İçeriğe atla

Erinç Buzulu

Erinç Buzulu, Hakkâri ilinde bulunan bir buzuldur.

Erinç Buzulu Genel Bilgiler

  • Yüksekliği: 4060
  • Tipi: Buzul
  • Bulunduğu il: Hakkâri
  • Bulunduğu Dağ Grubu: (Cilo Dağı)

Erinç Buzulu, Türkiye'nin Ağrı Dağı'ndan sonraki en büyük buzulur. Cilo Dağları'nda bulunur. Tamamının dağlık bir araziye sahip olmasından dolayı bünyesinde 15 buzul bulunur. 4000 metrenin üzerindeki iki zirveden biri 4116 metrelik Erinç Tepesi'dir. Türkiye'nin en büyük buzullarından olan İzbırak Buzulu Uludoruk Zirvesi'nin doğu yönünde, Erinç Buzulu ise Erinç Zirvesi'nin kuzey bölgesinde yer alır. Erinç Buzulu, Uludoruk zirvesinin kuzey batısında yer alır ve yaklaşık 1.5 km'lik bir uzunlukla 3354 m yükseklikte son bulur.[1]

Erinç Buzulu'nun Tarihsel Gelişimi

Bu buzulun bilinen ilk fotoğrafı Maunsell tarafından çekilmişse de bu fotoğraf çok net değildir.[2] Sırrı Erinç, kendi fotoğrafında bunun daha ince olduğunu belirtmiştir. 1937'de sahada çalışma yapan Bobek'in çekmiş olduğu fotoğraf daha nettir ve bu çalışma da Bobek buzul sınırının 2600 metre kotunda olduğunu belirtmiştir. Erinç, Bobek'in çalışmasını değerlendirerek, buzul sınırının 15 yılda 2600 metreden 2900 metre seviyesine gerilediğini belirlemiştir. Bölgedeki buzullara dikkat çeken bir diğer araştırmacı Kurter ise uzaktan algılama yöntemini kullanarak buzul sınırındaki değişimleri doğrulaması üzerine, buzul erimesinin ciddi bir oranda olduğunu kanıtlar niteliktedir. Yavaşlı, uzaktan algılama yöntemlerini kullanarak yapmış olduğu çalışmasında Erinç buzulunun alanını 1.54 km2 olarak belirlemiştir. Bunun yanı sıra buzulun geri çekilmesi ile bölündüğü düşünülen küçük bir buzul parçasının da 0,07 km2 olarak hesaplamıştır.[3]

Erinç buzulu üzerinde 1990 ve 2000 yıllarında yapılmış olan uydu (landsat) analizlerinde buzuldaki gerilemenin hızlı bir şekilde devam ettiği ve buzul alanlarının 1990'da 1.68 km2 iken bu oranın 10 yıllık kısa bir süre içerisinde 1.22 km2 iye gerildiği görülmüştür. Çıkan sonuca göre buzul alanında yaklaşık %25 oranında bir gerileme söz konusu olmuştur. Bu durum sahanın gerek lokal gerekse de küresel ölçekte iklim de meydana gelen değişimlerin buzulun bütçesine negatif bir etki yaptığını ortaya çıkarmıştır. Elde edilen veriler ışığında Erinç buzulunun 31 yıllık bir sürede alanının yarısını kaybettiği görülmektedir. Bu gerilemenin büyük bir bölümü kuşkusuz buzulun dil bölgesi olan kuzeyinde gerçekleşmiştir. Ayrıca Bobek'in, Alman kartoğrafların 1/400.000 ölçekli ve İngiliz kartoğrafların 1/250.000 ölçekli haritalarından yararlanarak yaptığı çalışmasında buzul dilinin 2600 metre seviyesine inmesi, Sırrı Erinç'in çalışmasındaki şekil ve güncel topoğrafya haritalarıyla karşılaştırınca mümkün değildir. Bunun nedeni çalışmada kullanılan haritalar gibi gözükmesidir.[4]

Kaynakça

Genel
  • Fatih Üniversitesi, Coğrafya Bölümü, Büyükçekmece, 34500 İstanbul
  • Turoğlu H. 2011 Buzullar ve Buzul Jeomorfolojisi Çantay Yayınevi İstanbul.
  • Attıla ÇİNER Hacettepe Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 06532 Beytepe, Ankara, Cilt 46? Sayı 1, Şubat 2003
  • Muhammet BAHADIR ve Emrah Deniz DİKBAŞ, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen Edebiayat Fakültesi,  Coğrafya Bölümü, Afyonkarahisar.
Özel
  1. ^ http://www.researchgate.net/publication/259643340
  2. ^ https://tr.wikipedia.org/wiki/S%C4%B1rr%C4%B1_Erin%C3%A7
  3. ^ Attıla ÇİNER Hacettepe Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 06532 Beytepe, Ankara, Cilt 46? Sayı 1, Şubat 2003
  4. ^ Muhammet BAHADIR ve Emrah Deniz DİKBAŞ, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen Edebiayat Fakültesi,  Coğrafya Bölümü, Afyonkarahisar. Dış Kaynaklar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Van Gölü</span> Türkiyenin en büyük gölü

