İçeriğe atla

Entoptik fenomen

Entoptik fenomen (Yunanca "ὀπντός" (içinde) ve "ὀπτικός" (görsel)) kaynağı gözün içinde olan görsel efektlerdir. (Bazen bunlara muhtemelen yazım hatasıyla entopik fenomenler denir. )

Helmholtz'un ifadesiyle: "Uygun koşullar altında, göze düşen ışık gözün içindeki bazı nesneleri görünür hale getirebilir. Bu algılara entoptik denir."

Genel bilgiler

Entoptik görüntüler retina üzerine dökülen görüntüde fiziksel bir temele sahiptir. Bu nedenle optik yanılsamalar ile karıştırılmamalıdırlar. Entoptik görüntüler, gözlemcinin kendi gözündeki fenomenlerden kaynaklandığından, optik yanılsamalar ve halüsinasyonlar ortak bir yönü vardır: gözlemci, fenomenin doğrudan ve spesifik bir görüşünü başkalarıyla paylaşamaz.

Helmholtz, bazı gözlemciler tarafından kolayca görülebilen, ancak başkaları tarafından hiç görülemeyen entoptik olayları yorumlamıştır. Bu varyans şaşırtıcı değildir, çünkü bu görüntüleri üreten gözün spesifik yönleri her bireyin kendine özgüdür. Bireyler arasındaki farklılıklar ve iki gözlemcinin neredeyse özdeş bir uyarıyı paylaşamaması nedeniyle, bu fenomen çoğu görsel duyumdan farklıdır. Aynı zamanda, ortak bir uyaranı görüntüleyerek üretilen çoğu optik yanılsamadan farklıdırlar.

Örnekler

Bazı entotik etki örnekleri şunlardır:

Floaters against a blue sky with cloud.
Uçuşkan tasviri
First person view of a Purkinje Tree while sitting in a slit lamp/biomicroscope
Purkinje Ağacı tasviri

Kirpikler gözün bir parçası kabul edilebilirse, kırınım yapan ışığın göz üzerinde entoptik etki yarattığı söylenebilir. Bu fenomen, her biri spektral renk saçaklarına sahip koyu bulanık çizgilerle (kirpiklerin gölgeleri) geçen bir veya daha fazla ışık diski olarak ortaya çıkar.

Notlar

^ Jan E. Purkyně, 1823: Beiträge zur Kenntniss des Sehens in subjectiver Hinsicht in Beobachtungen und Versuche zur Physiologie der Sinne, In Commission der J.G. Calve'schen Buchhandlung, Prag.
^ H. von Helmholtz, Handbuch der Physiologischen Optik, published as "Helmholtz's Treatise on Physiological Optics, Translated from the Third German Edition," ed. James P. C. Southall; 1925; The Optical Society of America.
^ Leonard Zusne, 1990: Anomalistic Psychology: A Study of Magical Thinking; Lea; 0-8058-0508-7 [1] 14 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Becker, O., 1860, “Über Wahrnehmung eines Reflexbildes im eigenen Auge [About perception of a reflected image in your own eye],” Wiener Medizinische Wochenschrift, pp. 670 672 & 684 688.
^ M. Tscherning, 1920, Physiologic Optics; Third Edition, (English translation by C. Weiland). Philadelphia: Keystone Publishing Co. pp. 55–56.
^ White, Harvey E., and Levatin, Paul, 1962, "'Floaters' in the eye," Scientific American, Vol. 206, No. 6, June, 1962, pp. 199 127.
^ Duke Elder, W. S. (ed.), 1962, System of Ophthalmology, Volume 7, The Foundations of Ophthalmology: heredity pathology diagnosis and therapeutics, St. Louis, The C.V. Mosby Company. p450.
^ Snodderly, D.M., Weinhaus, R.S., & Choi, J.C. (1992). Neural-vascular relationships in central retina of Macaque monkeys (Macaca fascicularis). Journal of Neuroscience, 12(4), 1169-1193. Available online at: http://www.jneurosci.org/cgi/reprint/12/4/1169.pdf.
^ Sinclair, S.H., Azar-Cavanagh, M., Soper, K.A., Tuma, R.F., & Mayrovitz, H.N. (1989). Investigation of the source of the blue field entoptic phenomenon. Investigative Ophthalmology & Visual Science, 30(4), 668-673. Available online at: http://www.iovs.org/ 22 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^Giles Skey Brindley, Physiology of the Retina and Visual Pathway, 2nd ed. (Edward Arnold Ltd., London, 1970), pp. 140–141.
^ Bill Reid, “Haidinger's brush,” Physics Teacher, Vol. 28, p. 598 (Dec. 1990).
^ Walker, J., 1984, “How to stop a spinning object by humming and perceive curious blue arcs around the light,” Scientific American, February, Vol. 250, No. 2, pp. 136 138, 140, 141, 143, 144, 148.

