İçeriğe atla

Epaminondos

Epaminondas
Ἐπαμεινώνδας
Thebes, Stater, y.364-362 İÖ
Kişisel bilgiler
Doğum M.Ö. 410ler
İstefe, Böotya
Ölüm M.Ö. 362
Mantineia, Mora Yarımadası yakınında
Askerî hizmeti

Epaminondos Thebai'li general. "Çarpık Düzen" savaş stilini geliştirdi. Başarısı sayesinde Thebai ve Hellas yönetiminde birinci adam oldu. Sparta ile yapılan bir savaşta öldü. Thebai daha sonra onun dönemindeki başarıları tekrar yakalayamadı.

Antik Yunanistan devrinde savaşlar iki ordunun tek sıra halinde karşılaşıp sayısal veya becerisel üstünlüğü olanın kazandığı bir sistemle çarpışılıyordu. Peloponez Savaşı'ndan sonra Sparta devleti, Yunanistan'ın lideri konumuna geçti. Sparta, Tebai ile bir süre sonra ters düştü ve üzerine bir ordu gönderdi. Spartalılar karşısında telaşa kapılan Tebai meclisi Spartalıların istekleri kabul etmek üzereyken, Epaminondos Sparta ordusunu yenebileceğini iddia etti. Meclisi ikna eden general Tebai başkomutanlığına getirildi ve iki ordu Tebai dışında karşılaştı. Epaminondos bu savaşta kendi uygulaması olan "Çarpık Düzen" savaş stilini geliştirdi. Bu stil Yunanların alışılagelmiş "Falanks formasyondan farklıydı. Ordusunun sağ kanadındaki adam sayısını düşmanın sol kanadından fazla tuttu. Böylece savaş esnasında Sparta sol kanadı çöktü ve sağ kanattan saldıran Tebai ordusu Sparta sağ kanadını da sardı. Böylece Sparta ordusu tamamen yok edildi. Bu savaştan sonra Spartalılar bir daha eski güçlerine kavuşamadı ve Yunanistan'da liderlik Tebai'ye geçti.

Epaminondos'un bulduğu "Çarpık düzen" daha sonra Büyük İskender'in babası II. Filip tarafından geliştirildi. Büyük İskender girdiği savaşlardaki başarıları Epaminondos'un Çarpık düzeni'nin geliştirilmiş şeklini kullanarak kazandı. Türk ve Osmanlı ordularının kullandığı "sarma" ve "hilal" taktiklerinin kökeninin eski orta asya geleneklerine dayandığı bilinse de çarpık düzenle benzerlik gösterir. Mustafa Kemal Paşa komutasındaki Türk Kurtuluş Savaşı'nda da, Türk ordusunun kazandığı Sakarya Meydan Muharebesi ve Büyük Taarruz savaşlarının taktiği çarpık düzenin gelişmiş örnekleridir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İskender</span> MÖ 336–323 yılları arasındaki Makedonya kralı

İskender, asıl adıyla III. Aleksandros veya yaygın adıyla Büyük İskender, Yunan Antik Makedonya Krallığı'nın M.Ö. 336–323 yılları arasındaki kralıdır. M.Ö. 356 yılında Pella'da doğdu ve 20 yaşında babası II. Filip'in yerine tahta geçti. İktidarının uzun yıllarını Güneybatı Asya ve Kuzeydoğu Afrika'da eşi benzeri görülmemiş büyük askerî seferlerle geçirdi ve 30 yaşına geldiğinde Yunanistan'dan Kuzeybatı Hindistan'a kadar uzanan antik dünyanın en büyük imparatorluklarından birini oluşturdu. Hükümdarlığı süresince girdiği hiçbir muharebede yenilmeyen Büyük İskender, pek çok uzman kişi tarafından tarihin en başarılı askerî komutanlarından birisi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Falanks</span>

Falanks, genellikle mızrak ve benzeri silahlar kullanan askerlerin birbirinden ayrılmadan art arda saflar halinde savaşmasını esas kabul eden bir savaş düzenidir. İlk uygulamaları Arkaik Yunanistan'da Hoplites adı verilen ağır piyadelerin savaş düzeni olarak ortaya çıkmıştır. Falanks düzeninden önce savaşlar, düzensiz gruplar arasında bire bir çatışmalar şeklinde yürütülmektedir. Falanks düzeni, kütlesel bir vuruş gücüyle son derece etkili bir savaş düzeni olarak ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İstefe</span> Yunanistanın Orta bölgesi, Böotya ilçesi, İstefe belediyesine bağlı kent

İstefe veya İstefa, Antik Yunanistan'da kurulan bir şehir devletidir. Atina'nın kuzeybatısındaki Böotya bölgesinde bulunmaktaydı. Tebai, Doğu Yunanistanda, Böotia'nın ortasında verimli bir yerde kurulmuştur. Tebai'nin ilk zamanlarına ait bilgiler efsanelere dayanır. Şehrin kuvvetli surlarla çevrili oluşu, buranın Böotia'nın merkezi olmasını sağladı.

