İçeriğe atla

Ermenistan'daki camilerin listesi

Erivan'da bir minare.

Aşağıdaki liste modern Ermenistan Cumhuriyeti sınırları içinde bulunan camilerin bir listesi. Yakın zamana kadar birçok caminin bulunduğu Ermenistan'da bugün sadece tek bir cami (Gök Camii) ayakta kalmıştır ve ibadete açıktır.

Tarih

19. yüzyıl Erivan'da bulunan Abbas Mirza Camii.

1870 Kafkasya takvimine göre, Kafkasya'nın Rus valiliği tarafından yayınlanan bir istatistik raporuna göre, şimdi Ermenistan Cumhuriyeti'nin çoğunu ihtiva eden Erivan vilayeti topraklarında 269 Şii camii vardı.[1] Brockhaus ve Efron Ansiklopedik Sözlügyne göre, yirminci yüzyılın baslarında, Erivan'ın 29.000 üzerinde nüfusu vardi; Bu sayının 49% Azeriler; 48% Ermeni; ve 2% Rus idi ve şehirde yedi Şii camii vardı.[2]

1917'den sonra, kentin dini binaların birçoğu Sovyet hükûmetinin modernizasyon ve anti-din politikalarına uygun olarak yıkıldı.[3] 1990 yılında, Erivan'da bir cami bir buldozer ile yıkıldı.[4][5] 1988-1994 sırasında Azeriler ve Müslüman Kürtlerden oluşan Müslüman nüfusun ezici çoğunluğu, Dağlık-Karabağ Savaşı sonucunda, Ermenistan ve Azerbaycan arasında devam eden çatışma olarak ülkeden kaçtı.

Erivan

Gök Camii.

Rus-İran Savaşı sonucunda Ruslar Erivanı isgal ettiler, 1582 yılında Osmanlı İmparatorluğu tarafından inşa edilen kalenin ana camii, Rus komutanı, General İvan Paskevich emri doğrultusunda Ortodoks kilisesine dönüştürüldü. Kilise 6 Aralık 1827 tarihinde kutsallaştırıldı ve Tanrı'nın Kutsal annesi Şefaat Kilisesi adı verildi.[6] 1869 verilerine göre, Erivan vilayetinde bulunan Erivan ilçesinde toplam 60 cami vardı.[7]

Ivan Chopin'e göre, ondokuzuncu yüzyılın ortalarında Erivan'da sekiz cami vardı:

  • (Kale'de) Abbas Mirza Cami
  • (Kale'de) Muhammed Han Camii
  • Zali Han Camii
  • Novruz Ali Beg Camii
  • Sartip Han Camii
  • Hüseyin Ali Han Cami (Gök cami)
  • Hacı İmam Vardi Camii
  • Hacı Cafer Bey Camii (Hacı Nasrollah Bey)[8][9]

Bunlardan bugün sadece Gök Camii ayakta kalmıştır.

Resimler

Kaynakça

  1. ^ Кавказский календарь на 1870 год. Тифлис, типография Главного Управления Наместника Кавказского. 1869. s. 392. 
  2. ^ (Rusça) Erivan 20 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in the Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary, St. Petersburg, Russia, 1890-1907.
  3. ^ Ritter, Markus. "The Lost Mosque(s) in the Citadel of Qajar Yerevan: Architecture and Identity, Iranian and Local Traditions in the Early 19th Century 8 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.," Iran and the Caucasus 13 (2009): p. 244.
  4. ^ Robert Cullen, A Reporter at Large, “Roots,” The New Yorker, April 15, 1991, p. 55
  5. ^ De Waal, Thomas. Black garden: Armenia and Azerbaijan through Peace and War. New York: New York University Press, 2003, p. 79.
  6. ^ Potto, Vasiliy Aleksandrovich (2000). Кавказская война. Том 3. Персидская война 1826-1828 гг. MintRight Inc. s. 359. ISBN 5425080999. 12 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2014. 
  7. ^ (Rusça) Voronov, N. I. (1869). Сборник статистических свѣдѣній о Кавказѣ. Т.1. Императорское русское географическое общество. Кавказскій отдѣл. s. 71. 11 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2014. 
  8. ^ Chopin, Jean-Marie (1852). Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху ея присоединения к Российской Империи. Императорская Академия Наук. s. 468. 30 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2014. 
  9. ^ Bournoutian, George A. (1992). The Khanate of Erevan under Qajar rule, 1795-1828. Mazda Publishers. s. 173. ISBN 0939214180. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karapapaklar</span> Azerbaycan Türklerini oluşturan etnik boylardan birisi

Karapapaklar veya Terekemeler, Kuzey Kafkasya'da Derbent, Gürcistan'da Kvemo Kartli, Azerbaycan'da Kazah, İran'da Sulduz ve Türkiye'de de genel olarak Kuzeydoğu Anadolu'da yaşayan Azerbaycan Türklerini oluşturan etnik boylardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Revan Hanlığı</span> 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren Türk hanlığıdır. Kökeni Türk olan hanlığın bayrağında elinde kılıç tutan bir aslan sembolü vardır.

