İçeriğe atla

Enriqueta Favez

Enriqueta Favez
Doğumtahmini 1791
Lozan, İsviçre
Ölüm1856
EğitimParis Üniversitesi (Sorbonne)
MeslekTıp doktoru
Tanınma nedeniErkek kimliğine girerek doktorluk eğitimi alması ve doktorluk yapması
EvlilikAdı bilinmeyen bir Fransız askeri
Juana de Léon
Çocuk(lar)Çocuk yaşta ölen bir kız (adı bilimiyor)

Enriqueta Favez (1791 – 1856) İsviçreli doktor ve cerrah. Doktorluk faaliyetini Napolyon Savaşları sırasında İspanya'da ve daha sonra Küba'da yaptı. Kadın olmasına rağmen, bir crossdresser olarak dört yıl Küba'da çalıştı. Kadın olduğunun ortaya çıkması üzerine yargılandı, dört yıl ceza aldı. Serbest bırakıldıktan sonra İspanyol yetkililer tarafından New Orleans'a gönderildi ve hayatının kalan kısmında yoksullara sağlık hizmeti veren bir kurumda hemşirelik yaptı. Küba'da doktor olarak çalışan ilk kadın kabul edilir.

Hayatı

Enrigueta Favez tahminen 1791 yılında İsviçre'nin Lozan kentinde iyi halli bir ailede dünyaya geldi. Ailesiyle ilgili bilgiler belgelenememiş ve güvenilir değildir. Küba'daki mahkemede vermiş olduğu ifadesine göre ailesi onu henüz 15 yaşında iken Napolyon'un ordusunda görev yapan bir İsviçreli asker (muhtemelen Juan Bautista Renau) ile evlendirdi.[1] Enriqueta hakkında bir kitap yazan Kübalı tarihçi Julio Cesar Gonzáles Pagés'a göre bu evliiliğin nedeni vasisis ve albay olan amcasının sempatisini kazanma isteği olabilir.[2] Enriqueta üç yıl sonra kocasını ve küçük kızını kaybetti. İfadesine göre kocası savaşta, kızı ise henüz 8 günlükken bilinmeyen bir nedenden dolayı öldü.[3]

Paris'te üniversiteye girmeyi nasıl başardığı hala açık değildir, Pagés'e göre amcasının yardımıyla bunu başarmış olabilir. Pagés'in kitabına bir önsöz yazan Annemarie Sancar'a göre Enriqueta ölen kocasının asker elbiselerini giyerek kendisini bir erkek olarak tanıttı ve bu sayede tıp eğitimi için Paris üniversitesine girmeyi başardı.[2] Sorbonne'dan mezun olduktan sonra Napolyon savaşlarında askeri cerrah olarak görev yaptı. İspanya'da Wellington dükünün askerleri tarafından yakalanıp esir düştü. İngilizler tarafından esir olarak Guadalupe, Meksika'ya gönderildi.[1] Bu sırada amcasını da İspanya'da kaybetti. Savaştan sonra serbest bırakıldığında yeni bir hayata başlamak için Küba'ya gitti.[2]

Küba'da doktorluğu ve yargılanması

Havana'da bir tıp kurulundan doktor olarak çalışabilmek için lisans aldı ve Küba'nın en doğusundaki Baracoa'da çalışmaya başladı. Sürekli korsanlar tarafından talan edilen ve boğucu sıcakların olduğu bu şehirdeki hastaları aynı zamanda yoksul ve eğitimsiz insanlardı. Enriqueta Baracoa'da bir taraftan da hastarına okuma yazma öğretmeye çalıştı. Komşu kasabalardan birinden yoksul bir melez kız olan Juana de Léon ile evlendi. Sancar Juana'nın Enriqueta'nın gerçek cinsel kimliğini bildiğini söyler. Ona göre "Juana, Enriqueta'nın gerçek cinsel kimliğini biliyordu. Ancak bu ilişkinin bilinçli iki lezbiyen kadın arasındaki bir ilişki mi yoksa yoksul bir kadın olan Juana için sadece mali olarak bir destek imkânı mı olduğunu bilmiyoruz."

