İçeriğe atla

Erdel

Tarihteki Erdel bölgesini gösteren Romanya haritası. Erdel açık sarı ve koyu sarı renklerle gösterilmiştir.

Erdel (Macarca: Erdély, Rumence: Ardeal, Almanca: Siebenbürgen) veya Transilvanya (Rumence: Transilvania; Latince: Transsilvania, Yunanca: Τρανσυλβανία) bugünkü Romanya'nın batı ve orta bölgelerine eskiden verilen isimdi.[1] Asıl ismi Macarca Erdély, Rumence Ardeal, Sırp, Bulgar ve Yunan dillerinde ise Erdel olarak kullanılmış ancak diğer Avrupa ülkeleri aynı bölgeye genellikle Transilvanya ismini vermişlerdir. Erdel 1526 yılındaki Mohaç Muharebesi'nden sonra Osmanlılara bağımlı hale geldi ve 1683'e kadar Erdel Prensliği adıyla iç işlerinde serbest dış işlerinde Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı bir özerk devlet olarak yaşadı. 1683 yılındaki II. Viyana Kuşatması'nın bozgunla sonuçlanmasından sonra bölge 1691'de Macaristan ile birlikte fiilen Avusturya Arşidüklüğü'nün eline geçti. Bölge 20. yüzyılın başlarında Macaristan ve Romanya arasında birkaç kere el değiştirdi. II. Dünya Savaşı sonrasında Romanya'nın elinde kaldı.[1]

Din

Erdel, Protestan Reformundan bu yana, Rumen Ortodoks, Rumen Rum Katolik, diğer Doğu Ortodoks, Roma Katolik, Lutheran, Kalvinist ve Üniteryen dalları dahil olmak üzere bu dini eritme potasında farklı Hristiyan mezhepleri bir arada var olmuştur. Yahudiler ve Müslümanlar da dahil olmak üzere diğer inançlar da mevcuttur. Erdel uzun bir dini hoşgörü geçmişine sahiptir. Hristiyanlık Erdel'deki en büyük dindir. Erdel, çoğu Rumen'in takip ettiği Hristiyanlık biçimi olan Doğu Ortodoksluğu dışındaki Hristiyan mezhepleri için de bir merkez olmuştur. Bu nedenle, Roma Katolikliği, Doğu Katolikliği ve Protestanlığı takip eden önemli sayıda Erdel sakini var. Prokomünist dönemde, Erdellilerin çoğunluğu özellikle Katolik veya Protestan iken, sadece bir Ortodoks azınlığı vardı, komünizmden sonra sayılar büyük ölçüde değişti.[2]

Kaynakça

  1. ^ a b Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 
  2. ^ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 15 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2021. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rum</span>

Rum, Doğu Roma İmparatorluğu sınırları içinde yaşamış ve Roma yurttaşı haklarına sahip olmuş halk veya kişidir. Bu kimselerin çeşitli etnisiteye sahip bireylerden oluşan bir topluluk olmalarına karşın ilerleyen zamanda bu kimselerin konuştukları Latinceyi bırakarak Yunancayı benimsemeleri ve çoğunluğun Müslümanlardan oluştuğu yerlerde yaşamaları nedeniyle daha sonradan bu kelime, Yunanistan dışında Müslüman ülkelerde oturan Yunan asıllı kimseleri ifade etmek için kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hristiyanlık</span> tek tanrılı İbrahimî bir din

Hristiyanlık, Nasıralı İsa'nın yaşamına, öğretilerine ve vaazlarına dayanan, tek Tanrılı İbrahimî bir dindir. Günümüzde Hristiyanlık, dünya nüfusunun yaklaşık %30,1'ini oluşturmaktadır ve 2,4 milyarı aşkın takipçisi ile dünyanın en kalabalık dinidir. Takipçilerine, "Mesihçi" anlamına gelen Hristiyan veya Nasıralı İsa'ya ithafen İsevi veya Nasrani denir. Kitâb-ı Mukaddes'e inanan takipçileri, Yahudi metni olan Tanah'ta kehanet edilen İsa'nın Mesih olarak gelişinin bir Yeni Ahit olduğuna inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Ortodoks Kilisesi</span> Bir Hristiyanlık mezhebi

Ortodoks Kiliseleri veya Bizans Ortodoks Kiliseleri, Bizans ayininin Reform öncesi kiliseleridir. Başlangıçtan itibaren hem katolik hem de havarilerin ardıllığında havariseldirler..

