İçeriğe atla

Ermenistan-Suudi Arabistan ilişkileri

Ermenistan–Suudi Arabistan ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde Armenia ve Saudi Arabia

Ermenistan
Suudi Arabistan

Ermenistan ile Suudi Arabistan arasında resmi diplomatik ilişki bulunmamaktadır. Bununla birlikte, iki ülke arasındaki ilişki, muhtemelen artan Türk etkisine karşı ortak muhalefet nedeniyle, 2010'lardan bu yana önemli ölçüde ısınmaya tanık oldu.

Tarihi

1990'lardan 2010'ların başına kadar

Dağlık Karabağ ihtilafının tarihi, özellikle 1994'te sona eren Birinci Dağlık Karabağ Savaşı nedeniyle, Suudi Arabistan'ın Azerbaycan'ın Karabağ'daki konumunu desteklemesi nedeniyle Suudi Arabistan ve Ermenistan'ın resmi bir ilişkisi yoktur.[1] Bu sorun, Suudi Arabistan'ın Azerbaycan'ın bir parçası olarak Karabağ bölgesi üzerindeki duruşunda kararlı kalması ve ilişki kurmaması nedeniyle kaldı.[2][3]

2010'ların ortalarından beri

Bununla birlikte, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın yükselişi ve Suudi Arabistan ile Türkiye arasındaki düşmanlığın artmasından bu yana, Türkiye'nin Ermenistan ile ilişkileri zayıf olduğundan ötürü Suudi Arabistan ve Ermenistan arasındaki ilişkiler yeni bir gelişme seviyesi yaşadı. Hem Suudi Arabistan hem de Ermenistan, Recep Tayyip Erdoğan yönetimindeki Türk yayılmacılığını bu milletler için bir tehdit olarak gören ortak bir duyguyu paylaşıyor, Suudi Arabistan kısa süre önce 2019'da başlayan Türk karşıtı bir boykot başlattı. Türk hükûmetinin Suudi karşıtı açıklamaları nedeniyle o zamandan beri ilişkiler tırmandı; Ermenistan'ın Türkiye ile Ermeni soykırımı ve Azerbaycan ile ittifakı konusunda anlaşmazlıkları var.[4][5]

2019'da Suudi Arabistan, Amerika Birleşik Devletleri Kongresi'nde Ermeni soykırımını kabul etmeleri için nihai bir çözüme sponsor olmayı kabul etti. Suudi Prenses Rima bint Bender el-Suud yaptığı açıklamada, Türkiye'yi ikiyüzlülüğü ve soykırımı kabul etmeyi reddetmesi nedeniyle kınadı.[6] Suudi Arabistan'ın Lübnan büyükelçisi de Suudi Arabistan'ın Ermenistan ile dayanışmasını göstermek için Ermeni Soykırımı anıtını ziyaret etmişti.[7]

Eylül 2018'de, iki ülke resmi ilişki kurmamasına rağmen, Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ve Suudi Kralı Selman, Ermenistan'ın bir atılım olarak kabul edilen bağımsızlık gününü kutladı.[8] Ayrıca, 2020 Dağlık Karabağ savaşı sırasında, Suudi kanalı el-Arabiya, Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan'ın Türkiye ve Azerbaycan'ı kınayan ve uluslararası toplumu Türkiye ve Azerbaycan'ın çatışmaya birlikte müdahale etmesini önlemeye çağıran özel bir konuşmasına ev sahipliği yaptığı için, Birleşik Arap Emirlikleri'nin yanı sıra Suudi Arabistan'ın da gizlice Ermenistan'ı Azerbaycan'a karşı desteklediği düşünülüyordu.[9]

Öte yandan, Suudi Arabistan, büyük ölçüde Suudi Arabistan'ın Azerbaycan'ı İran'a karşı potansiyel bir ortak olarak görmesi nedeniyle, iki tarafı (Ermenistan ve Azerbaycan) sorunu çözmeye çağırarak Ermenistan'a doğrudan destek vermekten kaçınmaya çalıştı. Azerbaycan'ın müttefiki Türkiye'ye giderek daha düşmanca davranıyor.[10][11]

26 Ekim 2021'de Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan, Ermenistan cumhurbaşkanlığı tarafından tarihi olarak nitelendirilen ve iki ülke liderleri için türünün ilk örneği olan bir ziyaret için Suudi Arabistan'ın Riyad kentine geldi.[12] Başkan, Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ın yanında oturduğu Gelecek Yatırım Girişimi forumuna katıldı.[13]

