, Halklar Birliği'nden çıkmak ve savaş tazminatlarının ödenmemesi ile ilgili gensorusunu oylamayan, nasyonal sosyalistleri eleştirdi. Neuen Deutschen Bauernzeitung gazetesinin 1931 yılı 4 nolu sayısına gönderdiği mektupta şunları yazıyordu: "Nasyonal sosyalistlerle, Alman milliyetçisi yalancılar sizlere Young Planı'nın (Versay anlaşmasına göre Alman İmparatorluğu'nun savaş tazminatı ödemesi ile ilgili son plan) yırtılması, savaş tazminatlarının ödenmemesi ve Halklar Birliği'nden çıkma sözü veriyorlardı; ama mecliste Komünist Partisi'nin, savaş tazminatlarının ödenmemesi ve Halklar Birliği'nden çıkma ile ilgili gensorusunu oylamaya cesaret bile edemediler". Mektupta milliyetçilikle ilgili kendi düşüncelerini de vurguluyordu: "Ulusal ve sosyal özgürlük için ileri!".[19] 13 Mart 1932 tarihinde Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Hindenburg'a karşı Adolf Hitler'in dışında tek aday oldu. KPD'nin sloganı: "Kim Hindenburg'u seçerse, Hitler'i seçmiş olur. Kim Hitler'i seçerse, savaşı seçer." Kısa bir süre sonra Almanya Sosyal Demokrat Partisi SPD'ye nasyonal sosyalizme karşı tek cephe oluşturmak amacı ile "Antifaşist Eylem" yapma teklifinde bulundu.

30 Ocak 1933 tarihinde Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi iktidara geldiğinde, Thälmann, SPD'ye, Hitler'i düşürmek için genel greve gidilmesi teklifini götürdü; fakat bir sonuç çıkmadı. Bu yılın 7 Şubat tarihinde KPD Merkez Komite'si, Königs Wusterhausen yakınlarındaki Sporthaus Ziegenhals restoranında, politik sekreterler, merkez komite üyeleri ve bölüm başkanlarının katılacağı bir toplantı düzenledi. Burada Herbert Wehner tarafından düzenlenen bir buluşmada Thälmann son kez KPD yöneticilerinin karşısında, gelecek seçimler ve Hitler'in zorla düşürülmesi amacıyla tüm sol ve liberal partilerin birleşip bir Halk Cephesi oluşturulmasının gerekliliği üzerine konuştu.

Tutuklanma, hapislik ve öldürülmesi

Ernst Thälmann 3 Mart 1933'te, seçimlerden iki gün önce ve Reichstag Yangını'ından birkaç gün sonra, Berlin, Lützower caddesi (şimdi Alt Lietzow caddesi) No:9'da bulunan evde tutuklandı ve Moabit mahkemesi tarafından gözaltına alındı. Hamburg'da oturan eşi Rosa, kocasının tutuklandığını çok daha sonra öğrendi. Thälmann önce, dışarı ile irtibatını önlemek amacıyla, çok sıkı korunan tek kişilik bir hücreye kondu. Rosa onu ziyarete gidip para ve çamaşır götürüyordu. Çamaşırların yıkanma işi hapishanede bilgi alışverişini de sağlıyordu. Bazen Rosa kocasını öpüyordu. Rosa Thälmann bu fırsattan yararlanıp partinin haberlerini, bir ilaç kapsülü içinde Thälmann'ın ağzına bırakıyordu.[20] Thälmann, hapiste zamanla bazı ayrıcalıklar kazanmak için kavga verdi. Böylece gazete alabiliyor ve çok sıkı kontrol edilen mektuplar yazabiliyordu. Thälmann'ın partideki görevleri Komünist Enternasyonal tarafından John Schehr'e devredildi.[21]

