İçeriğe atla

Eretria Kuşatması

Eretria Kuşatması

Eğriboz
TarihMÖ 490
Bölge
Eretria / Eğriboz
SonuçAhameniş zaferi
Taraflar
EretriaAkamenid İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
? Datis,
Artaphernes
Güçler
? 25 bin

Eretria Kuşatması MÖ 490 yılında Yunanistan'a Birinci Pers Saldırısı sırasında gerçekleştirilmiş bir kuşatma harekâtıdır. Eğriboz Adası'ndaki Eretria kenti, General Datis ve Artaphernes komutasındaki güçlü Pers kuvvetlerince kuşatılmıştır. Yunanistan'a Birinci Pers Saldırısı, İyon şehir devletlerinin Pers hakimiyetini yıkmak için kalkıştıkları İyon Ayaklanması sırasında Ege'ye askerî güç göndermiş olmalarına bir karşılık vermedir. İyon Ayaklanması'nın başlarında Eretria ve Atina kuvvetlerinin desteğiyle İyon ordusu Sard'ın aşağı şehrini ele geçirmeyi başardı ve kentte yangın çıktı. Ancak yukarı kenti alamadılar ve geri çekilme sırasında Efes Muharebesi'nde ağır kayıplara uğradılar. Bu akın karşısında Pers Kralı I. Darius'un Atina ve Eretria'dan öç almaya yemin etmiştir.

İyon Donanması Lade Deniz Muharebesi'nde ağır bir yenilgiye uğradığında İyon Ayaklanması da kesin olarak çözülmüştür. Bunun üzerine I. Darius, Yunanistan'ın istilası için hazırlıklara başlamıştır. General Datis ve Artaphernes komutasında, donanmaya bindirilen bir Pers ordusu[1] MÖ 490 yılında Kiklad Adaları'nı, esas olarak Nakşa'yı Pers hakimiyeti altına almak ve ardından Atina ve Eretria üzerine bir misilleme saldırısı yapmak üzere harekete geçirilmiştir. Ege Denizi'nde başarılı operasyonlar gerçekleştiren donanma, yaz ortalarında Eretria'ya ulaşıp kenti kuşatmıştır. Kuşatmanın altıncı gününde Eretria içinde faaliyet gösteren Pers beşinci kolu Eretrialı birkaç aristokratı elde etmeyi başardı ve bu kimseler kent kapılarını Pers askerlerine açarak kentin düşmesini sağladılar. Kent yağmalanıp yakıldı ve halkı, I. Darius'un emri gereği köle alındı. Bu insanlar daha sonra Pers topraklarındaki Huzistan'da zorla iskan edilmişlerdir.

Eretria'dan sonra Pers Donanması Ege'ye açıldı ve Atina yönünde yelken açarak Maraton Ovası'nda karaya asker çıkardı. Bir Atina ordusu Maraton'a yürüdü ve burada gerçekleşen ünlü Maraton Muharebesi'nde Pers kuvvetlerini ağır bir yenilgiye uğrattı. Bu yenilgi Pers Ordusu'nun Yunanistan'dan çekilmesine neden olmuştur.

Tarihsel kaynaklar

Herodot

Yunan-Pers Savaşları konusunda birincil kaynak Grek tarihçi Herodot'tur. "Tarihin babası" olarak bilinen Herodot,[2] Önasya'daki o zaman için Pers hakimiyetinde olan Halikarnas'da MÖ 484 yılında doğmuştur. Herodot, Historia adlı çalışmasını MÖ 440-430 yılları arasında yazmıştır. Bu çalışmasında Grek – Pers Savaşları'nı anlatmıştır. Söz konusu savaşların MÖ 450 yılında sona erdiği düşünülürse, Herodot'un bu çalışması, konu aldığı olaylarla çağdaş sayılır.[3] Herodot'un tarzı tümüyle öyküleştirme tarzıydı ve en azından batı toplumları açısından tanınan bir tarih anlatımı olarak görülmektedir.[3] Herodot'un, olayları tanrıların istek ve kaprislerine, kişilerin iddialarına dayanmadan, diğer yandan olayların tarihsel değerlerini nispeten objektif vermesi, bir tarihçi için aranan bir nitelik dizisi olarak kabul edilmektedir.[3]

Herodot'tan sonraki, Tukididis gibi bazı tarihçiler, her ne kadar onun tarzını izlemişlerse de eleştirmekten geri kalmamışlardır.[4][5] Bununla birlikte Tukididis kendi tarih çalışmasını, Herodot'un bıraktığı yerden, Sestos Kuşatması'ndan başlatmayı seçmiştir. Muhtemelen, Herodot'un çalışmasının düzeltilmeye ya da yeniden yazılmaya gerek duymayacak kadar doğru olduğunu düşünmüştü.[5] Konuya ilişkin diğer bir örnek olan Plutarkhos da Herodot'u bir denemesinde yeterince Yunan yanlısı olmamakla suçlayarak eleştirmiş, "barbarperver" olarak tanımlamıştır.[6]

Rönesans Avrupa'sında çok okunmaya devam ediyor olsa da Herodot hakkında olumsuz bir yargı sürmüştü.[7] Ancak 19. yüzyıla gelindiğinde, bir kısım arkeolojik bulgularla defalarca desteklenince Herodot'un değeri kabul edilir olmuştur.[8] Günümüz yaygın görüşü, Herodot'un çalışmasının son derece değerli bir tarih kaydı olduğu yönündedir. Bununla birlikte, özellikle birliklerdeki mevcutlar ve tarihler konusunda verdiği ayrıntıların yer yer kuşkuyla karşılanması da söz konusu olmaktadır.[8] Öte yandan halen birçok tarihçi, Herodot'un anlatımının Pers karşıtı bir eğilimde olduğuna ve olayların, dramatik bir etki yaratmak amacıyla abartılmış ya da süslenmiş olduğu kanısındadır.[9]

