İçeriğe atla

Eritre Bağımsızlık Savaşı

Eritre Bağımsızlık Savaşı
Afrika Çatışmaları

Eritre Bağımsızlık Savaşı Haritası
Tarih1 Eylül 1961 - 29 Mayıs 1991
Bölge
Sebep Bağımsızlık isteği
Milliyetçilik hareketleri
Sonuç Eritre'nin galibiyeti
Coğrafi
Değişiklikler
1 Eritre bağımsız bir ülke haline geldi.
2 Etiyopya'nın denize kıyısı kalmadı.
Taraflar
Eritre Halk Cephesi
Eritre Liberal Cephesi
Olumsuz Etken:
Eritre İç Savaşı
(İki cephe arasında.)
Olumlu Etken:
Etiyopya İç Savaşı
Etiyopya İmparatorluğu
Etiyopya Sosyalist Halk Cumhuriyeti
Küba Küba [1][2][3][4]
Destekleyenler:
Sovyetler Birliği SSCB [1][5][6][7]
Doğu Almanya Doğu Almanya [8]
Güney Yemen [8]
Olumlu Etken:
Eritre İç Savaşı
Olumsuz Etken:
Etiyopya İç Savaşı
Komutanlar ve liderler
Petros Solomon
Isaias Afewerki
Haile Selassie
(İmparatorluk devri)
Mengistu Haile Mariam
(Komünizm devri)
Güçler
~60,000 asker ve piyade [9]
~90,000 sivil [9]
Etiyopya:
18,000+ asker ve piyade [10] ~50,000 sivil[11]
Küba:
5,000 asker ve piyade [10]
SSCB:
~900 asker ve piyade
Kayıplar
65.000-70.000 kişi öldü

103.682 kişi öldürüldü

33.895 kişi yakalandı

150.000-280.000 sivil öldürüldü

440.000-600.000+ yerinden edildi
1961'den, 1991'e kadar süren bu 30 yıllık savaş içerisinde, 1972 - 1974 ve 1980 - 1981 yılları arasında Eritre İç Savaşı yaşanmıştır.

Eritre Bağımsızlık Savaşı 1 Eylül 1961'de başlayıp, Eritre'nin bağımsızlık tarihi olan 29 Mayıs 1991'e kadar 30 yıl boyunca devam etmiş bir savaştır. Savaş, Etiyopya hükûmeti ve Eritreli özerkçilikçiler arasında çıkmıştır. Bu 30 yıllık savaş içerisinde, 1972 - 1974 ve 1980 - 1981 yılları arasında Eritre'yi temsil eden Eritre Halk Cephesi ve Eritre Liberal Cephesi arasında Eritre İç Savaşı yaşanmıştır. 1974 - 1992 yılları arasında ise Etiyopya İç Savaşı yaşanmıştır.

Savaş, Eritre Halk Cephesi'nin iç savaşta ELC'ni yenmesi ve 1991'de, Etiyopya'yı yenilgiye uğratmasıyla sona ermiştir ve Eritre 24 Mayıs 1991'de de facto yani dış işlerinde Etiyopya'ya bağlı bir cumhuriyet haline gelmiştir. 1991'de Etiyopya yenilmesine rağmen, 1993'te Eritre'deki, Etiyopyalı askerler bölgeyi ablukaya almıştır ve Etiyopya hükûmeti, Eritre'de 10 büyükşehirde yaşayan insanlara, belli bir yerde yaşamayan Eritre Özgürlük Savaşçıları üyelerine, Sudan ve Etiyopya'da yaşayan yaklaşık 200,000 kişiyle beraber yaklaşık 80,000 alakasız insana "Eritre Tam Bağımsız Bir Ülke Olmalı Mı?" sorusuna sorarak geniş bir referandum yapmışlar ve oyların % 99.79'u Eritre lehine olunca, Eritre'den çekilerek, Eritre'yi tam bağımsız bir ülke yapmışlardır ve Eritre Cumhuriyeti kurulmuştur. 29 Mayıs 1993'te Eritre, BM üyeleri tarafından tanınarak, bağımsızlığı pekiştirilmiştir. 28 Mayıs 1993'te, BM'ye katılmak için talep veren, oldukça kısa bir süre içinde talepliği onaylanmış ve 30 Mayıs 1993'te BM üyesi haline gelmiştir.