Pasinler Muharebesi, Tuğrul Bey'in üvey kardeşi İbrahim Yınal Bey'in yaptığı Anadolu seferi sonunda Bizans İmparatorluğu ile müttefiki Gürcü Krallığı ve diğer müttefik ordulara karşı Bizanslıların "Kapteron" veya "Kapterou" adını verdikleri bir mevkide Bizanslılar ile Selçuklu orduları arasında yapılan bir meydan muharebesidir.

<span class="mw-page-title-main">Antik Çağ'da savaş</span> Antik Çağ Savaşları

Antik çağlarda savaş yazılı tarihin başlangıcından antik dönemin sonuna kadar geçen dönemdeki savaş tarzıdır. Avrupa'da Eski Çağ'ın sonu genellikle Batı Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasıyla (476) eş tutulur. Çin'de de aynı şekilde beşinci yüzyılın sonu sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Antik Yunanistan</span> İlk Çağdaki Yunan medeniyeti

Antik Yunanistan, bugünkü Yunanistan toprakları ile Küçük Asya'da (Anadolu) yaşayan toplumların kurduğu devlet ve uygarlıkların, MÖ 756 ile MÖ 146 tarihleri arasında hüküm sürdükleri bölgenin adı.

<span class="mw-page-title-main">II. Filip</span> Makendonyalı hükümdar

II. Filip, antik Yunan Makedonya Kralı. Rahip Isokrates tarafından Helen birliğini sağlayacak kişi olarak görülüyordu. MÖ 359-336 arasında Makedon krallığını üstlendi. Tahta geçer geçmez ilk iş olarak ülkesini askeri, siyasi ve ekonomik anlamda güçlü bir konuma getirdi, profesyonel ordu kurdu, mancınıklar geliştirdi. Sonraları Bisalt topraklarının madenlerini ele geçirdi. Pydina ve Potidai'yi ele geçirdi. Olympias ile evlenerek nüfuzunu güçlendirdi.

<span class="mw-page-title-main">Makedonya (antik krallık)</span> Krallık

Makedonya Krallığı veya Makedonya İmparatorluğu, Eski Yunan ve Klasik Yunan zamanlarında bulunan bir krallıktır.Ayrıca Helenistik Dönem Yunanistan'ının baskın devletiydi. Krallık başlangıçta Argead hanedanı tarafından yönetilmekteydi. Ardından Antipatrid ve Antigonif hanedanları tarafından yönetildiler. Antik Makedonlar'ın evi olarak Yunan yarımadasının kuzeydoğusunda ön krallıklardandı. Batıda Epir,kuzeyde Paenoia (devlet) ile, doğuda Trakya ile güneyde ise Teselya ile sınırlarını paylaşıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Platea Muharebesi</span>

Platea Savaşı, Antik Yunanistan'da yapılan son büyük Yunan-Pers savaşıdır. MÖ 479 yılında Perslere karşı Sparta, Atina, Korint, Megara gibi Yunan şehir devletleri arasında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tannenberg Muharebesi (1914)</span> Birinci Dünya Savaşı muharebelerinden biri

Tannenberg Muharebesi, Almanya'nın I. Dünya Savaşı'ndaki en kesin zaferidir. 23–30 Ağustos 1914 tarihindeki muharebe Rus istilasını daha başında durdurmuştur ve Alman ordusunun doğu cephesindeki askerlerini muzaffer bir şekilde batı cephesine kaydırabilmesine imkân sağladı. Geç kalan "Schlieffen Planı"nın başarılı olan bir kısmı olarak neredeyse Almanya'ya zafer getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Jemappes Muharebesi</span>

Jemappes Muharebesi, 6 Kasım 1792 tarihinde Fransa Cumhuriyeti ile Avusturya İmparatorluğu arasında, Belçika'nın Jemappes kentinde gerçekleşti. Muharebe, Fransız galibiyetiyle sonuçlandı. Muharebede Fransız ordusu, Avusturya ordusunun 3 katı büyüklüğündeydi. Bu muharebe, Fransızların yaptığı ve kazandığı ilk saldırıdır.

