Hunlar, MS 4-6. yüzyıllar arasında Orta Asya, Kafkaslar ve Doğu Avrupa'da yaşayan göçebe bir halktır. İlk olarak Volga'nın doğusunda, o zamanlar İskitya'nın bir parçası olan bir bölgede yaşadıkları tahmin edilmektedir. MS 370 yılına gelindiğinde Hunlar Volga bölgesine varmış ve 430 yılına gelindiğinde ise Avrupa'da kısa ömürlü de olsa geniş bir hakimiyet kurmuşlardır. Gotları ve Roma sınırları dışında yaşayan diğer birçok Cermen halkını fethetmiş ve diğerlerinin Roma topraklarına kaçmasına neden olmuştu. Hunlar, özellikle Attila döneminde Doğu Roma İmparatorluğu'na sık ve yıkıcı baskınlar yaptılar. 451'de Hunlar, Batı Roma eyaleti Galya'yı işgal ettiler ve burada Katalonya Tarlaları Savaşı'nda Romalılar ve Vizigotlardan oluşan birleşik bir orduyla savaştılar ve 452'de İtalya'yı işgal ettiler. 453'te Attila'nın ölümünden sonra Hunlar Roma için büyük bir tehdit olmaktan çıkmış ve Nedao Savaşı'ndan sonra imparatorluklarının çoğunu kaybetmişlerdir (454?). Hun isminin varyantları Kafkasya'da 8. yüzyılın başlarına kadar kaydedilmiştir.
Afanasiyevo kültürü Altay Dağları ve Minusinsk ovası civarında görülen, MÖ 3300 ile MÖ 2500 yılları arasında Kalkolitik Çağ'da var olmuş, Güney Sibirya'da bulunmuş olan en eski arkeolojik kültür. Kültürün ismi bölgede bulunan Afanasiyeva Dağı'ndan gelmektedir. Altay ve Sayan Dağları'nın kuzeybatısındaki bozkırlarda gelişmiştir. Avcılık, hayvancılık, taştan ve bakırdan eşyalar yaptıkları kazılar sonucu ortaya çıkmıştır.
Andronovo kültürü, MÖ 2000-900 yılları arasında Altay ve Tanrı dağları, Batı Sibirya ve Hazar'ın kuzeydoğusuna kadar uzanan bölgede yaşamış Tunç Çağı toplumları için kullanılan terim. Afanasiyevo kültürü ile başlayan ve İskit, Hunlar, Moğollara devam eden bozkır konfederasyonu yönetiminin temsilcisidir.
Shang Hanedanı ya da Yīn Hanedanı (殷代) MÖ 1600 - MÖ 1027 yılları arasında Çin'de Sarı Irmak deltasında hüküm sürmüş hanedanlık.
Tikal, bugünkü Guatemala'daki yağmur ormanlarındaki Peten ilinin kuzeybatısında bulunan en büyük Maya kenti ve tören merkezidir. Güney düzlüklerindeki öteki Maya merkezleri gibi Tikal da orta oluşum döneminde küçük bir köydü. Geç oluşum döneminde büyük piramit ve tapınakların yapılmasıyla önemli bir tören merkezi haline geldi. Klasik dönemde büyük saraylar, piramitler, alanlar yapıldı. Maya hiyeroglif yazısı ve karmaşık takvim sistemi ortaya çıktı, anıtsal heykeller ve vazo resimleriyle üstün bir Maya sanatı gelişti.
Clovis kültürü tarihöncesi bir Paleo-Kızılderililer kültürüdür, ismi 1920'li ve 1930'lu yıllarda Clovis, New Mexico yakınlarındaki Blackwater Locality No. 1'da bulunan Pleistocene fauna ile bağlantılı olan taş aletlerden gelmektedir. Clovis kültürü yaklaşık olarak günümüzden 11.500-11.000 yıl öncesinde ortaya çıkmıştır.
Sintaşta kültürü, Sintaşta-Petrovka kültürü ya da Sintashta-Arkaim kültürü, Doğu Avrupa ve Orta Asya'da MÖ 2100-1800 yılları arasında var olmuş Tunç Çağı arkeolojik kültürü. Kültürün adı, Rusya'nın Çelyabinsk Oblastı'nda bulunan Sintashta arkeolojik sit alanından gelmektedir.
