İçeriğe atla

Eomaia

Eomaia
Yaşadığı dönem aralığı: 124,6 myö
Apsiyen[1] 
PreЄ
J
↓
Fosil örneği
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
İnfra sınıf:Eutheria
Cins:†Eomaia
Ji vd., 2002
Tür: †E. scansoria
İkili adlandırma
†Eomaia scansoria
Ji vd., 2002

Eomaia (şafak annesi), erken Kretase döneminde yaşamış bazal eutherian memeli cinsi. Holotipi, Çin, Liaoning eyaleti, Lingyuan County'deki Yixian formasyonunda bulundu. Yixian Formasyonunun ana fosilli ufku 124.6 milyon yıl öncesine tarihlendirildi ve Mesozoyik zaman ölçeğinin alt Barremiyen aşamasıyla ilişkilendirildi.[1] 2002'de tanımlandığında bilinen en eski eutheriandı. Ancak şu anda kendisinden 35 milyon yıl önce yaşamış Juramaia'nın, eutheria grubunun en eski üyesi olduğu düşünülüyor.

Etimoloji

Eo (Yunanca): şafak; maia (Yunanca): anne anlamına gelir. Eomaia ismi, tanımlandığı zaman bilinen en eski eutherian olduğu için verilmiştir. Tür ismi olan scansoria (Latince'de 'scansorius' tırmanma kabiliyeti anlamına gelir)[2] ise tırmanmaya yönelik adaptasyonlara sahip olduğu için verildi.[1]

Açıklama

Restorasyonu

Eomaia scansoria'nın uzun parmakları, tırmanmada usta olduğunu gösteriyor. Luo ve meslektaşları Eomaia'yı Çin'de keşfetti. İskeleti son derece iyi korunmuştur ve fosil, yoğun kürkünü gösterir. Benzer bir tipin çoğu memelisi sadece dişlerinden tanınır. Eomaia'nın dişleri ve ayak bilekleri, onu bir keseli veya tek delikliler denilen yumurtlayan gruptan ziyade Eutheria adı verilen grubun bir üyesi olduğunu gösterir. Ancak Eomaia'da muhtemelen bir plasentaya sahil değildi ve modern keseli hayvanlara benzer şekilde üreyebilirdi. Kalçaları iri yavru doğuramayacak kadar dardır; bebekleri gelişmenin erken bir aşamasında doğar ve barınma ve beslenme için annelerine sarılırdı. Yaşadığı zaman, çevredeki manzara yemyeşil ve yoğun bitki örtüsü olurdu. Hayvanın dişleri, böcekleri yediğini, çalılarda ve ağaçlarda kır faresi gibi bir yaşam sürmüş olabileceğini gösteriyor.[3]

Tırmanma adaptasyonları

Ağaçlarda yaşadığını gösteren bir restorasyon
Eoamia ve diğer Kretase metatherianların humerus ve caprisinin karşılaştırması

Eomaia'nın ön ve arka ayakları, günümüze kadar gelen canlıların (kolugo Cynocephalus ve ağaçlarda yaşayan primatlar gibi) kavrayan ayaklarına benzer falangeal oranlar ve eğrilik gösterir. Falangeal özelliklerde Eomaia, sivri sincapçık ve opossum gibi ağaçta yaşayan memelilere benzer. Proksimal manuel falanks dorsal olarak kemerlidir. Proksimal, ventral yüzeyi, fleksör digitorum profundus tendonu için sığ bir uzunlamasına oluğa sahiptir. Eomaia, proksimal falanjın tüm bu özelliklerinde tırmanıcı veya tamamen ağaçsıl eutherianlara benzer. Ara falanksın proksimal falanksa oranları, karasal, skansoriyal ve tamamen ağaçsıl didelphid keseliler ve plasentalı etçiller arasında farklılık gösterir.[1]

