İçeriğe atla

Erliansaurus

Erliansaurus
Yaşadığı dönem aralığı: 96 myö
Üst kretase 
PreЄ
J
↓
Montelenmiş iskeleti
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Klad:Dinosauria
Klad:Saurischia
Klad:Theropoda
Familya:†Therizinosauridae
Cins:Erliansaurus
Xu vd. 2002
Tip tür
†Erliansaurus bellamanus
Xu vd. 2002

Erliansaurus (anlamı: "Erlian kertenkelesi"), Geç Kretase döneminin Senomaniyen aşamasında Asya'da, şimdiki İç Moğolistan, İren Dabasu Oluşumu'nda yaşamış bir terizinozor teropod dinozor cinsidir.

Keşif ve adlandırma

İskelet canlandırması

Erliansaurus'un kalıntıları, 1999 yılında İç Moğolistan'daki Sanhangobi yakınlarında bulundu. Tip tür, Erliansaurus bellamanus, 2002 yılında Xu Xing, Zhang Xiaohong, Paul Sereno, Zhao Xijin, Kuang Xuewen, Han Jun ve Tan Lin tarafından tanımlanmıştır. Dinozorun cins adı Erlian kasabasına atıfta bulunur ve tür adı, ön uzuvların mükemmel korunmasına atıfta bulunarak Latince bellus, "güzel" ve manus, "el" sözcüklerinden türetilmiştir.[1]

Holotip, LH V0002, Senomaniyen evresine tarihlenen İren Dabasu Oluşumu'nda çıkarılmıştır. Alt yetişkin bir bireye ait parçalı bir iskeletten oluşur. İki boyun, bir sırt ve iki kuyruk sokumu omuru, sağ kürek kemiği, sadece bilek kemiğinden yoksun bir sol ön ayak, kısmi sağ illium ve parçalanmış ischium ve pubis; sağ femur, her iki kaval kemiği, sağ fibula hem de kısmi ayak tarak kemikleri içerir. Kafatası izine rastlanmamıştır.[1]

Açıklama

Yeniden canlandırması

Holotip örneği, kaynaşmamış bir kuyruk sokumu omurları temelinde tamamen büyümemiş bir bireyi temsil eder ve bu nedenle yetişkin boyutu, çağdaşı Neimongosaurus'tan daha büyük olabilir.[1] Bu dinozor 91 – 400 kg arası bir ağırlıkla ve 2,6 – 4 m arasında tahmin edilen bir uzunlukla küçük ila orta boy bir therizinozordu.[2][3]

Erliansaurus bipedal (iki ayak üzerinde) bir otoburdu. Bir therizinosauroid için boyun omurları oldukça kısaydı. Korunmuş femur çok düzdü ve çok yuvarlak bir femur başı vardı; uzunluğu 41,2 santimetre (412 mm) olarak ölçülür. Kaval kemikleri görece uzatılmış şekildedir, boyu 37,3 santimetre (373 mm) ölçülmüştür. Fibulası çok yüksek bir ön kenarı ve içbükey bir tepesiyle alışılmadık bir şekle sahipti. Sol kol, hemen hemen her ögesiyle sağlam olarak istisnai bir şekilde korunmuştur; elleri, en büyüğü başparmak pençesi olan muazzam, güçlü şekilde kıvrık ve keskin pençeler taşır; ancak el bileği kemikleri kayıptır.[1]

Sınıflandırma

Erliansaurus, tanımlayıcılar tarafından Therizinosauroidea ailesine bazal konumda ve bir olasılık therizinosaurid olmayacak şekilde atandı.[1] 2010 yılında Zanno tarafından bu dinozorun kladistik çözümlemesi onun bir therizinosaurid olduğu yönünde yenilendi.[4] Bazı erken kladistik çözümlemeler Therizinosauridae'nın bazal bir üyesi yönünde bir güncelleme yapmıştır. Aşağıdaki kladogram, Therizinosauridae ailesinin Hartman ve ark. (2019) tarafından yapılmış güncel çözümlemelerin sonucudur.[5]

