İçeriğe atla

Eritre-Etiyopya Savaşı

Eritre-Etiyopya Savaşı

Eritre (Yeşil), Etiyopya (Turuncu)
Tarih6 Mayıs 1998-25 Mayıs 2000
Bölge
Eritre-Etiyopta sınırı
Sonuç Etiyopya'nın askeri zaferi[1]
Eritre'nin siyasi zaferi[2]
Taraflar
 Eritre Etiyopya
Komutanlar ve liderler
Eritre Isaias Afewerki[3]
Eritre Sebhat Ephrem
Etiyopya Negasso Gidada
Etiyopya Meles Zenawi[3]
Etiyopya Tsadkan Gebre-Tensae[4]
Kayıplar
19,000-150,000 ölü[5][6][7] 34,000-15000 ölü[7][8]

Eritre-Etiyopya Savaşı, Mayıs 1998-Haziran 2000 tarihleri arasında Etiyopya ve Eritre arasında sınır anlaşmazlıklarından dolayı meydana gelen bir savaştır. Eritre ve Etiyopya savaşa yüzlerce milyon dolar harcamış[9][10][11] ve çatışmalar sonucu binlerce kayıp verilmesine karşın yalnızca küçük sınır değişiklikleri ile sonuçlanmıştır.

Lahey'deki uluslararası bir komisyonun kararına göre Eritre uluslararası hukuka aykırı bir şekilde Etiyopya'yı işgal ederek savaşı tetikledi.[12]

Savaşın sonunda Etiyopya ordusu Eritre birliklerini tartışmalı bölgelerden çıkarmıştır.[13] Savaş bittikten sonra, BM tarafından çatışmaların kalbi olan Badme'de Eritre–Etiyopya Sınır Komisyonu kuruldu.[14]

9 Temmuz 2018 tarihinde Asmara'da Isaias Afewerki ve Abiy Ahmed Ali dostluk ve barış antlaşması imzalamışlardır.[15][16]

Galeri

Kaynakça

  1. ^ BBC staff (31 Mayıs 2000). "Ethiopia says 'war is over'". BBC. 24 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2016. 
  2. ^ Zane, Damian. Ethiopia regrets Badme ruling 23 Haziran 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC, 3 Nisan 2003.
  3. ^ a b Abbink 2003, s. 221.
  4. ^ David Hamilton Shinn, Historical Dictionary of Ethiopia. The Scarecrow Press, inc.: Lanham, Maryland; Toronto; Oxford, 2004, pp. 387–8.
  5. ^ "Eritrea reveals human cost of war". BBC News. 20 Haziran 2001. 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2016. 
  6. ^ Banks, Arthur; Muller, Thomas; and Overstreet, William, ed. Political Handbook of the World 2005–6 (A Division of Congressional Quarterly, Inc.: Washington, D.C., 2005), p.366. 156802952-7
  7. ^ a b "Former U.S. Ambassador: Eritrea and Ethiopia Unlikely To Resume War". 1 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2016. 
  8. ^ "Ethiopia: Number of war dead soldiers reportedly 123,000" (Amharca). Wonchif. 10 Nisan 2001. 
  9. ^ Will arms ban slow war? 7 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC 18 Mayıs 2000
  10. ^ Winfield, Nicole (Associated Press) (13 Mayıs 2000). "UN hints at sanctions if Eritrea and Ethiopia do not end fighting". The Independent. 8 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2016. 
  11. ^ Staff. Ethiopia rejects war criticism 9 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC, 14 Nisan 2000
  12. ^ "International commission: Eritrea triggered the border war with Ethiopia". BBC News. 21 Aralık 2005. 20 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2016. 
  13. ^ Andrew England (Associated Press). 500,000 flee as Ethiopian troops storm Eritrea 9 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Independent, 18 Mayıs 2000.
  14. ^ "Annex I. Eritrea-Ethiopia Boundary Commission. Sixteenth report on the work of the Commission. (S/2005/142)" (PDF). 2005. s. 5 § 20. 30 Ekim 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2016. 
  15. ^ "Ethiopia's Abiy and Eritrea's Afewerki declare end of war". BBC. 19 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2018. 
  16. ^ "Ethiopia, Eritrea officially end war". Deutsche Welle. 15 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Saholar</span>

Saho, Eritre ve kuzey Etiyopya'nın büyük bölümlerinde yaşayan Cushitic bir etnik gruptur. Saho'yu ana dilleri olarak konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Eritre</span> Doğu Afrika ülkesi

Eritre veya Eritre Devleti, Doğu Afrika'nın kuzeyinde bir ülke. Batıda Sudan, güneyde Etiyopya ve güneydoğusunda Cibuti ile çevrilmiştir. Ülkenin doğusu ve kuzeydoğusu Kızıldeniz sahili boyunca uzanır. Suudi Arabistan ve Yemen tam karşısındadır. Dahlak Takımadası ve Hanish Adalarının birkaçı Eritre'ye aittir. Başkenti Asmara'dır.