Yaz kültürü, Margiyana, Baktriya ve Soğdiana'da yaklaşık MÖ 1500-500 yılları arasında var olmuş Erken Demir Çağı kültürüdür.. Kültür adını Baýramaly, Türkmenistan'da bulunan Yaz Tepe arkeolojik alanından almıştır.
Bu liste arkeologlar tarafından ortaya çıkarılan Çin'in Neolitik kültürlerinin bir listesidir. En erken dönemden en yeniye doğru kronolojik olarak sıralanırlar ve bunu bu kültürlerin şematik bir görselleştirmesi izler.
Göksel Gövdeler, Shang Hanedanı döneminde haftanın on gününün isimleri olarak ortaya çıkan Çin onlu sistemidir. Ayrıca Shang dönemi ritüelinde, Shang haftasının karşılık gelen gününde fedakarlık teklif edilen ölü aile üyelerinin isimleri olarak kullanıldılar. Göksel Gövdeler, altmış günlük bir bileşik döngü oluşturmak için benzer bir on iki günlük döngü olan Dünyevi Dallar ile kombinasyon halinde kullanıldı. Daha sonra Göksel Gövdeler, haftanın günleri ve ölü akrabalar için ad olarak orijinal işlevlerini yitirdi ve 60 yıllık takvim döngüsü olarak Dünya Dalları ile birlikte en belirgin ve uzun ömürlü olan birçok başka kullanım alanı elde etti. Sistem Doğu Asya'da kullanılmaktadır.
Jiahu, Çin'in Henan eyaletinde bulunan bir Neolitik yerleşim yeriydi. Antik Çin'in merkezi ovasında, Sarı Nehir yakınında, kuzeyde Ni Nehri'nin taşkın yatakları ile güneyde Sha Nehri arasında, Wuyang kentinin 22 km kuzeyinde yer almaktadır. Çoğu arkeolog, yerin Peiligang kültürünün en eski örneklerinden biri olarak görümektedir. MÖ 7000 civarında yerleşen yer, daha sonra sular altında kaldı ve MÖ 5700 civarında terk edildi. Yerleşim bir hendekle çevriliydi ve 55.000 m²'lik nispeten geniş bir alanı kaplıyordu. Bir zamanlar, en az 250 kişiye ve belki de 800 kadar kişiye ev sahipliği yapan "karmaşık, oldukça organize bir Çin Neolitik toplumu" olarak adlandırılmaktadır. Jiahu arkeolojik alanının önemli keşifleri arasında kaplumbağa kabuklarına ve kemiklerine oyulmuş, muhtemelen ön yazının erken bir örneği olan Jiahu yazıları, dünyanın en eski çalınabilir müzik aletleri arasında olduğuna inanılan turnaların kanat kemiklerinden oyulmuş otuz üç Jiahu flütü ile pirinç, bal ve alıç yapraklarından mayalanan şarabın kanıtları bulunmaktadır.
Jiahu yazıları, Çin'in Henan eyaletinde Peiligang kültürü alanı olan Jiahu'da bulunan bir ön yazıdır. Yazılar MÖ 6000 yılına dayanmakta olup orijinal buluntuları yapan arkeologlar, yazıların çok daha sonraki fal yazıtlarında kullanılan bazı karakterlere benzer olduğuna inanıyorlardı, ancak çoğu, işaretlerin sistematik yazıları temsil ettiğinden şüphe duymaktadır. Antiquity dergisindeki 2003 tarihli bir rapor, yazıları "yazının kendisi olarak değil, sonunda tam teşekküllü bir yazı sistemine yol açan uzun bir işaret kullanımı döneminin özellikleri olarak" yorumladı. Fal yazıtları senaryosunda bilinen en eski yazı, MÖ 1250 veya MÖ 1200'lerde geç Shang Hanedanı kralı Wu Ding'in saltanatına kadar uzanmaktadır.
Bronz yazıtlar, Shang Hanedanı'ndan Zhou Hanedanı'na ve hatta daha sonrasına kadar zhōng çanları ve dǐng tripodal kazanlar gibi ritüel bronzlar üzerinde kullanılan çeşitli Çin yazılarıdır. Erken bronz yazıtlar, hemen hemen her zaman tuncun döküldüğü parça kalıbın ıslak kilinde bir kalemle yazılırken daha sonraki yazıtlar ise genellikle bronz döküldükten sonra oyulmuştur. Bronz yazıtlar, Çin yazı ailesindeki en eski yazılardan biridir ve ondan önce fal yazıtları gelir.