Sınıflandırma

Mezozoik dönemden örneklenen 268 karakter temelinde, Kretase döneminin tüm büyük memeli soyları ve başlıca eutherian ailelerinin bulunduğu ağaçta; Eomaia, Murtoilestes ve Prokennalestes eutheria ağacının köküne yerleştirilmiştir. Açıkça, bu üç takson, yaşayan keseli memelilere kıyasla, yaşayan plasentalı memelilere daha yakındır. Eomaia, dişlerde, el bileğinde ve ayak bileğinde çok sayıda apomorfi ile Eutheria'ya yerleştirilir.[1]

Luo vd. (2011) tarafından oluşturulmuş kladogram:[4]

 
Metatheria
 

Sinodelphys szalayi

 
 

Senozoyik metatherianları

 
 
Eutheria
 

Juramaia sinensis

 
 

Montanalestes keeblerorum

 
 
 

Murtoilestes abramovi

 
 

Eomaia scansoria

 
 

Prokennalestes trofimovi

 
 
 

Senozoyik placentalianları

 
 
 

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e Ji, Qiang; Luo, Zhe-Xi; Yuan, Chong-Xi; Wible, John R.; Zhang, Jian-Ping; Georgi, Justin A. (Nisan 2002). "The earliest known eutherian mammal". Nature (İngilizce). 416 (6883): 816-822. doi:10.1038/416816a. ISSN 1476-4687. 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021. 
  2. ^ "Scansorial Adaptation: Definition, Categories and Features". Zoology Notes (İngilizce). 25 Temmuz 2016. 22 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021. 
  3. ^ Whitfield, John (25 Nisan 2002). "Tree-climbing with dinosaurs". Nature (İngilizce). doi:10.1038/news020422-15. ISSN 1476-4687. 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021. 
  4. ^ Luo, Zhe-Xi; Yuan, Chong-Xi; Meng, Qing-Jin; Ji, Qiang (Ağustos 2011). "A Jurassic eutherian mammal and divergence of marsupials and placentals". Nature (İngilizce). 476 (7361): 442-445. doi:10.1038/nature10291. ISSN 1476-4687. 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Australopithecus</i> hominid cinsi

Australopithecus, Australopitekus ya da Australopitek, yaklaşık 4.2 milyon yıl öncesinden 1.2 milyon yıl öncesine dek Afrika'da yaşamış, insan benzeri iki ayaklı insansı cinsi. Taşılları, Doğu ve Güney Afrika boyunca dağılmıştır. Australopitekus, kesin biçimde hominin olarak değerlendirilen, bilinen en eski insansıdır. Homo cinsini oluşturan insanlara göre; daha kısa bacaklar, dolayısıyla daha kısa bir boy, daha uzun kollar ve el ile ayaklardaki ağaçsıl uyarlanmalar ile ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Ornitorenk</span>

Ornitorenk, platipus veya gagalı memeli, 39–60 cm boylarında, Doğu Avustralya ve Tasmanya'ya özgü bir yarı-deniz memelisidir.

<span class="mw-page-title-main">Eteneliler</span> Eutheria sınıfındaki memelilerin alt sınıfı

Eteneliler, eteneli memeliler veya plasentalı memeliler, memelilerin bir infra sınıfı. Diğer alt sınıflar keseliler (Metatheria) ve hâlâ yumurtlayarak üreyen ilkel memelilerdir (Protheria). Aralarında büyük bir farkla en büyük grup etenelilerdir. Günümüzde, 6000'in üzerinde eteneli türü bulunmaktadır. Vücut yapıları ve yaşam alanlarının farklılıkları ile en çeşitli memeli grubunu oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Keseliler</span>

Keseliler, memeliler sınıfının bir alt sınıfıdır. Eteneliler ile aralarındaki en önemli fark, yavruların henüz iyi gelişmemiş şekilde çok erken doğup annenin kesesinde gelişmeye devam etmesidir. Bugün Avustralya ve Amerika'da yaklaşık 320 keseli türü yaşamaktadır. Bunlar bütün memelilerin %6'sını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Tek delikliler</span> Memeli takımı

Tek delikliler, memeliler sınıfına ait bir takım. İlkel memeliler alt sınıfının varlığını sürdürmeyi başarmış tek temsilcileridirler. Diğer memeliler ile aralarındaki en mühim fark, diğerleri gibi canlı yavru doğurmayıp yumurtlamalarıdır. Tek deliklilerin adı cinsel organları, idrar yolu ve bağırsakları tek bir delikte birleşmelerinden kaynaklanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Eutheria</span> memeli kladı

Eutheria, keselilere göre etenelilerle daha yakından ilişkili olan tüm doğurgan memelileri (Theria) kapsayan bir kladdır.

