İçeriğe atla

Ermenistan'daki Yahudilerin tarihi

Ermenistan Yahudileri
יהדות ארמניה
Հրեաներ
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Ermenistan Ermenistan750
Diller
Ermenice, İbranice
Din
Musevilik
Erivan'da Nar Dos Sokağı 23 numarada yer alan bir sinagog.

Ermenistan'daki Yahudilerin tarihi 2000 yıl öncesine dayanır.

Ermenistan Krallığı

Tournebize, Yahudilerin Asurlular tarafından Habur Vadisi yerine direkt Ermenistan'a sürüldüğünü, Kevork Aslan ise Samariye Yahudilerinin Ermenistan'a sürüldüğünü belirtir.

Büyük miktarda bir Yahudi nüfusu M.Ö. 1. yüzyılda Ermenistan'a yerleşti. Şehirlerden Vartkesavan önemli bir ticaret merkezi haline geldi.[1] II. Dikran İsrail'den çekilirken 10.000 Yahudiyi kendi safhasına çekip Ermenistan Krallığı'na getirmeye ikna etti. Böylece Ermenistan'da bir Yahudi cemaati kurulmuş oldu. Ermenistan'ın diğer nüfusu gibi Yahudiler de ülkeyi bölüp fethetmeye çalışan bölgesel güçlerden nasibini aldı.[2]

Aydınlatıcı Gregorios Ermenileri Paganlıktan Hristiyanlığa geçiriken bile Yahudiler Yahudi olarak kaldı. Moses Khorenatsi gibi Ermeni tarhiçilere göre II. Dikran Suriye'yi ve muhtemelen kuzey İsrail'i işgal edip İsrail'deki Yahudileri Ermenistan'a sürdü.[3] Farslılar da Yahudi aileleri Ermenistan'dan İsfahan'a sürdü.

İsrail diyarından Ermenistan'a sürülen Yahudiler[4]
Yahudi ailelerin sürüldüğü şehir Aile sayısı
Artaşat9,000
Eçmiadzin ?
Yervandaşat 30,000
Sarehavan 8,000
Zarişat 14,000
Van18,000
Naçdsavan 16,000

1999'da Vayots Dzor'a bağlı Yeghegis köyünde Orta Çağ dönemine ait Yahudi mezarlığı bulundu. Bulunan 64 mezar taşından 18 tanesinde İbranice 2 tanesinde de Aramice yazılar bulundu. Bu mezarlıklardan en eskisi 1266 yılına aittir.[5]

Sovyetler döneminde Ermenistan

19. yüzyılın başlarında Doğu Ermenistan Rusların hakimiyeti altına girince Polonya ve İran'dan Yahudiler Erivan'a yerleşip Aşkenaz ve Mizrahi cemaatleri kurdular. Ermenistan bir Sovyet cumhuriyeti haline gelidiğinde burasının Rusya ve Ukrayna'dan daha hoşgörülü olması sebebiyle Yahudi göçü arttı. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Yahudi nüfusu 5000'e kadar çıktı. Sovyetler Birliğinin çözülmesinden sonra halka sunulan hizmetlerin yetersizliğinden Yahudiler ülkeyi terk etmeye başlayınca nüfus 750 kişiye kadar düştü. Az nüfusa ve karışık evliliklere rağmen cemaatin varlığını sürdürmesi için istekle çalışılmaktadır.[2]

Bugün

1985 ile 1991 arası Dünya Satranç Şampiyonu Garry Kasparov, kısa öykü yazarı Sergei Dovlatov ve Ermenistan'ın ilk cumhurbaşkanı Levon Ter-Petrosyan'ın eşi Lyudmila Yahudi kökenli Ermenistanlılardan bazılarıdır.

Küçük bir cemaat olan, ataları Yahudiliği seçen Subbotnik Yahudilerinin nüfusu her geçen gün azalmaktadır.[6]

Ermenistan'da antisemitizm

Ana madde: Ermenistan'da antisemitizm

Her ne kadar Ermenistan'la İsrail'in ilişkileri iyiyse de bazı anti-Yahudi unsurlar hala mevcuttur.