Van Gölü, Van ve Bitlis illeri sınırları içerisinde bulunan Nemrut volkanik dağının patlaması sonucu, bölgedeki tektonik çöküntü alanının önünün kapanmasıyla oluşmuş bir volkanik set gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Ağrı Dağı</span> Türkiyenin en yüksek dağı

Ağrı Dağı, 5.137 metrelik rakımıyla, Türkiye'nin en yüksek dağıdır. Ağrı Dağı, Türkiye'nin doğu ucunda, İran'ın 16 kilometre batısında ve Ermenistan'ın 32 kilometre güneyindedir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet İnam</span> Türk Yazar ve Akademisyen

Ahmet İnam, Türk felsefeci, eğitimci, yazar, akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Çankaya</span> Ankarada bir ilçe

Çankaya, Ankara ilinin bir ilçesi. Ankara ilinin orta kesiminde bulunan ilçe, Ankara'nın başkent olması ile birlikte Türkiye'nin yönetim merkezi durumuna gelmiştir. 2023 yılı nüfus verilerine göre Ankara ilinin birinci, Türkiye'nin ise Esenyurt ve Şahinbey'den sonra en büyük üçüncü ilçesi konumundadır. Türkiye'nin en kalabalık ilçelerinden biri olarak nüfusu pek çok ilden daha fazladır. Gün içinde iki milyona kadar çıkabilmektedir. 102 lise ve 13 üniversitesi ile ilçe önemli bir eğitim kentidir. Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının yaptığı araştırmaya göre Türkiye'nin en gelişmiş 2. ilçesi seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Okyanusu</span> okyanus

Güney Okyanusu ya da Antarktika Okyanusu, bazı coğrafya ve çoğu hidrografi kaynaklarına göre Antarktika kıtasını çevreleyen su kütlesidir. Bu okyanus, dünyanın dördüncü büyük ve en son tanımlanmış okyanusudur.

<span class="mw-page-title-main">Cilo Dağı</span> Türkiyede bir dağ

Cilo Dağı ya da Buzul Dağı, Türkiye'nin 2. en yüksek dağıdır. Zirvesi dört mevsim boyunca erimeyen kar ve buz örtüsü ile kaplı tektonik bir dağ olan Cilo Dağı Güneydoğu Toroslar'ın en doğu uzantısını oluşturur. Türkiye'nin güneydoğu ucunda, Hakkâri ilinin sınırları içerisinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Roma Hamamı</span> Ankarada bulunan Roma hamamı

Ankara Roma Hamamı veya Caracalla Hamamı; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir Roma hamamıdır. Günümüzde Hacı Bayram Mahallesi sınırları içerisinde yer alan yapı, ilk katmanı Frigler dönemine kadar uzanan bir höyük üzerine inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Buzul</span> büyük kar ve buz kütlesi

Buzul, dağ zirvelerinde yaz kış erimeyen ve yer çekiminin etkisiyle yer değiştiren büyük kar ve buz kütlesidir. Eğimli arazilerde yıllar boyunca biriken kar kütlesinin önce buzkar, sonra da buza dönüşmesiyle oluşur. Buzullar okyanuslardan sonra dünya üzerindeki ikinci büyük su deposu ve en büyük tatlı su deposudur, tatlı suyun % 98,5'ini oluştururlar. Hemen hemen her kıtada buzullara rastlanır. Dünya'nın belirli bölgeleri, bütün yıl erimeyen ve "buzul" adını alan buzlarla kaplıdır. Bunlar kutup bölgeleriyle yüksek dağların tepeleridir. Buzul oluşabilecek bölgenin deniz yüzeyinden yüksekliği, enlemin artmasıyla azalır. Ekvator yakınlarında 0° enlem çevresinde buzullara rastlamak için Runewenzorilerin 4.400 m yüksekliğine çıkmak gerekirken, Alplerde (45°) 2500 m'ye, Norveç'te (60°) 1500 m'ye çıkmak yeterlidir. Kutupta buzullara deniz yüzeyinde rastlanır.

