İçeriğe atla

Erich Obst

Karl August Erich Obst
Doğum13 Eylül 1886(1886-09-13)
Berlin, Almanya
Ölüm9 Haziran 1981 (94 yaşında)
Göttingen, Almanya
VatandaşlıkAlman
EğitimBreslau/Wroclaw Üniversitesi
Kariyeri
DalıCoğrafya, Jeoloji, Mineroloji

Erich Obst (13 Eylül 1886, Berlin - 9 Haziran 1981, Göttingen), Almanya'dan davet edilen ve Türkiye'de modern coğrafyanın kuruluşunda görev alan coğrafyacıdır.

Hayatı

Tam adı Karl August Erich Obst'dur ve 13 Eylül 1886 tarihinde Berlin'de doğmuştur. Breslau/Wroclaw Üniversitesi'nde coğrafya, jeoloji ve mineraloji okuyan Obst, yeni kurulan Hamburg Colonial Enstitü'de 1908-1910 yılları arasında coğrafya asistanı ve öğretim görevlisi olarak çalışmıştır. Bu arada 1909'da Breslau'da doktorasını tamamlayan Obst, 1910-1912 yıllarında Hamburg Coğrafya Kurumu tarafından düzenlenen Doğu Afrika araştırma gezilerine katılmıştır. 1912-1915 arasında da Marburg Üniversitesi'nde coğrafya doçenti unvanıyla çalışmalar yapmıştır. Osmanlı Hükûmeti tarafından davet edilen Doç. Dr. Erich Obst, 1915 yılının güz döneminde İstanbul'da Darülfünun'da göreve başlamıştır. Obst, 1918'e kadar üniversitenin Coğrafya Enstitüsü Müdürlüğü'nün yanı sıra Osmanlı meteoroloji işlerinde de çeşitli görevler almıştır. I. Dünya Savaşı'ndan sonra Almanya'ya dönen Obst, 1919'dan 1921'e kadar Breslau'da, 1922'den 1938 yılına kadar da Hannover'de coğrafya profesörü olarak çalışmıştır. Obst, Karl Haushofer ile birlikte 1923-1944 yılları arasında Jeopolitik Dergisi'nin editörlüğünü yapmıştır. 1935-1936 yıllarında Güney Afrika'ya kapsamlı araştırma gezileri yapan Obst, 1938'de Breslau Üniversitesi'nde ordinaryüs profesör kadrosuna atanmıştır. Burada 1941-1943 arasında Sömürge Kılavuzu adında 19 cilt olarak tasarlanan kitabın 13 cildini yayınlamıştır. Obst, 1945'ten itibaren de Hannover Teknik Üniversitesi'nde çalışmaya başlamıştır. 1953'te emekli olan Obst, 9 Haziran 1981 tarihinde Göttingen'de 94 yaşında ölmüştür.[1]

Darülfünun’da göreve başlaması ve çalışmaları

Genç bir akademisyen (29 yaşında) olan Obst, Edebiyat Fakültesi Coğrafya Şubesi (Bölümü) müderrisliğinin yanı sıra Coğrafya Darülmesaisi (Enstitüsü) müdürlüğünü de üstlenmiştir. Obst, bölümde Coğrafyayı Beşerî, Osmanlı Coğrafyası ve Coğrafya Usul ve Tatbikatı derslerini vermiştir. Bunlara ilaveten Obst, Osmanlı meteoroloji işlerinin teşkilinde, atmosfer fiziği konusunda uzmanlığı ile tanınan Erlangen Üniversitesi'nden Dr. Joseph Würschmidt ile birlikte görev almıştır.

Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesiyle birlikte 30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Mütarekesi'nin 19. Maddesi (Asker ve sivil Alman ve Avusturya uyruğu, bir ay zarfında Osmanlı topraklarını terk edecekler) uyarınca İstanbul'dan ayrılmıştır. İngiliz ve Fransız kuvvetlerinin 13 Kasım 1918'de İstanbul'u işgal etmeleri ile Darülfünun'daki Alman hocalar, sözleşmede mevcut hayat şartları ve mali durumun tahmin edilemeyecek derecede değişmesini gerekçe göstererek ülkelerine geri dönmek istemişlerdir ve sözleşmelerinin Osmanlı Hükümeti tarafından feshedilmesiyle kendi yurtlarına dönmüşlerdir. Toplamda Obst, İstanbul Darülfünun'da yaklaşık 3 yıl görev yapmıştır. Obst'un Türkiye'ye ilgisinin bu süreyle sınırlı kaldığı, uzun meslek yaşamının diğer dönemlerinde Türkiye ile bağlantısını devam ettirmediği söylenebilir.[1]

Türkiye coğrafyasına katkıları

Erich Obst, Osmanlı Meteoroloji İşleri'nde görev almıştır. Obst, Tetkikat’ı İklimiye Encümeni'ne müdür olarak görevlendirildikten sonra Almanya'dan çeşitli meteorolojik alet ve edevatın temini için çalışmalar yürütmüştür. Çeşitli meteorolojik alet ve edevatın sağlanmasının yanı sıra Anadolu ve Rumeli'de meteoroloji istasyonlarının kurulması için de bazı gayretleri olmuştur. 1917 ve 1918 yıllarında Obst, Anadolu ve Rumeli'de meteoroloji istasyonlarının kurulmasını sağlamak, denetlemek ve coğrafi araştırma ve gözlemlerde bulunmak amacıyla geziler yapmıştır.

Sırrı Erinç, aslında Obst'un üzerinde hemen hiç durulmamış olan iki önemli tesiri ve katkısının olduğunu belirtir. Bunlardan biri Coğrafya Darülmesaisi'ne, o zamana ait tanınmış periyodiklerin tam koleksiyonları da dâhil olmak üzere çok zengin bir kütüphane sağlamış olması; diğeri ise bölümün, coğrafyacıların bizzat araştırma yapabilmelerini temin maksadıyla çeşitli termometrelerden sekstana ve teodolitten türlü yükselti ölçme cihazlarına ve kamp malzemesine kadar, bir kısmı günümüze kadar intikal eden, lüzumlu araçlarla donatılmasıdır. Obst'un sağladığı eserlerin bugünkü İstanbul Coğrafya Enstitüsü Kitaplığı'nın çok kıymetli özünü teşkil ettiğini burada belirtmek bir hakşinaslık görevidir. Bölümün araştırma malzemesi ile donatılması ise, o sırada Coğrafya Darülmesaisi'nin bir yurt inceleme merkezi haline getirilmek istendiğinin ve araştırmaya verilen önemin çok açık bir ifadesidir.[2]

Türkiye coğrafyası hakkında incelemelerde bulunmak üzere 1915'te kurulan İstanbul Darülfünun Coğrafya Darülmesaisi'nin gelişerek 1933'te 4 bin ciltlik büyük bir kütüphaneye sahip olmasında Obst'un önemli katkılarının olduğu söylenebilir. Aynı zamanda Obst, Coğrafya Darülmesaisi'nin müdürlüğünü yaptığı sıralarda konferans tarzında bilimsel bir etkinliği başlatmıştır.

Bu çalışma TÜBİTAK BİDEB 2209/A kodlu 2014 tarihli proje tarafından desteklenmiştir.

Yayınları

  • Allgemeine Wirtschafts- und Verkehrsgeographie. Walter de Gruyter & Co, Berlin 1959, als Band VII in:
  • Erich Obst (Hrsg.): Lehrbuch der Allgemeinen Geographie. Walter de Gruyter, Berlin 1959ff.

Türkiye coğrafyasıyla ilgili başlıca yayınları[1]

  • Obst, E., 1920, Wirtschaftsgeographische Studien in der Europäischen Türkei (Thrakien), Band 1, Das Klima als Grundlage der Wirtschaft, Teubner, Leipzig.
  • Obst, E.,1921, Das Klima Thrakiens als Grundlage der Wirtschaft, Osteuropa-Institut Breslau, Vorträge und Aufsätze, B.G. Teubner, Leipzig.
  • Obst, E., 1932, Boğazlar (İstanbul-Çanakkale) Mıntıkası İklimi (Çev. M. Niyazi), Tefeyyüz Kitaphanesi, İstanbul.

