İçeriğe atla

Ernst Jandl

Ernst Jandl (1 Ağustos 1925, Viyana - 9 Haziran 2000, Viyana), Avusturyalı şair, yazar ve çevirmendir.

Jandl'ın şiirlerindeki fark, öncelikle kendi deneysel şiirini geleneksel somut şiir içinde kullanması ve bu tarzını görsel şiir ve ses şiir gibi yapılarla geliştirmiş olmasıdır. Bunlara örnek olarak en bilinir iki şiiri schtzngrmm veya falamaleikum örnek gösterilir. Jandl'ın çalışmaları her zaman dil ile ses tarafından belirlenen bir oyun gibidir, bu oyunun bir sonucu olarak siyasal şiire de önemli örnekler vermiştir; Viyana: Heldenplatz ve zertretener mann blues (Türkçesi: ezilen mavili adam) gibi.

Daha geç dönem eserlerinde komedi unsurlarına yer vermesinin yanı sıra, birçok eserinde biçim ve içerik olarak klasik melankoli hali görülebilir ama yine de şiirlerinde tipik Jandl zekâsı bulunur. Ayrıca düz yazıları da bulunan Jandl, çeşitli radyo oyunları ve iki tiyatro yazmış ve İngilizce yazarların çevrilerini de yapmıştır.

Gertrude Stein ve Robert Creeley'in The Island ve John Cage'in Silence adlı eserlerini çevirmiştir.

Jandl'ın okumaları popülaritesini çok arttırmıştır. Birçok okuma kaydının yanı sıra, kendi alanında müzisyenlerle sanatsal işbirliğinde bulunmuş, bu birlikteliklerin sonucunda birçok caz eserinde etkisi bulunmuştur.

İlk deneysel şiirlerini 1952 yılında "Neue Wege" (Türkçesi: yeni yol) adlı gazetede yayımlamıştı fakat şiirlerinin neredeyse tamamı kültürel bir provokasyon çalışması olduğundan uzun bir süre deneysel şiirlerini yayımlamak isteyen bir yayımcı bulamadı. 1960'ların ortalarından itibaren memleketi Avusturya ve Almanca konuşulan bölgede ilk edebi başarısını yakalayarak kendi zamanında tanınma şansını yakalayarak onurlu ve büyük şairlerden biri olarak Jandl kariyeri oluştu.

Sağlık sebeplerinden dolayı erken emeklilik zamanına kadar kendi mesleği olan öğretmenlik yaparak çalıştı. Jandl, şair Friederike Mayröcker birlikte yaşadı. Wiener Gruppe (Viyana Grubu)'un destekçisi ve öncülerinden biri oldu. Avusturya'nın en büyük iki yazar derneğinden biri olan 'Grazer Autorenversammlung'un başkanlığını da yaptı.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Johann Wolfgang von Goethe</span> 18. ve 19. yüzyılda yaşamış Alman yazar, siyasetçi, ressam ve doğabilimci

Johann Wolfgang Von Goethe, Alman hezarfen; edebiyatçı, siyasetçi, ressam ve doğabilimcidir. 1776 yılından itibaren, Weimar dukalığının bakanı olarak çeşitli idari ve siyasi görevlerde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bertolt Brecht</span> Alman şair, tiyatro yazarı ve yönetmeni (1898-1956)

Eugen Berthold Friedrich Brecht, kısaca Berthold ya da Bert Brecht,, Alman şair, tiyatro yazarı ve yönetmenidir.

<span class="mw-page-title-main">Henrik Ibsen</span>

Henrik Ibsen, Norveçli oyun yazarı ve şair.

<span class="mw-page-title-main">Boris Pasternak</span> Rus yazar (1890-1960)

Boris Leonidoviç Pasternak, Rus şair, oyun yazarı, romancı, çevirmen.

Hâfız Post, Klasik Türk musikisi bestekârı olup, asıl adı Mehmet'tir. "Post" lâkabının kendisine, vücudunun çok kıllı olmasından dolayı verildiğine dair bir rivayet vardır. Sultan IV. Mehmed döneminin klâsik Türk büyük müzik ustalarındandır. Saray'da yapılan fasıllara sazı ve sesi ile katılmış, bütün çağdaşları gibi Selim Giray Han'dan yardım ve ilgi görmüş, bu sanatsever devlet adamının düzenlediği edebiyat ve müzik toplantılarına katılarak sanatçı kişiliğinin gelişmesini sağlamıştır. Gençliğinde resmî görev almamış, son zamanlarına Divan hocaları zümresine katılmış, daha sonra Bîrun Kâğıt Eminliği'ne getirilmiştir. Hafız Post 1694 yılında vefat ederek Karacaahmet Mezarlığı'nda, Divan şairi Nabi'nin mezarının yanı başında toprağa verildi. Ölümüne o dönem şairlerince anısına beyitler yazılmıştır.
Fenni, "Çergehte eyleyüb âhır karar/ Postu şîr-i ecel çâk eyledi", Itrî ise: "Dedi Itrî Hâfız'a mevâ ola ya Rab cinan" demiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Ziya Ortaç</span> Türk yazar

Yusuf Ziyaettin Ortaç, Türk şair, yazar, edebiyat öğretmeni, yayımcı ve siyasetçidir.