Tam Bağımsızlık ve Referandum

1993 yılı Mayıs Ayı başlarında, Etiyopya'nın, Eritre'yi özerk bir devletken tekrar abluka alması sâyesinde, Amerika Birleşik Devletleri'nin de barışçıl yaklaşımlarının etkisiyle Etiyopya hükûmeti tarafından "Eritre'nin Tam Bağımsız Bir Devlet Hâline Gelmesini Onaylıyor Musunuz?" başlığı altında yapılan kamuoyunun sonuçları;

Referendum Sonuçları[12]
Şehir - Bölge "Eritre'nin Tam Bağımsız Bir Devlet Hâline Gelmesini Onaylıyor Musunuz?"Toplam
EvetHayırSayılmayan Oy
Asmara
128,443
144
33
128,620
Barka
4,425
47
0
4,472
Denkalia
25,907
91
29
26,027
Gash-Setit
73,236
270
0
73,506
Hamasien
76,654
59
3
76,716
Akkele Guzay
92,465
147
22
92,634
Sahel
51,015
141
31
51,187
Semhar
33,596
113
41
33,750
Seraye
124,725
72
12
124,809
Senhit
78,513
26
1
78,540
Freedom fighters
(Özgürlük Savaşçıları)
77,512
21
46
77,579
Sudan
153,706
352
0
154,058
Etiyopya
57,466
204
36
57,706
Diğer
82,597
135
74
82,807
Toplam (%)
% 99.79
% 0.17
% 0.03
1,062,411

Ayrıca bakınız

Kaynakça ve Dipnotlar

  1. ^ a b Connell, Dan (Mart 2005). Building a New Nation: Collected Articles on the Eritrean Revolution (1983–2002). Red Sea Press. ISBN 1569021996. 
  2. ^ "Eritrean War of Independence 1961-1993". 19 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2007. 
  3. ^ "A Little Help from Some Friends". Time. 16 Ekim 1978. 23 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2007. 
  4. ^ "F-15 Fight: Who Won What". Time. 29 Mayıs 1978. 23 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2007. 
  5. ^ "Communism, African-Style". Time. 4 Temmuz 1983. 28 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2007. 
  6. ^ "Red Star Over the Horn of Africa (U.S.S.R.)". Time. 4 Ağustos 1986. 24 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2007. 
  7. ^ "Ethiopia a Forgotten War Rages On". Time. 23 Aralık 1985. 23 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2007. 
  8. ^ a b Keneally, Thomas (27 Eylül 1987). "In Eritrea". The New York Times. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2009. 
  9. ^ a b Cousin, Tracey L. "Eritrean and Ethiopian Civil War". ICE Case Studies. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2007. 
  10. ^ a b "Eritrean War of Independence 1961-1993". 19 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2007. 
  11. ^ Pool, David (Temmuz 1993). "Eritrean Independence: The Legacy of the Derg and the Politics of Reconstruction". African Affairs. 92 (368). Royal African Society. ss. 389-402. Erişim tarihi: 12 Nisan 2007. 
  12. ^ "Eritrea: Birth of a Nation - Eritrea !". 28 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2007. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sudan</span> Doğu Afrikada bulunan bir ülke

Sudan, resmî adıyla Sudan Cumhuriyeti, Kuzey Doğu Afrika'da bir ülkedir. Başkenti Hartum, en yüksek nüfuslu şehri Omdurman'dır. Sudan kuzeyden Mısır, kuzey doğudan Kızıldeniz, doğudan Etiyopya ve Eritre, güneyden Güney Sudan, batıdan Orta Afrika Cumhuriyeti ve Çad, kuzey batıdan da Libya'yla çevrilidir. Yüz ölçümü bakımından Afrika'nın en büyük üçüncü ülkesidir. Nil, Sudan'ı Batı ve Doğu Sudan olmak üzere ikiye ayırır. Hartum'un Rafediye bölgesi yakınlarında Beyaz Nehir ile Mavi Nehir birleşir. Sudan'ın ortasından, dış ilişkilerinde kültürel, toplumsal ve ekonomik olarak büyük rol oynayan Nil Vadisi geçer.

