İçeriğe atla

Enver Ziya Karal

Enver Ziya Karal
Doğum1906
Osmaniye, Kosova, Osmanlı İmparatorluğu (günümüzde Kosova Cumhuriyeti)
Ölüm19 Ocak 1982 (76 yaşında)
Ankara, Türkiye
Defin yeriKarşıyaka Mezarlığı, Ankara
MilliyetTürk
MeslekTarihçi, akademisyen, üniversite idarecisi, siyasetçi

Enver Ziya Karal (1906, Osmaniye, Kosova - 19 Ocak 1982, Ankara), Türk akademisyen, tarihçi, üniversite idarecisi ve siyasetçi.

Hayatı

Enver Ziya Karal 1906'da Osmaniye, Kosova, Osmanlı İmparatorluğu (modern Kosova Cumhuriyeti) kentinde doğmuştur. Babası Ağalı Mehmed ve annesi Zeynep idi. Balkan Harbi sırasında babası, amcası ve dayısı şehit edilmiş; annesi kolera salgınında ölmüştür. Enver Ziya Karal ağabeyi ile önce İzmir'e gelmişlerdir. Önce Alaçatı, İzmir; sonra Bursa ve daha sonra da Ortaköy, İstanbul'da ilkokul seviyeli yetimler için kurulmuş "Darü'l-eytam" okullarında 1922'de ilk öğretimini tamamlamıştır. Sonra lise eğitimi için parasız yatılı olarak Edirne Sultani'sine alınmış ve 1926 yılında mezun olmuştur. O yıl yabancı ülkelerde üniversite eğitimi yapmak üzere devlet bursu almak için yapılan yarışmayı kazanarak Fransa'ya tarih eğitimi yapmak için gönderilmiştir. Lyon Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'den tarih bölümü mezunudur ve aynı üniversitede tez verip doktora almıştır.

1933 yılında Türkiye'ye dönüş yapmış ve aynı yıl İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde Tarih Doçenti olarak atanmıştır. 1942 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'ne Profesör olarak Tarih Bölümü başkanlığına tayin edilmiştir. Bu fakültede Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü'nü kurmuştur. 1960 yılında Ordinaryüs Profesörlük payesi verilmiştir.

Enver Ziya Karal Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Öğretim Üyesi ve Yakın Çağ Tarihi kursu profesörü olarak bu fakültede dersler vermiştir. Bunun yanında İstanbul Harp Akademisi ve Yüksek Komuta Akademisi, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nde "Türkiye İnkılap Tarihi" dersleri vermiştir. Yurt dışından gelen Fullbright burslarıyla Amerika Birleşik Devletleri'nde birkaç üniversitede ve İngiltere'de Manchester Üniversitesi'nde konuk profesör olarak "Yakın Çağ Osmanlı Tarihi" dersleri de vermiştir.

Akademik idareci olarak 1944-1946'da Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi dekanlığı; 1949-1951'de Ankara Üniversitesi Rektörlüğü, Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Dairesi Müşavirliği görevlerini ifa etmiştir.

Enver Ziya Karal Türk Eğitim Derneği Başkanlığı yapmış ve. UNESCO Türkiye Millî Komisyonu; Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu üyeliklerinde bulunmuştur. 1972 yılından 1982 yılındaki ölümüne kadar Türk Tarih Kurumu'ndaki başkanlık görevini sürdürmüştür.

1953 yılında eşi tarih öğretmeni Fatma Karal ile birlikte devlet tarafından Atatürk'ün Selanik'te doğduğu evi müze haline getirmekle görevlendirilmiştir. Çeşitli devlet görevleri ile yurt içi ve yurt dışı devlet temsilciliklerinde bulunmuştur.

9 Ocak 1961 - 29 Ekim 1961 döneminde Kurucu Meclis'te Cumhuriyet Halk Partisi Temsilciliği yapmıştır.[1] Bu mecliste 1961 Anayasasını hazırlayan komisyonun başkanlığı görevini yüklenmiştir.

19 Ocak 1982'da Ankara'da öldü. Evli ve iki çocuk babasıydı.

Seçilmiş eserleri

Beş ciltlik Yakın Çağ Osmanlı Tarihi başta olmak üzere Atatürk, Türk Devrim Tarihi, Osmanlı Tarihi üzerine pek çok sayıda yapıtı bulunmaktadır.