Grek asıllı Sicilyalı tarihçi Diodorus, MÖ I. yüzyılda kaleme aldığı ve Tarih Kitaplığı adının verdiği çalışmasında, daha eski bir Grek tarihçi olan Eforos'tan kısmen yararlanarak Yunan-Pers Savaşları'yla ilgili olarak bazı bilgiler vermektedir. Bu bilgiler Herodot'unkilerle tamamen uyumludur.[10] Yunan- Pers Savaşları, Plutarkhos, Ktesias gibi bazı antik tarihçiler ve Eshilos gibi oyun yazarlarının dolaylı anlatımları tarafından, kuşkusuz daha az detay verilerek anlatılmıştır. Yılanlı Sütun gibi bazı arkeolojik belgeler de Herodot'un anlatımının desteklemektedir.[11]

Muharebe öncesi

Ana maddeler: Yunan-Pers Savaşları ve İyon Ayaklanması

Yunanistan'a Birinci Pers Saldırısı'nın nedenleri öncelikle, Yunan-Pers Savaşları'nın ilk evresi sayılan İyon Ayaklanması'na dayanmaktadır. Ancak esasen Yunanistan'la Pers İmparatorluğu arasında, kökleri daha eskiye dayanan gerginliklerin ve çekişmelerin bir sonucu olarak görülmelidir. Pers İmparatorluğu MÖ 500 yılı civarında hala çok genç ve son derece yayılmacı bir imparatorluktu. Fakat boyunduruk altına almış olduğu halklar da ayaklanma eğilimindeydiler.[12][13][14] Daha açık ifadeyle henüz bütün bütün sindirilmiş değillerdi. Ayrıca I. Darius, tahtı zor kullanarak ele geçirmişti ve hükümdarlık süresinin önemli bir kısmını ayaklanmaları bastırmakla geçirmişti.[12] Diğer yandan İyon Ayaklanması'ndan önce imparatorluğun topraklarını Avrupa içlerine doğru genişletme çabası içindeydi. Bu amaçla düzenlenen seferle Trakya kabileleri boyun eğdirildi ve Makedonya Krallığı, Pers İmparatorluğu'nun bir müttefiki olmak zorunda bırakıldı. Antik Yunanistan'ın o tarihlerde birçok kent devletinden oluşan bölünmüş siyasi yapısı, kuşkusuz ki I. Darius'un iştahını kabartmaktaydı.[13] Diğer yandan Yunanistan'daki kent devletlerinin varlığı, İyon Ayaklanması'nda görüldüğü gibi Pers İmparatorluğu'nun gelecekteki güvenliğini tehdit etmekteydi.[15] Bu koşullarda I. Darius Yunanistan'a ve Ege Adaları'na boyun eğdirerek bu tehdidi ortadan kaldırmaya ve İyon Ayaklanması'nı desteklemelerinden dolayı cezalandırmaya karar vermiştir.[15][16]

İyon Ayaklanması, Nakşa'ya karşı Pers Satrabı Artaphernes ve Milet tiranı Aristagoras'ın ortak bir istila girişiminin ardından başlamıştır. Girişim sonuç itibarıyla başarısız oldu.[17] Artaphernes, yenilginin baş sorumlusu olarak gördüğü Aristagoras'ı Milet tiranlığından azletmeye karar vermiştir. Fakat daha atik davranan Aristagoras tiranlığı bırakarak Milet'de demokrasiyi ilan etti. Bu girişim, Pers hakimiyetine karşı açık bir başkaldırıydı.[17] Diğer İyon kentleri de Milet'i izleyerek Pers Sarayı'nca atanmış olan tiranları devirip demokrasi ilan ettiler.[17][18] Böylece ayaklanma tüm İyonya'ya yayılmış oldu. Ardından Aristagoras Yunanistan anakarasına gidip belli başlı Grek kent devletlerinden askeri olarak yardım istedi. Fakat sadece Atina ve Eretria yardım etmeyi kabul ettiler.[19]

Eretria'nın İyonya'ya yardım etmesinin nedenleri açık değildir. Muhtemelen ticari nedenler önemli bir faktör olmuştu. Eretria, esas olarak deniz ticaretine dayanan bir ekonomiye sahipti ve Batı Anadolu'daki Pers hakimiyeti bu ticareti ciddi olarak sınırlıyordu.[19] Herodot'a göre Eretria'nın destek kararının, Halkis'le olan savaşlarının bir bölümünde Milet'in yardımlarına bir karşılık olarak alındığını ileri sürmektedir.[20]

Atina ve Eretria yardım olarak toplam 25 triremeden oluşan bir görev kuvvetini Batı Anadolu'ya gönderdiler.[20][21] Sard üzerine yürüyen Grek ordusu baskın tarzı bir saldırıyla duruma hakim olmuştur. Aşağı şehir ele geçirildi ve yakıldı.[22] Ancak Artaphernes önemli bir kuvvetle yukarı kaleyi savundu. Aşağı şehirde yangın çıkması üzerine Grek kuvvetleri aşağı kentten çekilerek Efes'e geri dönmek üzere yürüyüşe geçtiler. Fakat Ege sahiline kadar onları izleyen Pers süvarisi nedeniyle Efes yakınlarında muharebeyi kabul etmek zorunda kaldılar. Efes Muharebesi sonucunda ağır bir hezimete uğradılar. İyon Ayaklanması'nın ilk ve son taarruzi harekâtı olan Sard Seferi kesin olarak sonuçsuz bir girişim olsa da I. Darius, Eretria'nın ve özellikle de Atina'nın bu düşmanca tutumu yüzünden misilleme yapmaya yemin etmiştir.[23] Daha sonra Lade Deniz Muharebesi'ndeki kesin Pers zaferi İyon Ayaklanması'nı MÖ 493 yılı itibarıyla çökertmiştir. Bunun ardından son direnek noktaları da Pers Donanması'nca kırılmıştır.[24] Ayaklanmayı bir fırsat olarak değerlendiren I. Darius imparatorluğun sınırlarını Marmara Denizi'ne ve Ege Denizi'nin doğu tarafındaki adalara kadar genişletmiştir.[25] İyonya'daki ayaklanması kırmak Pers İmparatorluğu için, Atina ve Eretria'dan öcünü almak ve Yunanistan'da gelecek tehdidi bertaraf etmek için bir sonraki hamlenin planlanmasına ve hazırlıklarına girişme olanağı sağlamıştır.[26]

