İçeriğe atla

Ermenistan'da antisemitizm

Ermenistan'da antisemitizm, Ermenistan'da Yahudilere duyulan nefrettir. Çeşitli kaynaklara göre Ermenistan'da 1000'e yakın Yahudi yaşıyor.[1][2]

Tarihçe

Arkaplan

Ermenistan'daki antisemitizmin temel nedeni, İsrail'in Azerbaycan ile güçlü ilişkileri ve silah satışlarıdır. 2020'deki İkinci Karabağ Savaşı sırasında tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin lideri Arayik Harutyunyan, İsrail'i Ermenilere karşı "soykırım" suçlamasıyla itham etmiştir.[3] Lübnan'daki Ermeniler, bu savaş sırasında Türkiye ve Azerbaycan bayraklarına ek olarak İsrail bayrağını da yakarak protesto etmiştiler.[4]

İfadeler

Ermenistan'da, antisemitizm konusunu gündeme getiren birçok siyasetçi bulunmaktadır. Nisan 1998'de Ermeni siyaset bilimci ve ekonomist Igor Muradyan, Ermenistan'ın önde gelen yayın organı olan Ermenistan'ın Sesi'nde Yahudi karşıtı bir makale yayınlamıştı. Muradyan, Ermeni-Yahudi ilişkilerinin tarihinde "Aryanlar ile Semitler" arasındaki çatışmanın izlerinin bulunduğunu öne sürmüştü. Ayrıca, Yahudileri etnik çatışmaları, özellikle Dağlık Karabağ'daki anlaşmazlıkları körüklemekle suçlamış ve İsrail'in Türkiye ile iyi ilişkileri nedeniyle Ermenistan'ın güvenliğini tehlikede hissettiğini belirtmiştir.[5]

2004 yılında cumhurbaşkanı adayı Tigran Karapetyan, Yahudilerin Ermeni Kırımı'nın organizasyonuna doğrudan katılımını bağlamıştı. Röportajı gerçekleştiren Ermeni-Aryan Düzen Partisi (EADP) lideri Armen Avetisyan, "Ermeni Aryanların Yahudi-Mason saldırganlığına karşı mücadele etme niyetinde olduklarını ve yuvalarındaki kötülüğü bastırmak için ellerinden gelen her şeyi yapacaklarını" ifade etmişti. Ermenistan'daki Yahudi toplumu hakkında konuşan Avetisyan, "kendilerini Yahudi olarak tanımlayan 700 kişiden ve ülke Yahudi kökenli kötülüklerden temizlendiğinde ortaya çıkacak 50.000 Aryan'dan oluştuğunu" belirtmiştir. Ermenistan Yahudi Konseyi, bu etnik nefret propagandasına son verilmesini ve EADP'nin yasaklanmasını talep ederek endişelerini hükûmete ve çeşitli insan hakları örgütlerine iletmiş, ancak bu talepler büyük ölçüde görmezden gelinmiştir.[6]

23 Ekim 2004'te Etnik ve Dini Azınlık Sorunları Dairesi başkanı Hranuş Haratyan, Ermenistan'da yaşanan "sözde Yahudi düşmanlığı" konusunda açıkça yorumda bulunmuştu. Haratyan, "Yahudilerin Cuma toplantılarında nefret söylemleriyle, onları sığırlarla kıyaslamakla ve Yahudi olmayan herkesi aşağılamakla devam etmelerine neden tepki göstermiyoruz" demişti.[6] Haratyan ayrıca yerel Yahudilere "Hristiyanlık karşıtı eylemleri" kışkırtmakla suçlamıştı.[7] Eylül 2006'da Ermenistan Çevre Bakanı Vardan Ayvazyan, ABD'nin Global Gold şirketini eleştirirken şu sözleri söylemişti: "Desteklediğiniz şeyin ne olduğunun farkında mısınız? Kike'ları savunuyorsunuz! Bu şirketin arkasında duruyorlar ve izin verirsek buraya gelecekler!"[8][9]