Therizinosauridae
 
 

Suzhousaurus

 
 
 

Neimongosaurus

 
 
 

Therizinosaurus

 
 

Erliansaurus

 
 
 
 
 
 

Nanchao embryos

 
 
 

Nanshiungosaurus

 
 
 
 

Segnosaurus

 
 

AMNH 6368

 
 
 
 

Erlikosaurus

 
 

Nothronychus graffami

 
 

Nothronychus mckinleyi

 
 
 
 
 
 

Kaynakça

  1. ^ a b c d e Xu (2002). "A new therizinosauroid (Dinosauria, Theropoda) from the Upper Cretaceous Iren Dabasu Formation of Nei Mongol" (PDF). Vertebrata PalAsiatica. 40: 228-240. 31 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Ocak 2022. 
  2. ^ Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages. Random House. 2007. ISBN 9780375824197.  Genus List for Holtz 2012 2 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Weight Information 21 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ The Princeton Field Guide to Dinosaurs. 2nd. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. 2016. ss. 151−152. ISBN 9780691167664. 
  4. ^ Zanno, Lindsay E. (3 Kasım 2010). "A taxonomic and phylogenetic re-evaluation of Therizinosauria (Dinosauria: Maniraptora)". Journal of Systematic Palaeontology (İngilizce). 8 (4): 503-543. doi:10.1080/14772019.2010.488045. ISSN 1477-2019. 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2022. 
  5. ^ Hartman, Scott; Mortimer, Mickey; Wahl, William R.; Lomax, Dean R.; Lippincott, Jessica; Lovelace, David M. (10 Temmuz 2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ (İngilizce). 7: e7247. doi:10.7717/peerj.7247. ISSN 2167-8359. PMC 6626525 $2. PMID 31333906. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Gigantoraptor</i> maniraptoran dinozor cinsi

Gigantoraptor, Geç Kretase döneminde (Senoniyen) Moğolistan'da yaşamış, dev bir Oviraptorosaurian teropod dinozor cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Orionides</span> dinozor kladı

Orionides, Orta Jura'dan günümüze kadar gelmiş tetanuran teropod dinozorlarının bir kladıdır. Grup, kuşlar dahil olmak üzere çoğu teropod dinozoru içerir.

<i>Ruyangosaurus</i> sauropod dinozor cinsi

Ruyangosaurus, Çin'in Erken Kretase Haoling Oluşumunu'ndan kurtarılan bir titanosauriform sauropod dinozor cinsidir. Tip türü, 2009 yılında Lu Junchang ve diğerleri tarafından tanımlanan R. giganteus'tur.

<span class="mw-page-title-main">Oviraptorosauria</span> maniraptoran dinozor kladı

Oviraptorosaurlar, Asya ve Kuzey Amerika'nın Kretase döneminden bilinen tüylü, maniraptoran dinozor grubudur. Kısa, gagalı ve papağan benzeri kafatasları ile ayırt edilirler. Boyutları hindi büyüklüğündeki Caudipteryx'ten 8 metre uzunluğunda ve 1,4 ton ağırlığında Gigantoraptor'a kadar değişiyordu. Grup kuşların atalarıyla yakın akrabadır ve pek çok kuş benzeri özelliğe sahiptir. Maryanska vd. (2002) ve Osmólska vd. (2004), ilkel uçamayan kuşları temsil edebileceğini öne sürmüştür. En eksiksiz oviraptorosaur örnekleri Asya'da bulunmuştur. Kuzey Amerika'daki oviraptorosaur fosilleri seyrektir.