<span class="mw-page-title-main">Keseli sıçangiller</span> keselilerin Didelphimorphia takımına ait tek familya

Didelphidae veya Keseli sıçangiller, Didelphimorphia takımına bağlı bir hayvan familyasıdır. Sadece Amerika'da bulunurlar.

<i>Protungulatum</i> plasentalı memeli cinsi

Protungulatum, ilk olarak kuzeydoğu Montana'daki Bug Creek Anthills Oluşumunda bulunan, geç Kretase ile erken Paleosen dönemleri arasında yaşamış, bazal bir toynaklı veya Pan-Euungulate olduğu düşünülen, bilinen en eski plasentalı memeli cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Arctocyonidae</span> Soyu tükenmiş memeliler ailesi

Arctocyonidae, Paleosen'den Eosen'e kadar Avrupa ve Amerika'da yaşamış, 20'den fazla cinse sahip, toynaklılarla ilişkili, soyu tükenmiş bir ilkel plasentalı memeli (Eutheria) ailesi. Bazıları modern ayıların büyüklüğündeydi ve muhtemelen omnivordu; diğerleri daha küçük ve otçuldu.

<i>Juramaia</i>

Juramaia, Çin'in batısındaki Liaoning'in Geç Jura yataklarından bilinen kök eteneli memelerin soyu tükenmiş bir cinsidir. Vücut uzunluğu yaklaşık 70–100 mm olan küçük fare benzeri bir memelidir, bu onun, modern De Winton'ın sivri faresine benzer boyutta olduğunu gösterir. Juramaia, tam dişlenme ile korunan tamamlanmamış kafatası da dahil olmak üzere, eklemli ve neredeyse eksiksiz bir iskelet olan BMNH PM1343 holotipinden bilinmektedir.

<i>Sinodelphys</i> Erken Kretase döneminde yaşamış memeli cinsi

Sinodelphys, 125 milyon yaşında olduğu tahmin edilen Erken Kretase'den soyu tükenmiş bir memeli cinsidir. 2003 yılında Çin'in Liaoning Eyaletindeki Yixian Formasyonu kayalarında Zhe-Xi Luo ve John Wible'ın da aralarında bulunduğu bir bilim insanı ekibi tarafından keşfedildi ve tanımlandı.

Acristatherium yanensisis, Çin'deki Erken Kretase Jehol biyotasından tanımlanmış bir bazal eutherian memeli cinsi.

<i>Montanalestes</i>

Montanalestes keeblerorum, ABD Montana'daki Carbon County'de bulunan bazal eutherian memeli türü. 1999'da Richard Cifelli tarafından bir mandibula kemiği ile tanımlandı. Montanalestes, Cloverly formasyonunda bulundu ve yaklaşık 110 milyon yıl öncesine (Apsiyen-Albiyen) tarihlendi.

<i>Prokennalestes</i>

Prokennalestes, fosilleri Moğolistan'ın erken Kretase aşamasından bilinen bazal eutherian memeli cinsi. İlk olarak 1989'da Kielan-Jaworowska & Dashzeveg tarafından, cinse ait iki tür ile tanımlandı: Prokennalestes trofimovi ve Prokennalestes minor.

Murtoilestes, Erken Kretase döneminde (Barremiyen–Apsiyen, Murtoi Formasyonu), doğu Rusya'da yaşamış bazal eutherian memeli cinsi. Cins, ilk defa 2000 yılında Averianov ve Skutschas tarafından tanımlandı. Cinse ait tek tür, tip tür olan Murtoilestes abramovi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Adapisoriculidae</span>

Adapisoriculidae, Paleosen ve muhtemelen Kretase döneminde mevcut olan soyu tükenmiş bir eutherian memeli ailesidir. Bir zamanlar, benzer diş yapıları nedeniyle kirpi ailesi (Erinaceidae) ile yakından ilişkili olan Erinaceomorpha takımının üyeleri oldukları veya bazal Euarchontanlar oldukları düşünülüyordu. Ayrıca bir noktada keseli oldukları düşünülüyordu. Bununla birlikte, en son çalışmalar, bunların plasentaya sahip olmayan eutherian olduklarını göstermektedir.