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Optik</span> fizik biliminin bir alt dalı

Optik, ışık hareketlerini, özelliklerini, ışığın diğer maddelerle etkileşimini inceleyen; fiziğin ışığın ölçümünü ve sınıflandırması ile uğraşan bir alt dalı. Optik, genellikle gözle görülebilen ışık dalgalarının ve gözle görülemeyen morötesi ve kızılötesi ışık dalgalarının hareketini inceler. Çünkü ışık bir elektromanyetik dalgadır ve diğer elektromanyetik dalga türleri ile benzer özellikler gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Hipermetropi</span> göz kusuru

Hipermetropi, kelime köken anlamı, aşırı görme olan bir göz kusurudur. Hafif hipermetropların uzağı çok iyi görmeleri nedeniyle halk arasında böyle isimlendirildiği düşünülmektedir. Göz ya normalden daha kısa ya da korneası daha düz olduğu için göze yakın cisimlerden gelen diverjan, birbirinden uzaklaşan ışınlar retinanın arkasında sanal bir noktada odaklanır. Bu durumda retina üzerinde oluşan görüntü bulanıktır.

Retina (latince:rete) ya da ağkatman çoğu omurgalı ve bazı yumuşakçaların gözünün en içindeki görmeyi sağlayan ışığa ve renge duyarlı hücrelerin bulunduğu göz doku tabakasıdır. Gözün optiği, retinadaki görsel dünyanın odaklanmış iki boyutlu bir görüntü oluşturur ve bu görüntüyü beyne elektriksel sinir uyarılarına çevirerek görsel algı oluşturur. Retina, bir kameradaki film veya görüntü sensörü 'ne benzer bir iş yapar.

<span class="mw-page-title-main">Optik sinir</span>

Nervus opticus, nervi craniales (encephalici) olarak bilinen 12 kafa çiftinin ikincisidir ve retinadan beyne görme bilgisini taşır. Diensefalonda yer alan bir divertikül olan embriyonik retinal gangliyon hücrelerinden köken aldığı için kesildikten sonra rejenere olamaz.

<span class="mw-page-title-main">Hermann von Helmholtz</span> Alman fizikçi ve fizyolog (1821-1894)

Hermann von Helmholtz Alman fizyolog ve fizikçi. Çok yönlü ilgi alanları ve çalışmalarıyla, özellikle de sinir iletimi, işitme ve görme üzerine yaptığı klasikleşmiş araştırmalarla yaşadığı dönemde "fiziğin başbakanı" olarak adlandırılan araştırmacı.

<span class="mw-page-title-main">Gözün evrimi</span>

Gözün evrimi, taksonlarda geniş ölçekte rastlanan özel bir homolog organ örneği olarak anlamlı bir çalışma konusudur. Gözün görsel pigmentler gibi bazı bileşenleri ortak bir atadan geliyor gibidir. Yani bu pigmentler, hayvanlar farklı dallara ayrılmadan evvel evrimlerini tamamlamıştır. Bununla birlikte görüntü oluşturma yeteneğine sahip, karmaşık gözler, aynı proteinler ve genetik malzeme kullanılarak birbirinden bağımsız olarak 50 ila 100 kere evrimleşmiştir.

Görsel algı çevredeki objelerin görülebilir spektruma yansıttığı ışığı kullanarak çevreyi yorumlayabilme yeteneğidir. Bu, etrafı ne kadar net görmeyi ifade eden görsel keskinlikten farklıdır. Bir kişi 20/20 vizyonu olsa bile görsel algısal işleme ile ilgili problemler yaşayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Allvar Gullstrand</span>

Allvar Gullstrand, İsveçli göz doktorudur.