İyon Ayaklanması kesin olarak bastırıldıktan sonra MÖ 492 yılında I. Darius, Yunanistan'a bir istila kuvveti göndermiştir. Bu kuvvetlerin komutasına damadı General Mardonius'u atamıştır. General Mardonius'un seferi Trakya'yı yeniden Pers İmparatorluğu topraklarına kattı ve I. Aleksandros'un Makedonya Krallığı'ı Pers Sarayı'na bağlı bir krallık haline getirdi. Ancak daha sonra uğranılan bir deniz felaketi seferin, ana hedefi olan Yunanistan'a ulaşamadan sona erdirilmesini zorunlu kılmıştır.[27] Sonuçta, giriştiği bir sefer sırasında yaralanan General Mardonius, gözden düşmüştür. Daha sonra MÖ 490 yılında, I. Darius önceki seferin başarılarına dayanarak yeni bir sefer düzenlemiştir. Bu kuvvetler, Sard Satrap'ı Artaphernes'in oğlu olan Artaphernes ve Med generali Datis komutasında harekete geçirildi.[1] Nakşa'yı cezalandırarak Kiklad Adaları'nı Pers kontrolü altına almak, sonra da Yunanistan anakarasına saldırarak Atina ve Eretria'yı boyun eğmeye zorlamayı, bu olmadığı takdirde almayı planlıyordu.[1] Ordu ve filo MÖ 490 yılı ilkbahar aylarında hazırdır. Aynı yılın ağustos ya da eylül ayında denize açılmıştır. Donanmanın izlediği rota üzerindeki Ege Adaları'nın birçoğu Pers hakimiyetini kabul ettiler.[28] Uğradıkları adalardan asker topladılar ve rehine olmak üzere çocukları aldılar. Karistos ise asker ve rehine vermeyi kabul etmeyince kuşatıldı ve kırsal alan yakılıp yıkıldı. Sonunda onlar da rehine ve asker vermek zorunda kaldılar.Herodot, 6.99.2 22 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.</ref>

Nakşa'yı bir kuşatmayla ele geçirildikten sonra Pers Donanması Ege Adaları üzerinden Eğriboz açıklarına yaz ortalarında ulaştı. Seferin ikinci ana hedefi olan Eretria'ya saldırı için hazırdı.[1]

Eretria'nın durumu

Pers kuvvetlerinin üzerine geldiği haberini alan Eretria, savunmasını pekiştirmek üzere Atina'dan takviye kuvvet göndermesini istemiştir.[29] Atina bu isteği kabul ederek Eretria'ya yakın Eğriboz Körfezi'ndeki Halkis'e, Eretria'ya yardıma 4 bin asker göndermeleri için talimat vermiştir.[29] Yaklaşık 20 yıl önce Atina'nın Halki'i istila etmesinin ardından bu yerleşimciler Klerukya olarak Halkis topraklarına yerleşmişti.[30][31] Ancak Halki'den hareket eden Atinalılar kente ulaştıklarında, kent yöneticisi Aeschines, onlara Eretrialılar arasında bir fikir ayrılığı olduğunu söyledi ve kendi güvenlikleri için kenti terk etmelerini önerdi. Aeschines'in uyarısını dikkate alan Atinalılar Orospos'a yelken açtılar ve bu sayede Eretria'nın kaderini paylaşmak zorunda kalmadılar.[32]

Eretrialılar işe yarar bir harekât planı geliştirmekte yetersiz kaldılar. Herodot'un ifadesiyle "Eretrialıların planları bütünüyle yetersizdi. Atina'dan yardım istediler, fakat karar unsurları kendi aralarında anlaşma içinde değildi" demektedir.[29] Üç farklı görüş ortaya atılmıştı. Bir grup Pers iradesine boyun eğilmesini istiyordu. Pers hakimiyeti altında bazı çıkarlarının gerçekleşeceğini umut eden bu grubu Herodot, "ihanet içinde" olarak tanımlamaktadır. Bir diğer grup ise Eretria gerisindeki dağlara çekilinmesini öneriyordu.[33] Bir grup ise kenti savunmak kararındaydı.[34] Ancak Pers kuvvetleri Eretria yakınlarında karaya çıktıklarında farklı tutumlar ortadan kalkmış, kenti savunmak isteyenlerin tavrı ağır basmıştır.[34] Kentlerinin üzerine gelen Pers ordusuyla kent dışında, açık arazide muharebe etmektense surlar gerisinde, kuşatma altında bir savunma muharebesi vermek yönünde ortak bir yaklaşım oluşmuştur.[34][35]

Kuvvetler

Eretria

Herodot Eretria kuvvetleri hakkında kesin bir bilgi vermemektedir. Muhtemelen kent nüfusunun büyük bir bölümü savunmaya katılmıştı. Ancak o tarihler için Eretria'nın nüfusu hakkında bir bilgimiz yoktur.

Pers

Herodot'a göre I. Darius'un filosu 600 triremeden oluşmaktadır.[36] Bununla birlikte Herodot Pers kuvvetlerinin sayısı hakkında bir bilgi vermemektedir. Sadece güçlü bir piyade kuvveti olduğunu belirtmektedir.[37] Antik kaynaklardan olayların çağdaşı sayılan ozan Simonides 200 bin kişilik bir kuvvetten söz etmektedir. Daha geç dönemden bir Romalı olan Cornelius Nepos ise piyade kuvvetini 200 bin, süvari kuvvetini ise 10 bin olarak vermektedir. Cornelius Nepos, Pers kuvvetlerinin sadece 100 bin kadarının savaşa katıldığını, geri kalanının Sounion açıklarındaki filoda olduğunu belirtmektedir.[38] Plutarch Plutarkhos,[39] bir coğrafyacı Pausanias[40] ve bir Bizans ansiklopedisi olan Suda ise 300 bin kişilik bir kuvvet vermektedir.[41] Platon'un ve Lysia'nın 500 bin,[42][43] Justinus'un verdikleri rakam ise 600 bindir.[44] Günümüz tarihçileri 20 binle 100 bin arasında tahminlerde bulunurken genel kabul 25 bindir.[45][46][47][48] Süvari kuvvetlerinin ise bin kadar olduğu kabul edilebilir.[45]

