Erdemli

Erdemli
Erdemli
İlçe
	; Türkiye'de bulunduğu yer
	; İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Mersin
Coğrafi bölge	Akdeniz Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Aydın Tetikoğlu
• Belediye başkanı	Mustafa Kara (MHP)
Yüzölçümü
• Toplam	2053 km²
Rakım	10 m
Nüfus (2018)
• Toplam	140.331
• Kır	-
• Şehir	144.548
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu	33730
İl alan kodu	0324
İl plaka kodu	33
	Resmî site; https://www.erdemli.bel.tr

Erdemli, Mersin ilinin bir ilçesidir. İlçenin giriş ve çıkışları çam ağaçlarıyla kaplıdır.

Yüzölçümü 207.800 hektar olan ilçenin, tarım alanı 53.491 hektar, orman ve fundalık alanlar 56.406 hektar, tarım dışı arazi 97.903 hektardır. İlçe nüfusu 2023 sayımına göre yaklaşık 153.967'dir.

Erdemli İsmi

"Erdemli" isminin nereden olduğu kesin olarak belli değildir. 15 yüzyılda İç Anadolu Bölgesi'nden geldiği sanılan "Erdemoğulları" isimdeki bir Türkmen Aşireti'nin ismini aldığı sanılmaktadır. "Erdem"in sözlük anlamı iyilik, doğruluk demektir. Türkmen Beyi Erdem, bu güzel anlamlı sözcüğü beğendiği için aşiretinin adına ve devamlı kalmak istedikleri bu yere Erdemli ismi verilmiştir.

Tarihçe

Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanından sonra, küçük bir yerleşim iken, 1 Haziran 1954 tarihinde ilçe olmuştur. Turizmi, tarihi zenginlikleri ve doğal güzellikleri açısından önemli bir gelişme potansiyeline sahiptir. Erdemli'nin ilk belediye başkanı Abdurrahman Şevk (Kocareis)'tir.

Coğrafi yapı

Doğuda Mersin, batıda Silifke, kuzeyde Karaman ili ve güneyde Akdeniz ile çevrilidir. Mersin - Antalya Karayolu üzerinde ve Mersin'e 35 km uzaklıktadır. İlçenin merkezinin Mersin - Antalya yolu üzerinde bulunması taşımacılığı ve ulaşımı kolaylaştırır. İlçeden Elvanlı ve Güzeloluk mahallelerine giden yol asfalttır. İlçenin bütün köyleri birbirine veya anayollara, her çeşit taşıtların işleyebileceği yollarla bağlanmıştır.

İlçe merkezinin Mersin'e uzaklığı 35 km Silifke'ye 47 km, Tömük'e 13 km, Güzeloluk'a 40 km, Sorgun Yaylası'na 52 km, Toros Köyü'ne 60 km'dir. İlçede başlıca gölet Karakız Göletidir.

Yüzölçümü 2863 km²'dir.

İklim

İlçenin ova kısmı sıcak ve ılıman Astropikal iklim'in etkisi altındadır. Yazları sıcak ve aşırı nemli, kışları oldukça ılık ve yağışlı geçer. Yüksek dağlık bölgesi ise yazın serin ve bol yağışlı, kışın kar yağışlı ve soğuk olur.

İlçenin en sıcak ayları Temmuz ve Ağustos (ortalama 28 derece dolaylarında), en soğuk ayları ise Ocak ve Şubat'tır (ortalama 15,5 derece), yıllık sıcaklık ortalaması ise 20-23 derece civarındadır. Yağışlar daha çok kış ve ilkbahar mevsimlerinde olur. (ortalama yağış 1480 mm)

Nüfus

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1955^[4]	32.676	5.215	27.461
1960^[5]	39.748	7.961	31.787
1965^[6]	49.647	10.304	39.343
1970^[7]	61.571	14.118	47.453
1975^[8]	72.675	19.936	52.739
1980^[9]	79.234	21.234	58.000
1985^[10]	89.729	26.074	63.655
1990^[11]	100.563	30.042	70.521
2000^[12]	142.355	40.175	102.180
2007^[13]	126.745	43.721	83.024
2008^[14]	125.081	43.647	81.434
2009^[15]	125.391	45.241	80.150
2010^[16]	126.538	46.903	79.635
2011^[17]	128.016	48.606	79.410
2012^[18]	129.044	50.154	78.890
2013^[19]	130.226	130.226	veri yok
2014^[20]	132.938	132.938	veri yok
2015^[21]	134.114	134.114	veri yok
2016^[21]	136.154	136.154	veri yok
2017^[21]	137.927	137.927	veri yok
2018^[21]	140.331	140.331	veri yok
2019^[21]	141.476	141.476	veri yok
2020^[21]	144.548	144.548	veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Ören yerleri

Tırtar-Akkale

Akkale Mersin - Silifke Karayolu'nun 49. km'sinde, Tırtar mahallesinin deniz kıyısı tarafındadır. Geç Roma Dönemi'nde kurulmuştur. Kalıntılar arasında saray olabilecek bir yapı, hamam, sarnıç vs. bulunmaktadır. 15.000 ton zeytinyağı alabilecek kapasitedeki yapı hâlen ayaktadır.