<span class="mw-page-title-main">Eritre</span> Doğu Afrika ülkesi

Eritre veya Eritre Devleti, Doğu Afrika'nın kuzeyinde bir ülke. Batıda Sudan, güneyde Etiyopya ve güneydoğusunda Cibuti ile çevrilmiştir. Ülkenin doğusu ve kuzeydoğusu Kızıldeniz sahili boyunca uzanır. Suudi Arabistan ve Yemen tam karşısındadır. Dahlak Takımadası ve Hanish Adalarının birkaçı Eritre'ye aittir. Başkenti Asmara'dır.

<span class="mw-page-title-main">Etiyopya</span> Afrikanın doğusunda, Afrika Boynuzunda, bir devlet

Etiyopya veya Etyopya, resmî adıyla Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti Afrika Boynuzu'nda yer alan büyük bir Doğu Afrika ülkesi. Ülkenin başkenti yerel dilde "yeni çiçek" anlamına gelen Addis Ababa'dır. Sudan, Güney Sudan, Eritre, Cibuti, Somali ve Kenya, Etiyopya'nın komşularıdır. Afrika kıtasının en kalabalık ikinci ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı Batı Cephesi</span>

Batı Cephesi, Almanya'nın batısında kalan Avrupa topraklarında, esas olarak Belçika, Hollanda ve Fransa'yı içine alan cephedir.

<span class="mw-page-title-main">Haile Selassie</span> Etiyopya İmparatoru

I. Haile Selassie ; Amharca ha.ɪlɜ sɨlːase ;

<span class="mw-page-title-main">Massava</span>

Massava veya Masavva, eskiden kullanılan adıyla Mitsiwa, Eritre'nin Kızıl Deniz sahilinde bulunan bir liman şehri.

<span class="mw-page-title-main">Güney Sudan</span> Orta Afrikada bulunan bir ülke

Güney Sudan, resmî adıyla Güney Sudan Cumhuriyeti, Yukarı Nil havzasında denize kıyısı olmayan bir Doğu Afrika ülkesidir. Doğuda Etiyopya, kuzeyde Sudan, batıda Orta Afrika Cumhuriyeti, güneybatıda Kongo Demokratik Cumhuriyeti, güneyde Uganda ve güneydoğuda Kenya ile komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Somali İç Savaşı</span> 1991den beri devam eden iç savaş

Somali İç Savaşı Somali'de 1988'den bu yana sürmekte olan bir silahlı çatışmadır.

<span class="mw-page-title-main">Adowa Muharebesi</span>

Adowa Muharebesi, I. İtalya-Habeşistan Savaşı sırasında 1 Mart 1896'da Orta Etiyopya'nın kuzeyinde bulunan Adowa'da Kral II. Menelik komutasındaki Etiyopya ordusu ile İtalyan kuvvetleri arasında geçen çarpışmadır. Etiyopya'nın kazandığı zafer İtalyanların Afrika'da Fransa ya da İngiliz imparatorluklarına benzer bir imparatorluk kurma girişimlerini engellemiş ve Fransızlara Atlas Okyanusu'ndan Kızıldeniz'e kadar yayılma umudu vermiştir. 19. yüzyılın sonuna doğru, Avrupa ülkelerinin Berlin Konferansı'nda Afrika'nın neredeyse tamamını paylaştığında; sadece Etiyopya ve Liberya bağımsızlığını koruyabilmiştir. Adowa Muharebesi Pan-Afrikanizmin sembolü haline gelmiş ve Etiyopya'nın bağımsızlığını II. İtalya-Habeşistan Savaşı'na kadar korumuştur.