<i>Sinoconodon</i> Jura devrinde yaşamış bazal mammaliaform cinsi

Sinoconodon, Geç Triyas ve Erken Jura devri'nde yaşamış bazal mammaliaform cinsi. Crompton ve Sun (1985) tarafından kritik öneme sahip Çin memelisinin tam bir kafatası olarak tanımlandı ve yaklaşık 200 milyon yıl önce Alt Jura Sinemurian Aşamasına tarihlendi. Mammalia'ya atfedilebilecek en bazal canlı olduğunu düşündüren bir dizi özeliğe sahiptir. 1961 yılında gerçek memelilerin dahil olduğu Triconodontidae familyasına atanmıştı, ancak Crompton ve Sun (1985) tarafından tanımlanan Çin örneği ile birlikte memeliler içinde daha bazal bir pozisyonda olması gerektiği kesinleşti.

Cimolestes, böcekleri ve diğer küçük hayvanları yemeye uyarlanmış tam bir diş tamamlayıcısı olan erken eutherian memeli cinsi. Paleontologlar, kısmen, oldukça farklı hayvanların cinse atanması nedeniyle, diğer memelilerle olan ilişkisi konusunda anlaşamadılar, bu da Cimolestes'i yakından ilişkili olanlardan ziyade benzer özelliklere sahip hayvanların bir sınıf taksonu haline getirdi. Fosilleri, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Avrupa ve Afrika'da bulunmuştur. Cimolestes ilk olarak Kuzey Amerika'nın Geç Kretase döneminde ortaya çıktı. Bazı paleontologlara göre, Cimolestes'in soyu Paleosen'in başlangıcında tükendi, diğerleri ise cinsin soyunun Eosen'den önce tükendiğini bildiriyor.

Maelestes, 1997 yılında Gobi Çölü'nde keşfedilen, tarih öncesi sivri fare benzeri bir memelidir. Yaklaşık 71-75 milyon yıl önce Kretase Dönemi'nin sonlarında yaşamış olan bu hayvan, Velociraptor ve Oviraptor gibi dinozorların çağdaşıydı. Bazı bilim adamlarına göre, bu türün keşfi ve analizi, gerçek plasentalı memelilerin, diğerlerinin düşündüğü gibi Kretase'de çok daha erken, kuş olmayan dinozorların 66 milyon yıl önce neslinin tükendiği zamana yakın bir yerde ortaya çıktığını gösteriyor. Bununla birlikte, bir epipubik kemiğin varlığı, diğer özelliklerin yanı sıra, onu plasental olmayan bir eutherian olarak yerleştirir.

<i>Repenomamus</i>

Repenomamus iki tür, Repenomamus robustus ve Repenomamus giganticus, içeren opossum ve porsuk boyutlu gobiconodontid memeli cinsidir. Her iki tür de Çin'de bulunan ve yaklaşık 125-123,2 milyon yıl öncesine, erken Kretase dönemine ait fosillerden bilinmektedir. R. robustus, dinozorlar da dahil olmak üzere omurgalılarla beslendiğine dair iyi kanıtlar bulunan birkaç Mezozoik memeliden biridir. Bu hayvanların öncelikle canlı dinozorları mı avladıkları yoksa leşlerle mi beslendikleri tam olarak net olmasa da, birincisinin kanıtı, büyük olasılıkla R. robustus tarafından dinozor Psittacosaurus lujiatunensis'in bir örneğine yönelik bir yırtıcılık girişiminin sonuçlarını sergileyen fosilleşmiş kalıntılarda mevcuttur. R. giganticus, Mezozoik dönemden bilinen en büyük memeliler arasındadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.