İçeriğe atla

Ereğli Kömür Havzası

Kontrol Edilmiş
Zonguldak'ta bulunan Çatalağzı Termik Santrali
Dünya Kömür Haritası

Ereğli Kömür Havzası Türkiye'nin Zonguldak ilinin Karadeniz Ereğli ilçesinde bulunan bir kömür havzasıdır. Osmanlı döneminden beri bu havza Türkiye için önemli bir konumdadır.[1][2]

Tarihçesi

Osmanlı dönemi

1829 yılında Zonguldak'ta kömür yatakları olduğu keşfedilmiştir. Kömürün Ereğli'de çıkarılıp işlenip dağıtılması Osmanlı ve Türkiye ekonomisi için önem arz etmiştir. Osmanlı döneminde başlayan üretim günümüze kadar devam etmektedir. Ancak Osmanlı döneminde kömür üretimi istenilen başarıyı yakalayamamıştır. 1867 yılında da Dilaver Paşa Nizamnamesi ile "Mükellefiyet" yani zorunlu çalışma uygulaması getirilmiştir.[1] Ancak bu da istenilen başarıyı elde etmeye yetmemiştir. Bahriye Nezareti sırasında da elde edilen kömürün yüzde kırkının satışına izin verilmiştir. Bunun sonucunda havzada sermaye ve üretim artışı meydana gelmiştir.[1][3]

Cumhuriyet dönemi

23 Nisan 1920'de yeni kurulan BMM, Ereğli Kömür Havzasıyla ilgili çalışmalara ağırlık vermiştir.[4] BMM Hükûmeti havzadaki üretim ve işçilerin durumuyla alakalı yeni kanunlar çıkartmıştır.[4] BMM ekonomiyi güçlendirmek ve mali kaynak temin etmek için kömür ihracatına belirli oranlarda vergiler koymuştur.[4] Ayrıca üretimin artması için Zonguldak nüfusuna kayıtlı yaklaşık beş bin askerin askerlik görevlerini ertelemiştir. Bundaki amaç üretimden gelen mali kaynağın savaşta kullanılmasıdır. Havzada üretilen bir kısım kömür silah takası yapılmak şartıyla Rusya'ya verilmiştir. Savaş yılları bittikten sonra bu havzada maden mühendislerinin azlığı dikkat çekmiştir. Bunun üzerine Yüksek Maadin ve Sanayi Mühendis Mektebi açılmıştır. Daha sonra da Türkiye Sanayi ve Maadin Bankası kurulmuştur. Daha sonra devletin sahip olduğu tesislerin işletme hakkı bu bankaya verilmiştir.[4] Ancak bu tesislerin harap halde olmasından dolayı istenilen sonuç elde edilememiştir. İlerleyen yıllarda tesislerin işletme hakkı İş Bankasına verilmiştir.[4] Daha sonra Teşvik-i Sanayi Kanunu ve Etibank'ın kurulması ile üretim faaliyetleri ve ekonomik kalkınma artışa geçmiştir.[5][6]

Kaynakça

  1. ^ a b c Kara, Murat (2013). "Osmanlı devleti'nin son döneminde ereğli kömür havzası (1829- 1920)". History Studies. 5 (1): 223-250. ISSN 1309-4688. 
  2. ^ "Tarihçe - Türkiye Taşkömürü Kurumu". taskomuru.net. 28 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2020. 
  3. ^ EREĞLİ KÖMÜR HAVZASINDA BAHRİYE NEZARETİ DÖNEMİNDE MADENLER VE MADENCİLER (1865-1908) (PDF). ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 3, Sayı 5, 2007, ss. 139–178. Erişim tarihi: 15 Aralık 2020. 
  4. ^ a b c d e "TÜRKİYE'DE ZONGULDAK-EREĞLİ KÖMÜR HAVZASININ YAPISAL ANALİZİ (1920-1960)". Nadir YURTOĞLU. 2 Şubat 2016. Erişim tarihi: 15 Aralık 2020. 
  5. ^ Kara, Murat (1 Şubat 2012). "Cumhuriyet dönemi'nde Ereğli kömür havzası (1920-1940)". Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 14 (1): 111-137. ISSN 1302-3284. []
  6. ^ Müdürlüğü, T. C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı | Bilgi İşlem Daire Başkanlığı, İnternet Hizmetleri Şubesi; Başkanlığı, Bilgi İşlem Dairesi. "Tarihçe". www.ailevecalisma.gov.tr. 28 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Zonguldak (il)</span> Türkiyenin Karadeniz Bölgesinde bir il

