İçeriğe atla

Epinefrin (ilaç)

Adrenalin olarak da bilinen epinefrin bir ilaç ve hormondur.[1][2] Bir ilaç olarak anafilaksi, kalp durması, astım ve yüzeysel kanama gibi çeşitli durumların tedavisinde kullanılır.[3] Krup semptomlarını iyileştirmek için solunan formda epinefrin kullanılabilir.[4] Diğer tedaviler etkili olmadığında astım için de kullanılabilir.[3] İntravenöz olarak, kas içine enjeksiyon yoluyla, soluma yoluyla veya derinin hemen altına enjeksiyon yoluyla verilir.[3]

Yaygın yan etkiler arasında titreme, kaygı ve terleme yer alır.[3] Hızlı kalp atışları ve yüksek tansiyon meydana gelebilir.[3] Bazen anormal kalp ritmine neden olabilir.[3] Hamilelik ve emzirme döneminde kullanımının güvenliği belirsiz olsa da anneye olan faydaları dikkate alınmalıdır.[3]

Epinefrin normalde hem adrenal bezler hem de beyindeki az sayıda nöron tarafından üretilir ve burada bir nörotransmitter olarak görev yapar.[1][5] Kaslara kan akışını, kalp çıkışını, gözbebeği genişlemesini ve kan şekerini artırarak savaş ya da kaç tepkisinde önemli bir rol oynar.[6][7] Epinefrin bunu alfa ve beta reseptörleri üzerindeki etkileriyle yapar.[7] Birçok hayvanda ve bazı tek hücreli organizmalarda bulunur[8][9] ancak ilaç sentetik olarak üretilir ve hayvanlardan toplanmaz.[10]

Jōkichi Takamine epinefrini ilk kez 1901'de izole etmiş ve epinefrin 1905'te tıbbi kullanıma girmiştir.[11][12] Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.[13] Jenerik ilaç olarak mevcuttur.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b Marks' Basic Medical Biochemistry: A Clinical Approach. 4. Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. 2013. s. 175. ISBN 9781608315727. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "(-)-adrenaline". Guide to Pharmacology. IUPS/BPS. 1 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2015. 
  3. ^ a b c d e f g h "Epinephrine". The American Society of Health-System Pharmacists. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2015. 
  4. ^ "Acute bronchiolitis and croup". Pediatric Clinics of North America. 56 (1): 119-33, x-xi. February 2009. doi:10.1016/j.pcl.2008.10.007. PMID 19135584. 
  5. ^ "Chapter 6: Widely Projecting Systems: Monoamines, Acetylcholine, and Orexin". Molecular Neuropharmacology: A Foundation for Clinical Neuroscience. 2nd. New York, USA: McGraw-Hill Medical. 2009. s. 157. ISBN 9780071481274. Epinephrine occurs in only a small number of central neurons, all located in the medulla. Epinephrine is involved in visceral functions, such as the control of respiration. It is also produced by the adrenal medulla. 
  6. ^ Medical physiology : principles for clinical medicine. 3rd. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. 2009. s. 312. ISBN 9780781768528. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ a b Khurana (2008). Essentials of Medical Physiology. Elsevier India. s. 460. ISBN 9788131215661. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ Venomous Animals and Their Venoms: Venomous Vertebrates. Elsevier. 2013. s. 478. ISBN 9781483262888. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ Animal Physiology: Adaptation and Environment. 5. Cambridge University Press. 1997. s. 510. ISBN 9781107268500. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Epinephrine". 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2024. 
  11. ^ The practice of medicinal chemistry. 3. Amsterdam: Elsevier/Academic Press. 2008. s. 13. ISBN 9780080568775. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ Analogue-based Drug Discovery (İngilizce). John Wiley & Sons. 2006. s. 541. ISBN 9783527607495. 10 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2024. 
  13. ^ World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Cenevre: World Health Organization. 2019. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Anafilaksi</span> aniden başlayan ve ölüme neden olabilen alerjik reaksiyon

Anafilaksi aniden başlayan ve ölüme neden olabilen ciddi bir alerjik reaksiyondur. Anafilakside genel olarak kızarıklık, kaşıntı, boğaz şişmesi ve kan basıncının düşmesi gibi semptomlar söz konusudur. Yaygın nedenleri böcek ısırmaları, gıdalar ve ilaçlardır.

<span class="mw-page-title-main">Adrenalin</span> kimyasal bileşik

Adrenalin veya epinefrin, böbrek üstü bezlerinin iç kısımları tarafından öz bölgede salgılanan bir hormondur.

