İçeriğe atla

Ennead

Ennead veya Büyük Ennead, Heliopolis'te tapınılan Mısır mitolojisindeki dokuz tanrıdan oluşan bir gruptu: güneş tanrısı Atum; çocukları Shu ve Tefnut; çocukları Geb ve Nut ve çocukları Osiris, Isis, Seth ve Nephthys.[1] Ennead bazen Osiris ve Isis'in oğlu Horus'u içerir.

Büyük Ennead, eski Mısır'daki bu tür dokuz tanrıdan oluşan birkaç gruptan yalnızca biriydi. Heliopolitan rahipleri tarafından üstün olduğu iddialarına Mısır genelinde saygı gösterilmedi.[2] Memfis kadar yakın (aynı zamanda modern Kahire içinde), Ptah rahipleri onu Dokuzdan üstün olarak kutladılar. Kendi yaratılış mitine sahip Memphis'in yanı sıra, Ogdoad / Hermopolitan fiziksel yaratım ve sekiz ilkel tanrı etrafında toplanmış aynı zamanda var olan başka bir yaratılış hikâyesiydi.

İsimler

Mısır hiyeroglifinde
The Ennead[3][a]
MısırcaPsḏt
Z2
Z2
Z2
N9
X1
R8R8R8

Enneás (GrekçeἘννεάς ), "Dokuz" anlamına gelir.[9]

Tarih

Eski Mısırlılar, Hanedan altında birleşmeleri sırasında çok sayıda yerel kültleri birbirleriyle temasa geçirirken birkaç ennead yarattı. Eski Mısır mitolojisinin genellikle aynı şey için birçok farklı açıklaması vardır. Bu konsept özellikle benzersizdir çünkü hiçbir hikâye diğerinden daha doğru değildir, aksine gerçek hepsinin bir karışımıdır.[1] V ve VI Hanedanları Piramit Metinleri "Büyük Ennead", "Küçük Ennead", "İkili Ennead" ve "Yedi Ennead" den bahsediyor. Bazı firavunlar kendilerini tanrı olarak birleştiren enneadler kurdu.

Efsaneler

Heliopolitan rahiplerinin yaratılış hikâyesine göre, dünya başlangıçta Nun olarak kişileştirilen ön yaratımın ilkel sularından oluşuyordu.[1] İlk fırsatta oradan bir höyük çıktı. Höyüğün üzerinde, güneş tanrısı Ra ile özdeşleşmiş, kendi kendine doğan tanrı Atum oturuyordu. Atum, Nun'dan kendi kendini yaratma yoluyla gelişti. Diğer 9 tanrı yaratılmış şeylerin kişiselleştirilmesiyle oluştu

Osiris ve İsis'in oğlu Horus, yani Ennead'ın bir versiyonu, genellikle bu yaratılış geleneğine dahil edilir.[1] Eski Mısır mitlerinin ikiliği nedeniyle, bu birçok yaratılış hikâyesinden sadece biridir. Mısırlılar, belirli bir mitin diğerinden daha doğru olmadığına, bu mitlerin bazı kombinasyonlarının doğru olduğuna inanıyorlardı. Bu yaratılış hikâyesi, Heliopolitan geleneği, fizyolojik bir yaratılış hikâyesidir. Diğer önemli yaratılış gelenekleri Memphite Geleneği ve Hermopolitik / Ogdoad'dır .