Kuşatma

Eretria'nın stratejisi, kuşatma altında ve kent surları gerisinde savunma yapmaktı.[34] Bu muhtemelen üzerinde anlaşma sağlanabilen tek plandı ya da üzerinde anlaşma sağlanan bir hareket tarzı olmadığından geriye kalan tek seçenekti. Yine de, son yüzyıl içinde Pers ordusunun sadece iki yenilgi aldığı, Grek birliklerinin ise Pers kuvvetleri karşısında o güne kadar hiç başarılı olamadığı göz önüne alınırsa, kent surları gerisinde savunmada kalmak makul bir strateji sayılabilir.[49] Diğer yandan, Pers ordusu Eretria yakınlarında gemilerden indiğinde çok zayıf kuşatma silahına sahipti ve dahası, harekâtın başlarındaki Rodos Adası'ndaki Lindos kuşatmasında başarısız olunmuştu.[50]

Pers ordusu Eretria üzerine ilerlemek üzere üç farklı bölgede karaya çıkarıldı.[51] Kuşatmanın ardından hareketsiz kuşatmada kalmayarak kent surlarına şiddetli saldırılara giriştiler.[34] Herodot'a göre çatışmalar son derece sertti ve her iki taraf için de ciddi kayıplarla sonuçlanmıştır.[34] Ancak yedinci günün şafağında Eretria'nın önde gelen iki vatandaşı kent kapılarını Pers kuvvetlerine açmıştır.[34] Kent içine giren Pers kuvvetleri, kenti yağmaladılar ve İyon Ayaklanması'nın başlarında yakılan Sard kentinin öcünü almak için tapınakları ve kutsal mekanları yaktılar.[52] Kentin sivil halkından sağ kalanlar katliama maruz kaldı[28] ve bu katliamdan da sağ kurtulabilenler I. Darius'un emrine uyularak tutsak alınarak imparatorluğun uzak bir bölgesinde zorla iskan edilmek üzere köle yapıldı.[52]

Sonuçları

Birkaç gün kentte kalan Pers kuvvetleri gemilere alındı ve onanma sahilden Attika yönünde harekete geçti.[53] Donanma Attika'da Maraton Körfezi'ne girmeden önce, gemilerdeki esir Eretrialılar Eğriboz sahilinin batı açıklarında küçük bir ada olan Styra Adası'na bırakılmıştır.[54] Pers kuvvetlerinin bir sonraki hedefi Atina'dır. Ancak Atina birlikleri Atina dışına çıkarak Pers birliklerini Maraton Ovası'nın iki çıkışında bloke etmek üzere harekete geçmiştir.[55] Maraton Ovası girişine ulaşan Pers ordusu kamp kurdu ve birkaç gün boyunca iki taraf da birbirine taarruz etmeyerek bekledi. Sonunda Atina kuvvetleri saldırmaya karar verdiler ve giriştikleri bu saldırı sonucunda tarihte ünlenecek olan Maraton Muharebesi'nin zaferini kazandılar.[56] Savaştan çekilen Pers kuvvetleri gemilere binerek Yunanistan kıyılarından ayrıldılar, tutsak Eretrialıları Aegilia Adası'nda aldılar ve Pers donanması Ege kıyılarına geri döndü. Pers İmparatorluğu'nun Yunanistan seferi böylece sona ermişti.[57] Ege kıyılarına yanaşan donanmadaki Eretrialılar Datis ve Artaphernes'le birlikte başkent Susa'ya götürülmüştür.[58] I. Darius Eretrialılara karşı fazlaca acımasız davranmamıştır, Miletliler gibi onlar da bugünkü Huzistan Eyaleti'nde Ardericca'da iskan edildiler.[59] Herodot'un tarih çalışmasını yazdığı tarihlerden bir yüzyıl sonra bile, Büyük İskender Pers İmparatorluğu topraklarını istila ettiğinde, hala orada yaşıyor, dillerini ve geleneklerini koruyorlardı.[60][61] Eretria ise bu yıkımın sonuçlarını kısa sürede giderdi ve bir süre sonra yeniden inşa edildi.[62]

Diğer yandan I. Darius Yunanistan'a boyun eğdirmek için ikinci bir seferi planladı ve yeni bir ordu oluşturmak için hazırlıklara başlandı. Fakat bu arada Mısır, Pers Sarayı'na karşı ayaklanmıştı. Oluşturulan ordunun Mısır'da kullanılması daha acil olduğundan Yunanistan meselesi belirsiz bir süre için ertelenmiştir.[14] Fakat I. Darius Mısır üzerine bir seferin hazırlıklarında iken öldü. Tahta oğlu I. Serhas geçti.[63] I. Serhas, Mısır ayaklanmasını bastırdıktan hemen sonra Yunanistan üzerine bir sefer hazırlıklarına yeniden girişmiştir.[64] Yunanistan'a İkinci Pers Saldırısı hazırlıkların tamamlandığı MÖ 480 yılında başlatıldı. Pers kuvvetleri bu seferin başlarında Thermopylae Muharebesi ve Artemision Deniz Muharebesi'nde başarılı oldular.[65] Ancak Salamis Deniz Muharebesi'nde uğranılan yenilgi, sefer için bir dönüm noktasını işaret ediyordu.[66] Bir sonraki sene Platea Muharebesi'ndeki kesin Grek zaferi, seferi başarısızlıkla sona erdirdi.[67]

Dış bağlantılar

Kaynakça

Antik kaynaklar

* Histories26 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İngilizce
* Herodotos, Tarih - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
  • Ktesias, Persika (excerpt in Photius's epitome)
  • Diodorus Siculus, Biblioteca Historica.
  • Thucydides, History of the Peloponnesian War
  • Cicero, On the Laws
  • Cornelius Nepos, Miltiades
  • Plutarch, Moralia
  • Pausanias, Description of Greece
  • Suda Dictionary (unknown author)
  • Plato, Menexenus
  • Justin, epitome of Trogus Pompeius's Philipic History
  • Lysias, Funeral Oration