<span class="mw-page-title-main">Uygulama yolu</span> bir ilaç, sıvı, zehir veya başka bir maddenin vücuda alınma yolu

Farmakoloji ve toksikolojide uygulama yolu, bir ilacın, sıvının, zehrin veya başka bir maddenin vücuda alınma yoludur.

<span class="mw-page-title-main">Efedrin</span> kimyasal bileşik

Efedrin, anestezi sırasında düşük kan basıncını önlemek için sıklıkla kullanılan bir merkezî sinir sistemi (CNS) uyarıcısıdır. Astım, narkolepsi ve obezite için de kullanılmıştır ancak tercih edilen tedavi değildir. Burun tıkanıklığında faydası belli değildir. Ağız yoluyla veya kas içine, damara veya derinin hemen altına enjeksiyonla alınabilir. İntravenöz kullanımla etkisi hızlı olurken, kas içine enjeksiyon 20 dakika, ağızdan enjeksiyon ise bir saat sürebilir. Enjeksiyonla verildiğinde yaklaşık bir saat sürer ve ağızdan alındığında dört saate kadar sürebilir.

<span class="mw-page-title-main">Lidokain</span> kimyasal bileşik

Lidokain, belli bir bölgedeki dokuyu uyuşturmak üzere kullanılan bir ilaçtır. Kalbin karıncıklarından kaynaklanan yüksek atım hızını tedavi etmek ve sinir bloğu yapmak için de kullanılır. Küçük miktarda adrenalinle beraber kullanımı uyuşturma amaçlı daha büyük doz kullanımına, kanamanın azaltılmasına ve uyuşturucu etkinin daha uzun sürmesine olanak sağlar. Enjekte edilmesinden itibaren dört dakika içinde etkisini göstermeye başlar ve yarım saat ila üç saat boyunca etkisini korur.

<span class="mw-page-title-main">Kurşun zehirlenmesi</span>

Kurşun zehirlenmesi, vücuttaki kurşunun neden olduğu bir tür metal zehirlenmesidir. Beyin en hassas olanıdır. Belirtiler karın ağrısı, kabızlık, baş ağrısı, sinirlilik, hafıza sorunları, çocuk sahibi olamama ve ellerde ve ayaklarda karıncalanma olabilir. Sebebi anlaşılamayan zekâ geriliğinin neredeyse %10'una neden olur ve davranış sorunları meydana gelebilir. Bazı etkiler kalıcıdır. Ağır vakalarda kansızlık, epilepsi nöbeti, koma veya ölüm meydana gelebilir.

<span class="mw-page-title-main">Heparin</span> antikoagülan (kan sulandırıcı) olarak kullanılan ilaç

Heparin (C12H19NO20S3), mast hücreleri tarafından üretilen, karaciğer, akciğer ve atardamarlarında bulunan pıhtılaşma önleyici maddedir. Heparin, akciğer ambolisinin tedavisi ya da önlenmesi, böbrek hastalarına uygulanan hemodiyaliz işlemi ve açık kalp ameliyatları sırasında kan pıhtılaşmalarını önlemek için, toplardamar içine iğneyle verilerek kullanılır. Phtılaşma sürecindeki birkaç evreyi engellemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Glutardialdehit</span> kimyasal bileşik

Glutardialdehit, ticari ismiyle Glutaral dezenfektan, ilaçlarda ve dericilikte kullanılan bir bileşiktir. Dezenfektan olarak ameliyatlarda ve diğer alanlarda kullanılır. İlaç olarak ise ayakta oluşan siğilin giderilmesinde kullanılır. Sıvı olarak uygulanır. Deride ise formaldehitin yerine tabaklamadan sonra retenajda kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Digoksin</span> kimyasal bileşik

Digoksin, çeşitli kalp rahatsızlıklarını tedavi etmek için kullanılan bir ilaçtır. En sık atriyal fibrilasyon, kalp çarpıntısı ve kalp yetmezliği için kullanılır. Digoksin ağızdan veya bir damara enjeksiyon yoluyla alınır.

<span class="mw-page-title-main">İntramüsküler enjeksiyon</span> Kas içine tıbbi enjeksiyon

İntramüsküler enjeksiyon veya Kas içi enjeksiyon, herhangi bir sıvının vücuda kas üzerinden enjeksiyonudur. Tıp ve sağlıkta ilaçların parenteral uygulanmasına yönelik çeşitli yöntemlerden biridir. Kas içi enjeksiyon özellikle İntradermal enjeksiyon yani deri içi enjeksiyona oranla kan damarlarının daha büyük ve daha fazla sayıda olması ve daha hızlı emilim sağlaması nedeniyle tercih edilebilmektedir.