  • Osmanlı Tarihi. IX. Cilt. İkinci Meşrutiyet ve Birinci Dünya Savaşı (1908 - 1918), TTK Yayınları; Osmanlı Tarihine ait Genel Kitaplar, 1. Dünya Savaşı, Osmanlı Tarihi; Ankara, 1999, 15.5 x 23.5 cm., XVIII+593 sayfa, Türkçe, Karton kapak, ISBN 975-16-0785-X.
  • Osmanlı Tarihi. V. Cilt. Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri (1789 - 1856), TTK Yayınları; Osmanlı Tarihine ait Genel Kitaplar, Osmanlı Tarihi; Ankara, 1999, 15.5 x 23.5 cm., Türkçe, Karton kapak, ISBN 975-16-0017-0.
  • Osmanlı Tarihi. VIII. Cilt. Birinci Meşrutiyet ve İstibdat Devirleri (1876 - 1907), TTK Yayınları; Osmanlı Tarihine ait Genel Kitaplar, Osmanlı Tarihi; Ankara, 1995, 15.5 x 23.5 cm., Türkçe, Karton kapak, ISBN 975-16-0020-0.
  • Selim III'ün Hatt-ı Hümayunları, TTK Yayınları; Osmanlı Tarihi 1600-1920, Osmanlı Tarihi; Ankara, 1999, 15.5 x 23.5 cm., Türkçe, Karton kapak, ISBN 975-16-1142-3.
  • Atatürk ve Devrim, ODTÜ Yayıncılık; Modern Türkiye ve Atatürk; Ankara, 1998, 15.5 x 23.5 cm., 248 sayfa, Türkçe, Karton kapak, ISBN 975-7064-13-0.
  • Atatürk ve Devrim (Konferanslar ve Makaleler) 1935- 1978, TTK Yayınları; Modern Türkiye ve Atatürk; Ankara, 1980, 15.5 x 23.5 cm., 278 sayfa, Türkçe, Karton kapak.
  • Atatürk'ten Düşünceler; Derleme ODTÜ Yayıncılık; Modern Türkiye ve Atatürk; Ankara, 1998, 16 x 24 cm, Türkçe, ISBN 975-7064-12-2.
  • Atatürk'ten Düşünceler MEGSB; Modern Türkiye ve Atatürk; İstanbul, 1986, 15.5 x 23.5 cm., 188 sayfa, Türkçe, Karton kapak.
  • Fransa - Mısır ve Osmanlı İmparatorluğu (1797- 1802), İÜEF Yayınları; Osmanlı Tarihi 1600-1920, Osmanlı Tarihi; İstanbul, 1938, 15.5 x 23.5 cm., 230 sayfa, Türkçe, Ciltli.
  • Osmanlı İmparatorluğunda İlk Nüfus Sayımı, 1831, DİE Yayınları; İstatistik; Ankara, 1943, 14 x 20 cm., 216 sayfa, Türkçe, Ciltli.
  • Osmanlı Tarihi VI. Cilt Islahat Fermanı Devri (1856-1861), TTK Yayınları; Osmanlı Tarihine ait Genel Kitaplar, Osmanlı Tarihi; Ankara, 1995, 15.5 x 23.5 cm., Türkçe, Karton kapak, ISBN 975-16-0018-9.
  • Osmanlı Tarihi VII. Cilt Islahat Fermanı Devri (1861-1876), TTK Yayınları; Osmanlı Tarihine ait Genel Kitaplar, Osmanlı Tarihi; Ankara, 1988, 15.5 x 23.5 cm., Türkçe, Karton kapak, ISBN 975-16-0019-7

Kaynakça

  1. ^ "TBMM Albümü 4. Cilt (1960-1983)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 

Dış bağlantılar

  • Ankara Üniversitesi ankara.edu.tr resmi websitesinde "Rektörlerimiz: Ord.Prof.Dr. Enver Ziya Karal (30.04.1948)-(22.06.1949)" adlı madde. Online: [1] 2 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Akademik görevi
Önce gelen:
Şevket Aziz Kansu		Türk Tarih Kurumu Başkanı
21 Nisan 1973 - 18 Ocak 1982 		Sonra gelen:
Sedat Alp
Önce gelen:
Şevket Aziz Kansu		Ankara Üniversitesi Rektörü
30 Nisan 1948 - 22 Haziran 1949 		Sonra gelen:
Hikmet Birand

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Filiki Eterya</span>

Filiki Eterya, Osmanlı Devleti'nden bağımsızlık kazanmak amacıyla bir grup Yunan'ın 1814 yılında kurmuş olduğu bir cemiyettir. Bazı kaynaklarda Etnik-i Eterya olarak da geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Anthony Giddens</span> İngiliz Sosyolog, Toplumbilimci

Anthony Giddens, İngiliz toplumbilimcidir.

Rıfat N. Bali, Türkiye Yahudisi yazar, tarihçi ve bağımsız araştırmacı. Özellikle Türkiye Yahudilerinin tarihi üzerine çalışmalar yapan bir araştırmacıdır. 2008'de LİBRA Kitap adlı yayınevini kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Türk folkloru</span>

Türk folkloru, Türkçe çevresinde gelenekselleşmiş folklor, halk bilimidir.

