İçeriğe atla

Ernst Praetorius

Ernst Praetorius
Doğum20 Eylül 1880 (144 yaşında)
Berlin, Almanya
Ölüm27 Mart 1946 (65 yaşında)
Ankara, Türkiye
Defin yeriCebeci Asri Mezarlığı, Ankara, Türkiye
MeslekOrkestra şefi, Besteci
İşverenCumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası
Weimar Devlet Operaları

Ernst Praetorius (d. 20 Eylül 1880, Berlin ö. 27 Mart 1946, Ankara), Alman müzik tarihçisi, öğretmen ve orkestra şefidir.

1924'te Weimar’daki Devlet Operaları’nın genel müzik direktörü oldu: 1933'te Nazi yönetimini protesto için istifa etti; Türkiye'de çok sesli müziğin gelişmesi için Paul Hindemith'in tavsiyesi ile 1935'te Ankara'ya davet edildi ve ömrünün sonuna kadar Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın şefliğini yaptı.

Hayatı

1880 yılında Berlin'de doğdu. 7 yaşından itibaren sırasıyla Emil Köhler ve Arno Helf’ten keman dersleri aldı, ayrıca Otto Reubke ile kompozisyon çalıştı. 1899 ve 1905 yılları arasında Berlin Friedrich Wilhelm Üniversitesi’nde ünlü filozof ve psikolog Carl Stumpf’un gözetiminde müzik bilimi ve müzik tarihi öğrenimi gördü. “Franchinus Gaffurius’un Ölçü Teorisi” adlı çalışması ile ödül aldı.

1906 ve 1909 yılları arası, sonradan Leipzig Enstrüman Müzesi'ne dönüşecek olan, Köln Heyer Müzik Tarihi Müzesi'nin müdürlüğüne getirildi. 1909 ve 1912 arası Köln Operası'nın korrepetitörü ve orkestra şefi oldu. 1912 ve 1913 yılları arası Bochum Devlet Operası, 1913 ve 1914 yılları arası Leipzig Neu Tiyatrosu ve Breslav Devlet Operası'nın şefliğini üstlendi. Breslav'daki şeflik görevini 1922'ye kadar sürdürdü ve eş zamanla bir sene de Lübeck Devlet Operası'nda çalıştı. 1922 ve 1924 yılları arası Büyük Halk Operası'nın ve Berlin Devlet Operası'nın şefliğine getirildi.

1924'te Weimar'daki Devlet Operaları'nın genel müzik direktörü oldu. Aynı zamanda Avrupa'da pek çok orkestrayı yönetti. Filozof Jean-Jacques Rousseau’nun bestelediği Le Devin du Village (Köy Kahini) adlı operasını yönetti. Kurum, seyirci ve müzik bilimi çevrelerinde saygınlık kazanmasına rağmen Nazi çevreleriyle şiddetli bir şekilde mücadele etmek durumunda kaldı. Çağdaş müziğe önem verdi.

1928’de Ernst Krenek’in 2 perdelik Jonny Spielt Auf adlı operasını repertuvara alması Nazilerin ona olan tepkilerini arttırdı. 1933’te ise Paul Hindemith’in Cardillac adlı operasını repertuvara alması iktidarı eline geçiren Naziler için bardağı taşıran son damla oldu. Praetorius Genel Müzik Direktörlüğü’nden istifa etti. 1935’te Berlin Devlet Operası ile sözleşme yapması siyasi baskılarla engellendi. Bunun üzerine Paul Hindemith’in de önerisiyle Eduard Zuckmayer, Carl Ebert ve Liko Amar ile beraber Ankara’ya geldi.

1946’ya dek Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın Müzik Direktörü oldu. 13 Şubat 1942'de Beethoven'in Fidelio operasının Türkiye'deki ilk temsili Ankara Devlet Konservatuvarı tarafından Necil Kâzım Akses ve Ulvi Cemal Erkin’in çevirisi ve Carl Ebert’in rejisiyle Ernst Praetorius’un şefliğinde gerçekleşti.[1] Ernst Praetorius, 18 Nisan 1942'de Cebeci Devlet Konservatuvarı Salonu'nda Beethoven’ın 9. Senfoni’sinin Türkiye'de tam kadrolu olarak gerçekleşen ilk seslendirilişini de yönetti.[1] (26 Mart 1927'de Osman Zeki Üngör yönetimindeki Riyaseticumhur Orkestrası, koro partilerini saksafon grubunun çaldığı şekilde eseri ilk kez seslendirmişti.)

Nedim Otyam, Ulvi Cemal Erkin gibi isimlerle ortak çalışmalarda bulundu. Ayrıca pek çok Türk bestecisini eser bestelemesi için teşvik etti ve bunların da prömiyerlerini yönetti. 1940'ta Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün izniyle kayınvalidesini de Türkiye'ye getirdi.