Suudi Arabistan ile Ermenistan arasında 24 Kasım 2023 tarihinde diplomatik ilişkilerin kurulmasına ilişkin protokol imzalandı. Protokol, Ermenistan'ın BAE Büyükelçisi Karen Grigoryan ve Suudi Arabistan'ın BAE Büyükelçisi Sultan bin Abdulla Al-Angar tarafından Abu Dabi'de imzalandı.[]

Azerbaycan merkezli basın kuruluşu Trend, Suudi Arabistan'ın Azerbaycan'a Ermenistan'la diplomatik ilişki kurma konusunda önceden haber verdiğini öne sürdü.[]

Kaynakça

  1. ^ "Saudi Arabia – Bilateral Relations – Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Armenia". MFA.am. 24 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2011. 
  2. ^ "Saudi Arabia not to establish diplomatic relations with Armenia, until Azerbaijan's territorial integrity to be restored: Ambassador". en.trend.az. 8 Nisan 2009. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020. 
  3. ^ "Armenia No Friend To Muslim States, Says Aliyev". «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան. 13 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Saudi prince calls for boycott of Turkey". Middle East Monitor. 7 Mayıs 2019. 7 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Saudis must boycott 'everything Turkish,' says commerce head after Erdogan remarks". Al Arabiya English. 3 Ekim 2020. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Saudi Arabia will financially sponsor Armenian Genocide resolution in U.S. | www.aravot-en.am". 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "Saudi Arabia's Ambassador to Lebanon visits Armenian Genocide Memorial in Antelias". armenpress.am. 10 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "الملك وولي العهد يهنئان رئيس أرمينيا بذكرى استقلال بلاده". Riyad. 20 Eylül 2018. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020 – Al Riyadh (newspaper) vasıtasıyla. 
  9. ^ "How the Armenia-Azerbaijan conflict could spiral into a proxy war". alaraby. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  10. ^ "Saudi Arabia calls for peaceful solution to conflict between Armenia and Azerbaijan". Al Arabiya English. 28 Eylül 2020. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "How the Armenia-Azerbaijan conflict could ignite a Middle East flare-up". Middle East Eye. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "Paying a working visit to the Kingdom of Saudi Arabia. This unprecedented event is definitely a turning point in Armenia's foreign policy as no official from 🇦🇲 has ever visited🇸🇦 since Armenia's independence and in the absence of diplomatic relations btw Armenia & Saudi Arabia". Twitter. ՀՀ նախագահ | President of the Republic of Armenia. 26 Ekim 2021. 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  13. ^ "Sarkissian first Armenian official to visit Saudi Arabia, meets with Crown Prince". 28 Ekim 2021. 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021 – Al Arabiya vasıtasıyla. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hocalı Katliamı</span> Ermeni güçlerinin Hocalıda yaşayan sivillere karşı işlediği soykırım

Hocalı Katliamı, Karabağ Savaşı sırasında 26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında yaşanan ve Azeri sivillerin Ermenistan'a bağlı kuvvetler tarafından toplu şekilde öldürülmesi olayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> 1988-1994 yılları arasında Karabağ bölgesinde Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanmış askeri bir çatışma

Birinci Dağlık Karabağ Savaşı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasını isteyen Ermeniler ile bunu kabul etmeyen Azeriler arasında başlayan ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Azerbaycan ile Ermenistan arasında çatışmaya dönüşen Şubat 1988-Mayıs 1994 tarihleri arasında süren savaştır. Savaş öncesinde ve etnik çatışmaların sıcak savaşa dönüşmesi sonrasında Sumqayıt Pogromu, Kirovabad Pogromu, Bakü Pogromu gibi pogromlar, Hocalı Katliamı, Malıbeyli ve Kuşçular Katliamı ve Maragha Katliamı gibi katliamlar yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Özerk Oblastı</span>

Dağlık Karabağ Özerk Oblastı, 1923'te Sovyetler Birliği'nin Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti içinde kurduğu özerk oblasttı. Başkenti Stepanakert şehriydi. Oblastın lideri, Azerbaycan Komünist Partisi Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi Komitesinin Birinci Sekreteriydi. Nüfusun çoğunluğunu etnik Ermeniler oluşturuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Ermenistan</span> Ermeni Yaylasındaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavram

Büyük Ermenistan veya Birleşik Ermenistan, Ermenilerin anavatanı olarak kabul edilen, tarihsel olarak Ermenilerin çoğunlukta olduğu ve bir kısmında hâlâ Ermenilerin çoğunluk olarak yaşadığı Ermeni Yaylası'ndaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavramdır. Ermenilerin tarihi topraklarının birleştirilmesi olarak görülen ve 20. yüzyıl boyunca Ermeni düşünürlerce yaygın olan fikir başta Ermeni Devrimci Federasyonu, ASALA ve Miras olmak üzere çeşitli milliyetçi örgüt ve partilerce savunuldu.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ sorunu</span> Dağlık Karabağ için, Azerbeycan ve Ermenistan arasında olan hak davası savaşıdır

Dağlık Karabağ sorunu, Azerbaycan ile Ermenistan arasında, Dağlık Karabağ ve Dağlık Karabağ'ı çevreleyen Ermeni kontrolündeki Azerbaycan toprakları'ndaki etnik çatışma ve toprak anlaşmazlığıdır. Bu anlaşmazlık, 27 Eylül 2020 tarihinde başlayan İkinci Dağlık Karabağ Savaşı ile son bulmaya yaklaşmıştır. Yaklaşık 3 sene sonra 19-20 Eylül 2023 tarihlerinde gerçekleşen 2023 Dağlık Karabağ çatışmaları ile bölge tamamen Azerbaycan kontrolüne geçmiş ve sorun çözülmüştür. Artsah Cumhuriyeti fiilen bağımsızdı, ancak Ermenistan dahil hiçbir ülke tarafından tanınmamış bir cumhuriyetti. Çatışmanın kökeni, 20. yüzyılın başlarında ortaya çıktı. Sovyetler Birliği döneminde, Josef Stalin Dağlık Karabağ bölgesini, tarihsel olarak Ermeni ve çoğunluğu Ermeni nüfusu olan Sovyet Azerbaycan'da bir özerk oblast haline getirmeye karar verdi. Mevcut çatışma, 1988'de Karabağ Ermenilerinin, Karabağ'ın Sovyet Azerbaycan'dan Sovyet Ermenistan'a devredilmesini talep ettiği zaman başladı. Çatışma, 1990'lı yılların başlarında, geniş çaplı bir savaşa dönüştü.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed bin Selman</span> Suudi Arabistan veliaht prensi ve başbakanı

Muhammed bin Selman Âl-i Suud, halk arasında MBS olarak bilinen, Suudi Arabistan veliaht prensi ve başbakanı olan bir politikacıdır. Aynı zamanda Ekonomik ve Kalkınma İşleri ve Siyasi ve Güvenlik İşleri konseylerinin başkanı olarak görev yapmaktadır. Başbakan olarak atanmadan önce 2015'ten 2022'ye kadar savunma bakanı olarak görev yaptı. Muhammed bin Selman, babasının hükûmetini kontrol ediyor ve Suudi Arabistan'ın fiili hükümdarı olarak kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Halid bin Selman</span>

Halid bin Selman bin Abdülaziz el-Suud Suudi Arabistan Kralı Selman'ın oğlu ve Veliaht Prens Muhammed bin Selman'nın kardeşi. 23 Şubat 2019'da, Suudi Arabistan savunma bakanı yardımcılığına atanırken, ağabeyi Prens Muhammed, savunma bakanı ve veliaht prens olarak görevinde kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Suudi Arabistan ilişkileri</span> Çin Halk Cumhuriyeti ve Suudi Arabistan Krallığı arasındaki siyasi ilişkiler

Çin-Suudi Arabistan ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti ile Suudi Arabistan Krallığı arasındaki hem tarihi hem de bugünkü ilişkileri kapsar. Çin ile Suudi Arabistan arasındaki ilk resmî toplantı, 1985 yılı Kasım ayında Umman'da yer aldı. Her iki ülke arasındaki resmî diplomatik ilişkiler Temmuz 1990'da kuruldu. 1990'ların öncesinde Suudi Arabistan ile Çin Halk Cumhuriyeti arasında ikili ilişkiler yoktu.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Ermenistan ilişkileri</span> Azerbaycan ve Ermenistan ülkelerinin ilişkileri