Enriqueta ile Juana'nın eviliğinden dört yıl sonra Enriqueta'nın cinsel kimliği hakkında söylentiler dolaşmaya başladı. Buna göre Enriqueta'nın bir sarhoşluğu sırasında bir hizmetçi elbisesinin düğmelerini açıp erkek olmadığı anlamış ve hemen yetkililere haber vermişti. Favez tutuklandı ve cezaevine konuldu. Mahkemedeki suçlamalar bir kadın olarak illegal şekilde tıp doktorluğu yapması, lisans alabilmek için tıp kurumunu ve yetkili makamları aldatması, bir kadını onursuzca bir evliliğe zorlaması idi. Favez önce erkek olduğunu ileri sürdü. Gerçek cinsel kimliğini ortaya çıkarabilmek için yerel doktorlara zorla muayene ettirildi. Mahkeme sırasında Juana'nın yazdığı suçlayıcı mektuplar ortaya çıkarıldı. Mahkeme kayıtlarına göre Favez daha sonra kadın olduğunu kabul etti ve kendisini "kadın bedeninin içinde bir erkek ruhu taşıdığı" şeklinde savundu.[3] Favez suçlu sayıldı ve Juana ile evliliği geçersiz kabul edildi.

Hapisten çıkarıldıktan sonra Baracoa'daki mahkemenin kararına göre dört yıl Havana'daki "Hospital de Paula de la ciudad de La Habana" hastanesinde hizmet etmesi gerekiyordu. Ancak hastane yeterli güvenlik ve "uygun" şekilde denetim koşullarının olmadığı gerekçesiyle Favez'i kabul etmedi ve kadın suçluların konulduğu "La Casa de Recogidas de San Francisco de Paula" hapishanesine gönderilmesini önerdi.[3]

Sor Magdalena olarak New Orleans

Favez kayıtlara geçmiş olan ikinci intihar girişiminden sonra, 33 yaşındayken İspanyol otoriteleri tarafından sınır dışı edildi ve bir gemiyle akrabalarının olduğu New Orleans'a gönderildi. Akrabaları ailenin adını korumak için yaşananları bir sır olarak sakladılar, Favez'in adı değiştirildi ve Sor (Sister) Magdalena adıyla rahibelerin olduğu bir manastıra gönderildi. Favez, hayatının kalan kısmında Sor Magdalena olarak yaşadı ve yoksullara tıbbi yardıma devam etti, Meksika'daki bir misyona katıldı, daha sonra "Mother Superior of her Congregation" (Cemaatin üstün annesi) oldu. 65 yaşında New Orleans'ta öldü.[2]

Kültürel mirası

Favez'in yaşam öyküsü değişik kitaplara konu oldu. Bunlardan en günceli Kübalı tarihçi Julio Cesar Gonzáles Pagés tarafından yazılan "Bir Erkek Gibi Giyinmek" ("For Dressing Like a Man") adlı kitaptır. Kitap "İsviçre Gelişme ve İş Birliği Ajansı" tarafından desteklendi. Kitap Favez'le ilgili şu ana kadar elde edilen belgelerin kapsamlı bir derlemesini yapar. Pagés'e göre Favez, bir lezbiyen evlilik yapmış ve döneminin zorlukları mücadele etmiş bir kadın olabileceği gibi, bir trans erkek de olabilir.[2]

Favez'in hayatı Lídice Pérez tarafından 2005 yılında çekilmiş 28 dakikalık "Favez" adlı bir belgeselin de konusu olmuştur. Ayrıca Rita Montaner'in tiyatro grubu tarafından bir tiyatro oyunu olarak sergilenmiştir.

Favez, Küba'da kadın haklarının ve sosyal adaletin öncülerinden biri olarak kabul edilir.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c Historical Dictionary of Switzerland, Enriqueta Favez maddesi 22 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ a b c d e The amazing double life of Enriqueta Favez 22 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., swissinfo.ch, Isobel Leybold-Johnson, 22.08.2018 tarihinde alındı
  3. ^ a b c For Dressing Like a Man, A New Book on Transexuality 14 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Julio Cesar González Pagés ile yapılan röportaj, 22.08.2018 tarihinde alındı

İlgili Araştırma Makaleleri

Açılmak ya da coming out, kişinin cinsel yönelimini veya cinsel kimliğini, uygun gördüğü kişilere, "kendi isteğiyle" beyan etmesi. İngilizce coming out of closet kavramının kısaltması olan bu terim Türkçede de kullanılmaya başlanmıştır. Outing ise, eşcinsel bir bireyin cinsel yöneliminin, "kendi isteği olmaksızın", topluma ifşa edilmesidir. Bu duruma maruz kalmış ünlü kişiler arasında daha önce evlenip baba olmuş, cinsel yönelimi öğrenildiğinde toplum tarafından yargılanmış şarkıcı Elton John ve yazar Oscar Wilde da vardır.