Bir ameliyat sonrası uykusu sırasında yataktan düşme sonucu 1946'da Ankara'da öldü.[2] Ankara Asri Mezarlığı'na defnedildi.

Alman eşi de yaşamını Türkiye'de sürdürmüştür. Hakkında Ernst Praetorius, Weimar’dan Ankara’ya adlı belgesel yapılmıştır.[3]

1941 Ankara Senfonisi

2019 yılında müzisyenin "1941 Ankara" isimli senfonisi Ankara Devlet Konservatuvarı kütüphanesinde bulunmuş ve 2023'te CSO Ada Ankara Ana Salon'da düzenlenen bir konserde Burak Tüzün'ün yönettiği Hacettepe Üniversitesi Senfoni Orkestrası tarafından seslendirilmiştir.[4]

Kaynakça

  1. ^ a b Eğecioğlu, Ömer (19 Aralık 2020). "Dokuzuncu Senfoninin Türkiye'de İlk Seslendirilişi" (PDF). 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
  2. ^ "Ölümsüz eser CSO sahnesinde!". Milliyet. 26 Kasım 2008. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
  3. ^ Morgül, Mahiye (29 Kasım 2008). "Ernst Praetorius ve CSO'da Alman Kültür'ün Kültürsüzlüğü… Mahiye Morgül : Musiki Dergisi". 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
  4. ^ "Ernst Praetorius'un '1941 - Ankara' senfonisi ilk kez seslendirildi - Magazin haberleri". Habertürk. 14 Aralık 2023. 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 

Ek okuma

Reiner Möckelmann: "Wartesaal Ankara. Ernst Reuter - Exil und Rückkehr nach Berlin, Berlin 2013, sayfa 93-98

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Adnan Saygun</span> Türk Beşleri arasındaki klasik müzik bestecisi, müzik eğitimcisi ve etnomüzikolog

Ahmed Adnan Saygun, Türk Beşleri arasında yer alan Klasik müzik bestecisi, müzik eğitimcisi ve etnomüzikologdur.

<span class="mw-page-title-main">Necil Kazım Akses</span>

Necil Kazım Akses, Türk besteci.

<span class="mw-page-title-main">Gürer Aykal</span> Türk orkestra şefi

Gürer Aykal Türk orkestra şefi. 1988'den beri Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın şefliğini, ayrıca Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası’nın genel müzik direktörlüğünü ve daimi şefliğini yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası</span> T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı orkestra

Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası veya kısa adıyla CSO, Türkiye'de çok sesli müziği yayma, tanıtma, sevdirme, Türk bestecilerin eserlerini yurt dışında seslendirme amaçlarına hizmet eden Ankara'da yerleşik senfoni orkestrasıdır. Dünyada, kuruluşundan itibaren varlığını kesintisiz sürdüren en eski orkestralardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Nevit Kodallı</span>

Mehmet Nevid Kodallı, Türk besteci, eğitimcidir.

Türk Beşleri özellikle Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş döneminde eserleriyle kendilerinden söz ettirmiş aşağıdaki beş Klasik Batı Müziği bestecisini bir arada tarif etmek için kullanılan uluslararası bir deyimdir. Türk müziği için çok önemlidirler. Bu kişiler:

Rengim Gökmen, Türk orkestra şefidir.

<span class="mw-page-title-main">Ulvi Cemal Erkin</span> Türk klasik müzik bestecisi, piyanist

Ulvi Cemal Erkin, Türk besteci ve eğitimcidir. Türk Beşleri arasında yer alır.

Dr. Okan Demiriş, Türk besteci ve orkestra şefidir.

Hasan Ferit Alnar, Türk bestecidir. Türk Beşleri arasında yer alır.

İbrahim Yazıcı Türk piyanist ve orkestra şefidir.

<span class="mw-page-title-main">Herbert von Karajan</span> Avusturyalı orkestra şefi

Herbert von Karajan, 20. yüzyılın müzik dünyasının önde gelen kişiliklerinden, Avusturya doğumlu orkestra şefi. Kesin tavrı ve titiz yorumuyla orkestra yönetiminde mutlak bir otorite olarak belirmiş, 34 yıl süreyle Berlin Filarmoni Orkestrası'nın tarihinde yeni bir dönemi başlatmıştır.

Ender Sakpınar, müzisyen, besteci.

<span class="mw-page-title-main">Liko Amar</span> Macar kemancı

Liko Amar, Budapeşte doğumlu Alman kemancı.

Orhan Şallıel Türk orkestra şefi.

<span class="mw-page-title-main">Paul Hindemith</span>

Paul Hindemith bir Alman besteci, kemancı, viyola çalıcısı, eğitimci, müzik teoricisi ve orkestra şefidir.

Cem Mansur, Türk orkestra şefi.

Eray İnal, Türk fagot sanatçısı, besteci, orkestra şefidir.

Naci Özgüç, Türk orkestra şefidir.

Prof. Burak Tüzün Türk Orkestra şefi, akademisyen.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.