Nisan 1998'de, ünlü politikacı analist ve ekonomist İgor Muradyan Ermenistan'ın önde gelen gazetelerinden Ermenistan'ın Sesi isimli gazetede antisemitik bir makale yayınladı. Muradyan, tarihteki Ermeni-Yahudi ilişkilerinin "Aryan ve Semit" ırkının çelişkileriyle dolu olduğunu belirtir. Yahudilerin etnik kargaşa yarattığını, Dağlık Karabağ sorununda parmakları olduğunu, İsrail'in Türkiye ile iyi ilişkileri olduğundan ülkedeki Yahudilerin devlet güvenliğine sakıncalı olduğunu savunur.[7]

Romen Yepiskoposyan'ın 2002'de yazdığı Milli Sistem isimli kitabında Yahudilerle Türklerin Ermenilerin bir numaralı düşmanı olduğunu; Holokost'un Siyonistlerin Ari ırkını karalamak için uydurduğu bir yalan olduğunu ve gaz odalarında kimsenin ölmediğini hatta gaz odalarının bulunmadığını söylemiştir.[8] Kitabın tanıtımında konuşmacı "milli gelişme ve tarihi anlama" açısından bu kitabın okullarda okutulması gerektiğini savunmuş ve tanıtım sonrasında Ermeni Kırımının Yahudiler tarafından yapıldığı ima edilmiştir.

Benzer suçlamalar milliyetçi Ermeni Aryan Düzeni (AAO)'nin lideri Armen Avetssian tarafından da yapılmıştır. Avetssian, 11 Şubat 2002'de İsrail Ermeni Kırımını tanımaması sebebiyle İsrail Büyükelçisi Rivka Kohen'i persona non grata ilan etti.[9] 2004'te AAO'nun yayın organı Ermeni-Aryan gazetesinde bu uç fikirler devam edince AAO partisi Ermeni Milliyetçi Cephe'den çıkarıldı.[10]

Kısa bir süre sonra Ermeni Halk Partisi lideri ve "ALM" televizyon kanalının sahibi Tigran Karapetyan kanalındaki bir talk-show programında, Yahudileri Ermeni Kırımında Osmanlılarla işbirliği yapmakla suçladı. Konuklardan Armen Avetissian "Ermeni Aryanların Yahudi-Masonlarla savaşmaya devam edip yuvalarındaki şeytanı bastıracaklarını" dile getirdi. Ermenistan'daki Yahudi cemaatine atfen "Kendini Yahudi olarak gösteren 700 Yahudiyi ve gizli 50.000 Yahudiyi Aryanlar Yahudi şeytanını temizlerken ortaya çıkaracaktır" dedi. Ülkenin Yahudi konseyi endişelerini hükûmete ve bazı insan hakları örgütlerine bildirip etnik düşmanlığın durdurulmasını ve ALM kanalının kapatılmasını talep etti. Fakat bu istekler dikkate alınmadı.[10]

23 Ekim 2004 tarihinde Etnik ve Dini Azınlık Sorunu Departmanı lideri Hranoush Kharatyan Yahudilerin Şabat ayinlerinde Yahudi olmayanlara karşı düşmanlık yapmaları, onlara birer hayvan muamelesi yapıp tükürmeleri tavsiye edildiğini belirtti.[10] Kharatyan ayrıca Yahudileri anti-Hristiyan aktivitelerde bulunmakla suçladı.[11]