Revan Hanlığı, merkezi günümüzdeki Erivan şehrini başkent olarak seçen ve 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren hanlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan tarihi</span>

Ermenistan tarihi, günümüzdeki Ermenistan Cumhuriyeti'nin sınırları içinde kalan bölgelerin tarih öncesi zamanlardan günümüze kadar süregelen tarihidir. Antik Ermenistan tarihsel olarak Ermeni krallığı olarak biliniyordu. İmparatorluk Büyük Dikran hükümdarlığı altında zirveye ulaştı. Ermenistan, MS 300 yılında dünyada Hıristiyanlığı kabul eden ilk ülke oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali</span>

Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali, Rus–Gürcü Savaşı ya da Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali olarak da bilinir, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Kızıl Ordu'nun Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin Menşevik hükûmetinin yerine Bolşevik rejimini kurmak amacıyla giriştiği askerî işgaldir. İşgal, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin varlığının sona ermesi ve Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Feth Ali Şah</span>

Feth Ali Şah, Kaçar Hanedanı'ndan olup 1797-1834 yılları arasında İran'da hüküm süren ikinci şah. Yönetimi sırasında Kuzey Kafkasya'yı Gülistan ve Türkmençay Antlaşması'yla geri alınamayacak şekilde Rusya'ya bırakmıştır. Feth Ali Şah Tarihçi Joseph M. Upton'a göre, "uzun sakalıyla, ince beliyle, evlatlarıyla İranlılar arasında meşhurdur." Feth Ali Şah'ın saltanatının sonlarında, ekonomik sıkıntılar, askeri ve teknolojik yükümlülük İran'ı parçalanmanın eşiğine getirdi, ölümünden sonra yaşanan taht mücadelesiyle çözülme hızlandı.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Azerileri</span> Ermenistanda bir zamanlar yaşamış olan bir Türk halkı

Önceleri sayıları birkaç yüz bin kişiye ulaşan, Ermenistan'da yaşayan Azeri ve diğer Türk nüfusun (Erivanlı, Yerevanlı, "Yeraz" veya Batı Azerbaycanlı, Dağlık Karabağ Sorunu olduktan sonra sayısı artık sıfıra yaklaşmıştır. Bu yıllarda Ermenistan Azerileri Dağlık Karabağ Sorunu yüzünden, baskı ve tecavüzlere maruz kalıp, Ermenistan'ı terk etmeye mecbur kaldılar. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin bilgilerine göre, Ermenistan'da halihazırda tahminen birkaç yüz Azeri yaşamaktadır. ki, bunların çoğunluğunu bölgede yaşayan Ermenilerle evlenmiş Azerileri ve yaşlı veya hasta olduğu için Ermenistan'ı terk edemeyen Azeriler oluşturmaktadır. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin, raporuna göre, bu kişiler ayrımcılığa maruz kalmamak için adlarını değiştirmekte ve kimliklerini gizlemektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Ermenistan</span>

Doğu Ermenistan veya Kafkas Ermenistanı, tarihî Ermenistan topraklarının doğusunu kapsadığı iddia edilen bölgedir. Günümüzde, Türkiye'nin Kars ili ve Ermenistan'ın Erivan şehrini kapsar. Geçmişte sırasıyla Antik Ermeni Krallığı, Sasani İmparatorluğu, Pakraduni Hanedanlığı, Büyük Selçuklu Devleti, Osmanlı İmparatorluğu bu bölgeye sahip olmuştur. 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'ndan sonra Rus İmparatorluğu'na bağlanmıştır. Brest Litovsk Barış Antlaşması'ndan sonra bölge sınırları içinde bulunan Kars Türkiye'ye verilmiştir. 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasından bu yana Erivan, Ermenistan sınırları içerisindedir.

<span class="mw-page-title-main">Hisar Camii</span> İzmir, Türkiyede bir cami

Hisar Camii, İzmir, Konak ilçesinde, adını verdiği Hisarönü bölgesi ile Kemeraltı Çarşısı ve Kızlarağası Hanı çevresinde yer alan cami.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Ermenistanı</span> 1828den 1917e kadar Ermeni tarihi

Rusya Ermenistanı, 1828’den itibaren Rus İmparatorluğu yönetimi altında Ermeni tarihi dönemidir. Doğu Ermenistan, İran'ın 1826-1828 İran-Rus Savaşı'ndaki kaybını müteakiben Rusya ile imzaladığı Türkmençay Antlaşması ile Rus İmparatorluğu'nun bir parçası haline geldi. Doğu Ermenistan, Rus İmparatorluğu'nun 1917'deki çöküşüne kadar bir parçası olarak kaldı.