Sparta hegemonyası, Antik Yunan'da en büyük kara gücünü oluşturmuş olan Sparta kentinin hakimiyetindeki dönemi anlatır. Klasik dönemde Sparta Peloponez bölgesini denetimi altında tutmuş, yönetmiş ve etkilemiştir. Atina ve müttefiklerinin MÖ 431 - MÖ 404 yılları arasında yapılan Peloponez Savaşı'nda Sparta'ya yenilmelerinin ardından Antik Yunan dünyası MÖ 404 - MÖ 371 döneminde Sparta hakimiyetine girmiştir. Spartalılar düşmanlarına bilgi vermemek amacıyla içişlerine dair kayıt tutulmasına engel olmuştur. Sparta'ya dair tarih yazılarının hepsi Spartalı olmayan Ksenofon, Herodot, Plutarkhos ve Tukididis gibi tarihçiler tarafından yazılmıştır. Bu yüzden Sparta siyasi altyapısının işleyişine dair anlayış geliştirilmesinde sorun yaratmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dunbar Muharebesi</span>

Dunbar Muharebesi, 3 Eylül 1650 günü yapılan ve İngiliz İç Savaşı içindeki önemli bir muharebedir. İç savaşın üçüncü aşamasında yapılan muharebede Oliver Cromwell komutasındaki Parlamento yanlısı Yeni Ordu birlikleri, David Leslie komutasındaki II. Charles yanlısı İskoç birliklerini yener. 5 Şubat 1649 günü İskoçların kralı ilan edilen II. Charles'ın tahta çıkma umutları giderek azalır. Günümüzde muharebe alanı İskoçya tarihi açısından öneminden ötürü koruma altındadır.

<span class="mw-page-title-main">Wagram Muharebesi</span>

Wagram Muharebesi, Napolyon Savaşları'nın bir parçası ve Avrupa'nın o tarihe kadar gördüğü en büyük savaştır. Fransız imparatoru Napolyon'un düşmanı Avusturya ve Arşidükü Charles'a karşı mücadele edip kazandığı savaştır. Savaş, Avusturya ve İngiltere'nin oluşturduğu Beşinci Koalisyon'un sona ermesine neden olmuştur. Savaşın neticesinde Avusturya ordusunu mağlup eden Grande Armée lideri Napolyon ile II. François Viyana'da Schönbrunn Antlaşması'nı imzalamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Korint Savaşı</span>

Korint Savaşı, MÖ 395'ten MÖ 387'ye kadar süren ve Sparta'yı Ahameniş İmparatorluğu tarafından desteklenen Thebai, Atina, Korinth ve Argos koalisyonuyla karşı karşıya getiren antik Yunan çatışmasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Bregalnica Muharebesi</span> Bulgaristan Krallığı ile Sırbistan Krallığı arasında geçmiş olan muharebe

Bregalnica Muharebesi, Bulgaristan Krallığı ordusu ve Sırbistan Krallığı Karadağ Krallığı ordusu arasında 30 Haziran -9 Temmuz 1913 arasında gerçekleştirilen İkinci Balkan Savaşı sırasında yapılan muharebedir. İkinci Balkan Savaşının en büyük katılımlı muharebesidir. Bu muharebe Bulgarların Delçevo'ya çekilmesi ile sonuçlanmıştır. Makedonya'nın kaderi Bulgar mı yoksa Sırbistan toprağı olarak kalacağı bu muharebe ile şekillenmiş ve Makedonya Sırbistan Krallığı toprağı olarak kalmıştır. "Bregalnica Muharebesi" terimi esas olarak Yugoslav ve Sırp tarihçiliğinde kullanılmaktadır. Bulgar tarih kitaplarında bu olaylar çoğunlukla bir muharebe olarak değil, savaşın başlangıcında Bulgar 4. Ordusunun bir dizi muharebesi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Segedin Muharebesi</span>

Segedin Muharebesi, 1550-1562 Osmanlı-Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu Savaşı'nda evre. Budin Beylerbeyi Hadım Ali Paşa komutasındaki Türk birliği Segedin'i kuşatan Alman-Macar ordusunu 1 Mart 1552 tarihinde ağır bir yenilgiye uğrattı ve Segedin'i kurtardı.

<span class="mw-page-title-main">Silistre Kuşatması (1773)</span>

Silistre Kuşatması ya da Silistre Muharebesi, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.