Biseksüellik, hem erkeklere hem de kadınlara veya birden fazla cinsiyete yönelik romantik veya cinsel çekim ya da cinsel davranıştır.

<span class="mw-page-title-main">Cinsiyet</span>

Cinsiyet, erillik ve dişilik arasında farklılık gösteren özellikler aralığı veya bağlama göre, bu özellikler biyolojik cinsiyeti ve cinsiyete dayalı toplumsal yapıları kapsayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Transseksüellik</span> kişinin kendisini farklı bir cinsiyet kimliğinde hissetmesi veya cinsiyet değiştirmesi

Transseksüellik, kişinin, kendisini atanmış cinsiyetine ait hissetmeyerek farklı bir cinsiyet kimliğini benimsemesi durumudur. Transseksüellik, kişinin cinsiyet kimliğini belirtir, bu sebeple cinsel yönelim ile karıştırılmamalıdır. Transseksüel bir kişi heteroseksüel, homoseksüel, aseksüel ya da biseksüel gibi cinsel yönelimlere sahip olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Cinsel ilişki</span> üreme, cinsel zevk veya her ikisi için gerçekleştirilen çiftleşme eylemi

Cinsel ilişki, cinsel birleşme, çiftleşme, vajinal seks veya sadece seks, bir erkeğin sertleşmiş penisinin, uyarılmış bir kadın vajinasının içine girmesini kapsayan, cinsel zevk ya da üreme amaçlı yapılan bedensel ilişkidir. Bunun yanı sıra, diğer penetrasyon tehlikesi içeren anal seks, oral seks, parmaklama, dildo kullanma gibi cinsel aktiviteler de eşcinsel veya heteroseksüel olmasına bakılmaksızın bir cinsel birleşme olarak kabul edilirler.

<span class="mw-page-title-main">LGBT</span> Lezbiyen, gey, biseksüel ve trans bireyler için kullanılan kısaltma

LGBT veya GLBT ya da LGBTQ+, 1990'larda LGB kısaltmasından sonra ortaya çıktı ve 1980'lerin ortaları ile sonlarından bu yana gey sözcüğü yerine kullanılarak LGBT topluluğunu temsil etmeye başladı. Birçok etkinci, gey topluluğu kullanımının eksik bir tanımlama olduğunu düşünerek LGBT topluluğu kullanımına geçti.

<span class="mw-page-title-main">Julio Antonio Mella</span>

Julio Antonio Mella Kübalı komünist siyasetçi ve Küba Komünist Partisi kurucusudur. Havana Üniversitesinde hukuk eğitimi görürken siyasi fikirleri nedeniyle 1925 yılında atılmıştır. 1929 yılında cinayete kurban giderek öldürülmüştür. Sosyalist Küba hükûmetleri tarafından ulusal kahraman olarak kabul edilmektedir.

Trans erkek, biyolojik bakımdan kadın olan erkektir. Pek çok trans erkek, görünüşlerini cinsiyet kimlikleriyle uyumlu olacak veya cinsiyet hoşnutsuzluğunu hafifletecek şekilde değiştirmek için cerrahi veya hormonal geçişi veya her ikisini birden tercih eder.

<span class="mw-page-title-main">Carlos Finlay</span> Kübalı epidemiyolog ve sarıhumma araştırmacısı

Carlos Juan Finlay, sarıhumma araştırmalarının öncüsü olarak kabul edilen, Kübalı bilim insanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mısır'da feminizm</span>

Mısır'daki feminizm, tarih boyunca birtakım toplumsal ve politik olayları içerir. Her ne kadar Mısır birçok açıdan reform konularında, özellikle de "milliyetçiliğin, emperyalizme ve feminizmin direniş hareketlerinde" öncülük etmiş olmasına rağmen kadınların erkeklerle eşit olması kolay olmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Elizabeth Garrett Anderson</span>