Peiligang kültürü, Çin'in Henan eyaletinde Yi-Luo nehir havzasında MÖ 7000'den 5000'e kadar var olan bir Neolitik kültürdü. Peiligang kültürü ile 100'den fazla site tanımlanmıştır ve bunların neredeyse tamamı nehrin hemen güneyinde ve kıyıları boyunca yaklaşık 100 kilometrekarelik oldukça kompakt bir alandadır.
Yangshao kültürü, Çin'in Sarı Nehir boyunca MÖ 5000'den 3000'e kadar var olan bir Neolitik kültürdü. Kültür esas olarak Henan, Şansi ve Şensi eyaletlerinde gelişmiştir.
Hemudu kültürü, Çin'in Zhejiang eyaletinde Hangzhou Körfezi'nin güneyinde MÖ 5500'den 3300'e kadar var olan bir Neolitik kültürdü. Kültür, sırasıyla MÖ 4000 öncesi ve sonrası olmak üzere erken ve geç evrelere ayrılmaktadır. Ningbo'nun 22 km kuzeybatısındaki Hemudu'daki yerleşim 1973'te keşfedilmiş olup Hemudu bölgeleri de Yuyao kentindeki Tianluoshan'da ve Zhoushan adalarında keşfedildi.
Erligang kültürü, Çin'in Henan eyaletinde MÖ 1510'den 1460'a kadar var olan bir Tunç Çağı kültürüydü. Kültür, Sarı Nehir vadisinde merkezli olup ilk yıllarında hızla genişleyerek Yangtze Nehri'ne ulaştı. Kültür daha sonra yavaş yavaş ilk zirvesinden küçüldü.
Longshan kültürü, Çin'in Şantung eyaletinde Sarı Nehir'in orta ve aşağı kesimlerinde MÖ 3000'den 1900'e kadar var olan bir Neolitik kültürdü. Kültürün ilk arkeolojik bulgusu, 1930 ve 1931'deki ilk kazılarla 1928'de Chengziya Arkeolojik Sit Alanı'nda gerçekleşti. Kültür, Zhangqiu'daki yakındaki modern Longshan kasabasının adını almıştır. Kültür, son derece cilalı siyah çanak çömlek için not edildi. Nüfus, MÖ 3. binyılda, birçok yerleşim yerinin toprak duvarlar ile çarpıcı biçimde genişledi. MÖ 2000 civarında, merkezi alan Bronz Çağı Erlitou kültürüne dönüşene kadar çoğu bölgede azaldı.
Sanxingdui, Çin'in Siçuan eyaletinde bulunan bir Bronz çağı yerleşim yeriydi. Guanghan kenti yakınlarında yer almaktadır. 1927'deki bir ön bulgunun ardından arkeologlar, MÖ 12-11. yüzyıllarda radyokarbon tarihlemesinin yerleştirildiği eserleri kazdılar ve büyük ölçüde 1986'da keşfedildi. Arkeologlar, bu eserleri üreten Sanxingdui kültürünün yerleşim yeri olan bölgeyi antik Shu devleti ile özdeşleştirdiler. Eserler, Guanghan şehri yakınlarında bulunan Sanxingdui Müzesi'nde sergilenmektedir.
Yamhad; Halep, Suriye merkezli eski bir Sami krallığıdır. Krallık, MÖ 19. yüzyılın sonunda ortaya çıkmış ve sınırlarını genişletmek için hem askeri hem de diplomasi gücüne güvenen Yamhad Hanedanı kralları tarafından yönetilmiştir. Krallık, kuruluşundan itibaren sınır komşuları Mari, Qatna ile Asur'un saldırılarına direnmiş ve I. Yarim-Lim'in eylemleriyle döneminin en güçlü Suriye krallığına dönüşmüştür. MÖ 18. yüzyılın ortalarında, güneyi hariç Suriye'nin çoğu, ya doğrudan mülk olarak ya da vassallık yoluyla Yamhad'ın yetkisi altına girmiştir. Yaklaşık bir buçuk yüzyıl boyunca Yamhad; Kuzey, Kuzeybatı ve Doğu Suriye'ye egemen ve Mezopotamya'da Elam sınırındaki küçük krallıklar üzerinde nüfuz sahibi olmuştur. Krallık, Hititler tarafından yok edilmiş ve ardından MÖ 16. yüzyılda Mitanni tarafından ilhak edilmiştir.