Dava dosyası hiç açıklanmadı. Thälmann, kendisinin az da olsa güvendiği, ikisi de NSDAP üyesi olan avukatlarının bir ara dosyaya baktıklarını ve kendisinin bu iddianameyi dünya kamuoyu önünde kendi lehine çevirebileceğini gördüklerini ve bu durumu da mahkemeye bildirdiklerini, bu nedenle davanın kamuoyuna açıklanmadığı şeklinde yorum yapıyordu. Ayrıca nazi rejiminin Georgi Dimitrov'a karşı yürüttüğü Reichstag Yangını davasında başarısızlığa uğradıktan sonra, bir başka başarısızlık daha istememesinin de bu konuda rol oynadığını söylüyordu. 16 Nisan 1936 tarihindeki 50.doğum gününde tüm dünyadan kutlama mesajı aldı. kutlama mesajı gönderenler arasında, diğerlerinin yanı sıra Maksim Gorki, Heinrich Mann, Martin Andersen Nexø ve Romain Rolland vardı. Aynı yıl İspanya İç Savaşı başladı. XI. Uluslararası Tugay ve bu tugaya bağlı bir tabur Ernst Thälmann Taburu olarak adlandırıldı.

Ernst Thälmann'ın mezarı.Berlin Friedrichsfelde Merkez Mezarlığı (Sosyalist Mezarlığı)

1937 yılında Berlin hapishanesinden Hannover'e gönderildi. Kısa bir zaman sonra, ziyaretçi kabul edebildiği daha büyük bir hücreye alındı. Bu Thälmann'ı dinlemek için kurulmuş bir tezgâhdı, fakat dinlendiği konusunda Thälmann uyarılmıştı. Bu nedenle rahat konuşabilmek için ziyaretçiler küçük bir yazı tahtası ve tebeşir kullanıyorlardı.

Büyük bir ihtimalle, Almanya ve Sovyetler Birliği 1939 yılında ilişkilerini düzelttiğinde (Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı), Stalin, Thälmann'ın serbest bırakılması ile ilgili bir girişimde bulunmamış. Hatta Kızıl Ordu tarafından kurtarıldıktan sonra ailesi, Thälmann'ın rakibi Walter Ulbricht'in tüm ricaları görmezden geldiğini ve Thälmann'ın serbest bırakılması ile ilgili hiçbir girişimde bulunmadığını öğreniyordu.[22]

Thälmann tecritte on bir yıl geçirdi. Ağustos 1944'te, Bautzen cezaevinden Buchenwald Toplama Kampına transfer edildi. 18 Ağustos'ta, Hitler'in emri üzerine vurularak idam edildi. Cesedi hemen yakıldı. Kısa bir süre sonra, Naziler Rudolf Breitscheid ile Thälmann'ın 23 Ağustos tarihinde bir Müttefik bombalı saldırıda öldüğünü duyurdu.

Anısına yapılanlar

Berlin Ernst Thälmann Parkı'nda Sovyet vatandaşı Lew Jefimowitsch Kerbel tarafından yapılan Ernst Thälmann Heykeli
Ernst Thälmann Yük Gemisi'nin Tangermünde/Almanya tersanesinde denize indirilişi (1949)
Stralsund / Almanya'daki Ernst Thälmann Heykeli

Daha sağlığında, İspanya'daki Uluslararası Tugaylar içerisindeki bir taburun Thälmann Taburu olarak adlandırılmasının yanı sıra, 1948 yılında Almanya'nın Sovyetler Birliği bölgesinde Ernst Thälmann Öncü Gençlik Organizasyonu kuruldu. 1952 yılında resmîleştirildi ve 10 yaş ile 14 yaş arası çocuk öncülere Thälmann Öncüsü (Thälmann Pioniere) adı verildi.

Almanya Demokratik Cumhuriyeti'nde birçok çalışma gruplarına, okullara, caddelere, meydanlara, semtlere, yerleşim birimlerine ve fabrikalara O'nun adı verildi. Örneğin bir fabrikanın adı Ernst Thälmann'ın baş harflerinden oluşuyordu. SKET (SchwermaschinenbauKombinat Ernst Thälmann). Küba'da bulunan bir adaya da Ernst Thälmann Adası adı verildi. 1949 yılında Berlin Wilhelm Meydanı'nın adı, Ernst Thälmann Meydanı olarak değiştirildi. Bu meydandaki metro istasyonunun adı da Ernst Thälmann Meydanı Mohren Caddesi Metro İstasyonu olarak değiştirildi ve bu meydana Sovyet heykelci Lew Kerbell'in yaptığı Ernst Thälmann Heykeli dikildi.