<i>Tawa hallae</i> bazal teropod

Tawa, Geç Triyas döneminde yaşamış bir bazal teropod dinozor cinsidir. Tek türü olan Tawa hallae'nin fosil kalıntıları, Ghost Ranch, New Mexico, ABD'deki Hayden Taş Ocağı'nda bulundu. Coelophysis ve Herrerasaurus'un akrabaları ile birlikte keşfi, ilk dinozorların Geç Triyas döneminde, günümüzde Güney Amerika böglesine karşılık gelen Gondvana'da ortaya çıktığını ve buradan dünyaya yayıldığı hipotezini desteklemektedir. Epiteti, Ghost Ranch Paleontoloji Müzesi'nin kurucusu Ruth Hall'un onuruna verilmiştir.

<i>Juratyrant</i>

Juratyrant, İngiltere'nin geç Jura döneminden bir tyrannosauroid dinozor cinsidir. Cins, bir zamanlar Stokesosaurus türü olarak sınıflandırılan Juratyrant langhami adlı tek bir tür içerir.

<i>Zuolong</i> soyu tükenmiş teropod dinozor cinsi

Zuolong, Geç Jura döneminde Çin'in Sincan Özerk Bölgesi Wucaiwan'da yaşamış bir coelurosaur dinozor cinsidir. Cinse atanmış tek tür olan Zulong sallei'nin holotipi Shishugou Formasyonu, Sincan, Çin'de bulundu.

<i>Eodromaeus</i> bazal dinozor cinsi

Eodromaeus, Arjantin'in Geç Triyas döneminde yaşamış, bazal teropod olduğu önerilmiş soyu tükenmiş bir dinozor cinsidir. Bilinen en eski dinozorların çoğu gibi, Kuzeybatı Arjantin'deki Ischigualasto-Villa Unión Havzası'nın Karniyen dönemindeki Ischigualasto Oluşumu'ndan geliyor. Keşfi üzerine, bir bazal sauropodomorf olarak yeniden yorumlanan çağdaş Eoraptor'un yerini alan en eski gerçek teropodlardan biri olduğu iddia edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ornithomimosauria</span> dinozor kladı

Ornithomimosauria, ornitomimozorlar veya devekuşu dinozorları, günümüz devekuşuna yüzeysel bir benzerlik gösteren theropod dinozorlardır. Laurasia'nın Kretase Dönemi'nden, ayrıca Afrika ve muhtemelen Avustralya'dan hızlı, dz.omnivor veya otçul dinozorlardı. Grup ilk olarak Erken Kretase'de ortaya çıktı ve Geç Kretase'ye kadar varlığını sürdürdü. Grubun ilkel üyeleri arasında kolları 2,4 m uzunluğa ulaşan Nqwebasaurus, Pelecanimimus, Shenzhousaurus, Hexing ve Deinocheirus bulunur. Ornithomimidae ailesinin üyeleri olan daha gelişmiş türler arasında Gallimimus, Struthiomimus ve Ornithomimus bulunur. Paul Sereno gibi bazı paleontologlar, esrarengiz alvarezsauridleri ornithomimosaurların yakın akrabaları olarak kabul eder ve onları Ornithomimoidea üst familyasında bir araya getirir.

<span class="mw-page-title-main">Therizinosauria</span> coelurosaurian dinozor kladı

Terizinozorlar veya Therizinosauria, Kretase döneminde Asya ve Kuzey Amerika'da yaşamış, üyelerinin ellerinde uzun, tırpan benzeri pençeler bulunan maniraptoran dinozor grubu.

<i>Alxasaurus</i>

Alxasaurus, İç Moğolistan'ın Erken Kretase Bayin-Gobi Formasyonu'ndan gelen therizinosauroid theropod dinozorlarının bir cinsidir. Therizinosauroidea'nın bilinen en eski üyelerinden biridir, ancak daha sonraki therizinosauroidlerin uzun boyun, kısa kuyruk ve nispeten büyük pençeleri dahil olmak üzere vücut şekline zaten sahiptiler. Bu grubun diğer üyeleri gibi, bitki materyalini işlemek için büyük bir bağırsağa sahip iki ayaklı bir otoburdu. Farklı boyutlarda birkaç örnek bilinmektedir.