<span class="mw-page-title-main">Etiyopya</span> Afrikanın doğusunda, Afrika Boynuzunda, bir devlet

Etiyopya veya Etyopya, resmî adıyla Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti Afrika Boynuzu'nda yer alan büyük bir Doğu Afrika ülkesi. Ülkenin başkenti yerel dilde "yeni çiçek" anlamına gelen Addis Ababa'dır. Sudan, Güney Sudan, Eritre, Cibuti, Somali ve Kenya, Etiyopya'nın komşularıdır. Afrika kıtasının en kalabalık ikinci ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Haile Selassie</span> Etiyopya İmparatoru

I. Haile Selassie ; Amharca ha.ɪlɜ sɨlːase ;

<span class="mw-page-title-main">Massava</span>

Massava veya Masavva, eskiden kullanılan adıyla Mitsiwa, Eritre'nin Kızıl Deniz sahilinde bulunan bir liman şehri.

<span class="mw-page-title-main">Güney Sudan</span> Orta Afrikada bulunan bir ülke

Güney Sudan, resmî adıyla Güney Sudan Cumhuriyeti, Yukarı Nil havzasında denize kıyısı olmayan bir Doğu Afrika ülkesidir. Doğuda Etiyopya, kuzeyde Sudan, batıda Orta Afrika Cumhuriyeti, güneybatıda Kongo Demokratik Cumhuriyeti, güneyde Uganda ve güneydoğuda Kenya ile komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Habeş (eyalet)</span>

Habeş Eyaleti, Kızıldeniz kıyısındaki bir Osmanlı Devleti eyaleti. Eyalet, Afrika'daki Massawa, Hergigo, Sevakin ve onların iç bölgelerini kapsamıştır. Ardından Zeila ve batı Somaliland eyalete katılmıştır. Eyalet bugünkü Eritre ve Cibuti'nin tamamıyla Somali ve Etiyopya'nın kuzey bölgelerini kapsıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Adowa Muharebesi</span>

Adowa Muharebesi, I. İtalya-Habeşistan Savaşı sırasında 1 Mart 1896'da Orta Etiyopya'nın kuzeyinde bulunan Adowa'da Kral II. Menelik komutasındaki Etiyopya ordusu ile İtalyan kuvvetleri arasında geçen çarpışmadır. Etiyopya'nın kazandığı zafer İtalyanların Afrika'da Fransa ya da İngiliz imparatorluklarına benzer bir imparatorluk kurma girişimlerini engellemiş ve Fransızlara Atlas Okyanusu'ndan Kızıldeniz'e kadar yayılma umudu vermiştir. 19. yüzyılın sonuna doğru, Avrupa ülkelerinin Berlin Konferansı'nda Afrika'nın neredeyse tamamını paylaştığında; sadece Etiyopya ve Liberya bağımsızlığını koruyabilmiştir. Adowa Muharebesi Pan-Afrikanizmin sembolü haline gelmiş ve Etiyopya'nın bağımsızlığını II. İtalya-Habeşistan Savaşı'na kadar korumuştur.

Eritre Yahudi cemaati'nin 19. yüzyılın sonlarında İtalyan sömürgeciliği döneminde ticaret fırsatlarının cazibesiyle gelen Aden Yahudileri tarafından kurulduğu düşünülür.

<span class="mw-page-title-main">Eritre Bağımsızlık Savaşı</span>

Eritre Bağımsızlık Savaşı 1 Eylül 1961'de başlayıp, Eritre'nin bağımsızlık tarihi olan 29 Mayıs 1991'e kadar 30 yıl boyunca devam etmiş bir savaştır. Savaş, Etiyopya hükûmeti ve Eritreli özerkçilikçiler arasında çıkmıştır. Bu 30 yıllık savaş içerisinde, 1972 - 1974 ve 1980 - 1981 yılları arasında Eritre'yi temsil eden Eritre Halk Cephesi ve Eritre Liberal Cephesi arasında Eritre İç Savaşı yaşanmıştır. 1974 - 1992 yılları arasında ise Etiyopya İç Savaşı yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Isaias Afewerki</span> Eritrenin ilk cumhurbaşkanı

Isaias Afwerki, Eritre'nin ilk ve mevcut Cumhurbaşkanı.