Karahanlı Türkçesi, Hakaniye Türkçesi, Karahanlıca veya Hakaniye lehçesi, Türk dilinin tarihinde konuşulmuş ve yazılmış olan tarihî dönemlerinden biridir. Türk dilini eski, orta, yeni olarak üç döneme ayıran Türkologlara göre Karahanlı Türkçesi, Orta Türkçenin ilk dönemini oluşturur. Böyle düşünen Türkologlara göre 10.-15. yüzyıllar arası Orta Türkçe dönemidir. 13. yüzyıldan itibaren Türk yazı dilinin (Kuzey-) Doğu ve (Güney-) Batı olarak iki ayrı kol hâlinde geliştiğini göz önünde bulunduran diğer bir kısım Türkologlar, Karahanlı Türkçesini Eski Türkçe içine alır. Bugüne ulaşan metinleri 11. ve 12. yüzyıllara ait olan Karahanlı Türkçesi, Eski Uygur Türkçesiyle çağdaştır.

<span class="mw-page-title-main">Sinop Baskını</span> Kırım Savaşının önemli çarpışmalarından biri olan baskın

Sinop Baskını, Kırım Savaşı'nın önemli çarpışmalarından biri olan baskın. Bu baskında Rus Karadeniz donanması, Sinop'ta Osmanlı donanmasına ağır bir darbe indirdi. Dünya deniz savaşları tarihinde yelkenli ahşap gemilerin rol aldığı son çarpışma ve gülle yerine patlayıcı mermilerin (humbara) kullanıldığı ilk çarpışma olarak Sinop Baskını'nın özel bir yeri vardır.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Hakkı Uzunçarşılı</span> Türk tarihçi, akademisyen ve politikacı (1888–1977)

İsmail Hakkı Uzunçarşılıoğlu, Türk akademisyen, eğitimci, siyasetçi ve tarihçi. Yaptığı çalışmalarla Osmanlı tarihine önemli katkılarda bulunan isimlerden biri olarak kabul edilir.

<i>Rekin Teksoyun Sinema Tarihi</i>

Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi, 2005 yılında Oğlak Yayınları'ndan çıkan kitaptır. Arka kapağında belirtildiği gibi "Bugüne kadar Türkiye'de yazılmış ve yayınlanmış en kapsamlı sinema kitabı"dır. Renkli ve siyah beyaz resimlerle de desteklenmiş bu başvuru kitabı tam 1024 sayfadır.

Prof. Dr. Sevda Şener, Türk yazar, dramaturg, akademisyen.

Yaşar Yücel, Türk tarihçi, akademisyen ve yazar.

Cenevre Antlaşması veya Cenevre Deklarasyonu, 25-30 Temmuz 1974 tarihleri arasında Birleşik Krallık, Türkiye ve Yunanistan'ın dışişleri bakanları aracılığıyla Kıbrıs Harekâtı ve Kıbrıs Sorunu'na yönelik müzakerelerde bulundukları Cenevre'de imzaladıkları antlaşma.

<span class="mw-page-title-main">İzzet Keribar</span> Fotoğrafçı

İzzet Keribar, profesyonel fotoğraf sanatçısıdır.

Köprülüler Devri veya Köprülüler Dönemi; Osmanlı İmparatorluğu'nda 15 Eylül 1656 ile 15 Aralık 1683 tarihlerini kapsayan ve Köprülü ailesinden sadrazamların görev yaptığı ve imparatorluğun toparlanması ve istikrarı için bir fırsat yaşanan tarihi döneme verilen isimdir. Köprülüler devri, Osmanlı devleti için içeride istikrarın sağlanması, dışarıda ise prestij ve gücün göreli olarak artması dönemidir. Köprülüler dönemi; Kanunî dönemini hatırlatan istikrarlı bir toparlanma dönemi olmuştur.

Bu maddede, Osmanlı padişahlarının anneleri listelenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Alâeddin Arabî Efendi</span> 15. Yüzyıl Osmanlı şeyhülislamı

Alâeddin Arabî Efendi, Osmanlı şeyhülislamı ve müderris. Halep doğumlu olduğu için lakabı "Arabî" olmuştur. Çelebi Alaeddin Arabi Efendi, Alâeddin Alî Arabi ve Molla Arab olarak da bilinmektedir. 1495-1496 yılları arasında II. Bayezid döneminde şeyhülislamlık yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nurhan Atasoy</span> Türk sanat tarihçisi

Nurhan Atasoy, Türk sanat tarihi profesörü, akademisyen ve yazardır. Osmanlı ve İslami sanat tarihinde uzmanlaşmış; bu konularda akademik çalışmalar yapmış ve çeşitli eserler kaleme almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Haluk Ülman</span>

Prof. Ahmet Haluk Ülman, Türk siyaset adamı ve akademisyen.

Ersin Özarslan,, Türk akademisyen yazar.

İlyas Kemaloğlu (Kamalov), tarihçi, yazar ve akademisyendir.

Erkan Göksu, Türk Orta Çağ tarihçisi ve yazar. 2011 Türk Tarih Kurumu 80. Yıl Bilim ve Teşvik Ödülü ve 2012 Türk Ocağı 100. Yıl Ziya Gökalp İlim Teşvik Armağanı sahibidir. Dokuz Eylül Üniversitesi'nde öğretim üyesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.