Epifaniler (Luciano Berio)

Epifaniler, İtalyan besteci Luciano Berio'nun 1991 yılında tamamladığı, on iki bölümden oluşan kadın sesi (mezzo-soprano) ve orkestra için müzikal bir kompozisyonudur. 1959'dan 1961'e kadar bestelenen ve 1965'te revize edilen Epifani adlı kompozisyon besteci tarafından daha sonra geri çekilmiştir. 1991 yılında tamamlanan Epifaniler ise ilk olarak 22 Nisan 1993 yılında bestecinin yönetiminde ve mezzo-soprano Charlotte Hellekant'ın solist olarak katılımıyla Philadelphia Orkestrası tarafından Philadelphia'da (ABD), gerçekleştirilmiştir.

İtalyancada epifania ani bir ruhsal tezahürü gösterir. Epifani, sözlük anlamıyla 'olağanüstü görüngü', 'aşkın görünüş' demektir.^[1] Epifani, yedi kısa orkestra parçası ve beş vokal parçadan oluşmaktadır. Berio, bunları on farklı sıralamayla gerçekleştirme olasılığını şart koşar.

İlk kez 1961'de Donaueschingen'de icra edilen Epifani, şefe eserin çeşitli bölümlerinin sırasına göre seçim yapabileceği çeşitli seçenekler sunar. 1991'de tamamlanan ve Riccardo Muti ve Philadelphia Orkestrası için yazılan Epifaniler için Berio, solistin söylediği metinlerin sırasını kesin olarak belirlemiştir. Berio, metinlerin seçiminde Umberto Eco'nun verdiği dramaturjik tavsiyeleri takip etmiştir.^[2]

Epifanie'nin Amerikan galası 23 Temmuz 1967'de Chicago'da gerçekleştiğinde şunları söylemiştir;

Epifanie, özünde, bir vokal parçaları döngüsünün iç içe geçtiği bir orkestra parçaları döngüsüdür. İki 'döngü' çeşitli şekillerde bir araya getirilebilir; ayrı ayrı da gerçekleştirilebilirler. Metinler, gerçekliğin lirik bir biçim değiştirmesinden kademeli bir geçiş önerecek şekilde düzenlenmiştir. Marcel Proust (À l'ombre des Jeunes Filles en Fleurs/Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde), Antonio Machado (Nuevas Canciones/Yeni Şarkılar), James Joyce (A Portrait of the Artist as a Young Man and Ulysses/Bir Genç Adam Olarak Sanatçının Portresi ve Ulysses), Edoardo Sanguineti (Triperuno), Claude Simon (La Route des Flandres/Flandres Yolu) ve Bertolt Brecht'ten (An die Nachgeborenen/Gelecek Kuşaklara) alınmıştır. Vokal parçaları arasındaki önemli bağlantı, çalgısal gelişimdeki konumlarına göre farklı ışıklarda görünebilir. Seçilen düzen, metinlerin görünen heterojenliğini veya diyalektik birliğini vurgulayacaktır. Metinler, gerçekliğin lirik bir biçim değiştirmesinden (Proust, Machado, Joyce) şeylerin büyüsüz bir kabulüne (Simon; bu metin için ses konuşur ve orkestra tarafından kademeli olarak geçersiz hale gelir) aşamalı bir geçiş önerecek şekilde düzenlenmiştir. Son olarak, Bertolt Brecht'in kelimelerin ve vizyonların tezahürü ile hiçbir ilgisi olmayan sözleri. Bunlar, Brecht'in bizi, kendi eylemlerimiz tarafından inşa edilmiş bir dünyaya olan bağlarımızı unutmaya davet gibi geldiklerinde kelimelerin baştan çıkarılmasından vazgeçmemiz gerektiği konusunda uyardığı pişmanlık ve ıstırap çığlıklarıdır.

Brecht'le koyduğu son noktayı program notunda şöyle açıklar:^[3]

En sonunda, epifani kavramıyla bir bağı olmayan Brecht dizeleri, kimi zaman şiirsel sözcüğün çekiciliğinden/büyüsünden [fascino] vazgeçmek gerektiğine yönelik, uyarı niteliğindeki bir keder ve ıstırap çığlığıdır: şiirsel sözcük; düşünceye dalma haliyle / tefekkürle [contemplazione] birlikte sessiz kalma riskini beraberinde getirir ve eylemlerimizin inşa ettiği dünyayla görüntüdeki olayı -onunla birlikte de bizi- birleştiren bağları unutturarak, söz konusu olayı bütünden koparmaya bir davet gibi tınlar.

Ortalama seslendirme süresi 29-30 dakika civarındadır.

Orkestrasyon:

Tahta nefesliler (4 flüt (2 pikolo [3. ve 4. flütler]), 2 obua ve korangle, pikolo, 2 si-bemol klarinet ve bas klarinet, 2 fagot ve kontrafagot, 4 korno, 4 trompet ve 4 trombon ve tuba, üç keman partisi (A, B, C) içeren geniş bir yaylı kadrosu, 2 arp, çelesta, 3 vurmalı çalgı grubu; timpani, tam-tam, tom-tom, tapınak blokları, tahta bloklar, bongolar, kampana, claves, guiro, censerros, ziller, trampet ve tef içerir.^[2]

• Luciano Berio - Epifani (1961) 23 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Luciano Berio yönetiminde, Cathy Berberian'ın solist olarak katılımı ve Roma-RAI Senfoni Orkestrası 1969 yılı kaydı.
• Gelenek Dergisi, Sayı 152, Brecht – Berio – Eco Üçgeni: Açıklık ve Politika Nerede Kesişir? 24 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.