Çağdaş kaynaklar

  • Tom Holland, Persian Fire. London: Abacus, 2005 (ISBN 978-0-349-11717-1)
  • Alan Lloyd, Marathon:The Crucial Battle That Created Western Democracy. Souvenir Press, 2004. (ISBN 0-285-63688-X)
  • Peter Green, The Greco-Persian Wars. Berkeley: University of California Press, 1970; revised ed., 1996 (hardcover, ISBN 0-520-20573-1); 1998 (paperback, ISBN 0-520-20313-5).
  • JF. Lazenby, The Defence of Greece 490–479 BC. Aris & Phillips Ltd., 1993 (ISBN 0-85668-591-7)
  • Robin Lane Fox, Alexander the Great. Penguin, 1973 (ISBN 0-14-008878-4)
  • D. Fehling, Herodotus and His "Sources": Citation, Invention, and Narrative Art. Translated by J.G. Howie. Leeds: Francis Cairns, 1989.
  • Moses Fehling, (1972) Introduction Thucydides – History of the Peloponnesian War - Penguin ISBN = 0-14-044039-9}}
  • C. Higbie, The Lindian Chronicle and the Greek Creation of their Past. Oxford University Press, 2003.

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Herodot, 6.94.2". 21 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2012. 
  2. ^ Cicero, On the Laws I, 5
  3. ^ a b c Holland, Sh.: xvi–xvii.
  4. ^ Thucydides, History of the Peloponnesian War, e.g. I, 22 5 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ a b Finley, Sh.: 15.
  6. ^ Holland, Sh.: xxiv.
  7. ^ David Pipes, Herodotus: Father of History, Father of Lies 27 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  8. ^ a b Holland, Sh.: 377.
  9. ^ Fehling, Sh.: 1–277.
  10. ^ Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica 24 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., XI, 28–34
  11. ^ Herodot, 9.81 21 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Dipnot
  12. ^ a b Holland, Sh.: 47–55
  13. ^ a b Holland, Sh.: 58–62
  14. ^ a b Holland, Sh.: 203
  15. ^ a b Holland, 171–178
  16. ^ Herodotus V, 105 5 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  17. ^ a b c Holland, Sh.: 154–157
  18. ^ Herodotus V, 97 5 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  19. ^ a b Holland, Sh.: 157–161
  20. ^ a b "Herodot, 5.99.1 Herodot, 5.99.1". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  21. ^ Holland, Sh.: 160–162.
  22. ^ Holland, Sh.: 160
  23. ^ Holland, Sh.: 168
  24. ^ Holland, Sh.: 176
  25. ^ "Herodot, 6.31". 4 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2012. 
  26. ^ Holland, Sh.: 177–178
  27. ^ "Herodot, 6.44.2". 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  28. ^ a b Dimitris Gedeon Hear, The Battle of Marathon – September 490 BC 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  29. ^ a b c "Herodot, 6.100.1". 24 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  30. ^ Herodot, Sh.: 418 (77)
  31. ^ "Herodot, 5.77.2". 26 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2012. 
  32. ^ "Herodot, 6.100.3". 24 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  33. ^ "Herodot, 6.100.2". 24 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  34. ^ a b c d e f g "Herodot, 6.101.2". 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  35. ^ "Xenophon Group International". 11 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2012. 
  36. ^ "Herodot, 6.95.2". 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  37. ^ Herodotus VI, 94 10 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  38. ^ Cornelius Nepos, Miltiades IV
  39. ^ Plutarch, Moralia, 305 B
  40. ^ Pausanias IV, 22
  41. ^ Suda, entry Hippias
  42. ^ Plato, Menexenus, 240 A
  43. ^ Lysias, Funeral Oration, 21
  44. ^ Justin II, 9
  45. ^ a b Lazenby, Sh.: 46
  46. ^ Holland, Sh.: 390
  47. ^ Lloyd, Sh.: 164
  48. ^ Green, Sh.: 90
  49. ^ Lazenby, Sh.: 23–29
  50. ^ Lind. Chron. D 1–59 in Higbie (2003)
  51. ^ "Herodot, 6.101.1". 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  52. ^ a b "Herodot, 6.101.3". 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  53. ^ "Herodot, 6.102". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  54. ^ "Herodot, 6.107.2". 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  55. ^ "Herodot, 6.103.1". 4 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  56. ^ "Herodot, 6.115.1". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  57. ^ "Herodot, 6.116". 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  58. ^ "Herodot, 6.119.1". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  59. ^ "Herodot, 6.119.2". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  60. ^ "Herodot, 6.119.4". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  61. ^ Fox, Sh.: 543
  62. ^ Harry Thurston Peck, Harpers Dictionary of Classical Antiquities
  63. ^ Holland, Sh.: 206–207
  64. ^ Holland, Sh.: 208–211
  65. ^ Lazenby, Sh.: 151
  66. ^ Lazenby, Sh.: 197
  67. ^ Holland, Sh.: 350–355

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Serhas</span> Ahameniş İmparatorluğunun beşinci kralı

I. Serhas veya Kserkses (خشايارشا)‎)(hükümdarlık: MÖ 486 – 465) Ahameniş İmparatorluğu'nun Pers kralıydı. Yunanca Eski Pers hükümdar adlarından Xšayāršā (Hşayarşa) sözcüğünden gelen Serhas, "kahramanlar kralı" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Thermopylae Muharebesi</span> Perslerin Yunanistanı ikinci kez işgali sırasında gerçekleşen bir muharebe

Thermopylae Muharebesi, Ahameniş İmparatorluğu'nun Yunanistan'ı ikinci kez işgali sırasında gerçekleşen üç günlük bir muharebedir. Muharebe, Sparta Kralı I. Leonidas'ın komutasındaki Yunan Şehir Devletleri ittifakı kuvvetleri ile I. Serhas komutasındaki Pers kuvvetleri arasında cereyan etmiştir. Pers ve Yunan kuvvetleri, M.Ö. 480 yılının Ağustos ya da Eylül ayında, Artemision Deniz Muharebesi ile aynı günlerde, Ege Denizi sahiline yakın Termofil Geçidi'nde karşılaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Maraton Muharebesi</span>