İmirzeli Örenyeri

Emirzeli Mersin ili, Erdemli ilçesi, Ayaş mahallesinin 11 km kuzeybatısındadır. Karaahmetli mahallesine bağlıdır. Antik kentte Helenistik, Roma, Geç Roma, Erken Bizans dönemi yerleşim izlerine rastlanmaktadır. Oldukça sağlam durumdaki kilise, kule, sarnıç, peristilli ev kalıntılardan birkaçıdır.

Çatıören Örenyeri

Mersin ili, Erdemli ilçesi, Ayaş mahallesinin 8 km kuzeybatısındadır. Helenistik Dönemde tapınak, yerleşim alanı ve nekropol alanı olarak kullanılmıştır. Poligonal duvar tekniğinde yapılmış Hermes Tapınağı bulunmaktadır. Roma Dönemi'nde de iskân görmüştür.

Sinap Kalesi

Erdemli'ye 20 km mesafede olup ismini tam ortasında bulunduğu Sinap mahallesinde almaktadır. Büyük bir kısmı yıkılmış olan taş yapının Ermenilerden kaldığı bilinmektedir. Tömük - Elvanlı - Arpaç - Karayakup - Sinap güzergahı takip edilerek tarihi yapının bulunduğu yere kadar asfalt yol mevcuttur.

Öküzlü Örenyeri

Mersin ili, Erdemli ilçesi, Ayaş mahallesine olan uzaklığı 15 km kadardır. Kanlıdivane - Çanakçı yol ayrımından stabilize bir yolla gidilmektedir. Ayrıca Limonlu mahallesine 8 km mesafede olan Batısandal yolu ile de ulaşılabilmektedir. Örenyeri Geç Helenistik, Roma, Erken Bizans dönemlerinde yerleşim görmüştür. Antik kentin taş döşeli altyapısı hâlen sağlam durumdadır. Zamana karşı koyan burç ve giriş kapısı kalıntıları ziyaretçilere eskiden burada kurulmuş olan şehrin ana hatlarını anımsatır durumdadır. Bazilikası, sarnıçları hâlen ayaktadır. Lahitler kente girişi sağlayan stabilize yolun kenarında bulunmaktadır.

Korykos-Kızkalesi Örenyeri

Mersin-Silifke kara yolunun 63 km sinde, Kızkalesi Mahallesindedir. Roma ve Bizans dönemlerinde yoğun olmak üzere İslâmî devirlerde de iskân görmüştür. Nekropol alanından çıkarılan eserlerden burada ilk yerleşimin MÖ 4. yüzyıla ait olduğu anlaşılmıştır. MÖ 1. yüzyılda kendi adına para bastırmıştır. MS 12. yüzyılda kıyıya yakın adacık üzerinde beldenin adını aldığı kale yaptırılmıştır. Zeytinyağı ihraç merkezi olan örenyerinde iç ve dış kale, kiliseler, sarnıçlar, su kemerleri, kaya mezarları, lahitler ve taş döşemeli Roma yolları sağlam ve ayaktadır.

Elaiussa-Sebaste (Ayaş) Örenyeri

Mersin-Silifke kara yolunun 55. km'sindedir. Ayaş Mahallesi sınırları içerisinde yer alan Ayaş Elaiussa-Sebaste örenyeri MÖ 2. yüzyılın sonlarında kurulmuştur. Özellikle Roma ve Bizans dönemlerinde iskân görmüştür. Sit alanı içerisinde nekropol, antik tiyatro, sarnıçlar, su kemerleri vs. yer almaktadır. İtalyan bir heyet tarafından 1995 yılında bilimsel kazı çalışmaları başlatılmıştır.

Arpaçbahşiş

Erdemli'ye 5 km uzaklıktadır.

Tömük Höyük

Mersin-Erdemli kara yolunun 28 km'sinde bulunan Tömük Mahallesinde yolun solundadır.