Fotoğraf Galerisi

Notlar

  1. ^ Variant representations of the Ennead include
    N6
    D46
    R8R8R8G7Z3
    ,
    N6X1R8R8R8
    ,
    N6
    X1
    R8R8R8A40Z3
    ,
    N6
    X1 Z4
    R8R8R8G7Z3
    ,[4]
    N9
    X1
    A40
    Z2
    ,
    N9
    X1
    R8R8R8
    ,
    N9
    X1
    R8R8R8A40Z3
    ,
    N9
    X1
    R8R8R8G7
    ,
    N9
    X1
    R8Z3
    ,
    N9 X1
    Z2
    R8
    ,
    N9
    Y1
    R8A
    ,
    N9
    Y1
    R8AR8AR8A
    ,
    N9
    Z3A Z3A Z3A
    R8AR8AR8A
    (properly
    Z16H
    ),[5]
    N10
    Y1
    R8AG7Z3A
    ,[6]
    F37
    X1
    Z2
    Z2
    Z2
    R8R8R8
    (properly
    F37J
    , a variant with a plain line at a 45° angle),[7] and
    R8 R8 R8
    R8 R8 R8
    R8 R8 R8
    .[] A dual Ennead (MısırcaPsḏty) was written
    R8AR8AR8AR8AR8AR8A
    .[8]

Kaynakça

Alıntılar

  1. ^ a b c d Gods and men in Egypt : 3000 BCE to 395 CE. Ithaca, NY: Cornell University Press. 2004. ISBN 0801488532. OCLC 937102309. 
  2. ^ Creation Accounts in the Ancient Near East. ss. 99-116. 
  3. ^ Vygus (2015), s. 2464.
  4. ^ Vygus (2015), s. 1229.
  5. ^ Vygus (2015), s. 1232.
  6. ^ Vygus (2015), s. 1233.
  7. ^ Vygus (2015), s. 518.
  8. ^ Vygus (2015), s. 1702.
  9. ^ "ennead, n.", Oxford English Dictionary, Oxford: Oxford University Press .

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

Mısır tanrıları Mısır mitolojisinde adı geçen tanrılardır.

Mitoloji, mit veya söylen bilimi belirli bir din veya kültürdeki insanlık ile evrenin yaratılış ve doğasını, geleneklere özgü inanç ve uygulamaların sebebini açıklamaya yönelik söylencelerin tümü. Mit (söylen) sözcüğü gerçekte doğru olmayan bir hikâye veya anlatı için tercih edilir ve çoğunlukla bir yanlışlık, doğru olmayan unsur vurgusu barındırır.

Amon, Hermopolitan Ogdoad'ın bir üyesi olarak görünen önemli bir eski Mısır tanrısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Horus</span> Antik Mısır mitolojisinde gök tanrısı

Horus, Antik Mısır mitolojisinde gök tanrısıdır. Osiris ve İsis'in oğludur. Horus, şahin başlı tasvir edilir, bazı tasvirlerde firavunlar İsis'in kucağında sembolize edilmiştir. Bunun sebebi firavunların dünya üzerindeki Horus olduğuna inanılmasındandır. Firavunlar kendilerini Horus'un yeryüzündeki cisimleşmiş hâlleri olarak gördükleri için Horus, Antik Mısır'ın en önemli tanrılarından biridir. Firavunlar, Horus'un ismini kendi isimlerinden biri olarak alırlardı. Aynı zamanda Firavunlar Ra'nın takipçisiydiler, bu yüzden Horus aynı zamanda Güneş ile de ilişkilendirilirdi. Güneş tanrısı olarak gösterilmesi yanında Osiris'in oğluydu. Mısır'ın farklı bölgelerinde farklı Horus varyasyonları konusundaki ihtilafı çözmek için en az on beş farklı Horus formu kullanılmıştır. Bu formlar ait oldukları soy ağacına bağlı olarak güneş ve Osiris tipi olmak üzere iki kategoriye ayrılabilir. Eğer İsis'in oğlu olduğu söyleniyorsa, Osiris tipi; yoksa güneş tipi kabul edilmektedir. Güneş tipi Horus, Atum, Ra, Geb ya da Nut çeşitli tanrıların oğlu olarak adlandırılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Osiris</span> Antik Mısırda yeraltı dünyasının hakimi, ölümsüz yaşam için diriliş ve iyilik tanrısı