Zonguldak, Türkiye'nin 81 ilinden biridir. Karadeniz kıyısında bulunan il, özellikle limanıyla Türkiye'nin Karadeniz ülkeleriyle arasındaki deniz ticaretinde önemli bir yere sahiptir. Ayrıca Türkiye'nin en zengin taşkömürü madenlerini barındırır. Fakat son dönemlerde gelirini tek yön olan taşkömüründen kazanması sebebiyle şehir her geçen gün gerilemektedir. 1995 yılında Karabük'ün il olması sebebiyle sanayi yönünden geri düşmesi şehirden dışarı göçü hızlandırmıştır. Geçmişte madenler sebebiyle çok fazla işçi göçü alan ve uzun yıllar Türkiye topraklarına ekonomik olarak çok fayda sağlayan Zonguldak günümüzde azalan nüfusu ile eski günlerini aramaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Zonguldak</span> Zonguldak ilinin merkezi olan şehir

Zonguldak, Zonguldak ilinin merkezi olan şehirdir. Karadeniz kıyısında bulunur ve limanıyla Türkiye'nin Karadeniz ülkeleriyle olan deniz ticaretinde önemli bir yere sahiptir. Ayrıca Türkiye'nin en zengin taşkömürü madenlerini barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Karadeniz Ereğli</span> Zonguldakın ilçesi

Karadeniz Ereğli, Zonguldak il sınırları içinde bulunan bir ilçedir. Türkiye'nin kuzeyinde, Karadeniz Bölgesi'nin Batı Karadeniz Bölümü'nde yer almaktadır. Yüzölçümü 782 km²'dir. İlçeye bağlı 3 belde ve 93 köy vardır. İlçenin ana geçim kaynağı madencilik ve demir-çelik sanayisidir.

<span class="mw-page-title-main">Salih Hulusi Kezrak</span> 218. Osmanlı sadrazamı

Salih Hulusi (Paşa) Kezrak, VI. Mehmed saltanatında ve İstanbul'un işgal altında bulunduğu dönemde 2 Mart 1920 - 5 Nisan 1920 tarihleri arasında yirmi sekiz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Karadeniz Ereğli Müzesi, Zonguldak ilinin Karadeniz Ereğli ilçesinde yer alan müze.

Kıvılcım Kemal Anadol, Türk siyasetçi, avukat ve yazardır. TBMM 15 ve 16. dönem CHP Zonguldak milletvekilliği, 18, 22 ve 23. dönem CHP İzmir milletvekilliği görevlerinde bulunmuştur. Barış Derneği Genel Başkanvekili olan şair, yazar Zihni Anadol’un oğludur.

Mehmet Refik Fenmen, Türk siyasetçi.

Türkiye'de madencilik gelişmiş sanayi kollarından biridir. Türkiye madenler bakımından zengin bir ülkedir. Ayrıca bazı madenler bakımından dünyanın önemli ülkeleri arasındadır. Türkiye'nin madenlerinin tamamı henüz belirlenmemiştir. Maden arama çalışmaları hızla devam etmekte ve yeni maden yatakları bulunmaktadır. Türkiye'nin madenciliğinin şu andaki üretimi, tümüyle kendi endüstri kuruluşlarımızın gereksinimine yönelik değildir. Bir kısmı ham olarak ya da yarı işlenmiş halde yurt dışına satılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Erdemir</span> Şirket

Erdemir, 1960'ta devlet tarafından Karadeniz Ereğli'de kurulan ve 2006'da özelleştirilerek OYAK'a devredilen demir ve çelik fabrikası.

<span class="mw-page-title-main">Memduh Oynar</span>

Memduh Oynar, Türk tiyatro oyuncusu.