Ermenistan Yahudi Konseyi cumhurbaşkanı Robert Koçaryan'a gönderdiği açık mektupta ülkede artan antisemitizmden kaynaklanan endişelerini dile getirdi. Armen Avetssian buna cevap olarak Iravunq gazetesinde bir antisemitik makale daha yayınlayıp "ülkesinde Yahudi azınlık bulunan her devletin istikrarı tehlike altındadır" diye yazdı. Yahudi Konseyi lideri Rimma Varzhapetian hükûmetin antisemitik hareketleri durdurması için ısrar edince Avetissian 24 Ocak 2005'te tutuklandı. Ermenistan Yazarlar birliği başkanı Levon Ananyan ve bestekâr Ruben Hakhverdian bu tutuklamaya karşı çıktı.[12][13]

Eylül 2006'da Amerikan şirketi olan Global Gold'un başkanı için Ermenistan Doğayı Koruma Bakanı Vardan Ayvazyan "cıfıt" kelimesini kullandı.[14][15] Rimma Varzhapetian'ın protestosu sonucu Aivazian Yahudilere karşı kasten söylenmiş bir kelime olmadığını sadece Global Gold'u bağladığını dile getirdi.

23 Aralık 2007'de Yerevan'daki Holokost anıtı vandalizme uğrayıp siyah boyayla gamalı haç çizilmiştir.[16]

Kaynakça

  1. ^ Xorenazi II, 65
  2. ^ a b "Advocates on Behalf of Jews in Russia, Ukraine, the Baltic States, and Eurasia: Armenia and Jews". 22 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2010. 
  3. ^ The Arabs in Antiquity: Their History from the Assyrians to the Umayyads - Page 347 by Jan Retsoe
  4. ^ The Jews in Pagan Armenia, by Jacob Neusner p.231
  5. ^ Arthur Hagopian, "Armenians Renovate Unknown Jewish Cemetery", Armenian News Network, May 3 2009.
  6. ^ "Advocates on Behalf of Jews in Russia, Ukraine, the Baltic States, and Eurasia: Small community in Armenia strives to preserve its heritage". 29 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2010. 
  7. ^ "Union of Council for Soviet Jews: Antisemitism in Georgia, Azerbaijan, and Armenia". 8 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2010. 
  8. ^ Antisemitic Book Presented in Armenia; Jewish Leader Heckled 4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Union of Councils for Soviet Jews. 20 February 2002. Retrieved 27 November 2006.
  9. ^ “Armenian Aryan Party” Criticizes Israeli Ambassador 4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Union of Councils for Soviet Jews. 21 February 2002. Retrieved 27 November 2006.
  10. ^ a b c Antisemitism in Armenia 21 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Rimma Varzhapetian. The Euro-Asian Jewish Congress (retrieved 6 September 2006)
  11. ^ Armenian Official Says Jews "Anti-Christian" 4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Union of Councils for Soviet Jews. 21 October 2004. Retrieved 27 November 2006.
  12. ^ Intelligentsia Demands from Prosecutor 27 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (in Russian). A+ News. 18 February 2005. Retrieved 27 November 2006
  13. ^ Armenian Parliament Deputies, Ombudsman Demand Release of Detained Anti-Semite 4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Union of Councils for Soviet Jews. 1 February 2005. Retrieved 27 November 2006.
  14. ^ Jews of Armenia Outraged by Nature Protection Minister's Statements 25 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  15. ^ "Armenian Jewish Community Leader Criticizes Environment Minister for Antisemitic Comment". 4 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2010. 
  16. ^ "The Jerusalem Post, December 23, 2007". 16 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020. 

Ayrıca bakınız

  • Ermeni çeyreği

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan</span> Güney Kafkasyada bir ülke

Ermenistan, resmî adıyla Ermenistan Cumhuriyeti, Avrasya'nın Güney Kafkasya bölgesinde bulunan, denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları üzerinde yer alan ülke, batısında Türkiye, kuzeyinde Gürcistan, doğusunda Azerbaycan, güneyinde ise İran ve Azerbaycan'ın bir parçası olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile sınır komşusudur.