Hamburg'da da Ernst Thälmann adı verilen bir caddenin adı, 1956 yılındaki Budapeşte ayaklanmasının kanlı bir şekilde bastırılmasından sonra, Budapeşte Caddesi olarak değiştirildi. O zamanlar batıdaki caddelere komünistlerin isminin verilmesi istenmiyordu; ama Hamburg Eppendorf'da, Ernst Thälmann Meydanı'ndaki evi Ernst Thälmann Anı Evi olarak duruyordu.

Ayrıca Berlin yakınlarındaki Sporthaus Ziegenhals restoranı duvarında bir anı şilti bulunmaktadır. Burada, 1933 yılında yaptığı "Ziegenhals Konuşması" olarak tanınan konuşmasında, SPD'ye, Alman faşizmine karşı tek cephe oluşturmayı önermişti. Bir diğer anı şilti de Frankfurt Oder şehrindeki Kleistpark'da bulunmaktadır.

Berlin Zentralfriedhof Friedrichsfelde mezarlığında bulunan Sosyalist Mezarlığı'nda sembolik bir mezarı bulunmaktadır.[23]

Thälmann'ın anısına adlandırılan yerler:

Tartışmalar

Thälmann yaşadığı zamanlarda sol kanat tarafından da çok eleştirildi. O zamanki KPD yönetimi, Thälmann'ın başkanlığında yürütülen Hamburg Ayaklanması'na eleştirel yaklaşmıştı. O'nun başkanlığı döneminde, Alman komünistlerininin Sovyetler Birliği Komünist Partisi güdümüne sokulduğu suçlaması yapılıyordu. Bağımsız bir hareketin içinde bulunan üyeler partiden uzaklaştırılmışlardı. Nisan 1925'te Komintern'de, önceki başkan Ruth Fischer'le tartışarak, Thälmann'ın partinin başına gelmesini sağlayan Clara Zetkin, 1927 Eylül'ünde şunları söylüyordu: "...bilgisiz ve teorik olarak yetişmemiştir. Eleştirilmediği için, kendini aldatan, kendini kör eden, çılgınlığın sınırlarında dolaşan ve kendine hakim olamayan bir durumun içine girmiştir...“[24] Weimar Cumhuriyeti'nde KPD'nin SPD'yi düşman olarak görmesi (Sosyal Faşizm Teorisi), antifaşist güçleri zayıflatan bir strateji olarak değerlendirilmiştir. Önemli bir komünizm araştırmacısı olan tarihçi Hermann Weber de Thälmann'ı eleştirmiştir: " Hitler'in zindanlarındaki sağlam duruşuna gösterdiğimiz saygıya rağmen, şunu söylememiz gerekir: Thälmann, demagoji yeteneklerine sahip bir kasaba politikacısıydı."