Holokost inkârı

2002 yılında Roman Yepiskoposyan'ın Ermenice ve Rusça olarak yazılmış olan Milli Sistem adlı kitabı yayımlanmıştı. Bu kitap Ermenistan Yazarlar Birliği'nde sunulmuştu. Kitap, Yahudileri, Türklerle birlikte Ermenilerin en büyük düşmanı olarak tanıtarak, onları "milleti yıkmak ve parçalamak amacıyla faaliyet gösteren" bir topluluk olarak nitelendirmekteydi. 20. Yüzyılın En Büyük Aldatmacası başlıklı bölümünde ise Holokost'u inkâr ediyor ve bu olayın Siyonistlerin "Aryanları" itibarsızlaştırmak amacıyla uydurduğu bir efsane olduğunu iddia ediyordu. Kitap, "insanlık tarihindeki en büyük aldatmacanın, gaz odalarında hiç kimsenin öldürülmediğini ve gaz odalarının varlığının bir yalan olduğunu" savunuyordu.[10]

Armen Avetisyan, benzer suçlamaları 11 Şubat 2002'de dile getirmişti. İsrail'in Holokost ile Ermeni Kırımı arasında eşitlik sağlamayı reddetmesi nedeniyle, Ermenistan'da İsrail'in büyükelçisi Rivka Cohen'i persona non grata ilan etme çağrısında bulunmuştu. Avetisyan ayrıca Holokost kurbanlarının sayısının abartıldığını iddia etmiştir.[11] Armen Avetisyan, 2004 yılında EADP'nin yayın organı olan Armeno-Aryan gazetesinin çeşitli sayılarında ve çeşitli toplantılar ile basın toplantılarında Yahudilere yönelik aşırıcı açıklamalarda bulunmuştu. Bu nedenle parti, Ermeni Milliyetçi Cephesi'nden ihraç edilmişti.[6] Ermenistan Yahudi Konseyi, o dönemdeki antisemitizmin artışından duyduğu büyük endişeyi dile getirerek Başkan Robert Koçaryan'a açık bir mektup göndermişti. Bunun sonucunda Armen Avetisyan, Iravung gazetesinde daha fazla Yahudi karşıtı yazı yayınlayarak "Yahudi azınlığın bulunduğu herhangi bir ülkenin istikrarı için büyük bir tehlike olduğunu" belirtmişti. Daha sonra hükûmet, Ermenistan Milli Meclisi Başkanı Artur Bağdasaryan ve Ermenistan Yahudi Konseyi Başkanı Rima Varjapetyan ile görüşerek daha fazla Yahudi düşmanlığına karşı önlemler alınması gerektiğine dair ısrar etmişti.[12] Ocak 2005'te Armen Avetisyan, Ermeniler ve Yahudiler arasında etnik düşmanlığı kışkırtmaya çalıştığı iddiasıyla tutuklanmış ve üç yıl denetimli serbestlik cezasına çarpıtılmıştır.[13][14] Ermenistan Yazarlar Birliği Başkanı Levon Ananyan ve besteci Ruben Hagverdian gibi birçok akademisyen, Avetisyan'ın serbest bırakılması için yetkililere çağrıda bulunarak destek vermiştiler.[12] Muhalefet milletvekilleri ve ombudsman Larisa Alaverdyan da serbest bırakılma talebine katılmıştılar.[15]

Saldırılar

Ermenistan'daki Yahudi cemaati ve farklı ülkelerdeki Ermeni diasporası tarafından finanse edilen[16] Erivan'daki Holokost Anıtı, kurulduğu 1999 yılından bu yana[17] birkaç kez saldırıya uğramıştır.[17] 23 Aralık 2007'de, kimliği belirsiz kişiler tarafından zarar verilmiştir. Sadece taş yüzeyi üzerine bir Nazi svastikalı haç sembolü çizilmiş ve siyah boya ile kirletilmiştir. Ülkedeki küçük Yahudi cemaatinin lideri olan Çabad Elçisi Haham Gershon Burstein, yerel polisi olaydan haberdar etmişti.[18] Benzer bir olay 12 Şubat 2021'de meydana gelmiş ve anıt yeniden tahrip edilmişti.[19]

3 Ekim 2023'te Erivan'da bulunan tek sinagog olan Mordechai ha-Navi, bir gece saldırısına maruz kalmıştı. Kimliği belirsiz kişiler binaya molotof kokteyli atmış, camları kırmış ve binanın duvarlarına boya dökmüştür. Saldırının sorumluluğunu, Ermenistan'ın Özgürlüğü için Gizli Ermeni Ordusu ve Ermenistan'ın Genç Özgürlük Savaşçıları gibi Ermeni örgütleri üstlenmiş ve İsrail'i Azerbaycan'ı desteklemekle suçlamıştır.[20]