Kanytelleis-Kanlıdivane Örenyeri

Mersin-Silifke kara yolunun 50. km'sinde, Ayaş Mevkii'nin 3 km kuzeyinde yer alır. Eski adı Kanytelleis olan örenyerinde ilk iskân MÖ 3. yüzyıl sonlarına rastlamaktadır. Helenistik Döneme ait bir kulenin bulunduğu şehir 11. yüzyıla kadar varlığını korumuştur. Çanakçı kaya mezarları da örenyeri sit alanı içerisindedir. Şehrin içerisindeki obruk da, eskiden suçluların vahşi hayvanlara parçalatıldığı inancından halk arasında "Kanlı Divane" diye anılmaktadır. Obruğun kuzey tarafında zırhlı ve kılıçlı bir asker, güneyinde beş kişilik bir aile kabartması bulunmaktadır. Helenistik kulenin batı duvarındaki kitabede, kulenin rahip krallardan Olbalı Tarkyaris'in oğlu Teukros tarafından Zeus için yaptırıldığı belirtilmektedir. Şehrin kuzeyindeki hiç bozulmadan gelebilmiş anıt mezarda Kanytelleis'in önde gelenlerinden Aba, kocası ve iki oğlu için yaptırmıştır. Geniş bir obruğun etrafında II. Teodosius (408 - 450) tarafından kurulan bu şehirde bazilikalar, sarnıçlar, lahitler, anıt mezarlar bulunmaktadır. Obruğun batısında Çanakçı Kaya Mezarları adıyla bilinen bir grup mezar yer alır.

Kocahasanlı

Erdemli ilçesi, Kocahasanlı sınırları içerisinde Yapısıgüzel, Hayrat, Köşkerli, Üçtepeler mevkilerinde Roma ve Bizans Devrinden kalma çok sağlam durumda antik kalıntılar mevcuttur.

Yanıkhan

Erdemli Çamlığı

Çamlık Erdemli'nin Kocahasanlı çıkışında bulunmaktadır. Yazın piknik yapmak isteyen Erdemliler ve çevre şehirlerden gelen vatandaşlar denize de girebilmekteler. Erdemli'nin Geleneksel Türkmen Şöleni'ne her yıl Mayıs ayında ev sahipliği yapmaktadır.

Ekonomi

İlçede limonculuk muz ve seracılık Karahıdırlı ve diğer yaylalarında da kivi yetiştiriciliği gelişmiştir. Turfanda yetiştiriciliğinin de hatırı sayılır bir yeri vardır. İlçe hızla gelişmekte olup dışarıdan göç almaktadır. İlçede tüm tropikal ürünler yetiştirilebilir.

İlçe halkının çoğunluğu yörük kökenli olduğu için yazın yaylalara çıkma geleneği hâlen devam etmektedir. Yayla döneminde yaylalarda ihracatlık domates, salatalık ve fasulye yetiştilmekte ve pazarlanmaktadır.

Mersin ilinde turfanda sebzelerin ve turunçgillerin en çok üretildiği ilçe Erdemli'dir. Önemli sanayi kuruluşlarının bulunmadığı ilçede geçim kaynağı tarıma dayalıdır. Çeşitli sebze ve meyveler özellikle narenciye, muz tropik meyveler ve seracılık ile el sanatlarından dokumacılık ilçe ekonomisinde önemli bir rol oynar. Alata Bahçe Kültürleri Araştırma ve Eğitim Merkezi bu konuda öncülük yapmaktadır, ilçede turfanda sebzecilik sera tekniğiyle yapılmaktadır. Özellikle Kocahasanlı, Tırtar, Lamas, Kargıpınarı, Koyuncu, Toros ve Çeşmeli'de bulunan geniş sera alanlarında domates, salatalık, biber ve kabak turfanda olarak yetiştirilir.

Dağlık ve yaylalık alanlarda buğday, arpa, nohut, kaynak sularının etrafında şeftali, elma, kiraz; dalgalı arazide üzüm, zeytin ve incir üretilir. Bağların ve bahçelerin kenarlarında armut, erik, kayısı, vişne, ayva, badem, dut ağaçlarından da belirli oranda gelir elde edilir. Ayrıca ilçede birçok tropikal ve egzotik meyveler önemli ek kazanç sağlar bunların başında ağaç kavunu ve papaya gelir ayrıca ananas ve muz tarımı da oldukça yaygın ve büyük miktarladır.

Resim galerisi

Ellaiussa-Sebaste
Dağlı Kale
Kumkuyu
Larissa ayas
Limonlu Cayi Kaynagi
Erdemli böceği

Kaynakça

^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2007.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012.
^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Erdemli Nüfusu - Mersin". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Mersin Erdemli Nüfusu". nufusune.com.