| Erik dolması | |
|---|---|
| Yaratıcısı | Osmanlı mutfağı |
| Türü | dolma |
Erik dolması, bir çeşit dolmadır. Osmanlı mutfağında yapılan dolmalardan biridir. Malzemeleri; kuru erik, pirinç, kıyma, tuz, tereyağı, su ve şekerdir[1]
Dolma, Balkan, Güney Kafkasya, Orta Asya, Akdeniz, Ege ve Orta Doğu mutfaklarında yeri olan bir yemek çeşididir. Biber, domates, soğan, patlıcan ve kabak gibi sebzelerden yapılmaktadır. 2017 yılında Azerbaycan'ın "Dolma yapımı ve paylaşımı geleneği" UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine dahil edilmiştir. Bu geleneğe halen daha Azerbaycan'da rastlanmaktadır. Dolma aynı zamanda geleneksel Irak mutfağının en popüler yemeklerinden biridir ve Irak'ın yöresel yemeği olarak kabul edilir. Dolma, Irak'taki tüm etnik gruplar tarafından tüketilir.
Türk mutfağı, Türkiye'nin ulusal mutfağıdır. Orta Asya, Selçuklu ve Beylikler ile Osmanlı kültürünün mirasçısı olan Cumhuriyet Dönemi Türk Mutfağı hem Balkan ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Türk mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Karadeniz mutfağı, Güneydoğu mutfağı, Orta Anadolu mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler.
Âdi yaprak dolması, Sarma, Yaprak sarması ya da Yaprak dolması, bulgur ya da pirinç başta olmak üzere çeşitli iç malzemelerin, genellikle asma yaprağı, beyaz lahana, kara lahana, dut yaprağı veya kiraz yaprağıyla sarılmasıyla yapılan bir yemektir. Osmanlı mutfağı kökenli olup, Osmanlı İmparatorluğu'nun hüküm sürdüğü topraklarda yapılmaktadır. Asma yaprağıyla olanı Nevşehir, Tokat, Ege mutfağına özgü olan Zeytinyağlı sarma ya da kıymalı sarma şeklinde farklı çeşitleri vardır.
Ayva dolması, Türk mutfağında bir yemektir. Osmanlı mutfağında 16. yüzyıldan beri yapılan dolmalardan biridir. İstanbul mutfağında yapılmaktadır. Nevşehir'de pekmezli ayva dolması ve kıymalı ayva dolması çeşitleri yapılmaktadır.
Akçahisar veya Kroya Arnavutluk'un orta kesiminde bir kasaba ve belediye merkezidir. Tarihî dönemde de önemli bir yerleşim birimi olmuştur.
Dolma biber ya da dolmalık biber, Capsicum annuum var. annuum varyetesinden dolma yapılan biber çeşitlerine verilen ad.
Midye dolması, kara veya mavi midyenin pişirildikten sonra iç pilav ile doldurulmasıyla yapılan bir çeşit dolma. Türkiye'nin özellikle Ege ve Marmara Bölgelerinin bazı illerinde yapılır. Özellikle İzmir ilinde meşhurdur.
Dolma Tekkesi veya Mustafa Baba Dolma tekkesi, MS 1770 yıllarda Arnavutluk Cumhuriyeti'ndeki Akçahisar kentinde bulunmakta olan Osmanlı-Türk tarihi dinî eserlerinden biridir. Tekke Bektaşi tarikât'a aittir. Dergâh, Akçahisar kalesi'nin içinde bulunmaktadır. Eski osmanlı câmii'nin üstünde yapılmış İskender Bey müzesinin yanındadır. Tekke'de Hacı Mustafa Baba Türbesi ve dergâhın kurucusu, Adem Ağa Toptani'nin mezarı bulunmaktadır.
Kavun dolması,kavunun içi doldurularak yapılan etli dolmadır. 15. ve 16. yüzyıl Osmanlı saray mutfağında önemli bir yere sahiptir. Fatih Sultan Mehmet’in en sevdiği yemeklerden birisidir. Kavun Dolması, 1539 yılının Kasım ayının ikinci yarısında yapılan, Kanuni Sultan Süleyman'ın oğulları Şah Cihangir ve Beyazıt'ın sünnet düğününde ki çanak yağmasında sunulan ihtişamlı bir yemektir.