<span class="mw-page-title-main">Optik illüzyon</span>

Optik illüzyon ya da göz yanılsaması, görsel olarak algılanan görüntüler ile nesnel gerçekliğin farklı olduğu durumlar için kullanılan terimdir. Göz tarafından toplanan ve beyinde işlenen bilgiler uyaran kaynağının fiziksel ölçümü ile uyuşmayan bir algı oluşturur. Temel olarak 3 tipi vardır: Değişmez optik illüzyonlar ile temsil ettiği nesnelerden farklı algılanan görüntüler oluşturulur, fizyolojik optik illüzyonlar gözlerin ve beynin belirli bir tür aşırı uyarılması ile etki gösterir ve bilişsel illüzyonlar, bilinçsiz çıkarımlar sonucu oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Görme sistemi</span> organizmaların görmesini sağlayan merkezi sinir sistemi parçası

Vizüel sistem organizmaların görmesini sağlayan merkezi sinir sistemi parçasıdır. Vücudu çevreleyen dünyanın bir temsilini oluşturmak için görünür ışıktan gelen bilgileri yorumlamaktadır. Görme sisteminin dünyanın iki boyutlu bir projeksiyonundan, üç boyutlu bir dünyayı yeniden kurma gibi karmaşık bir görevi vardır. Görsel bilgilerin psikolojik tezahürü görsel algı olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Göz bebeği</span>

Göz bebeği, gözün iris kısmının ortasında bulunan boşluktur ve ışığın retina üzerine düşmesini sağlar. Göz bebeğinden geçen ışık ışınları gözün içindeki dokular tarafından doğrudan soğurulduğu ya da gözün içinde yansıyan ışın saçılmalarının dar göz bebeğinden geri çıkmaması nedeniyle siyah renkli olarak görünür.

<span class="mw-page-title-main">Yüzer noktalar</span>

Yüzer noktalar veya muşvolan, gözün normalde saydam olan vitröz sıvısı içinde bulunan bazen görünür ve hareket edebilen parçacıklardır. Her uçan cismin kendine özgü boyutu, şekli, koyuluğu, kırılma indisi ve hareket edebilme özelliği vardır. Bu cisimler aynı zamanda "muscae volitantes" olarak adlandırılır. Vitre doğuştan tamamen saydamken, yaşlanmayla birlikte giderek kusurlar ortaya çıkabilir. Çoğu insanın gözünde bulunan, en yaygın yüzen nokta türü, vitredeki dejeneratif değişiklikler sonucu oluşur. Bazı insanlar için rahatsız edici olabilen uçuşan cisimlerin algılanması miyodizopsi olarak adlandırılır. Ciddi vakalar dışında, sıklıkla tedavi edilmez. Günümüzde vitrektomi, lazer ve ilaç tedavisi gibi tedavi yöntemleri bulunmaktadır. vitröz ipliksi parçacıklar piyasaya çıktıgı günden itibaren her geçen aylar artmaya başlar bunun yok edici çözümü göz damlası veya göz vitaminleri hiçbir işe yaramaz ancak parçalayarak daha da çok lifleri yogunlaştırır hemen bir özel göz hastanesine başvurulması gerektigi bunun sonucunda 15 dakikalık lazer seansıyla eskisinden daha da çok azaltılabilir böylelikle hastanın görüş konforu düzelmiş olur eger tadavi yapılmazsa % 50 lik bir oranla kolejenlerin daha da sıklaşması retina duvarının önünde yüzen bu parçacıklar göze farklı bir hasarlar oluştarabilir göz zamanla görüş yetisini kaybedip eskiyi aratır olur bu nedenle tedavi edilirse erken önlem alınmış olur..........* Yüzen noktalar, retina üzerine düşen gölgelerinden ya da içlerinden geçen ışığın kırılmasından dolayı görünürler. Bu noktalar tek başlarına veya diğerleriyle birlikte bir yığın olarak kişinin görme alanında görünebilirler. Kişinin görme alanında yavaşça süzülen ve özellikle gözlerin hareket ettiği yönde hareket eden noktalar, iplikler veya "örümcek ağları" gibi şekillerde görünebilirler. Bu cisimler gözün içinde fiziksel olarak var olduklarından, optik yanılsamalar veya entoptik fenomen değillerdir. Yüzen noktalar, ışık çakmaları ve ışık izleri (palinopsia) gibi göz rahatsızlıkları ile bir arada görülebilir ve bu yönden görsel karıncalanma ile birbirine karıştırılmamalıdır.