<i>Alwalkeria</i> Triyas devrinde yaşamış kuş kalçalı dinozor cinsi

Alwalkeria, Geç Triyas'ta Hindistan'ta yaşamış bir bazal saurischian dinozor cinsidir. Küçük, iki ayaklı bir omnivordu.

<i>Epanterias</i>

Epanterias, Colorado, Garden Park'taki Kimmeridgian - Tithonian çağına tarihlenen Üst Jura yaşlı üst Morrison Oluşumu'ndan belirsiz bir teropod dinozor cinsidir. Edward Drinker Cope tarafından 1878'de tanımlanmıştır. Tip türü Epanterias amplexus'tur. Bu cins, üç omurun parçaları, bir korakoid çıkıntısı ve bir metatarsal kemikten oluşan ve şu anda AMNH 5767 adlı numuneye dayanmaktadır. Cope, onun bir sauropod olduğunu düşünmesine rağmen, daha sonra bir teropod olduğu gösterilmiştir. Gregory S. Paul, materyali 1988'de büyük bir Allosaurus türüne ait olarak yeniden değerlendirdi. Diğer yazarlar daha da ileri gittiler ve E. amplexus'u basitçe Allosaurus fragilis'in büyük bir bireyi olarak düşündüler. 2010 yılında, Gregory S. Paul ve Kenneth Carpenter, E. amplexus örneğinin Morrison Oluşumu'nda Allosaurus fragilis'in tip örneğine göre daha yüksek katmandan geldiğini ve bu nedenle "olasılıkla farklı bir takson" olduğunu kaydetti. Ayrıca, holotip örneğinin tanısal olmadığını düşündüler ve onu bir nomen dubium olarak sınıflandırdılar.

Metriacanthosaurus, carnosaur metriacanthosaurid teropod dinozor cinsidir. Geç jura döneminde yaşamıştır.

Tugulusaurus Alvarezsauridea'ya bağlı Coelosaurian bir teropod dinozor cinsidir. Alvarezsauria'nın keşfedilen ilk üyelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Masiakasaurus</span>

Masiakasaurus Geç Kretase döneminde Madagaskar'da yaşamış noasaurid bir teropod cinsidir. Alt çenesinin önünde yer alan ve nadir görülen farklı diş yapılarıyla ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Elemgasem</span>

Elemgasem, Arjantin'in Patagonya bölgesindeki Geç Kretase yaşlı Portezuelo formasyonundan bilinen brachyrostran abelisaurid dinozor cinsidir. Bu cins tek bir tür içerir. Elemgasem'in brachyrostra içindeki kladistik konumu belirsizdir. Yapılan kladistik çözümlemelere göre Elemgasem ya Furileusauria ya da bu kladın içindeki bazı konumlara kardeş takson olarak bulunmuştur.

<i>Agilisaurus</i>

Agilisaurus, günümüz Doğu Asya'sının Orta Jura Dönemi'nden bir ornithischian dinozor cinsidir. Yaklaşık 1,2-1,7 m uzunluğunda, 0.6 m yüksekliğinde ve 40 kg ağırlığındadır.

<span class="mw-page-title-main">Siats</span>

Siats (/see-ats/), Utah, Amerika Birleşik Devletleri'nin Geç Kretase Cedar Mountain Formasyonu'ndan bilinen soyu tükenmiş büyük teropod dinozor cinsidir. Tek bir tür içerir, Siats meekerorum. Başlangıçta, çok tartışmalı ilişkilere sahip büyük bir teropod sınıfı olan bir megaraptoran olarak sınıflandırıldı. Siatlar bir neovenatorid allosauroid, filogenetik konumu belirsiz bir coelurosaur, veya bir tyrannosauroid olabilir.

<i>Moros intrepidus</i>

.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.