<span class="mw-page-title-main">Antisemitizm</span> Yahudi ulusuna, kültürüne ve dinine karşı duyulan düşmanlık, önyargı veya ayrımcılık

Antisemitizm (anti-semitizm), Yahudi milletine karşı duyulan düşmanlık, nefret, ön yargı veya ayrımcılıktır. Bu tür pozisyonlara sahip bir kişiye antisemit denir. Antisemitizm bir ırkçılık olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeniler</span> anayurdu Ermeni Yaylaları olan bir halk

Ermeniler, anayurdu Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları olan etnik grup ve millettir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ya da kısaca Ermenistan SSC, Sovyetler Birliğini oluşturan Sovyet cumhuriyetlerinden biriydi. Bu dönemden önce bağımsız Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti bazen "Birinci Ermeni Cumhuriyeti" olarak adlandırıldığı için Ermenistan SSC bazen "İkinci Ermeni Cumhuriyeti" olarak adlandırılır. 37 rayondan oluşan ve başkenti Erivan olan Ermenistan SSC, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin Ermenistan kolu olan Ermenistan Komünist Partisi tarafından yönetiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Bakü Katliamı</span>

Bakü Katliamı veya Bakü Pogromu, Ocak 1990'da Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin başkenti Bakü'de Azeriler tarafından işlenen ve esasen Ermeni sakinleri hedef alan pogrom.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Ermenistan</span> Ermeni Yaylasındaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavram

Büyük Ermenistan veya Birleşik Ermenistan, Ermenilerin anavatanı olarak kabul edilen, tarihsel olarak Ermenilerin çoğunlukta olduğu ve bir kısmında hâlâ Ermenilerin çoğunluk olarak yaşadığı Ermeni Yaylası'ndaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavramdır. Ermenilerin tarihi topraklarının birleştirilmesi olarak görülen ve 20. yüzyıl boyunca Ermeni düşünürlerce yaygın olan fikir başta Ermeni Devrimci Federasyonu, ASALA ve Miras olmak üzere çeşitli milliyetçi örgüt ve partilerce savunuldu.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Azerileri</span> Ermenistanda bir zamanlar yaşamış olan bir Türk halkı

Önceleri sayıları birkaç yüz bin kişiye ulaşan, Ermenistan'da yaşayan Azeri ve diğer Türk nüfusun (Erivanlı, Yerevanlı, "Yeraz" veya Batı Azerbaycanlı, Dağlık Karabağ Sorunu olduktan sonra sayısı artık sıfıra yaklaşmıştır. Bu yıllarda Ermenistan Azerileri Dağlık Karabağ Sorunu yüzünden, baskı ve tecavüzlere maruz kalıp, Ermenistan'ı terk etmeye mecbur kaldılar. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin bilgilerine göre, Ermenistan'da halihazırda tahminen birkaç yüz Azeri yaşamaktadır. ki, bunların çoğunluğunu bölgede yaşayan Ermenilerle evlenmiş Azerileri ve yaşlı veya hasta olduğu için Ermenistan'ı terk edemeyen Azeriler oluşturmaktadır. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin, raporuna göre, bu kişiler ayrımcılığa maruz kalmamak için adlarını değiştirmekte ve kimliklerini gizlemektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Bahreyn'deki Yahudilerin tarihi</span>

Bahreyn Yahudileri dünyanın en küçük Yahudi cemaatlerinden biridir. Bir zamanlar nüfusu 1500'e kadar ulaşan cemaatte bugün geriye elliden az üye, bir sinagog ve bir de küçük mezarlık kalmıştır.

Libya'daki Yahudilerin tarihi MÖ 3. yüzyıldan beri Yunan hakimiyeti altındaki Sirenayka'da Yahudilerin varlığı bilinmektedir. II.Dünya Savaşı sırasında Yahudi nüfusu Faşist rejimli İtalya'nın antisemitik kanunlarına ve Alman birliklerince sürülmelere maruz kalmıştır. Savaş sonrası anti-Yahudi saldırılar yüzünden birçok Yahudi başta İsrail olmak üzere başka ülkelere göç etti. 1969'da başa Muammer Kaddafi'nin geçmesiyle Yahudiler için yaşam daha da zorlaşınca geriye kalan bütün Yahudiler de ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Libya'daki son Yahudi Rina Debach ülkeyi 2003'te terk etti.