<span class="mw-page-title-main">Kilise (örgüt)</span> İsa Mesihe inancını kuran inançlı topluluk

Kilise, Hristiyanlıkta kendi din adamları, kendi binaları ve diğerlerinden ayrılan doktrinleri bulunan mezheplerden her birine verilen isim. Hristiyan mezhepleri Roma Katolik Kilisesi, Protestan kiliseler ve Ortodoks Kilisesi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Eflak</span> Romanyada bir bölge

Eflak veya Ulahya Romanya'nın tarihî ve coğrafî bölgelerinden biridir. Tuna Nehri'nin kuzeyi ile Güney Karpatlar'ın güneyinin arasında bulunmaktadır. Eflak bazen Munteniya olarak anılmaktadır.

Protestanlık, Hristiyanlığın en büyük üç ana mezhebinden biridir. 16. yüzyılda Martin Luther ve Jean Calvin'in öncülüğünde Katolik Kilisesi'ne ve Papa'nın otoritesine karşı girişilen Reform hareketinin sonucunda doğmuştur (1529).

<span class="mw-page-title-main">Tökeli İmre</span> Macar askeri önder (1657-1705)

Tökeli İmre, Erdel Prensi, Osmanlı yanlısı ve Habsburg karşıtı bir Macar devlet adamı.

Kilise kelimesi Hristiyanlıkta iki farklı anlamda kullanılır:

  • Doğu Ortodoks Kilisesi
  • Ermeni Ortodoks Kilisesi
  • Gürcü Ortodoks Kilisesi
  • Protestan Kilisesi
  • Roma Katolik Kilisesi
  • Rus Ortodoks Kilisesi
  • Süryani Ortodoks Kilisesi
  • Yunan Ortodoks Kilisesi
<span class="mw-page-title-main">Erdel Prensliği</span> 1000li yıllarda bugünkü Romanya ve Macaristan topraklarında kurulmuş tarihî bir ülke

Erdel Prensliği veya Transilvanya Prensliği, 1000'li yıllarda bugünkü Romanya ve Macaristan topraklarında kurulmuş tarihî ülke.

Hristiyanlık tarihi, İsa ile havarilerinden bu yana Hristiyanlık dininin tarihidir. Hristiyanlık, İsa'nın yaşamıyla öğretilerine bağlı tek tanrılı bir dindir.

<span class="mw-page-title-main">Romanya'da din</span>

Romanya'da din; büyük ölçüde Hristiyanlıktır ancak Romanya laik bir devlettir ve resmî dini yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Biertan müstahkem kilisesi</span>

Biertan müstahkem kilisesi, Romanya'nın Erdel bölgesindeki Sibiu ilindeki Biertan'da (Birthälm) yer alan bir Lutheran müstahkem kilisedir. Bölge Macaristan Krallığı'na ait olduğu zamanlarda Alman Transilvanya Sakson topluluğu tarafından inşa edilmiştir. Kuruluşunda Roma Katolik kilisesi iken, Reform sonrasında Lutheran kilisesine dönüştürüldü. Çevreleyen köy ile birlikte, kilise, Erdel'deki Müstahkem Kiliseli Köyler Dünya Mirası Sitesinin bir parçasını oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Câlnic Kalesi</span>

Câlnic Kalesi, Romanya'nın Erdel bölgesinde, Alba ilindeki Câlnic'te bulunan bir kaledir. Bölge Macaristan Krallığı'na ait olduğu zamanlarda bir asilzade tarafından yaptırılmış ve daha sonra Alman Transilvanya Sakson topluluğuna satılmıştır. Kuruluşunda Roma Katolik şapeli iken, Reform sonrasında Lutheran şapeline dönüştürüldü. Çevreleyen köy ile birlikte, kale, Erdel'deki Müstahkem Kiliseli Köyler Dünya Mirası Sitesinin bir parçasını oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Saschiz müstahkem kilisesi</span> Romanyada bulunan kilise