<span class="mw-page-title-main">Hailemariam Desalegn</span>

Haile Mariam Desalegne, 2010 yılından beri Dışişleri Başbakan Yardımcısı ve Maliye Bakanı olarak Etiyopya hükûmetinde görev yapmış Etiyopyalı siyasetçi. Başbakan Meles Zenawi'nin 20 Ağustos 2012'de ölümünden sonrası geçici olarak başbakan olan Desalegne, 2015 yılında gerçekleştirilen seçimler sonucu resmen başbakan olarak makama gelmiş ve bu görevi istifa ettiği 2018 yılına kadar sürdürmüştür. Etiyopya tarihinde hükûmetin ilk Protestan Hristiyan (Pentay) başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Aksum Krallığı</span> Günümüzdeki Kuzey Etiyopya ve Eritrenin Tigray Bölgesinde hüküm sürmüş devlet

Aksum Krallığı, Günümüzde kuzey Etiyopya ve Eritre'de Tigray Bölgesi'nde yer alan kadim krallıktır. Aksum imparatorlar, güçlü krallıklardı ve kendilerini kralların kralı, Aksum, Himyar, Raydan, Saba, Salhen, Tsiyamo, Beca ve Kuş'un kralı haline getirdiler. Aksumitler tarafından yönetim M.S. 100 ile M.S. 940 yılları arasındaydı. Siyaset, Aksum kentinde yoğunlaşmıştı ve M.Ö. 4. yüzyılda ön-Aksumit Demir Çağı döneminden başlayarak büyüdü, M.S. 1. yüzyılda öne çıktı. Aksum, Roma İmparatorluğu ile Kadim Hindistan arasındaki ticari rotada önemli bir oyuncu oldu. Aksumit hükümdarlarının kendi Aksumit para birimlerini bastırmaları azalan Kuş Krallığı üzerindeki hegemonyalarını belirlemeleri yanında ticareti de kolaylaştırdı. Ayrıca Arap Yarımadası'ndaki krallık siyasetine düzenli olarak müdahil oldular ve nihayetinde bölge üzerindeki yönetimi Himyar Krallığı'nın fethi ile genişlettiler. Maniheizm peygamberi Mani Aksum'u Pers, Roma ve Çin yanında zamanının dört büyük gücünden biri olarak görüyordu.

<span class="mw-page-title-main">Abiy Ahmed Ali</span>

Abiy Ahmed Ali, Etiyopyalı siyasetçi. Abiy, Afrika ülkesi Etiyopya'da 2 Nisan 2018 tarihinden bu yana başbakanlık makamında bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fikre Selassie Wogderess</span>

Fikre Selassie Wogderess, Etiyopyalı siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Eritresi</span> Eritre güney Afrika kıtasında yer almaktadır

İtalyan Eritresi, 1882-1936 yılları arasında İtalya Krallığı'na bağlı kalmış, günümüzde Eritre olarak bilinen bir koloni devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Derg</span>

Etiyopya Geçici Askerî Hükûmeti veya Derg, 1974-1987 yılları arasında Etiyopya'yı yöneten askerî cunta idi.

<span class="mw-page-title-main">Etiyopya Ulusal Savunma Kuvvetleri</span> Etiyopyanın silahlı kuvvetleri

Etiyopya Ulusal Savunma Kuvvetleri, Etiyopya'nın silahlı kuvvetleridir. Savunma kuvvetleri, kara ve hava kuvvetlerinden oluşmakta olup başkomutanlık görevi başbakan tarafından yerine getirilir.

Tigray Savaşı, 3-4 Kasım 2020 geceyarısı Etiyopya'nın Tigray bölgesinde başlayan bir iç savaştır. Tigray Savunma Kuvvetleri; Etiyopya Ulusal Savunma Kuvvetleri, Etiyopya'nın Amhara ve Afar bölgelerinin kendi orduları ve de müttefik Eritre ordusu ile çatışmaktadır. Etiyopya ağırlıklı olmak üzere iki taraf da savaş suçu işlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Eritresi</span>

Britanya Eritresi, İtalya Krallığı'nın kolonisi İtalyan Doğu Afrika'sının işgal edilmesinin ardından kurulmuş bir askeri idaredir.