Maraton Muharebesi, Yunanistan'a birinci Pers saldırısı sırasında, MÖ 490 yılında Platea'dan gelen destek birliğiyle takviye edilmiş Atina kuvvetleri ile General Datis komutasındaki Ahameniş Ordusu arasında Maraton Ovası'nda gerçekleşen bir muharebe. Muharebe, I. Darius'un Yunan kent devletlerine, özellikle de Atina ve Sparta'ya boyun eğdirme yönündeki askeri girişiminin doruk noktası sayılmaktadır. Yunanistan'a İlk Pers Saldırısı, Batı Anadolu'daki İyon kent devletlerinin Pers hakimiyetini yıkmak için giriştikleri İyon Ayaklanması'nı, Atina ve Eretria'nın askeri olarak desteklenmesine bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Atina ve Eretria birlikleri, İyon kuvvetleriyle birlikte Sard'ın aşağı kentini ele geçirmeyi ve yakmayı başardılar. Ancak geri çekilirken Efes yakınlarında muharebeye girmeye zorlandılar ve Efes Muharebesi'nde ağır kayıplarla bozguna uğradılar. Bu baskın tarzı sefer yüzünden I. Darius Atina ve Eretria'yı yakıp yıkmaya yemin etmiştir. Bu sıralarda Atina ve Sparta, Antik Yunanistan'daki en büyük iki kent devletiydi.

Helenistik Dönem, Büyük İskender'in istilalarıyla başlayan, Antik Dünya'da Grek etkisinin doruğa ulaştığı dönemdir. Dönem, Klasik Grek Dönemini izlemiştir ve Helenistik Dönem'in ardından, Klasik Grek egemenliğindeki bölge Roma Cumhuriyeti hakimiyetine geçmiştir. Bu dönemde dahi Klasik Grek kültürü hâlen Roma hakimiyetine sızmıştır. Öyle ki Latincenin yanı sıra Grekçe konuşulmaya ve yazılmaya devam edildi. Helenistik Dönem bazen, Klasik Grek Uygarlığı'nın gerileme ve çöküş dönemi olarak görülmektedir. Bir başka açıdan da Klasik Grek Uygarlığı ile Roma Uygarlığı arasında bir geçiş dönemi olarak görülür. Dönemin başlangıcı çoğu kez Büyük İskender'in ölüm tarihi olan MÖ 323 olarak alınır. Dönemin sonu ise Yunanistan Yarımadası'nın Roma Cumhuriyeti tarafından işgal edildiği MÖ 146 olarak kabul edilir. Bazı tarihçiler ise Büyük İskender'in imparatorluğu'ndan kalan son devlet olan Ptolemaios Hanedanlığı'nın Aktium Savaşı'nda yenilgiye uğrayıp yıkıldığı tarih olan MÖ 31-30 tarihini Dönem'in sonu olarak kabul ederler.

<span class="mw-page-title-main">Salamis Deniz Muharebesi</span>

Salamis Deniz Muharebesi, Grek kent devletleri ittifakı ile Ahameniş İmparatorluğu arasında MÖ 480 yılı Eylül ayında gerçekleşen bir deniz muharebesidir. Muharebe, Saron Körfezi'nde, Salamis Adası ile Yunanistan anakarası arasındaki boğazda gerçekleşmiştir. Yunanistan'da MÖ 480 yılında başlayan Pers istilasının en kritik anıdır. Pers Ordusu'nun ilerlemesini durdurmak için küçük bir Grek kuvveti Thermopylae Geçidi'ni tutarken, Atina gemilerinin ağırlığını oluşturduğu bir müttefik filosu da Artemision Boğazı yakınlarında Pers Donanması'nı engellemeyi amaçlamıştı. Thermopylae Muharebesi'nin sonucunda Grek artçı kuvvetleri tümüyle imha edilmiş, ana kuvvetler çekilmeyi başarmıştı. Artemision'da ise Grek İttifakı Donanması Herodot'a göre denk bir muharebe sonucunda ağır kayıplara uğramış ve Thermopylae Geçidi'nin Grek kontrolünden çıkması üzerine geri çekilmiştir. Ardından Pers Ordusu Boeotia'yı ve Attika'yı istila etmiştir. Diğer tarafta Grek İttifakı karada Korint Kıstağı'nda savunma hazırlıkları yaparken Grek donanması da Salamis Adası'na çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pers-Yunan savaşları</span> İşgalci Pers İmparatorluğu ile özgürlükçü Yunan şehir devletleri arasındakı savaşlar dizisi

Pers-Yunan savaşları,, Ahameniş İmparatorluğu ile Yunan kent devletleri arasında MÖ 500 ile MÖ 459 arasında gerçekleşen bir dizi muharebedir. Politik olarak bölünmüş Antik Yunanistan'la, dönemin en güçlü imparatorluğu olan Pers İmparatorluğu arasındaki çatışmalar, esasen Büyük Kiros'un, MÖ 547 yılında İyonya'yı istila etmesiyle başlamıştı. Gerçekte Grek dünyası açısından Pers İmparatorluğu ile aradaki düşmanlık, İmparatorluk'un Büyük İskender'in seferi sonunda dağılmasına kadar iki yüzyıldan fazla bir süre devam etmiştir. Bu düşmanlık, Pers ordularının Yunanistan'a karşı MÖ 490'da ve MÖ 480-479 yıllarındaki iki saldırısıyla sıcak çatışmaya dönüşmüştü.

<span class="mw-page-title-main">Peloponez Savaşı</span>

Peloponez Savaşı, Antik Yunanistan coğrafyasında yapılan, büyük şehir devletlerinden Atina ve onun imparatorluğunun, Sparta ve Peloponez Birliği karşısında yer aldığı savaştır. Korint ve kolonilerinden biri olan Korkyra arasındaki savaş Atina ve Sparta'nın karşı saflara geçmesiyle büyüdü ve MÖ 431'de Sparta ordusu Attika'ya yürüdü. Atina kuşatıldı. MÖ 460 yılında Atina şehrinin çevresine Pire'deki limanlarını kuşatan geniş bir sur inşa edilmiştir. Amaç donanma bağlantısının düşman tarafından kesilmesinin durdurulmasıdır. Kuşatmaya bu geniş surlarla direnmeye çalışmış ancak MÖ 430 yılındaki veba salgını, surların arkasına çekilmiş olan Atina nüfusunun üçte birini yok etmiştir. MÖ 405 Aegospotami Savaşı'nın kaybedilmesi ile yiyecek ikmali duran Atina açlıkla boğuşmaya başladı ve MÖ 404 yılında teslim olmak zorunda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Platea Muharebesi</span>