<span class="mw-page-title-main">Saint-Étienne</span> Fransada komün

Saint-Étienne, Fransa'nın Rhône-Alpes bölgesinde Loire departmanına bağlı tarihi ve kültürel bir şehirdir. Saint-Étienne Loire departmanı merkezi olup. Toulouse ile Lyon şehirlerini bağlayan yol üzerinde yüksek arazide kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Donald Quataert</span> Akademisyen

Donald Quataert, Hollanda asıllı, Amerikalı Osmanlı ve Orta Doğu tarihçisi, akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de sanayi</span> Türkiye ekonomisinin sektörlerinden biri

Türkiye'de sanayi günümüzde GSYİH'nın %27'sini, ihracatın yaklaşık %93'ünü oluşturmaktadır. Sanayinin Osmanlı'nın son zamanlarında temelleri atılmış, bu günlere kadar gelişerek devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Efesbank</span> Zonguldakın ilk yerli ve özel bankası

Efesbank, Zonguldak merkezli eski bir bankadır.

Dilâver Paşa Nizamnamesi tam adıyla Ereğli Kömür Maden-i Hümâyûnu İdaresinin Nizamnamesi, Dilaver Paşa tarafından hazırlanan ve 8 Mayıs 1867 tarihinde ilan edilen maden yönetmeliği. Bu çalışma ile Osmanlı İmparatorluğu'ndaki maden çalışanlarına yönelik düzenlemeler getirilmiştir. Yönetmelik 1867'den 1922'ye değin geçerliliğini korumuştur. Türk tarihinde maden ocaklarında çalışan işçilerin sağlığını koruma ve çalışma koşullarını düzenleme amacı taşıyan ilk hukuksal metin olarak değerlendirilmektedir. Bununla birlikte dönemine göre ilerici bir yönü olmakla beraber çalışma yükümlülüğünü de beraberinde getirmiştir. Nizamname'nin iki özgün el yazması günümüzde İstanbul Deniz Müzesi Kütüphanesi'nde yer almaktadır.

Türkiye'deki kömür, en düşük kaliteli linyittir. fakat Türkiye'nin enerji politikası kömür santrallerini mali olarak desteklemektedir. Türkiye'nin birincil enerjisinin dörtte biri ve elektriğinin üçte biri kömürden elde edilmektedir. Çelik, çimento ve şeker fabrikalar kömür kullanır. Türkiye'de taş kömürü ve doğalgaz ithalatını minimize etmek aynı zamanda artan nüfus ve ekonomi ihtiyacını karşılamak için hükûmet tüm linyit rezervlerini termik santrallerde kullanmak istiyor.

<span class="mw-page-title-main">Şefik Kamil Efes</span> Türk bankacı ve iş insanı

Şefik Kamil Efes, Türk bankacı ve iş insanı.

<span class="mw-page-title-main">Kasımpaşa İskelesi</span> İstanbulda iskele

Kasımpaşa İskelesi, Haliç'in kuzey kıyısındaki iskelelerden biridir. Kasımpaşa semtindedir. İdari olarak Beyoğlu ilçesi, Bedrettin mahallesindedir. Şehir Hatları'nın Üsküdar-Eyüpsultan, Kadıköy-Eyüpsultan ve Beşiktaş-Eyüpsultan hatları tarifeli seferlerinde kullanılmaktadır. İskeleye Turabi Baba caddesinden yaya olarak erişim mümkündür.

Zonguldak Havzası, Türkiye'nin kuzeybatısında bulunan bir havzadır. Türkiye'de maden kömürü yataklarına sahip tek havzadır. 1800'lerin sonlarından beri kömür çıkarılmaktadır. Havza, adını Türkiye'nin Zonguldak kentinden alır ve yaklaşık 41° kuzey doğrultusunda uzanır. Uzun ekseni kabaca güneybatıdan kuzeydoğuya doğru yönlendirilmiş, kabaca eliptik şekillidir ve Karadeniz'e komşudur. Zonguldak Havzası'nda batıdan doğuya Armutçuk, Zonguldak ve Amasra olmak üzere üç ana bölge tanınmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.