<span class="mw-page-title-main">Kaçkar Dağları</span> Türkiyenin kuzeyinde, Doğu Karadeniz sahili boyunca uzanan bir dağ sırası

Kaçkar Dağları, Türkiye'nin kuzeyinde, Doğu Karadeniz sahili boyunca uzanan bir dağ sırası. Kuzey Anadolu Dağları'nın doğudaki bölümünü oluşturur. Doğusundaki birçok zirvesi 3500 m üzerindeyken, batı kesimi 2000 m yüksekliğe kadar ulaşır. En yüksek noktası olan Kaçkar Kavrun Dağı 3932 m yüksekliktedir. 1994 yılında Kaçkar Dağları Millî Parkı tesis edilmiştir. Millî parkın büyük bir bölümü Rize ili Çamlıhemşin ilçesi sınırları içinde, küçük bir bölümü de Artvin ili Yusufeli ilçesi sınırları içinde kalmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sırrı Erinç</span> Türk coğrafyacı

Sırrı Erinç, Türk coğrafyacı.

<span class="mw-page-title-main">Fırtına Deresi</span> Türkiyede nehir

Fırtına Deresi veya eski adıyla Peruma, Doğu Karadeniz'de yer alan akarsulardan birisi olup, Kaçkar Dağları'nın Karadeniz'e bakan yamaçlarındaki derelerin birleşmesi ile oluşmuştur. Rize Ardeşen'in yaklaşık 2 km batısında Karadeniz'e dökülen Fırtına Deresi, 68 km uzunluğundadır. Çay bahçeleri içerisinden geçen, üzerindeki kemer köprülerle süslü Fırtına Deresi, raftinge elverişli parkurlara sahiptir. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'nin buzulları</span> Vikimedya liste maddesi

Türkiye'de az da olsa özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde bulunan daimî kar sınırının üzerindeki dağlarda buzullar bulunur. Genellikle vadi buzulu ve buzyalağı buzulu tipinde olan buzulların yanı sıra, Türkiye'nin tek doruk buzulu Ağrı Dağı'ndadır ve 10 km2'lik alanıyla da ülkedeki en büyük buzuldur. Türkiye'nin en büyük vadi buzulu ise ülke içindeki buzulların üçte ikisini bulunduran Güneydoğu Toroslardaki 4 km uzunluğu ve 8 km2 alanıyla Uludoruk Buzulu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Çiniligöl</span>

Çiniligöl, Bolkar Dağları'nda yer alan buzul göllerinin en büyüğüdür. Kuaterner zamanının Pleistosen döneminde Anadolu'nun yüksek dağlarında oluşmuş buzul gölüdür. Aladağlar ve Bolkar dağları üzerinde buzul aşınması ile oluşmuş sirk gölleri yer almaktadır. Akgöl, Alagöl, Çiniligöl, Yedigöl, Karagöl bölgedeki sirk göllerinin başlıcalarıdır. 2.600 metre rakımdaki göl, Niğde ili Ulukışla ilçesi sınırları içerisinde yer alır. Niğde ili göller bakımından zengin olmamakla beraber oluşum ve gelişimleri birbirinden farklı göllere de sahiptir. Mersin'in Çamlıyayla ilçesinden de buraya ulaşım vardır.

<span class="mw-page-title-main">Karçal Dağları</span> Artvin ili sınırları içinde kalan dağ silsilesi

Karçal Dağları veya Karaçal Dağı veya Karçhali Dağı, Türkiye'nin kuzeydoğu ucunda, Artvin ili sınırları içinde kalan dağ silsilesidir. Karçal veya Karaçal adı, Gürcüce "Karçhali"den değişime uğramıştır ve Karçhali (კარჩხალი) "çıplak dağ", "kayalık dağ" anlamına gelir. Karçhali Vadisi ile Karçhali Deresi adını bu dağdan alır.