Platea Savaşı, Antik Yunanistan'da yapılan son büyük Yunan-Pers savaşıdır. MÖ 479 yılında Perslere karşı Sparta, Atina, Korint, Megara gibi Yunan şehir devletleri arasında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pamfilya</span> Anadolunun güneyinde var olmuş antik bölge

Pamfilya, Anadolu'nun güneyinde Aksu çayının doğusundan başlayarak Antalya ilinin doğusuna kapsayan antik Likya Birliği ve Kilikya arasında kalan bölgedir. Pamfilya, büyük ölçüde Hititler döneminde Tarhuntaşşa adıyla bilinen bölgeye denk düşmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Nakşa Kuşatması (MÖ 499)</span>

Nakşa Kuşatması, MÖ 499 yılında Milet tiranı Aristagoras'ın, Akamenid İmparatoru I. Darius adına ve desteğiyle giriştiği bir kuşatma harekâtı olup başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Aristagoras'ın bu harekâtı, 50 yıl sürecek Grek – Pers Savaşları'nın hemen öncesinde, etkileriyle bu savaşlara yol açan bir gelişmeler dizisine yol açmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lade Deniz Muharebesi</span>

Lade Deniz Muharebesi, İyon Ayaklanması sırasında MÖ 494 yılında gerçekleşen bir deniz muharebesidir. Muharebe, Midilli Adası'nın da katıldığı İyon kent devletleri ittifakı ile I. Darius'un Akamenid imparatorluğu arasında yapıldı ve Pers donanmasının açık zaferiyle İyon Ayaklanması'nı kesin biçimde sona erdirdi.

<span class="mw-page-title-main">İyonya Ayaklanması</span>

İyonya Ayaklanması Aiolis, Doris, Kıbrıs ve Karya'nın birleşmesiyle, Önasya üzerindeki Ahameniş İmparatorluğu hakimiyetine karşı geliştirdikleri, MÖ 499–493 tarihleri arasında gerçekleşen askerî bir ayaklanmadır. İyonya şehir devletlerini ayaklanmaya iten neden esas itibarıyla Önasya üzerindeki Pers hakimiyetiydi. Öte yandan Milet'in iki tiranının, Histiaeus ile Aristagoras'ın kişisel karar ve uygulamaları, ayaklanmayı başlatan ve sürükleyen görünürdeki ana dinamikler olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan'a birinci Pers saldırısı</span>

Yunanistan'a birinci Pers saldırısı, Yunan-Pers Savaşları'nın bir bölümü olarak MÖ 492-490 yıları arasında gerçekleşen ve Atina ordusunun Maraton Muharebesi'ndeki kesin zaferiyle sona eren savaştır. Yunanistan'ın istilasını amaçlayan harekât, iki ayrı sefer olarak Ahameniş İmparatoru I. Darius'un emriyle başlatıldı. I. Darius'un öncelikli hedefi, İyon Ayaklanması'nı askeri yönden destekleyen Atina ve Eretria şehir devletlerinden öç almaktı. I. Darius, bu durumu aynı zamanda İmparatorluğu'nun sınırlarını Avrupa topraklarında genişletmek ve imparatorluğun batı sınırlarını güven altına almak için bir fırsat olarak değerlendirmek istemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Attika-Delos Deniz Birliği</span> Atina hegemonyası altındaki antik Yunan şehirleri birliği

Attika-Delos Birliği, MÖ 477 yılında, sayıları 150 – 173 arasında olan Grek kent devletleri arasında oluşturulan ve MÖ 404 yılına kadar devam eden askeri - politik bir birliktir. Birliğin oluşturulması Atina'nın girişimleriyle sağlanmış ve liderliği Atina tarafından üstlenilmiştir. Atina, Sparta'nın ve Yunanistan'daki bir kısım kent devletlerinin desteğiyle Ahameniş İmparatorluğu'nun Yunanistan'ı istila girişimine karşı yürüttüğü mücadelenin ardından Ege Denizi ve Batı Anadolu Bölgesi'ndeki Pers direnek noktalarına yönelik saldırılara girişmişti. Bu saldırılarla, yerel destek de sağlanarak Ege Adaları'nın ve Batı Anadolu'nun Grek kent devletlerinin Pers hakimiyetinden kurtulması sağlanmış ve böylelikle bir güç birliği oluşturulmuştu. Günümüz Batılı kaynaklarda Birlik'in adlandırılması, başlangıçtaki resmi toplantı yeri olan Delos Adası'na dayandırılarak Delos Birliği olarak yapılır. Bununla birlikte Perikles MÖ 454 yılında resmi toplantı merkezini Atina'ya taşımıştır. Türkçe kaynakların bir kısmında da bu şekilde ya da Attika-Delos Deniz Birliği olarak geçer.

<span class="mw-page-title-main">Artemision Deniz Muharebesi</span>

Artemision Deniz Muharebesi, Pers İmparatorluğu'nun Yunanistan'a İkinci Pers Saldırısı sırasında, üç gün içinde gerçekleşen bir dizi deniz muharebesidir. Muharebe Eğriboz Adası açıklarında gerçekleşmiş olup, MÖ 480 yılının Ağustos ya da Eylül ayında, Yunan-Pers Savaşları'nın ünlü muharebesi Thermopylae Muharebesi ile aynı tarihlerdedir. Bir yanda Sparta, Atina, Korint ve diğer Grek kent devletlerinin donanmalarından oluşan Grek İttifakı Donanması'yla, diğer yanda I. Serhas'ın Akamenid İmparatorluğu Donanması arasında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mykale Muharebesi</span>