Ernst Thälmann üzerine yazılan kitaplar

Alman Demokratik Cumhuriyeti - Kitaplar

Buchenwald Toplama Kampı Krematoryum salonundaki Anı Şilti, 1953
  • Ernst Thälmann: Bir Hapishane Yoldaşının Mektuplarına Cevaplar (Antwort auf Briefe eines Kerkergenossen), Dietz Yayınevi, Berlin 1961.
  • Irma Thälmann: Babamdan Hatırladıklarım (Erinnerungen an meinen Vater). Der Kinderbuch Yayınevi, Berlin 1973.
  • SED Merkez Komitesi Marksizm - Leninizm Enstitüsü: Ernst Thälmann. Mektuplar – Anılar. Dietz Yayınevi, Berlin 1986.
  • SED Merkez Komitesi Marksizm - Leninizm Enstitüsü (Yazarların ortak çalışması): Ernst Thälmann. Bir Biyografi.Dietz Yayınevi, Berlin 1979, ISBN 3-88012-394-2.
  • Willi Bredel: Ernst Thälmann. Politik Bir Yaşama Bir Katkı (Ernst Thälmann. Ein Beitrag zu einem politischen Lebensbild) Dietz, Berlin 1948; 8., genişletilmiş baskı. 1961.
  • Willi Bredel ve Michael Tschesno-Hell: Ernst Thälmann. Sınıfının Öncüsü. Edebi Bir Senaryo. (Ernst Thälmann. Führer seiner Klasse. Literarisches Szenarium.) Henschel Yayınevi, Berlin 1955.
  • Peter Przybylski: Thälmann'ın Öldürülmesi Olayı. (Mordsache Thälmann.) Almanya Demokratik Cumhuriyeti Askeri yayınevi, Berlin 1986.
  • Wera Küchenmeister ve Claus Küchenmeister, Volker Koepp: Thälmann'ın Genç Olduğu Zamanlar (Als Thälmann noch ein Junge war.) Kinderbuch Yayınevi, Berlin 1976.
  • Max Zimmering: Buttje Pieter ve Kahramanı. (Buttje Pieter und sein Held.) Dietz Yayınevi, Berlin 1951.

Başvuru kitapları

  • René Börrnert: Almanya Demokratik Cumhuriyeti komünist eğitiminde örnek kişi olarak Ernst Thälmann (Ernst Thälmann als Leitfigur der kommunistischen Erziehung in der DDR.) Doktora tezi Braunschweig Teknik Üniversitesi, 2003 (PDF6 Aralık 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; 3 MB).
  • René Börrnert: Ernst Thälmann'ın Sadakati ve Cesareti! Almanya Demokratik Cumhuriyeti eğitiminde, partinin Thälmann'ı Sunuşu. (Wie Ernst Thälmann treu und kühn! Das Thälmann-Bild der SED im Erziehungsalltag der DDR.) Klinkhardt, Bad Heilbrunn 2004, ISBN 3-7815-1321-1.
  • Thilo Gabelmann: Thälmann Hiç Yenilmedi mi? Bir Efsanenin Ölümü (Thälmann ist niemals gefallen? Eine Legende stirbt.) Das Neue Berlin Yayınevi, Berlin 1996, ISBN 3-359-00800-6.
  • Peter Monteath (Yayıncı): Ernst Thälmann. İnsan ve Efsane. (Ernst Thälmann. Mensch und Mythos.) Rodopi Yayınevi, Amsterdam/Atlanta 2000, ISBN 90-420-1323-0.
  • Hermann Weber & Bernhard H. Bayerlein (Yayıncı): Thälmann Skandalı. Stalin'le Gizli Görüşmeler. (Der Thälmann-Skandal. Geheime Korrespondenzen mit Stalin.) Aufbau Yayınevi, Berlin 2003, ISBN 3-351-02549-1.
  • Eleştiri26 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Manfred Behrend Ernst Thälmann. İnsan ve Efsane. (Ernst Thälmann – Mensch und Mythos) üzerine eleştiriler, GLASNOST Berlin.
  • Eleştiri27 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Volker Ullrich Stalin'in Sadık Yandaşları (Stalins treue Vasallen) üzerine eleştiriler, Die Zeit Gazetesi, 15 Mayıs 2003.

Filmler

  • Ernst Thälmann – Sınıfının Çocuğu, DEFA Sinema Filmi 1953/54, Senaryo: Willi Bredel
  • Ernst Thälmann – Sınıfının Öncüsü, DEFA Sinema Filmi 1954/55, Senaryo: Willi Bredel
  • Ernst Thälmann, Alman Demokratik Cumhuriyeti - Televizyon Filmi 1986