Romanya mutfağı, geleneksel olarak en çok Türk mutfağından, daha sonra da Avusturya, Alman, Yunan ve Macar mutfaklarından etkilenmiştir. Köfteler, çorbalar, dolmalar, tatlılar, salatalar dört yüzden yıldan fazla egemenliği altında kaldıkları Osmanlı İmparatorluğu'nun yemeklerine çok benzer. Alkollü içkilerden en çok şarap içilir. Romanya şarabı, dünyada en çok üretilen ilk on arasındadır. Bira da tercih edilen alkollü içkilerdendir.
Gerdan tatlısı koyunun gerdan etinden yapılan bir tatlıdır. Kurban bayramında kesilen kuzuların gerdan kısmından yapılır. Osmanlı mutfağına ait bir tatlıdır.
Nardenk (nārdeng) nar, kızılcık, erik vb. meyvelerden yapılan ekşimsi pekmezdir. Nardenk yapılırken meyve şırayısı bir fıçı içinde 2 - 3 gün durdurulur. Yeteri derecede ekşimiş olan meyve posası bulandırmadan şırayı tavalara alıp pekmez kıvamına gelinceye dek ateşte kaynatılır. Osmanlı mutfağında bulunur.
Kaburga dolması malzemeleri koyun kaburgası, kuş üzümü, kuzu ciğeri, soğan, çam fıstığı, tereyağı, pirinç, su, yenibahar, karabiber, salça, tuz olan et yemeğidir. Osmanlı mutfağında yer alır. Diyarbakır'da yapılmaktadır. Mardin'de yapılmaktadır.
Ekmek dolması, Fodula veya nân-ı harcî, Osmanlı mutfağında olan bir çeşit dolmadır. Ege yöresi lezzetlerinden olan ekmek dolmasının ekmeği, diğer ekmek türlerinden farklı olarak, daha yumuşak bir hamurdan hazırlanır. Hamurun yumuşak olması için ise, içine şerbet eklenir.
Piyaziye, 15. ve 16. yüzyıldan bu yana yapılan Osmanlı mutfağına özgü soğan dolmasıdır. Soğan, Farsça: piyāz (پیاز) demektir. Piyaziye Edirne'nin geleneksel mutfağında yer alır ve fırın yemeği olarak hazırlanır. Piyaz ayrıca bir çeşit meze adıdır.
Şeyhül Mûşî (Şeyhü’l-Mûşî), Osmanlı mutfağında yer alan, bir çeşit dolma türüdür. Kelimenin aslı mahşî veya muhaşşâdır. Zamanla ya da halk arasında “mûşi”ye dönüşmüştür. Anlamı bir sebzenin içini kıyma veya pirinç doldurmaktır. Şıhıl mahşi olarak Gaziantep mutfağında bulunan kızarmış kabakla yapılan bir dolma türü daha vardır.
İşkembe dolması veya Zerbûdil (Zerbedûl) bir çeşit dolmadır. Osmanlı mutfağında yapılan yemektir.
Elma dolması veya Tuffâhiyye bir çeşit dolmadır. Osmanlı mutfağında yapılan yemektir. İstanbul mutfağında yapılmaktadır. Zeytinyağlı elma dolması Erzincan mutfağında yapılmaktadır.
Erik dolması veya Kuru erik dolması, bir çeşit tatlıdır. Osmanlı mutfağında yapılan tatlılardan biridir. Malzemeleri;kuru mürdüm eriği, su, bal, badem, tarçındır.Et Terkibat fi Tabhi'l Hulviyyat'da tarifi verilmiştir.
Hulviye (Ferhane Aşı), bir çeşit et yemeğidir. Osmanlı mutfağında yapılan et yemeklerinden biridir. Malzemeleri;Kuzu eti, kuyruk yağı, tuz, su, kuru kişniş, havuç, soğan, karabiber, zencefil, damla sakızı, tarçın, sirke, şeker, safran, badem, hünnap, dolmalık fıstık, fındık, kızıl üzüm, kara erik, kiraz kurusu, gül suyudur. Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) Muhammed bin Mahmûd-ı Şirvânî çevirisinde yemek tarifi verilmiştir. Osman Güldemir, Gökhan Şallı, Emrah Yıldız, Onur Tugay, Seher Çelik Yeşil'in hazırladığı Osmanlı Meyveli Et Yemekleri kitabında tarif ayrıca verilmiştir.