İbrahim Halil Han, Karabağ Hanlığı hanı. Azerbaycan Türk'ü Cevanşir ailesinden Penah Ali Han'ın oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Oblastı</span>

Ermeni Oblastı, Rus İmparatorluğu'nun oblastlarından biriydi. Oblast, günümüz Ermenistan ile Azerbaycan'ın Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ve Türkiye'nin Iğdır ilini kapsamaktaydı. Oblastın merkezi Erivan idi.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Ordu'nun Ermenistan'ı işgâli</span>

Kızıl Ordu'nun Ermenistan'ı işgâli veya Ermenistan'ın Sovyetleştirilmesi, Rus-Ermeni savaşı, Sovyet Rusya'nın 11. Ordusunun, Eylül ayından başlayarak 4 Aralık 1920 tarihine kadar geçen sürede, eski Rus İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu toprakları üzerinde kurulmuş olan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nde yeni Sovyet hükûmeti kurmak için gerçekleştirdiği askerî seferdir. Müdahale, Ermeni Bolşeviklerin başkent Erivan ve diğer şehirlerde çıkardıkları ayaklanma ile de eş zamanlıdır. Müdahale, Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin varlığının sona ermesine ve Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulmasına neden olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Şuşa Devlet Tarih ve Mimari Koruma Alanı</span>

Şuşa Devlet Tarihi ve Mimari Koruma Alanı, bir Azerbaycan devlet koruma alanıdır. Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinin Şuşa Rayonu sınırları içinde yer alan koruma alanı Azerbaycan'ın geçici Dünya Mirası listesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Zal Han Camisi</span>

Zal Han Camisi Ermenistan'ın başkenti Erivan'ın tarihi ksımında yerleşmiş olan tarihi camilerden biri.

Novruzali Bey Camisi Ermenistan'ın başkenti Erivan'ın tarihi ksımında yerleşmiş olan tarihi camilerden biri.

<span class="mw-page-title-main">Abbas Mirza Camii</span>

Abbas Mirza Camii, Ermenistan'ın Erivan kentinde on dokuzuncu yüzyıldan kalma bir Şii camisiydi. Erivan Kalesi'nde cami olarak yaptırılmıştır. Bu cami, on dokuzuncu yüzyılın başında, Erivan Hanlığı'nın son hanı (vali) Hüseyin Han'ın saltanatı sırasında inşa edilmiştir. Feth Ali Şah'ın oğlu Kaçar Veliaht Prensi Abbas Mirza'dan sonra Abbas Mirza Camii olarak adlandırıldı. Caminin cephesi, İran mimari tarzlarını yansıtan yeşil ve mavi camlarla kaplanmıştır. Erivan'ın Ruslar tarafından ele geçirilmesinden sonra cami cephanelik olarak kullanılmıştır. Cami, Rus birlikleri tarafından işgal edildikten sonra kışlaya dönüştürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Erivan Kalesi</span> Kale

Erivan Kalesi, Erivan'da 16. yüzyıldan kalma bir kaleydi.

Azerbaycan'ın Ermenistan topraklarındaki kültürel mirasına ait anıtların listesi - Revan Hanlığı, şimdiki Ermenistan topraklarında, İslam dini 7. yüzyıldan itibaren yayılmıştır. Bu bölgede yüzlerce cami ve diğer dini ibadethaneler mevcuttu. Erivan'ı ziyaret eden seyyahların eserlerinden bu bölgedeki dini eserler hakkında yeterli bilgi almak mümkündür. Genel olarak 1912 yılına kadar Batı Azerbaycan'da Erivan ilçesinde 42, Eçmiadzin ilçesinde 33 ve Zengezur ilçesinde 35 cami faaliyet göstermiştir.


<span class="mw-page-title-main">Nahçıvan Uyezdi</span>

Nahçıvan Uyezdi, Rus İmparatorluğu'nun genel valiliklerinden olan Kafkasya Genel Valiliğini oluşturan guberniyalardan biri olan Erivan Guberniyası'na bağlı uyezdlerden biriydi. Kuzeyinde Erivan Guberniyası'na bağlı Şerur-Daralayaz Uyezdi, doğusunda Yelizavetpol Guberniyası'na bağlı Zengezur Uyezdi, güneyinde ise İran yer alıyordu. Uyezdin idari merkezi Nahçıvan şehriydi.

Ordubad Uyezdi, Rus İmparatorluğu'nun genel valiliklerinden olan Kafkasya Genel Valiliği'nin altındaki Erivan Guberniyası'na bağlı uyezdlerden biriydi. 1849'da kuruldu ve 1868'de feshedildi. Nahçıvan ile Sünik eyaletlerinin güney kısmından oluşuyordu.