Dış bağlantılar

Vikisöz'de Ernst Thälmann ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.
Wikimedia Commons'ta Ernst Thälmann ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ SS (Schutzstaffel - Koruma Timi) örgütü başkanı Heinrich Himmler'in 14 Ağustos 1944 tarihinde Adolf Hitler'le ana karargahta yapılan bir konuşmada aldığı notlar. Şimdi müze haline getirilen Buchenwald Toplama Kampı'nın eski evrak odasındaki 4/31 nolu teşhir tezgâhı: „12. Thälmann infaz edilsin“.
  2. ^ Josef Stalin: Enternasyonal Durum Üzerine, Çalışmalar, 6.Cilt.
  3. ^ a b c d SED Merkez Komitesi Marksizm - Leninizm Enstitüsü: Ernst Thälmann. Mektuplar – Anılar. Dietz, Berlin 1986, Sayfa 11.
  4. ^ a b SED Merkez Komitesi Marksizm - Leninizm Enstitüsü (Yazarların ortak çalışması): Ernst Thälmann. Bir Biyografi. Dietz, Berlin 1980, Sayfa 15.
  5. ^ Hamburgischer Correspodent ve Hamburgische Börsen-Halle gazeteleri, sabah baskısı, 5. Mart 1892.
  6. ^ SED Merkez Komitesi Marksizm - Leninizm Enstitüsü: Ernst Thälmann. Mektuplar – Anılar. Dietz, Berlin 1986, Sayfa 25.
  7. ^ a b Merkez Komitesi Marksizm - Leninizm Enstitüsü (Yazarların ortak çalışması): Ernst Thälmann. Bir Biyografi. Dietz, Berlin 1980, Sayfa 17.
  8. ^ "Alman Sosyalizm Savaşçıları Kütüphanesi: Ernst Thälmann – Yakınlarına Gönderdiği Hapishane Mektupları". 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2009. 
  9. ^ SED Merkez Komitesi Marksizm - Leninizm Enstitüsü: Ernst Thälmann. Mektuplar – Anılar. Dietz, Berlin 1986, Sayfa 62.
  10. ^ Thilo Gabelmann: Thälmann ist niemals gefallen (Thälmann Hiçbir Zaman Esir Düşmedi), Berlin, 1996, Sayfa 218.
  11. ^ Gedenkstätte Ernst Thälmann, Hamburg: - Rundgang - 05: USPD Hamburg Başkanı[]
  12. ^ SED Merkez Komitesi Marksizm - Leninizm Enstitüsü: Ernst Thälmann. Mektuplar – Anılar. Dietz, Berlin 1986, Sayfa 66.
  13. ^ Ernst Thälmann: Konuşmaları ve Yazılarından Seçmeler İki Cilt, Cilt 1, Marxistische Blätter Yayınevi, Frankfurt/Main, 1976, Sayfa 69
  14. ^ Georgi Dimitrov: Reichtagsbrandprozeß (Reichstag Yangını Davası), Dietz Yayınevi, Berlin, 1953: „Ben ve partim o zamanlar daha doğru dürüst Bolşevik olamamıştık. Bu yüzden İşçi Sınıfı önderliğindeki bu tarihi halk ayaklanmasını başarılı bir şekilde organize etmeyi ve yürütmeyi anlayamamıştık.“
  15. ^ SED Merkez Komitesi Marksizm - Leninizm Enstitüsü (Yazarların ortak çalışması): Ernst Thälmann. Bir Biyografi. Dietz, Berlin 1980, Sayfa 250.
  16. ^ Krejsa, Michael: „Wo ist John Heartfield? (John Heartfield Nerede?)“, Yayınlayanlar: Günter Feist, Eckhart Gillen, Beatrice Vierneisel Kunstdokumentation SBZ/DDR 1945–1990'. Köln, DuMont, 1996, Sayfa 112.
  17. ^ Volker Ullrich: Stalin'in Sadık Yandaşları– Thälmann Skandalı 1928: Komünizm Tarihinde Kilit Bir Olay 27 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Die Zeit, 15 Mayıs 2003, No: 21.
  18. ^ Hermann Weber: Alman Komünizminin Dönüşümü – Weimar Cumhuriyeti'nde Alman Komünist Partisi'nin Stalinleştirilmesi, 2.Cilt, Frankfurt/Main, 1969, Sayfa 94
  19. ^ Ernst Thälmann Çalışan Çiftçilere Çıkış Yolunu Gösteriyor, Neue Deutsche Bauernzeitung gazetesi No: 4 Yıl: 1931
  20. ^ Sigrid Jacobeit: Kreuzweg Ravensbrück, Verlag für die Frau, Leipzig 1987, Sayfa 195
  21. ^ "Berlin Friedrichsfelde Merkez Mezarlığı (Sosyalist Mezarlığı): 08.Tablo". 28 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2009. 
  22. ^ Regina Scheer: Heykelin Gölgesinde 15 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Berliner Zeitung gazetesi, 14 Ağustos 2004.
  23. ^ Berliner Morgenpost Gazetesi, 200 arkadaşı Thälmann'ın kızına veda etti, 09.01.2001.
  24. ^ Plener, Ulla (Yayıncı): Kendi Zamanında Clara Zetkin - Yeni Belgeler, Bilgiler, Değerlendirmeler ( Clara Zetkin in ihrer Zeit – Neue Fakten, Erkenntnisse, Wertungen) 6 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Sayfa 135 (PDF-Doküman).