Kaynakça

  1. ^ "Armenia — The Jewish community". 9 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2010. 
  2. ^ "На сегодняшний день в Армении проживает семь тысяч ассирийцев". 19 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2011. 
  3. ^ "Armenian leader accuses Israel of aiding 'genocide' against his people". The Times of Israel. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Armenians burn Israeli, Azerbaijani and Turkish flags - VIDEO". 27 Ekim 2020. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ Union of Council for Soviet Jews: Antisemitism in Georgia, Azerbaijan, and Armenia 8 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  6. ^ a b c Antisemitism in Armenia 21 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Rimma Varzhapetian.
  7. ^ "Armenian Official Says Jews "Anti-Christian"". Archived from the original on 4 Ekim 2011. Erişim tarihi: 4 Ekim 2011. 
  8. ^ Jews of Armenia Outraged by Nature Protection Minister's Statements 25 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  9. ^ Armenian Jewish Community Leader Criticizes Environment Minister for Antisemitic Comment 15 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  10. ^ "Antisemitic Book Presented in Armenia; Jewish Leader Heckled". 4 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2011. 
  11. ^ ""Armenian Aryan Party" Criticizes Israeli Ambassador". 4 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2011. 
  12. ^ a b Intelligentsia Demands from Prosecutor 27 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (in Russian).
  13. ^ "Антисемитизм в Армении 2004—2005". 23 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ "Ереванский суд приговорил Армена Аветисяна к трем годам условно". 24 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2011. 
  15. ^ "Armenian Parliament Deputies, Ombudsman Demand Release of Detained Anti-Semite". 4 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2011. 
  16. ^ "Митинг, посвященный Дню Катастрофы". 30 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2011. 
  17. ^ a b Vandals Deface Holocaust Memorial in Armenia.
  18. ^ The Jerusalem Post, 23 December 2007 16 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  19. ^ "Holocaust memorial in Yerevan, Armenia vandalized". 12 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  20. ^ "Две армянские организации разделили ответственность за нападение на синагогу в Ереване". 7 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan</span> Güney Kafkasyada bir ülke

Ermenistan, resmî adıyla Ermenistan Cumhuriyeti, Avrasya'nın Güney Kafkasya bölgesinde bulunan, denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları üzerinde yer alan ülke, batısında Türkiye, kuzeyinde Gürcistan, doğusunda Azerbaycan, güneyinde ise İran ve Azerbaycan'ın bir parçası olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile sınır komşusudur.

<span class="mw-page-title-main">Antisemitizm</span> Yahudi ulusuna, kültürüne ve dinine karşı duyulan düşmanlık, önyargı veya ayrımcılık

Antisemitizm (anti-semitizm), Yahudi milletine karşı duyulan düşmanlık, nefret, ön yargı veya ayrımcılıktır. Bu tür pozisyonlara sahip bir kişiye antisemit denir. Antisemitizm bir ırkçılık olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeniler</span> anayurdu Ermeni Yaylaları olan bir halk

Ermeniler, anayurdu Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları olan etnik grup ve millettir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de Yahudilik</span> Türkiyedeki Yahudilerin tarihi

Türkiye'deki Yahudilerin tarihi, Yahudilerin Anadolu'da bulundukları yaklaşık 2400 yılı kapsar. Anadolu'da en az MÖ beşinci yüzyıldan beri Yahudi toplulukları bulunuyordu ve Elhamra Kararnamesi ile 15. yüzyılın sonlarına doğru İspanya'dan sürülen İspanya ve Portekiz Yahudilerinin birçoğu Osmanlı İmparatorluğu'na kabul edildiler ve Osmanlı Yahudilerinin çoğunluğunu oluşturdular. Bugün Türkiye Yahudilerinin büyük çoğunluğu İsrail'de yaşarken günümüz Türkiye'si, yaklaşık 14 bin kişilik bir Yahudi nüfusuna ev sahipliği yapmaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ya da kısaca Ermenistan SSC, Sovyetler Birliğini oluşturan Sovyet cumhuriyetlerinden biriydi. Bu dönemden önce bağımsız Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti bazen "Birinci Ermeni Cumhuriyeti" olarak adlandırıldığı için Ermenistan SSC bazen "İkinci Ermeni Cumhuriyeti" olarak adlandırılır. 37 rayondan oluşan ve başkenti Erivan olan Ermenistan SSC, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin Ermenistan kolu olan Ermenistan Komünist Partisi tarafından yönetiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Ermenistan</span> Ermeni Yaylasındaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavram

Büyük Ermenistan veya Birleşik Ermenistan, Ermenilerin anavatanı olarak kabul edilen, tarihsel olarak Ermenilerin çoğunlukta olduğu ve bir kısmında hâlâ Ermenilerin çoğunluk olarak yaşadığı Ermeni Yaylası'ndaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavramdır. Ermenilerin tarihi topraklarının birleştirilmesi olarak görülen ve 20. yüzyıl boyunca Ermeni düşünürlerce yaygın olan fikir başta Ermeni Devrimci Federasyonu, ASALA ve Miras olmak üzere çeşitli milliyetçi örgüt ve partilerce savunuldu.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Ermenistan'daki Yahudilerin tarihi 2000 yıl öncesine dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan'daki Yahudilerin tarihi</span> Hindistanda bulunan dini bir azınlık

Hindistan Yahudileri Hindistan'da bulunan dini bir azınlıktır. Yahudiliğin, Hindistan'a giren ilk gayri-Dharma dinlerden olduğu tarihte kayıtlıdır. Antik çağlardaki cemaatler kültürel asimilasyona uğramıştır. Her Yahudi cemaati, Yehuda Krallığı ve Kayıp On Kabile gibi farklı kökenlerden geldiği için ülkedeki Yahudi sayısını kestirmek zordur. Toplam Yahudi nüfusunun yarısı Manipur ve Mizoram'da, çeyreği de Mumbai'de yaşamaktadır. Dünyadaki birçok ülkenin aksine Hintlerin kontrolündeki Hindistan'da antisemitizm olayları görülmemiştir. Bölgede görülen tek antisemitik olaylar, Portekiz'in Goa'yı işgal edip engizisyonları başlattığı dönemdir. Yahudiler Malabar kıyılarındaki Kodungallur'a yerleşip 1524'e kadar barış içinde ticaretle uğraştılar. Hem İngiliz hakimiyetinden önce hem de sonra Yahudiler Hint prensleri altında, hükûmette, orduda ve endüstride önemli mevkilere geldiler.

<span class="mw-page-title-main">Kim bir Yahudi'dir?</span> Yahudi kimliği ile ilgili temel soru

"Kim bir Yahudi'dir?", Yahudi kimliğinin temel sorusudur. Yahudi şahsın kültürel, dini, soyağacı ve kişisel boyutlarını irdeler. Bu soru, Almanya'da Nazi Partisi tarafından hazırlanan Nürnberg Yasaları'nda da ele alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ sorunu</span> Dağlık Karabağ için, Azerbeycan ve Ermenistan arasında olan hak davası savaşıdır

Dağlık Karabağ sorunu, Azerbaycan ile Ermenistan arasında, Dağlık Karabağ ve Dağlık Karabağ'ı çevreleyen Ermeni kontrolündeki Azerbaycan toprakları'ndaki etnik çatışma ve toprak anlaşmazlığıdır. Bu anlaşmazlık, 27 Eylül 2020 tarihinde başlayan İkinci Dağlık Karabağ Savaşı ile son bulmaya yaklaşmıştır. Yaklaşık 3 sene sonra 19-20 Eylül 2023 tarihlerinde gerçekleşen 2023 Dağlık Karabağ çatışmaları ile bölge tamamen Azerbaycan kontrolüne geçmiş ve sorun çözülmüştür. Artsah Cumhuriyeti fiilen bağımsızdı, ancak Ermenistan dahil hiçbir ülke tarafından tanınmamış bir cumhuriyetti. Çatışmanın kökeni, 20. yüzyılın başlarında ortaya çıktı. Sovyetler Birliği döneminde, Josef Stalin Dağlık Karabağ bölgesini, tarihsel olarak Ermeni ve çoğunluğu Ermeni nüfusu olan Sovyet Azerbaycan'da bir özerk oblast haline getirmeye karar verdi. Mevcut çatışma, 1988'de Karabağ Ermenilerinin, Karabağ'ın Sovyet Azerbaycan'dan Sovyet Ermenistan'a devredilmesini talep ettiği zaman başladı. Çatışma, 1990'lı yılların başlarında, geniş çaplı bir savaşa dönüştü.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Hava Kuvvetleri</span>

Ermenistan Hava Kuvvetleri SSCB'nin dağılmasından sonra Ermenistan tarafından 1992 yılında oluşturulan Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nin bir dalıdır. Bu kuvvet, Ermeni topraklarına saldırılar için kara kuvvetlerine havadan taktik ve destek sağlamak için düzenlenmiştir. Karabağ Savaşı'nda etkin destek verdi.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Yaylası</span>

Ermeni Yaylası veya Ermeni Yaylaları, Batı Asya'nın kuzey kesimini oluşturan üç yayladan biridir. Bu yaylalardan en merkezde yer alanıdır ve en fazla yüksekliğe sahip olanıdır. Batıda Anadolu Yarımadası ile doğuda İran Yaylası ile komşudur. Yaklaşık 400,000 km²'lik bir alana sahip olup en yüksek zirvesi 5,137 metrelik yüksekliği ile Ağrı Dağı'dır.