Saschiz müstahkem kilisesi, Romanya'nın Erdel bölgesindeki Mureș ilindeki, Saschiz'de (Keisd) yer alan Lutheran müstahkem kilisedir. Bölge Macaristan Krallığı'na ait olduğu bir zamanda Alman Transilvanya Sakson topluluğu tarafından inşa edilmiştir. Kuruluşunda Roma Katolik kilisesi iken, Reform sonrasında Lutheran kilisesine dönüştürüldü. Çevreleyen köy ile birlikte, kilise, Erdel'deki Müstahkem Kiliseli Köyler Dünya Mirası Sitesinin bir parçasını oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Valea Viilor müstahkem kilisesi</span>

Valea Viilor müstahkem kilisesi, Romanya'nın Erdel bölgesindeki Sibiu ilindeki Valea Viilor'da (Wurmloch) yer alan Lutheran müstahkem kilisedir. Bölge Macaristan Krallığı'na ait olduğu bir zamanda Alman Transilvanya Sakson topluluğu tarafından inşa edilmiştir. Kuruluşunda Roma Katolik kilisesi iken, Reform sonrasında Lutheran kilisesine dönüştürüldü. Çevreleyen köy ile birlikte, kilise, Erdel'deki Müstahkem Kiliseli Köyler Dünya Mirası Sitesinin bir parçasını oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Viscri müstahkem kilisesi</span>

Viscri müstahkem kilisesi, Romanya'nın Erdel bölgesindeki Brașov ilindeki Viscri'de (Deutschweißkirch) yer alan Lutheran müstahkem kilisedir. Bölge Macaristan Krallığı'na ait olduğu bir zamanda Alman Transilvanya Sakson topluluğu tarafından inşa edilmiştir. Kuruluşunda Roma Katolik kilisesi iken, Reform sonrasında Lutheran kilisesine dönüştürüldü. Çevreleyen köy ile birlikte, kilise, Erdel'deki Müstahkem Kiliseli Köyler Dünya Mirası Sitesinin bir parçasını oluşturmaktadır.

2019 yılı itibarıyla Lüksemburg nüfusunun %50'si Hristiyanlık mezheplerine bağlıdır.. Nüfusun %1'i Müslüman, %5'i ise diğer dinlerin takipçisidir. Nüfusun %1'inin dini inancı konusunda net bir bilgi yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Kilisesi</span>

Bosna Kilisesi, 11. yüzyılda Bosna'da kurulmuş olan ve hem Katolik, hem de Ortodoks Kilisesi tarafından sapkın sayılan bağımsız bir kiliseydi. Bosna'daki Katolik piskoposluğundan ayrılmış olan Kilise, önce Bosna Banlığı, ardından da Bosna Krallığının kontrolündeyken, Bosna'nın Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethinden sonra ortadan kaybolmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk'ta Hristiyanlık</span>

Arnavutluk'ta Hristiyanlık, MS 325'te ülke genelinde yerleşti. MS 1100'den itibaren Bizans İmparatorluğu bölgede kilise misyonerliği yürütmüştür. Venedik'in artan etkisine bağlı olarak, 13. yüzyılda Fransiskenler bölgeye yerleşmeye başladılar. 15. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar, Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliği altında, Osmanlı İmparatorluğu döneminde Hristiyanlığın yerini Arnavutluk'ta çoğunluk dini olarak İslam aldı.

İslam ve Protestanlık, Balkanlar'da genişleyen Osmanlı İmparatorluğu'nun bugünkü Macaristan ve Transilvanya'da Kalvinizm ilk kez karşılaştığı 16. yüzyılın başlarında temas kurdu. Her iki taraf da Avusturya Kutsal Roma İmparatoru'na ve Katolik Kilisesi müttefiklerine karşı çıktıkça, dini benzerlikleri ve ticaret ve askeri ittifak olasılıklarını araştıran çok sayıda fikir alışverişinde bulundu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.