Mykale Muharebesi, Yunan-Pers Savaşları'nın ikinci evresi sayılan Yunanistan'a İkinci Pers Saldırısı sırasında gerçekleşen ve bu Pers seferini sona erdiren önemli iki muharebeden biridir. Muharebe, MÖ 479 yılının 27 Ağustos'u ya da civarında Batı Anadolu kıyılarındaki, antik adı Mykale olan Dilek Dağı yamaçlarında, Grek kent devletleri İttifakı ile Akamenid İmparatorluğu kuvvetleri arasında yapılmıştır. Bizzat I. Serhas'ın komutası altında Yunanistan'a İkinci Pers Saldırısı'nın başlarında Pers kuvvetleri Thermopylae Muharebesi'nde ve Artemision Deniz Muharebesi'nde başarı kazanarak Teselya, Boeotia ve Attika'yı istila ettiler. Ancak daha sonra Salamis Deniz Muharebesi'nde Pers Donanması ağır bir darbe almıştır. Bu muharebeyle Pers kuvvetlerinin Mora Yarımadası'nı istilasının önüne geçilmiş oldu. Donanmanın büyük kısmını kaybeden I. Serhas Pers Ordusu'nun önemli bir parçasıyla Asya'ya çekilirken General Mardonius komutasında seçkin birliklerini, Yunanistan'ın istilasına devam etme göreviyle Yunanistan'da bırakmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan'a ikinci Pers saldırısı</span>

Yunanistan'a İkinci Pers Saldırısı, MÖ 480 - 479 yıllarında Akamenid İmparatorluğu Kralı I. Serhas'ın Yunanistan'ı istila için giriştiği ikinci Pers seferdir. Yunan-Pers Savaşları'nın ikinci bölümü olarak kabul edilir. İstila, I. Darius'un MÖ 492 – 490 yıllarında giriştiği ve Maraton Muharebesi'ndeki Pers yenilgisiyle sona eren ilk istila gişiminin bir yenilenmesiydi. Hazırlıkları I. Darius tarafından başlatılan bu sefer, ölümü üzerine tahta geçen oğlu I. Serhas tarafından devam ettirildi. Serhas, bu hazırlıkların sonunda güçlü bir kara ordusu ile donanma vücuda getirmiştir. Atina ve Sparta liderliğinde 70 kadar Grek kent devleti Pers istilasına karşı güçbirliği içinde koymak üzere bir ittifak oluşturdular. Ancak Yunanistan'daki birçok kent devleti ya tarafsız kaldı ya da Serhas'a boyun eğdi.

<span class="mw-page-title-main">I. Peloponez Savaşı</span>

I. Peloponez Savaşı, MÖ 460 – 446 yılları arasında, Sparta'nın başat güç olduğu Peloponez Birliği ile Atina İmparatorluğu ve bazı müttefikleri arasında gerçekleşen bir dizi muharebedir. Bu çatışmalara yer yer başta Thebai olmak üzere Sparta müttefikleri ve Atina tarafında Argos da katılmıştır. Savaş, görünürdeki birkaç nedene bağlanmaktadır. Bunlar, Atina'nın kent ile liman arasında "uzun duvarlar" olarak adlandırdığı surları inşa etmesi, Attika'daki Megara kentinin Peloponez Birliği'nden ayrılması ve Atina İmparatorluğu'nun gelişmesinden Sparta'nın duyduğu tedirginlik olarak verilmektedir. Savaş MÖ 460 yılında Oenoe Muharebesi'yle başlamıştır. Atina savaşın ilk evrelerinde üstün donanması sayesinde denizde bazı başarılar elde etmiştir. Kara muharebelerinde de başarılı sonuçlar elde ettiler. Bununla birlikte MÖ 457 yılında Sparta ve müttefikleri karşısında Tanagra Muharebesi'nde yenilgiye uğradılar. Ancak bir Atina karşı taarruzuyla Boeotia kuvvetleri Oenophyta Muharebesi'nde ezici bir yenilgiye uğratıldı. Ardından Atina kuvvetleri Thebai hariç olmak üzere tüm Boeotia topraklarını istila etmiştir. Daha sonra Atina Aegina donanmasını yenerek kenti kuşattı, düşürdü ve Mora Yarımadası kıyılarını yakıp yıkarak savaştaki durumunu sağlamlaştırmıştır. Ancak Atina'nın Mısır'a gönderdiği donanma ve ordunun MÖ 454 yılında yenilgiye uğraması durumu Atina açısından kötüleştirmiştir. Bunun üzerine Sparta ile beş yıllık bir ateşkes antlaşması yapılmıştır. Bu ateşkes süresinin sona ermesinin ardından MÖ 448 yılında savaş, II. Kutsal Savaş'la yeniden başlamıştır. Daha sonra MÖ 446 yılında Boeotia ayaklandı, Atina kuvvetlerini Koronea Muharebesi'nde yenilgiye uğratarak yeniden bağımsızlığını kazandı. I. Peloponez Savaşı, Atina ile Sparta arasında, Otuz Yıl Barışı olarak bilinen bir barış antlaşmasıyla sona erdirilmiştir. Antlaşma MÖ 446 – 445 kışında yapılmıştır. Bu antlaşmanın hükümlerine göre her iki taraf da kendi topraklarına çekilecektir. Atina denizde hakim durumunu sürdürürken Sparta da karada hakim durumda kalmıştır. Savaş sonunda Megara Peloponez Birliği'ne dönmüştür. Aegina ise Attik Delos Birliği'nin vergisini ödeyen otonom bir üyesi oldu. Peloponez Birliği ve Atina İmparatorluğu arasında yeniden, MÖ 431 yılında savaş başladı ve Atina'nın Sparta tarafından işgal edildiği MÖ 404 yılına kadar sürdü. Sonuç, Attik Delos Birliği'nin dağılması ve Atina İmparatorluğu'nun yıkılmasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Potidea Muharebesi</span>

Potidea Muharebesi, MÖ 432 yılında Halkidiki Yarımadası'ndaki Potidea kenti'nin Atina'nın dayatmalarına karşı başlattığı bir ayaklanmadır. Ayaklanmanın ardından bir Atina birliği bölgeye gönderilmiş, kent dışında gerçekleşen muharebenin ardından kent kuşatılmıştır. Çeşitli kaynaklarda olay Potidea Ayaklanması ya da Potidea Kuşatması olarak da yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">I. Artaserhas</span> Ahameniş İmparatorluğunun Altıncı Kralı

I. Artaserhas (Antik İranca: Artaxšaça. Bu ismin antik Grek formu babasının I. Serhas ismini taşımasından ortaya çıkartılmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.