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Komünist parti</span> işçi sınıfının önderliğinde üretim araçlarının mülkiyetinin kolektifleştirilmesini hedefleyen siyasi parti

Komünist parti, işçi sınıfının önderliğinde üretim araçlarının mülkiyetinin kolektifleştirilmesini hedefleyen ve tüm dünyada herkesten yeteneğine göre, herkese ihtiyacı kadar ilkesi doğrultusunda sınıfsız, sınırsız ve sömürüsüz bir dünya kurmayı amaçlayan yasal veya yasa dışı olarak örgütlenen, silahlı kanadı da bulunabilen siyasi parti.

Leninizm veya Lenincilik, Marksizm üzerine kurulmuş siyâsî ve iktisâdî bir teoridir.

<span class="mw-page-title-main">Erich Honecker</span> Alman politikacı

Erich Honecker, 1971'den 1989'a değin Almanya Sosyalist Birlik Partisi'nin (SED) Birinci Sekreteri olarak eski Alman Demokratik Cumhuriyeti'ni yöneten komünist devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Walter Ulbricht</span>

Walter Ulbricht, Alman komünist devlet adamı. Almanya Sosyalist Birlik Partisinin 1950-1971 yılları arasındaki ilk başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Wilhelm Pieck</span> Alman politikacı

Friedrich Wilhelm Reinhold Pieck, Alman siyaset adamı, Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin ilk Devlet Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Clara Zetkin</span> Alman politikacı (1857–1933)

Clara Zetkin, devrimci sosyalist ve Marksist-Leninist Alman politikacı ve kadın hakları savunucusu.

<span class="mw-page-title-main">Max Hoelz</span> Alman politikacı

Max Hoelz, anarşist eğilimleri ağır basan Alman komünist.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Komünist Partisi</span>

Almanya Komünist Partisi, 1918-1933 yılları arasında önde gelen Alman siyasi parti. KPD, 1918'in sonunda Spartakusbund'un daha küçük radikal sol gruplarla birleşmesinden ortaya çıktı. Bu birleşmenin amacı, Almanya'da komünizmin hakim rejim hâline getirilmesiydi. 30 Aralık 1918'den 1 Ocak 1919'a kadar aşırı solcuların hakim olduğu kurucu parti kongresi, partinin Alman Ulusal Meclisi seçimlerine katılmasını reddetti. 1919'daki ocak ayaklanmasının ardından rejim güçleri, önce KPD liderleri Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg'u, kısa bir süre sonra da kurucu üye Leo Jogiches'i öldürdü. Aralık 1920'de KPD, Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi' nin sol çoğunluğuyla birleşti ve geçici olarak Birleşik KPD adını aldı. KPD, kuruluşundan itibaren SPD'nin devrimci alternatifi olarak görüldü. Weimar Cumhuriyeti döneminde sosyalist üretim koşulları ve Sovyetler Birliği'ni model alan bir proletarya diktatörlüğünü savundu. Parlamentarizm ve demokrasi hakkındaki görüşleri, “burjuva demokrasisini” parti liderliğinde bir sosyalist konsey cumhuriyeti ile değiştirmek istedikleri için bölünmüştü, ancak yine de seçimlere katıldılar. 1919'dan itibaren Lenin'in ve daha sonra Stalin'in egemen olduğu Komünist Enternasyonal'in bir üyesiydi. KPD, işçi hareketinde sosyal demokrasiye karşı mücadele etmek için, 1928'den itibaren SPD'yi sosyal faşist ve baş düşman ilan ederek Nasyonal Sosyalizm'e karşı ortak bir mücadeleyi engelledi. 1929'dan itibaren KPD, otoriterleşti. Parti, Stalin ve Ernst Thälmann etrafında giderek bir şahıs kültü hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Paul Verner</span> Alman komünist siyasetçi