Konuyla ilgili yayınlar

  • Dölen, E,. 2013, İstanbul Darülfünunu'nda Alman Müderrisler 1915-1918, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
  • Uta Lindgren: Obst, Erich K. G.. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Bd. 19, Berlin 1999, S. 407. (Almanca)
  • Uta Lindgren, Obst, Erich K. G. 12 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Paul Trommsdorff: Der Lehrkörper der Technischen Hochschule Hannover 1831-1931. Hannover, 1931, S. 45.
  • Erich Obst'un Almanca vikipedi sayfası.

Kaynakça

  1. ^ a b c Ceylan, M.A., 2013, ‘’Türkiye Coğrafyasına Katkıda Bulunan Yabancı Bilim Adamları: E. Obst, Th. Lefebvre ve E. Chaput’’, Avrasya İncelemeleri Dergisi, Cilt:2, Sayı:1, Syf:311-351, İstanbul.
  2. ^ Erinç, S., 1973, ‘’Elli Yılda Coğrafya’’ Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı. Cumhuriyetin 50. Yıl Dönümü Yayınları, İstanbul.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Refik Altınay</span> Türk tarihçi, yazar, şair, Darülfünun tarih müderrisi ve yüzbaşı (1881- 1937)

Ahmet Refik Altınay, Türk tarihçi, yazar, şair, Darülfünun tarih müderrisi ve yüzbaşı.

<span class="mw-page-title-main">Şemsettin Günaltay</span> 8. Türkiye başbakanı

Mehmet Şemsettin Günaltay, Türkiye Cumhuriyeti'nin 8. başbakanı, tarihçi ve eski Türk Tarih Kurumu başkanı.

Alman Askerî Misyonu, Balkan Savaşları'ndan sonra Osmanlı ve Alman hükûmetleri arasında varılan anlaşma gereğince 14 Aralık 1913 tarihinde Otto Liman von Sanders başkanlığında Osmanlı Ordusu'nu ıslah etmek amacıyla kurulan askeri kurul, İstanbul'a geldi. 42 kişiden oluşmaktaydı. Savaş başlayınca misyonun mevcudu 70'e çıkarıldı. Savaşın sonuna kadar bu sayı 800'e ulaştı. Bu misyon dışında 23'ü general, 10'u amiral olmak üzere orduda 130, donanmada 60, toplamda 190 Alman subay görev aldı.

<span class="mw-page-title-main">Sırrı Erinç</span> Türk coğrafyacı

Sırrı Erinç, Türk coğrafyacı.

Darülfünun, Arapça dar ve fünun (fenler) sözcüklerinden türetilmiş, "üniversite" anlamında kullanılan bir sözcüktür. Aynı zamanda 1900 yılında Avrupa üniversiteleri tarzında kurulan Darülfünun-ı Şahane veya İstanbul Darülfünununu ifade eder. Bu kurum 1933 reformuyla İstanbul Üniversitesi'ne dönüştürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Emin Erişirgil</span>

Emin Erişirgil, Türk eğitimci, felsefeci, yazar ve siyasetçi, eski Türkiye içişleri bakanı.

<span class="mw-page-title-main">Tahsin Banguoğlu</span> Türk siyasetçi

Hasan Tahsin Banguoğlu, Türk akademisyen, dilbilimci ve siyasetçi.

Fritz Arndt (1885-1969), Bernd Eistert ile beraber Arndt-Eistert sentezini keşfeden Alman kimyager.

<span class="mw-page-title-main">Faik Sabri Duran</span>

Faik Sabri Duran (1882-1943), Türk coğrafyacı, yazar ve eğitimci.

İnâs Darülfünunu, Osmanlı Devleti’nde kadınların yükseköğrenim görebilmesi için 1914-1915 ders yılında İstanbul’da kurulmuş 3 yıllık bir yükseköğrenim kurumudur.

Mehmet Cemil Bilsel, 1934-1943 yılları arasında İstanbul Üniversitesi eski rektörü, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nin kurucu dekanı, VII. ve VIII. dönem Samsun milletvekili, Türk hukukçu, siyasetçi ve akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Akdes Nimet Kurat</span>

Akdes Nimet Kurat, Tatar asıllı Türk tarihçi, akademisyen.