2022 yılı itibarıyla Hristiyan Ermeniler en eski Hristiyan kiliselerinden biri olan, Ermenistan'ın ulusal kilisesi olan Ermeni Apostolik Kilisesi'ne bağlıdır. MS 1. yüzyılda kurulmuştur ve MS 301'de devlet dini haline gelen ilk Hristiyan mezhebi olmuştur. Ülkenin etnik homojenliği nedeniyle, Yezîdîzm ve İslam gibi Hristiyanlık dışı dinlerin çok az sayıda inananı var.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Mahallesi</span> İsrail Devletinde yerleşim birimi

Ermeni Mahallesi, Kudüs'ün duvarlarla çevrili Eski Şehir'in dört mahallesinden biridir. Eski Şehir'in güneybatı kısmında yer almakta ve Sion Kapısı ile Yafa Kapısı'yla mahalleye girilebilmektedir. Eski Şehir'in toplamda %14'ünü kaplayarak 0.126 km² alana sahiptir. 2007 yılına göre 2 bin 424 nüfusa sahiptir. Her iki kriterde de Yahudi Mahallesi ile karşılaştırılabilir. Ermeni Mahallesi, Hristiyan Mahallesi'nden Davud Sokağı ve Yahudi Mahallesi'nden Habad Sokağı ile ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">2015 Gümrü Katliamı</span> toplu cinayet

2015 Gümrü katliamı, 12 Ocak 2015 tarihinde Ermenistan'ın Gümrü kentinde yaşamış Ermeni Avetisyan ailesinin yedi üyesinin topluca öldürülmesini tanımlar. Şüpheli, Rusya 102. Askeri Üssü'nden bir asker olan Valery Permyakov, Ermenistan merkezli Rus Sınır Muhafızları tarafından Türkiye sınırına yakın bir mevkide yakalandı ve Gümrü üssünde, Rusya'nın yargı yetkisi altında, daha fazla soruşturma yürütülebilmesi için gözaltına alındı.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Ermenistan ilişkileri</span> Azerbaycan ve Ermenistan ülkelerinin ilişkileri

Ermenistan ile Azerbaycan arasında, büyük ölçüde süregelen, fakat Azerbaycan ordusunun 27 Eylül 2020 tarihinde başlattığı Karabağ operasyonu ile alınan, Dağlık Karabağ sorunu nedeniyle diplomatik bir ilişki yoktur. Komşu halklar, 1918-1921 yılları arasında, çökmüş Rus İmparatorluğu'ndan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti olarak kazandıkları kısa bağımsızlıkları sırasında resmi hükûmet ilişkilerine sahiptiler; bu ilişkiler Rus Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği tarafından işgal edilip ilhak edilene kadar vardı. Geçen yüzyılda ülkeler tarafından yürütülen bir savaş nedeniyle -biri 1918'den 1921'e, diğeri 1988'den 1994'e kadar- iki ülke gergin ilişkilere sahipti.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan savaş

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı veya 44 Günlük Savaş Dağlık Karabağ'da Türkiye destekli Azerbaycan ile Ermenistan ve onun desteklediği tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti arasında yaşanmış silahlı çatışmalardır.

Hayazn 2009 yılında sivil bir örgüt olarak kurulmuş bir Ermeni milliyetçisi siyasi partidir. 2013'te kendisini siyasi parti ilan etti ve 2014'te bu şekilde tescil edildi.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan-Suudi Arabistan ilişkileri</span>

Ermenistan ile Suudi Arabistan arasında resmi diplomatik ilişki bulunmamaktadır. Bununla birlikte, iki ülke arasındaki ilişki, muhtemelen artan Türk etkisine karşı ortak muhalefet nedeniyle, 2010'lardan bu yana önemli ölçüde ısınmaya tanık oldu.

<span class="mw-page-title-main">Ara Ayvazyan</span>

Ara Henrii Ayvazyan, Ermeni diplomat ve Ermenistan'ın eski Dışişleri Bakanı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.