Fransız edebiyatı, Fransızca kullanılarak ortaya çıkan edebiyat ürünlerini kapsar. Dünyanın en zengin ve en etkileyici edebiyatlarından biridir. Fransız yazarlar başta epik şiir, lirik şiir, drama ve kurgu olmak üzere edebi yazınların tümüne katkıda bulunmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Veli Kanık</span> Türk şair (1914–1950)

Orhan Veli Kanık, daha çok Orhan Veli olarak tanınan Türk şairdir. Melih Cevdet ve Oktay Rifat ile birlikte yenilikçi Garip akımının kurucusu olan Kanık, Türk şiirindeki eski yapıyı temelinden değiştirmeyi amaçlayarak sokaktaki adamın söyleyişini şiir diline taşıdı. Şair otuz altı yıllık yaşamına şiirlerinin yanı sıra hikâye, deneme, makale ve çeviri alanında birçok eser sığdırdı.

<span class="mw-page-title-main">Oktay Rifat</span> Türk şair, romancı ve oyun yazarı

Ali Oktay Rifat, Türk şair, oyun yazarı ve roman yazarı. Türk şiirinin en büyük isimlerinden birisi kabul edilir. Orhan Veli ve Melih Cevdet'le birlikte Garip Akımı'nın kurucularındandır. 1955 yılından itibaren İkinci Yeni adlı şiir akımına yönlenmiştir. Şiir dışında roman ve oyun türlerinde de eserler vermiştir. Şair Nazım Hikmet'in kuzenidir.

Tanzimat edebiyatı, Tanzimat döneminin kültürel ve siyasi hareketlerinin sonucu olarak ortaya çıkmış edebiyat akımı. 3 Kasım 1839'da Mustafa Reşid Paşa tarafından ilan edilen Gülhane Hattı Hümayunu da denilen yenileşme beratının yürürlüğe konmuş olmasından doğmuştur. Bu olay daha sonraları Tanzimat Fermanı olarak adlandırılacak, gerek siyasi alanda gerek edebî ve gerekse toplumsal hayatta batıya yönelmenin resmi bir belgesi sayılacaktır. Şinasi ile Agah Efendi'nin birlikte çıkarmış olduğu Tercüman-ı Ahval bu edebiyatın başlangıcı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Oskar Kokoschka</span>

Oskar Kokoschka,, Avusturyalı ressam, şair ve oyun yazarı. Bir ressam olarak yapıtları ekspresyonizm ve modernizmin güzel örnekleridir. 1904'te Viyana'da sanat öğrenimi görmeye başladı. 1910-1911 yıllarında Berlin'de Der Sturm gazetesi için çizdi. 1914'te Avusturya ordusuna girdi. II. Dünya Savaşı'ndan sonra İsviçre'ye yerleşti ve Salzburg'taki School of Seeing'i yönetti.

<span class="mw-page-title-main">Türk edebiyatı</span> Türkçe yazılmış edebî eserler

Türk edebiyatı, Türk yazını veya Türk literatürü; Türkçe olarak üretilmiş sözlü ve yazılı metinlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Elfriede Jelinek</span> Avusturyalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü (2004) sahibi

Elfriede Jelinek Avusturyalı feminist oyun yazarı ve romancı. 2004 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan edebiyatı</span>

Azerbaycan edebiyatı Azerbaycan dilinde yazılan edebiyatı veya Azerbaycanlı yazarların, şairlerin veya Azerbaycanlı muhacirlerin yazdığı edebiyatı ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Edward Albee</span> Amerikalı oyun yazarı (1928 – 2016)

Edward Franklin Albee, Amerikalı yazar. Kim Korkar Hain Kurttan? adlı oyunuyla tanınan yazar modernitenin ve savaş sonrası Amerikan kültürünü eleştiren oyunlarıyla dönemin farklı seslerinden biri olmayı başarmıştır.

Eski Anadolu Türkçesi veya Eski Türkiye Türkçesi, 13. yüzyılın başlarında oluşup sonrasında Anadolu ve Rumeli'de kullanılan Oğuz Türkçesi temelindeki ölü dildir. Batı Türkçesinin ilk dönemini teşkil eden Eski Anadolu Türkçesine Batı Türkçesinin bir oluş, bir kuruluş devresi olarak bakılmaktadır. Batı Türkçesini Eski Türkçeye bağlayan birçok bağlar bu devrede henüz kendisini iyice hissettirmektedir. Bu devreden sonraki Türkçede görülen birçok yeni şekiller bu devrede henüz Eski Türkçedeki eski şekillerinin izlerini taşımaktadırlar.

Ali Rıza Avni Tınaz, Klasik Türk musikisi bestekârı, müzik araştırmacısı, şâir, yazar ve "Ses ve Saz Dünyamızdan" adlı açıklamalı Klasik Türk musikisi programının yapımcısıdır. Soyadını genellikle kullanmadığı için daha çok Ali Rıza Avni olarak tanınmıştır.

<i>schtzngrmm</i> edebi eser

schtzngrmm, Türkçe çevirilerde ştsngrmm ya da spr grlm tş, Avusturyalı şair Ernst Jandl'ın bir şiiri. Şiirin yazılışı 19 Nisan 1957'ye tarihlenmektedir. Jandl'ın "Sprechgedichte " olarak anılan şiirlerinin ilk örneklerinden olan schtzngrmm, ilk defa neue wege dergisinin Mayıs 1957 sayısında yayımlandı. Şiir daha sonra Jandl'ın 1966 tarihli şiir derlemesi Laut und Luise içinde yer aldı. Her iki yayım da skandala sebep oldu.

<span class="mw-page-title-main">Franz Werfel</span> Avusturyalı romancı (1890 – 1945)

Franz Werfel Avusturyalı romancı, oyun yazarı ve şair.

<span class="mw-page-title-main">Romantik dönem Polonya edebiyatı</span> Edebiyat Türü

Romantik dönem Polonya edebiyatı, 1822-1863 yılları arasında Polonya edebiyat tarihinde, Avrupa'daki geç romantizm eğilimine karşılık gelen dönemdir.