Leopold Max Walther von Wiese und Kaiserswaldau, Alman sosyolog, iktisatçı, akademisyen ve Alman Sosyoloji Topluluğu'nun başkanlarındandır.

Ernest Chaput, Fransa'dan davet edilmiş ve Türkiye'de modern coğrafya biliminin kurucularından birisi olmuş coğrafyacıdır.

Herbert Louis Almanya’dan davet edilmiş ve Türkiye’de modern coğrafya biliminin kurucularından birisi olmuştur.

Cumhuriyet Dönemi, Türkiye için sosyal, ekonomik, bilimsel ve teknik alanlarda bir atılım dönemi olmuş ve bu alanlarda övünmeye değer başarılara ulaşılmıştır. Bunlardan özellikle bilim alanında yüzyıllarca süren uyku bitmiş ve ileri hamleler yapılarak, uluslararası düzeye ulaşma çabaları başlamıştır. Türkiye'nin Yükseköğretim kurumlarında coğrafya eğitim ve öğretimi 19. Yüzyılının ikinci yarısından beri yapılmaktadır. Ancak, cumhuriyete kadar geçen yıllarda coğrafya öğretimi yer adları saymak ve istatistiki bilgiler vermekten öteye geçememiştir. Türkiye'de modern coğrafyanın kuruluşu ve öğretimi cumhuriyet döneminde, özellikle 1933'ü izleyen yıllarda başlamıştır. Asıl ve dönemin en önemli gelişmesi, 1941 yılında Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesinde yapılan Birinci Coğrafya Kongresi kararları ile kendini göstermiştir. Bu tarihten 1981 yılına kadar geçen sürede coğrafya konularında özgün eserler verilmiş, çok sayıda dergi ve ders kitabı yayınlanmıştır. Söz konusu bu dönemde coğrafya öğretimi öncelikle İstanbul Darülfünun'da, ardından Atatürk'ün isteğiyle Ankara'da kurulan Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesinde ve de dönemin sonlarına doğru 1974 yılında Atatürk Üniversitesi'nde ve 1980 yılında Ege Üniversitesi'nde coğrafya bölümlerinde yapılmıştır. Yani 1981 YÖK Yasası öncesi Türkiye'de sadece dört tane coğrafya bölümü bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Gustav Stratil-Sauer</span>

Gustav Stratil-Sauer Avusturyalı coğrafyacı.

<span class="mw-page-title-main">Erich Frank</span> Alman hekim

Alfred Erich Frank. Alman hekim. Ordinaryus profesör olarak Türkiye'de iç hastalıkları alanında çalışmıştır.

Wilhelm Friedrich Carl Giese, Alman Türkolog ve Osmanlı tarihçisidir. 1870'te günümüzde Polonya sınırlarında kalan Stargard da dünyaya geldi. Greifswald Üniversitesi'nde ilahiyat ve Doğu dilleri bölümünü bitirdi ve 1894'te Wilhelm Ahlwardt'ın yanında eski Arap şiiri üzerine doktora yaptı. 1899'da Georg Jakob'un tavsiyesi ile Türkoloji'ye yöneldi ve 1905'e kadar İstanbul'daki Alman Lisesi'nde başöğretmenlik görevini yürüttü. Anadolu'nun çeşitli şehirlerinde, yörükleri dinleyerek ağız araştırmaları yaptı ve çeşitli türkü sözleri derlemeleri hazırladı. Ülkesine döndükten sonra Greifswald'da lise öğretmenliği yaptı ve ardından üniversiteye geçerek doçent oldu. 1907'de Berlin'deki Seminar für orientalische Sprachen'de Karl Foy'un yerine Türk dili profesörü olarak atandı. 1907'de derlemelerin olduğu Erzählungen und Lieder aus dem Vilajet Qonjah adlı kitabı yayımlandı. Yüzbaşı rütbesiyle 1914-1915 yıllarında orduda görev yaptı.

İstanbul Üniversitesi Coğrafya Bölümü, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi bünyesinde, coğrafya eğitimi veren bölümdür. Türkiye'de kurulan ilk coğrafya bölümüdür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.