Azerbaycan Yahudileri Azerbaycan'da yaşayan Yahudilere denir.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan'daki Yahudilerin tarihi</span> Hindistanda bulunan dini bir azınlık

Hindistan Yahudileri Hindistan'da bulunan dini bir azınlıktır. Yahudiliğin, Hindistan'a giren ilk gayri-Dharma dinlerden olduğu tarihte kayıtlıdır. Antik çağlardaki cemaatler kültürel asimilasyona uğramıştır. Her Yahudi cemaati, Yehuda Krallığı ve Kayıp On Kabile gibi farklı kökenlerden geldiği için ülkedeki Yahudi sayısını kestirmek zordur. Toplam Yahudi nüfusunun yarısı Manipur ve Mizoram'da, çeyreği de Mumbai'de yaşamaktadır. Dünyadaki birçok ülkenin aksine Hintlerin kontrolündeki Hindistan'da antisemitizm olayları görülmemiştir. Bölgede görülen tek antisemitik olaylar, Portekiz'in Goa'yı işgal edip engizisyonları başlattığı dönemdir. Yahudiler Malabar kıyılarındaki Kodungallur'a yerleşip 1524'e kadar barış içinde ticaretle uğraştılar. Hem İngiliz hakimiyetinden önce hem de sonra Yahudiler Hint prensleri altında, hükûmette, orduda ve endüstride önemli mevkilere geldiler.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Yaylası</span>

Ermeni Yaylası veya Ermeni Yaylaları, Batı Asya'nın kuzey kesimini oluşturan üç yayladan biridir. Bu yaylalardan en merkezde yer alanıdır ve en fazla yüksekliğe sahip olanıdır. Batıda Anadolu Yarımadası ile doğuda İran Yaylası ile komşudur. Yaklaşık 400,000 km²'lik bir alana sahip olup en yüksek zirvesi 5,137 metrelik yüksekliği ile Ağrı Dağı'dır.

Azerilerin Ermenistan'dan sürgün edilmesi, 20. yüzyıl boyunca zorla yerinden etme ve etnik temizlik eylemi olarak gerçekleşmiştir. Ekim Devrimi öncesinde, Azeriler Erivan nüfusunun yüzde 43'ünü oluşturuyordu. Tatar nüfusu, 20. yüzyılda Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti topraklarından ve daha sonra Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nden birkaç kez zorla göç sürecine katıldı. Stalin'in politikaları altında, 1948'de Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nden yaklaşık 100.000 Azeri sınır dışı edildi. Onların evleri daha sonra Sovyetler Birliği'ne yurt dışından gelen Ermeni göçmenler tarafından işgal edildi.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Mahallesi</span> İsrail Devletinde yerleşim birimi

Ermeni Mahallesi, Kudüs'ün duvarlarla çevrili Eski Şehir'in dört mahallesinden biridir. Eski Şehir'in güneybatı kısmında yer almakta ve Sion Kapısı ile Yafa Kapısı'yla mahalleye girilebilmektedir. Eski Şehir'in toplamda %14'ünü kaplayarak 0.126 km² alana sahiptir. 2007 yılına göre 2 bin 424 nüfusa sahiptir. Her iki kriterde de Yahudi Mahallesi ile karşılaştırılabilir. Ermeni Mahallesi, Hristiyan Mahallesi'nden Davud Sokağı ve Yahudi Mahallesi'nden Habad Sokağı ile ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">2015 Gümrü Katliamı</span> toplu cinayet

2015 Gümrü katliamı, 12 Ocak 2015 tarihinde Ermenistan'ın Gümrü kentinde yaşamış Ermeni Avetisyan ailesinin yedi üyesinin topluca öldürülmesini tanımlar. Şüpheli, Rusya 102. Askeri Üssü'nden bir asker olan Valery Permyakov, Ermenistan merkezli Rus Sınır Muhafızları tarafından Türkiye sınırına yakın bir mevkide yakalandı ve Gümrü üssünde, Rusya'nın yargı yetkisi altında, daha fazla soruşturma yürütülebilmesi için gözaltına alındı.