Ermenistan ile Azerbaycan arasında, büyük ölçüde süregelen, fakat Azerbaycan ordusunun 27 Eylül 2020 tarihinde başlattığı Karabağ operasyonu ile alınan, Dağlık Karabağ sorunu nedeniyle diplomatik bir ilişki yoktur. Komşu halklar, 1918-1921 yılları arasında, çökmüş Rus İmparatorluğu'ndan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti olarak kazandıkları kısa bağımsızlıkları sırasında resmi hükûmet ilişkilerine sahiptiler; bu ilişkiler Rus Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği tarafından işgal edilip ilhak edilene kadar vardı. Geçen yüzyılda ülkeler tarafından yürütülen bir savaş nedeniyle -biri 1918'den 1921'e, diğeri 1988'den 1994'e kadar- iki ülke gergin ilişkilere sahipti.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan savaş

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı veya 44 Günlük Savaş Dağlık Karabağ'da Türkiye destekli Azerbaycan ile Ermenistan ve onun desteklediği tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti arasında yaşanmış silahlı çatışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 822 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 822 sayılı kararı 30 Nisan 1993 tarihinde kabul edildi. Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin kötüleşmesi ve ardından silahlı çatışmaların artmasıyla bölgedeki insani durumun kötüleşmesi konusundaki endişelerini dile getiren Konsey, düşmanlıkların derhal durdurulmasını ve başta Kelbecer bölgesi olmak üzere Dağlık Karabağ'dan Ermeni işgal güçlerinin derhal geri çekilmesini talep etti.

<span class="mw-page-title-main">2020 Gence balistik füze saldırıları</span> Ekim 2020de Gence, Azerbaycana düzenlenen saldırılar

Gence balistik füze saldırıları, 2020 Dağlık Karabağ çatışmaları sırasında, Ekim 2020'de Azerbaycan'ın Gence şehrine yapılan dört ayrı füze saldırısıdır.

Berde füze saldırıları, 2020 Dağlık Karabağ çatışmaları sırasında Azerbaycan'ın Berde kentine yapılan iki hava saldırısı. Her iki saldırı da birden fazla sivilin ölümüyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ çevresinde Ermenistan tarafından işgal edilmiş Azerbaycan toprakları</span> Eskiden işgal edilmiş Azerbaycan toprakları

Dağlık Karabağ çevresinde Ermenistan tarafından işgal edilmiş Azerbaycan toprakları, de jure Azerbaycan'a ait olan ve Dağlık Karabağ Savaşı'nın sona ermesiyle birlikte Ermenistan ve uluslararası alanda tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin askerî kuvvetleri tarafından işgal edilmiş, eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın dışında yer alan topraklardır. Günümüzde eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın bir bölümünü içeren Kelbecer rayonu dışında tüm rayonlar, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin eski rayonlarıyla aynıdır.

<span class="mw-page-title-main">Miatsum</span>

Miatsum, Karabağ hareketi sırasında kullanılan ve Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'nın sebeplerinden biri olan kavramdır.

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı'na karşı verilen resmî tepkilerin listesidir.

<span class="mw-page-title-main">2020 Gazançetsots Katedrali bombardımanı</span>

2020 Gazançetsots Katedrali bombardımanı, 8 Ekim'de Gazançetsots Katedrali olarak da bilinen Şuşa Kutsal Kurtarıcı Katedrali'nin füzelerle iki kez vurulması sonucu binanın çatısının bir kısmının çökmesiyle sonuçlandı. Ermenistan bu saldırı için Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerini suçladı.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan-Pakistan ilişkileri</span>

Ermenistan ile Pakistan arasındaki uluslararası ve ikili ilişkiler olumsuz durumdadır. Pakistan, Ermenistan'ı bir devlet olarak tanımayan Dünya'daki tek ülkedir. İki ülke arasındaki diplomatik anlaşmazlıkların ana nedeni Dağlık Karabağ sorunudur.

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan-Yunanistan ilişkileri</span>

Suudi Arabistan-Yunanistan ilişkileri, Yunanistan ve Suudi Arabistan arasındaki mevcut ve tarihi ikili ilişkiyi ifade eder. Yunanistan'ın Riyad'da bir büyükelçiliği ve Suudi Arabistan'ın Atina'da bir büyükelçiliği var. Yunanistan'ın ayrıca Cidde'de bir başkonsolosluğu bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Suudi Arabistan ilişkileri</span>

Rusya-Suudi Arabistan ilişkileri Rusya Federasyonu ile Suudi Arabistan Krallığı arasındaki ikili ilişkidir. İki ülke, iki petrol süper gücü olarak anılıyorlar ve dünya ham petrol üretiminin yaklaşık dörtte birini karşılıyorlar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.