Paul Verner, Alman komünist siyasetçidir. Verner, savaş sonrası Almanya Demokratik Cumhuriyetinde tanınmış bir siyasi kişiliktir.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Sosyalist Birlik Partisi</span> Almanyada bir siyasi parti (1946–1989)

Almanya Sosyalist Birlik Partisi, Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin kurulduğu 7 Ekim 1949 tarihinden Mart 1990 seçimlerine kadar iktidarda bulunan partidir. SED, geleneksel Marksist-Leninist ideolojiyi benimseyen bir komünist partiydi. 1980'lerde SED, Sovyetler Birliği'nde gerçekleşmekte olan perestroyka ve glasnost açılımlarına cephe almıştır. Sovyetler Birliği ve ABD arasında Alman Demokratik Cumhuriyeti yönetiminin dahil edilmediği Moskova görüşmeleri sonucu Almanya Federal Cumhuriyeti ile Alman Demokratik Cumhuriyeti fiilen birleşince parti iktidardan düşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">1918-1919 Alman Devrimi</span> devrim

1918–1919 Alman Devrimi ya da Kasım Devrimi, I. Dünya Savaşı'nın sonunda Friedrich Ebert önderliğinde anayasal monarşiden parlamenter demokrasiye geçiş sürecidir. Savaşın Almanya’nın aleyhine gelişmesinden dolayı Alman halkının üzerinde oluşan gerilim, ülkede yeni bir rejimin kurulması gerektiği düşüncesini ön plana çıkarmıştı. Devrimin amacı monarşi rejiminin yerine demokratik bir cumhuriyet kurmaktı. Bu hedef, İmparator II. Wilhelm’in tahttan çekilmesiyle sonuçlanan, 1 hafta, 4 gün süren ilk aşamada gerçekleşti. Almanya’daki radikal solcular komünist bir rejim kurmak istediği için bu devrim, komünist devrimciler ile anti-komünistler arasındaki bir iç savaşa dönüştü; bu durum, devrimin ikinci aşamasını yarattı. İkinci aşama tam olarak 9 ay, 1 hafta sürdü ve yönetim biçimi parlamenter demokrasiye dayanan Weimar Cumhuriyeti'nin zaferiyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Roter Frontkämpferbund</span>

Roter Frontkämpferbund, Weimar Cumhuriyeti döneminde Almanya Komünist Partisi'nin (KPD) yarı askeri silahlı kanadıdır. 18 Temmuz 1924'te kurulan örgütün lideri aynı zamanda KPD'nin de başkanı olan Ernst Thälmann idi. Örgütün amacı KPD'ye bağlı teşkilatların güvenliğini sağlamak ve sağcı partilere karşı bir savunma aracı olmaktı. 1927 yılında 110.000 üyeye sahipti. Roter Frontkämpferbund pek çok kez Nazi Partisi'nin silahlı kanadı Sturmabteilung'a (SA) karşı sokak çatışmalarına girdi. 1 Mayıs 1929'da yapılan İşçi Bayramı gösterilerinde Roter Frontkämpferbund'a bağlı milisler ile polisler arasında yaşanan çatışma sonucunda 33 kişi yaşamını yitirdi ve devlet Roter Frontkämpferbund'u yasa dışı ilan etti. 1933'te Nazi Partisi'nin iktidara gelmesiyle Roter Frontkämpferbund üyeleri tutuklandı ve Dachau başta olmak üzere toplama kamplarına gönderildi. II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Avrupa'daki kamplarda esir edilmiş KPD ve Roter Frontkämpferbund mensubu komünistler Sovyet saflarında Almanya'ya karşı savaşmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Alman İşçi Partisi</span>