Elizabeth Garrett Anderson, İngiliz hekim ve kadın hakları savunucusu. İngiltere'nin hekim ve kadın hakları savunucusu olan ilk kadını. Kadınlarla çalışan ilk hastanenin kurucu ortağı, İngiliz tıbbı okulunun birinci dekanı, Fransa'da tıbbın ilk kadın doktoru, İngiltere'deki bir okul yönetim kuruluna seçilen ilk kadın ve İngiltere'nin ilk kadın belediye başkanı ve hakimi olan Aldeburgh belediye başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Charlotte Perkins Gilman</span> Amerikalı sanatçı ve yazar (1860 – 1935)

Charlotte Perkins Gilman ya da Charlotte Perkıns Stetson, önde gelen Amerikalı feminist, sosyolog, romancı, kısa hikâye, şiir ve kurmaca olmayan metinler yazarı ve sosyal reform eğitmeni. Ütopik bir feministti ve alışılmışın dışındaki konsept ve yaşam tarzından dolayı gelecek nesillere örnek teşkil etti. Bugün onun en çok hatırlanan eseri, derin bir doğum sonrası psikozundan sonra yazdığı yarı otobiyografik kısa hikâyesi "The Yellow Wallpaper"dır.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da LGBT hakları</span>

Kazakistan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transseksüel (LGBT) hakları sınırlıdır. Kazakistan'daki LGBT kişiler, LGBT üyesi olmayanların yaşamadığı yasal durumlar, sosyal zorluklar ve ayrımcılıkla karşı karşıyadırlar. Hem erkek hem de kadınların eşcinsel ilişkileri Kazakistan'da yasaldır, ancak aynı cinsiyetten çiftler ve aynı cinsiyetten çiftler tarafından yönetilen aileler için yasal korumalar geçerli değildir.

Kadın cinayeti, tanımı kültürel bağlama bağlı olarak değişen, genelde "kadınların, kadın veya kız oldukları için kasıtlı olarak öldürülmeleri" olarak tanımlanan, cinsiyete dayalı bir nefret suçu terimidir.

Cinsiyet kimliği, kişinin kendi cinsiyetine ilişkin kişisel duygusudur. Cinsiyet kimliği, bir kişinin atanmış cinsiyetiyle ilişkili olabilir veya ondan farklı olabilir. Çoğu bireyde, cinsiyetin çeşitli biyolojik belirleyicileri, bireyin cinsiyet kimliğiyle uyumludur ve tutarlıdır. Cinsiyet ifadesi tipik olarak bir kişinin cinsiyet kimliğini yansıtır, ancak bu her zaman böyle değildir. Bir kişi, belirli bir toplumsal cinsiyet rolüyle tutarlı davranışlar, tutumlar ve görünümler ifade etse de, bu tür ifadeler mutlaka cinsiyet kimliklerini yansıtmayabilir. Cinsiyet kimliği terimi, 1964 yılında psikiyatri profesörü Robert J. Stoller tarafından icat edildi ve psikolog John Money tarafından popüler hale getirildi.

Cinsiyet suçlarının kovuşturulması, tecavüz ve diğer cinsel şiddet suçlarının kovuşturulmasına yönelik yasal işlemlerdir.

Kandırarak tecavüz, failin mağdurun cinsel ilişki veya diğer cinsel eylemlerde bulunma rızasını elde ettiği, ancak bunu yanlış beyan veya eylemler gibi aldatma yoluyla kazandığı bir durumdur.

<span class="mw-page-title-main">Haçlı Yuhanna</span>

Haçlı Yuhanna, İspanyol Karmelit rahibi, mistik. Reformcu veya Yalınayak Karmelit Manastır Düzen'nin kurulmasına yardım etmiştir. 1675'te kutsanmış, 1726'da Katolik Kilisesi tarafından aziz ilan edilmiştir, 1926'da Kilise doktoru sayılmıştır. Yortusu 14 Aralık'tadır.

Margaret Georgina Todd İskoç bir doktor ve yazardı. İzotop terimini 1913'te kimyager Frederick Soddy'ye bir öneri olarak sundu.

<i>Of Human Bondage</i> (film, 1934)

Of Human Bondage, John Cromwell tarafından yönetilen ve eleştirmenler tarafından Bette Davis'i yıldız yapan film olarak kabul edilen 1934 Amerikan drama filmi'dir. Lester Cohen'in senaryosu W. Somerset Maugham'ın 1915 tarihli Of Human Bondage adlı romanından uyarlanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.