Eritre Yahudi cemaati'nin 19. yüzyılın sonlarında İtalyan sömürgeciliği döneminde ticaret fırsatlarının cazibesiyle gelen Aden Yahudileri tarafından kurulduğu düşünülür.

<span class="mw-page-title-main">Isaias Afewerki</span> Eritrenin ilk cumhurbaşkanı

Isaias Afwerki, Eritre'nin ilk ve mevcut Cumhurbaşkanı.

<span class="mw-page-title-main">Eritre-Etiyopya Savaşı</span>

Eritre-Etiyopya Savaşı, Mayıs 1998-Haziran 2000 tarihleri arasında Etiyopya ve Eritre arasında sınır anlaşmazlıklarından dolayı meydana gelen bir savaştır. Eritre ve Etiyopya savaşa yüzlerce milyon dolar harcamış ve çatışmalar sonucu binlerce kayıp verilmesine karşın yalnızca küçük sınır değişiklikleri ile sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">On Gün Savaşı</span>

On Gün Savaşı ya da Sloven Bağımsızlık Savaşı ya da bir diğer adıyla Haftasonu Savaşı Slovenya'nın 25 Haziran 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan etmesiyle başlayan Yugoslavya iç savaşıdır. Savaş, Sloven Bölgesel Müdafaası ve Yugoslav Halk Ordusu arasında, Slovenya'nın bağımsızlığını ilan etmesi sebebiyle 1991 yılında yapılmıştır. 27 Haziran 1991 tarihinde başlayıp, 7 Temmuz 1991 tarihinde Brioni Antlaşması'nın imzalanmasıyla son bulmuştur.

Afwerki Abraha, Eritre diplomatı, kimyager ve Eritre Bağımsızlık Savaşı sırasında bağımsızlık yanlısı isyancı savaşçıydı.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Eritresi</span> Eritre güney Afrika kıtasında yer almaktadır

İtalyan Eritresi, 1882-1936 yılları arasında İtalya Krallığı'na bağlı kalmış, günümüzde Eritre olarak bilinen bir koloni devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Derg</span>

Etiyopya Geçici Askerî Hükûmeti veya Derg, 1974-1987 yılları arasında Etiyopya'yı yöneten askerî cunta idi.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Etiyopyası</span>

İtalyan Etiyopyası, yaklaşık beş yıl boyunca İtalya tarafından işgal edilen Etiyopya İmparatorluğu topraklarıdır. İtalyan Etiyopyası, İtalyan Doğu Afrikası'nın kurulmasından sonra Amhara, Harar, Galla-Sidamo ve Scioa valiliklerinden oluşan Etiyopya İmparatorluğu'nun eski topraklarının resmi adıydı, idari bir birim değildi.

<span class="mw-page-title-main">Tigray Halk Kurtuluş Cephesi</span>

Tigray Halk Kurtuluş Cephesi (TPLF), Etiyopya'da eski bir sosyalist siyasi parti idi. Parti, 18 Şubat 1975 tarihinde Tigray Bölgesi'nde kurulmuş olup Etiyopya İç Savaşı sırasında önde gelen muhalif silahlı gruplardan biriydi. Etiyopya Demokratik Halk Cumhuriyeti'nin devrilmesine öncülük ettikten sonra, Etiyopya Halkın Devrimci Demokratik Cephesi'nin bir parçası olarak 1991'den 2018'e kadar Etiyopya siyasetine egemen oldu.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Eritresi</span>

Britanya Eritresi, İtalya Krallığı'nın kolonisi İtalyan Doğu Afrika'sının işgal edilmesinin ardından kurulmuş bir askeri idaredir.

Berhane Abrehe, Eritreli inşaat mühendisi, ekonomist ve siyasetçi.