Uyarlanabilir optik, optik sistemlerinin performansını artırmak için geliştirilmiş ve dalga cephesi bozulmalarını en aza indirmek amacıyla kurulmuş bir teknolojidir.

Astronomik Obje Yanılsamaları Bir astronomik objenin yanılsaması doğada oluşabilen bir optik fenomenidir. Bu olay astronomik objenin ışığın kırınımı sebebi bozuk görüntüsü ya da birden fazla görülmesi olarak açıklanabilir. Bu yanılsamalar Güneş, Ay, gezegenler, parlak yıldızlar ya da çok parlak kuyruklu yıldızlar ile gözlemlenebilir. Yaygın olarak Güneş'in doğuşu ve batışı sırasında gözlemlenir.

<span class="mw-page-title-main">Görme sürekliliği</span>

Görme sürekliliği, geleneksel olarak, bir nesnenin görsel algısı o nesneden çıkan ışık ışınlarının göze girmesinden sonra kesilmezse ortaya çıkan optik yanılsama. Bu yanılsama, retinal süreklilik, izlenimlerin sürekliliği, basitçe süreklilik ve diğer varyasyonlar olarak tanımlanmıştır. Bu tanıma göre, yanılsama olumlu görüntü ile aynı veya çok benzer olacaktır.

Bilinçsiz çıkarsama, aynı zamanda bilinçsiz sonuç olarak da anılır, 1867'de Alman fizikçi ve bilgin Hermann von Helmholtz tarafından istemsiz, akıl öncesi ve refleks benzeri bir mekanizmayı tanımlamak için icat edilen bir algısal psikoloji terimidir. görsel izlenimlerin oluşumunun bir parçasıdır. Öncül kavramlar Thomas Hobbes, Robert Hooke ve Francis North'un yazılarında ve Francis Bacon'un Novum Organum'unda Helmholtz'un teorisi uzun süre göz ardı edilmiştir ve hatta felsefe ve psikoloji tarafından da reddedilmiştir. O zamandan beri modern araştırmalardan yeni bir ilgi görmeye başlamıştır ve son bilim adamlarının çalışmaları Helmholtz'un görüşüne yaklaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Katoptrik</span>

Katoptrik, yansıyan ışık fenomeni ve aynaları kullanan görüntü oluşturan optik sistemlerle ilgilenir. Aynı zamanda ışığın yansıması ile ilgilenen bilim dalıdır. Bir katoptrik sisteme ayrıca katopter (catoptre) denir.

Astigmatizm (veya Astigmatizma) ile bir optik sistemde, iki dik düzlemde yayılan ışınların farklı odaklara sahip olduğu bir sistem sorunudur. Bir çarpı görüntüsünü oluşturmak için astigmatizma ile optik bir sistem kullanılırsa, dikey ve yatay çizgiler iki farklı mesafede keskin odakta olacaktır. Terim, "yok" anlamına gelen Yunanca α- (a- ) ve στίγμα ( stigma), ("bir işaret, nokta, delinme" anlamına gelen") birleşiminden oluşmuştur.

Mikropsi, nesnelerin gerçekte olduğundan daha küçük olarak algılandığı, insanın görsel algısını etkileyen bir durumdur. Mikropsiye optik faktörler, gözdeki görüntülerin bozulması, beyindeki değişiklikler ve psikolojik faktörlerden kaynaklanır. Dissosiyatif fenomenler, beyin lateralizasyon bozukluğunun sonucu olabilen mikropsi ile bağlantılıdır.

<span class="mw-page-title-main">İnsan gözü</span>

İnsan gözü, görünür ışığa tepki veren ve görsel bilgilerin, nesneleri görmek, dengeyi korumak ve günlük ritmi korumak gibi çeşitli amaçlarla kullanılmasına izin veren duyusal sinir sisteminin organıdır.