Alman İşçi Partisi, I. Dünya Savaşı'ndan sonra Weimar Almanya'sında kurulan kısa ömürlü aşırı sağcı bir siyasi partiydi. Resmî olarak Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi olarak bilinen Nazi Partisi'nin öncüsüydü. DAP sadece 5 Ocak 1919'dan 24 Şubat 1920'ye kadar varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Alman Komünist Partisi</span>

Alman Komünist Partisi, Almanya'da faaliyet gösteren Marksist-Leninist bir siyasi parti.

Öncü parti ya da öncücülük, klasik Marksizm'de yer alan sınıf mücadelesi teorisine, Lenin tarafından "Proletarya Partisi" kapsamında yaptığı katkıyı ifade eden terim. Bu kavram Lenin tarafından Ne Yapmalı? adlı eserinde detaylı olarak açıklanır. Sovyet Anayasası 6. maddesi bu teoriye göre hazırlanmıştır.

Hamburg Ayaklanması Almanya'da Weimar Cumhuriyeti döneminde 23 Ekim 1923 günü başlayan ve iki gün süren ayaklanma. Almanya Komünist Partisi'ne bağlı radikal kişilerin Hamburg'da başlatmış olduğu ayaklanma girişimi başarısızlıkla sonuçlandı. İsyancılar 24 saat içinde 17'si Hamburg'da, 7'si Prusya'daki Schleswig-Holstein eyaleti içerisinde olmak üzere toplam 24 polis karakoluna baskın düzenledi. Ayaklanma sırasında 100'den fazla kişi öldü.

<span class="mw-page-title-main">Günter Schabowski</span>

Günter Schabowski, Alman gazeteci ve politikacı. 1978'den 1985'e kadar Alman Demokratik Cumhuriyeti'ndeki Almanya Sosyalist Birlik Partisi'nin (SED) merkezi yayın organı Neues Deutschland gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni ve ardından 1989'a kadar SED Doğu Berlin Bölge Komitesi'nin ilk sekreteriydi. Schabowski, 1981'den 1989'da Doğu Almanya’nın dağılmasına kadar SED Merkez Komitesi ve SED Politbüro üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Egon Krenz</span>

Egon Rudi Ernst Krenz, 1989'un son aylarında Doğu Almanya'nın son komünist lideri olan eski bir Doğu Alman politikacı. İktidardaki Almanya Sosyalist Birlik Partisi'nin (SED) Genel Sekreteri olarak Erich Honecker'in yerini aldı, ancak Berlin duvarı yıkılınca sadece haftalar sonra istifa etmek zorunda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi</span>

Almanya Bağımısız Sosyal Demokrat Partisi, Alman İmparatorluğu ve Weimar Cumhuriyeti döneminde etkin olan bir siyasi partiydi. Parti, 1917'de Almanya Sosyal Demokrat Partisi'nin (SPD) sol kanadı tarafından kuruldu. 1922'ye kadar büyük bir ayrılıkçı hareket oldu. 1919'da Spartakusbund'un ardılı olarak Almanya Komünist Partisi'nin kurulması ve 1922'de SPD'nin sağ ve sol kanatlarının birleşmesinin ardından güç yitimine uğramış ve 1931'deki kapatılmasına kadar küçük bir ayrılıkçı parti olarak faaliyetini sürdürmüştür.

Nasyonal sosyalizm ideolojisinde sosyalizmin ne anlama geldiği veya neden bu ismin tercih edildiği, Naziler hakkında yapılan tartışmalara konu olmuştur. Sık görülen bir düşünceye göre; amaç sadece o dönem sosyalizm sözcüğünün popülerliğinden, işçi sınıfını olumlu biçimde etkilemesinden ve alt sınıfı partiye kazandırma isteğinden dolayı ideolojiye ve partinin ismine sosyalizmin entegre edildiğidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.