<span class="mw-page-title-main">Dedegöl Dağı</span>

Dedegöl Dağı, Isparta'nın doğusunda Yenişarbademli ilçesi sınırı içerisinde 2.992 m. yüksekliğiyle Isparta ilinin en yüksek dağıdır. Anamas Dağı olarak da bilinmektedir. Bilinen 15 km uzunluğuyla Türkiye'nin en uzun mağarası olan Pınargözü Mağarası da bu dağ içerisinde yer alır. Dedegöl Dağı, Batı Toroslar orojenik kuşağı içinde yer alan ana hatlarıyla güneyden kuzeye ve kuzeybatıya doğru uzanış gösteren en yüksek noktası 2992 m olan bir dağdır. Kuzey güney doğrultusunda yaklaşık 12 km uzunluğa, doğu-batı doğrultusunda ise 5–6 km genişliğe sahiptir. Doğa Derneği'nin yayınladığı Önemli Doğa Alanları araştırmasına göre Dedegöl Dağları'nın sınırları doğuda Beyşehir Gölü, kuzeyde Belceğiz köyü ve Sarıidris beldesi, batıda Aksu ilçesi ve güneyde Emerdin Dağı ile Köprüçay Vadisi'nden oluşmaktadır. Dedegöl Dağı, tektonik olarak Türkiye'nin en aktif alanlarından biri olan “Isparta Açısı” içinde, bu alanının doğu kesiminde yer almaktadır. Dağın en yüksek noktası Dedegöl Tepe zirvesidir. Kartal Tepe, Karçukur Tepe dağın diğer yüksek tepeleri arasındadır.

Sirk ve sirk gölleri, yüksek dağ zirveleri yakınlarında buzul aşındırması kontrolünde gelişmiş, kenarları sarp yarım daire veya buna benzer şekildeki çanaklara sirk adı verilmektedir Günümüz buzul arası dönemde yüksek dağlardaki vadi buzullarının erimesi sonucu sirkler günümüzde su ile dolmuş ve gölleşmiştir. Çeşitli büyüklükte olurlar. Oluşumlarının başlangıcında kar aşındırmasının da rolü vardır. Yüksek dağlık kütlelerde yamaçların üst kısımlarında yer alan herhangi bir çukurlukta veya sel kabul havzasında biriken karlar belirli bir kalınlıktan sonra yamacın eğimine uygun olarak hareket ederler ve bu arada zemini oyarak çukurlaştırırlar. Meydana gelen bu çukura nivasyon sirki denir. Burada biriken karlar zamanla buzul buzuna dönüşürler. Bu buzulun aşındırma gücü daha fazladır ve yer aldığı çanağı daha da derinleştirerek onu sirk haline dönüştürür. Nivasyon sirklerinde ters eğimler 5 dereceden daha küçüktür. Buna karşılık asıl sirklerde bu değerden daha büyük bulunur. Sirklerin büyüklüğü buzulun kütlesi ve aşındırma süresiyle doğru orantılıdır. Bu hususta zeminin litolojik özellikleri de önemli bir rol oynar.

<span class="mw-page-title-main">Kıyı gerilemesi</span> suatlındaki deniz yatağının su seviyesinin üstüne çıkmasıyla yaşanan jeolojik süreç

Kıyı gerilemesi, suatlındaki deniz yatağının su seviyesinin üstüne çıkmasıyla yaşanan jeolojik süreçtir. Kıyı bölgelerinin morfolojik yapısı birçok doğal ve beşeri faktöre bağlı olarak değişebilmektedir. Yer sistemini oluşturan alt sistemler ve öğelerde oluşan değişimler kısa sürede kıyı bölgelerine de yansımaktadır. Özellikle kıyı çizgileri bu değişimlere karşı duyarlıdır. Kıyı bölgelerinin morfolojisinin gelişiminde esas olarak dalgaların aşındırma, taşıma ve biriktirme faaliyetleri etkili olmakla birlikte, aralarında karmaşık ilişkiler bulunan çok çeşitli etmen ve süreçlerin etkili olduğu görülür. Bu nedenle kıyılar ve onların morfolojisi yer sisteminde oluşan değişmelere karşı duyarlı alanlar olup bu değişimi yansıtırlar. Kıyı çizgisi oluşumunu kontrol eden belirli morfodinamik koşulların değişmesi ile çarpıcı bir hızla değişebilir. Bu değişmeler hem doğal, hem de insan faaliyetleri nedeniyle gerçekleşebilir.

Ernest Chaput, Fransa'dan davet edilmiş ve Türkiye'de modern coğrafya biliminin kurucularından birisi olmuş coğrafyacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Uludoruk Buzulu</span> Hakkari ilinde bulunan bir buzul dağı

Uludoruk Buzulu, Hakkâri ili sınırlarında Buzul Dağı'nda Reşko Tepe üzerindedir. Alanı 8 km², uzunluğu 4 km olan buzul, Türkiye'nin en büyük vadi buzuludur.

<span class="mw-page-title-main">Willi Rickmer Rickmers</span> Alman kâşif ve koleksiyoncu

W.R. Rickmers veya Wilhelm Gustav Rickmer Rickmers Alman dağcı, kâşif ve koleksiyoncudur. Willi Rickmer Rickmers, Alp ülkelerinde kayağın tanıtılmasına ve yayılmasına kayda değer katkı sağlamıştır.