Endometrit, rahim iç zarının (endometriyum) iltihaplanmasıdır. Semptomlar ateş, alt karın ağrısı ve anormal vajinal kanama veya akıntı olabilir. Doğumdan sonra en sık enfeksiyon nedenidir. Aynı zamanda pelvik inflamatuar hastalığı oluşturan hastalık yelpazesinin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Difenhidramin</span>

Difenhidramin, esas olarak alerjileri tedavi etmek için kullanılan bir antihistamindir. Ayrıca uykusuzluk, soğuk algınlığı semptomları, parkinsonizmde titreme ve mide bulantısı için de kullanılabilir. Ağız yoluyla, damara enjeksiyon, kas içine enjeksiyon veya cilde uygulanır. Maksimum etki genellikle bir dozdan yaklaşık iki saat sonradır ve etkiler yedi saate kadar sürebilir.

Klonidin, yüksek tansiyon, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, ilaç yoksunluğu, menopozal kızarma, ishal ve diğer hastalıkların tedavisinde kullanılan bir α2-adrenerjik agonist ilaçtır. Ağız yoluyla, enjeksiyonla veya cilt bandı olarak kullanılır. Etki başlangıcı tipik olarak bir saat içindedir ve kan basıncı üzerindeki etkileri sekiz saate kadar sürer.

Trazodon, bir antidepresan ilaçtır. Majör depresif bozukluğu, anksiyete bozukluklarını ve uyku güçlüklerini tedavi etmek için kullanılır. İlaç ağızdan alınır.

<span class="mw-page-title-main">Salbutamol</span> temel ilaç

Salbutamol, akciğerlerdeki orta ve büyük hava yollarını açan bir ilaçtır Hava yolu düz kasının gevşemesine neden olarak çalışan kısa etkili bir β2 adrenerjik reseptör agonistidir. Astım atakları, egzersize bağlı bronkokonstriksiyon ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) dahil olmak üzere astımı tedavi etmek için kullanılır. Ayrıca yüksek kan potasyum düzeylerini tedavi etmek için de kullanılabilir. Salbutamol genellikle bir inhaler veya nebulizer ile birlikte kullanılır, ancak aynı zamanda bir hap, sıvı ve intravenöz solüsyonda da mevcuttur. Solunan versiyonun etkisinin başlangıcı tipik olarak 15 dakikadır ve iki ila altı saat sürer.

Metoprolol, seçici bir β1 reseptör bloker ilaçtır. Yüksek tansiyonu, kalbe giden zayıf kan akışından kaynaklanan göğüs ağrısını ve anormal derecede hızlı kalp atışını içeren bir dizi durumu tedavi etmek için kullanılır. Kalp kası hücrelerinin beta-1 reseptörü üzerinde çalışarak hem kronotropik hem de inotropik etki sağlar. Ayrıca miyokard enfarktüsü sonrası kalp problemlerini önlemek ve migreni olanlarda baş ağrılarını önlemek için kullanılır.

Toremifen, postmenopozal kadınlarda ileri meme kanseri tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Ağızdan alınır.

Fenitoin (PHT), bir anti-nöbet ilacıdır. Tonik-klonik nöbetlerin ve fokal nöbetlerin önlenmesinde yararlıdır, ancak absans nöbetlerin önlenmesinde yararlı değildir. İntravenöz form olan fosfenitoin, benzodiazepinlerle düzelmeyen status epileptikus için kullanılır. Belirli kalp ritim bozuklukları veya nöropatik ağrı için de kullanılabilir. İntravenöz uygulanabilir veya ağızdan alınabilir. İntravenöz form genellikle 30 dakika içinde etki etmeye başlar ve yaklaşık 24 saat etkilidir. Uygun dozu belirlemek için kan seviyeleri ölçülebilir.

Bupivakain, lokal anestezi için kullanılan bir ilaçtır. Sinir bloklarında, bölgeyi besleyen sinirin çevresine veya omurilik kanalının epidural boşluğuna enjekte edilir. Etki süresini artırmak için az miktarda epinefrin ile karıştırılarak kullanılır. Genellikle 15 dakika içinde çalışmaya başlar ve etkisi 2 ila 8 saat sürer.

<span class="mw-page-title-main">Fluroksen</span>

Fluroksen veya 2,2,2-trifloroetil vinil eter, bir inhalasyon anesteziğidir. 1951'de sentezlendi ve 1954'te klinik kullanıma sunuldu, ancak potansiyel yanıcılığı ve organ toksisitesine neden olabileceğine dair kanıtların birikmesi nedeniyle 1974'te olarak piyasadan çekildi. Her hâlükârda, üretimi durdurulmadan önce yerini çoktan büyük ölçüde halotan almıştı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.