Sovyetler Birliği'nde antisemitizm, Sovyetler Birliği'nde kuruluş yıllarındaki dinî baskılar ve özellikle 1948'den sonra çok sayıda Yahudi şair, yazar, ressam ve heykeltıraşın tutuklandığı veya öldürüldüğü antisemitik hareketler bütünüdür. 1917 Rus Devrimi antisemitist uygulamalara ev sahipliği yapan Rus İmparatorluğu yönetimini devirdi. 1940'lı yılların sonlarında bazı Yahudilere karşı suçlamalar ortaya çıktı. Doktorlar Komplosu olarak adlandırılan olayda, Moskova'da görev yapan ve çoğunluklu olarak Yahudi olan bir doktor ekibinin Josef Stalin'e suikast planladığı suçlaması gerçekleşti ve bununla ilgili davalar görüldü. Bu olay kimi kaynaklarca antisemitizmin bir örneği olarak sunulmuştur. Çokuluslu bir imparatorluk coğrafyasını devralan Sovyetler Birliği kuruluş felsefesi olarak tüm uluslara eşit mesafede durmaya gayret göstermiştir ancak hiçbir ulusun milliyetçi yönelimlere savrulmasına izin vermemiştir. Bu kapsamda Sovyetler Birliği Yahudi halkının yanında olsa da siyonizme açık bir cephe almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'daki Yahudilerin tarihi</span>

Rusya'daki Yahudilerin ve tarihsel olarak onunla bağlantılı bölgelerin tarihi en az 1.500 yıl öncesine dayanıyor. Rusya'daki Yahudiler tarihsel olarak büyük bir dini diasporayı oluşturmuşlardır; Rus İmparatorluğu bir zamanlar dünyadaki en büyük Yahudi nüfusuna ev sahipliği yapıyordu. Bu topraklarda, birçok farklı bölgedeki Aşkenazi Yahudi toplulukları gelişti ve modern Yahudiliğin en belirgin teolojik ve kültürel geleneklerinin çoğunu geliştirirken, aynı zamanda anti-Semitik ayrımcı politikalar ve zulüm dönemleriyle karşı karşıya kaldılar. Bazıları, 21. yüzyılın başından beri Rusya'daki Yahudi cemaatinde bir "rönesans" olduğunu belirttiler. Ve bugün, Rusya'nın Yahudi nüfusu hala Avrupa'nın en büyük Yahudi nüfusları arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Alen Simonyan</span> Ermenistanın Ulusal Meclis başkanı

Alen Roberti Simonyan, Ermeni siyasetçi. Ermenistan'da 1 Şubat 2022-13 Mart 2022 tarihleri arası vekâleten cumhurbaşkanlığı görevini yürütmüş politikacı.

<span class="mw-page-title-main">Polonya'da Holokost</span>

Polonya'da Holokost, Nazi Almanyasının Avrupa çapında çoğunlukla 101.Yedek Ordnungspolizei Taburu eliyle işlediği Holokost'un o dönem Alman işgâlinde bulunan Polonya'daki tezahürlerini kapsar. Bu soykırım kapsamında üç milyon Polonya Yahudisi, yani Holokost'ta katledilmiş tüm Yahudilerin yarısı, öldürüldü.

Ermenistan'da antisemitizm, Ermenistan'da Yahudilere duyulan nefrettir. Çeşitli kaynaklara göre Ermenistan'da 1000'e yakın Yahudi yaşıyor.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.