Geb ve Nut'un oğlu yeraltı dünyasının hakimi, ölümsüz yaşam için diriliş tanrısı, kardeşi Set'in tam zıddı olarak iyilik tanrısı, kural koyucu, koruyucu; ölülerin yargıcı lahitinin bulunduğu yer Abidos’ta kültünün oluştuğu yerdir. Osiris, Nut ve Geb’in ilk çocuğuydu. Set, Nephthys ve İsis’in kardeşiydi, aynı zamanda İsis’in kocasıydı. Horus, İsis'ten oğluydu. Bir hikâyeye göre Nephthys, İsis gibi davranarak ve Osiris’i baştan çıkarmış ve Anubis’i doğurmuştur. Osiris adı bu tanrıya eski Yunanların verdiği bir addır. Osiris’in eski Mısırcadaki asıl adı “gözün yeri” anlamındaki "As-âr"dır. Bu ad, hiyeroglif yazısı ile yazılırken iki ideogram kullanılarak yazılır; kullanılan iki ideogramdan biri taht, diğeri gözdür.

<span class="mw-page-title-main">İsis</span>

İsis, Osiris'in, Seth ve Nephthys'in kardeşidir, Nut ve Geb'in kızları ve çocuk Horus'un annesidir. Bazı kaynaklara göre Anubis de İsis ile Osiris'in oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Nuit</span>

Mısır mitolojisinde tanrıça Nuit, Şu ve Tefnut'un kızları, Geb'in eşi, yeryüzünün tanrısıdır. Gündüz gökyüzünün ve bulutların yaratıldığı yerin tanrıçasıdır. Daha sonraki dönemlerde, yalnızca gündüz değil genel olarak gökyüzünün tanrıçası oldu. Güneş ve Ay onun vücudu etrafında dolaşarak, gündüz ve geceyi meydana getirirlerdi. Nut'u gökyüzünde Hava Tanrısı olan Shu tutuyordu. Nut'un kocası olan Tanrı Geb ise dünyaya hükmediyordu. Nut'un piramitlerde ki kazı çalışmalarında çıkartılmış olan heykeli Louvre Müzesi'ndedir.

<span class="mw-page-title-main">Thoth</span>

'Thoth ( ; Koinē GreekThṓth, Coptic Thōouttan alınmıştır. Eski bir Mısır tanrısıdır. Sanatta, genellikle kutsal olan hayvanlar olan ibis veya babun başlı bir adam olarak tasvir edildi. Dişi muadili Seshat', karısı Ma'at' idi. Ayın, bilgeliğin, bilginin, yazının, hiyerogliflerin, bilimin, sihrin, sanatın ve yargının tanrısıydı. Yunan karşılığı Hermes'tir.

<span class="mw-page-title-main">Mısır mitolojisi</span> Antik Mısırlıların mitleri ve uygulamaları

Mısır mitolojisi, eski Mısır kültürünün inanç yapısını ifade etmek için kullanılır. Eski Mısır'daki yaşamın her yönü, dünyanın yaratılışı ve dünyanın tanrılar tarafından idamesi ile ilgili hikâyelerle metaforlaştırılmıştı. Mısır mitolojisi durağan bir birlik içinde var olan ritmik yapılar olarak nitelendirilebilir. Sonuçlarda çatışma ve gerginlikten ziyade istikrar eğilimi ağır basmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Firavun</span> Antik Mısırda hükümdarlara verilen isim

Firavun Antik Mısır'da hükümdarlara verilen isim. "Büyük Ev, Saray" anlamını taşıyan kelime daha sonraları hükümdardan bahsetmek şeklini almıştır. Firavunlar aynı zamanda tanrı Horus'un yeryüzündeki simgesi ve beşinci hanedandan sonra da güneş tanrısı Ra'nın oğlu olarak da kabul ediliyordu.

Yahvist ya da kısaca J, Belgesel hipotez (DH)'e göre Tora'yı oluşturan dört ana kaynaktan biridir. Kaynakların en eskisi olup Tekvinin yarısına yakınını, Çıkış'ın ilk yarısını ve Sayıların bazı kısımlarını oluşturur. J'de Tanrı insansı olarak anlatılıp ismi Yahweh (Yehova)'dir; Yehuda Krallığı'na ve bu krallıktaki insanların tarihine özel bir ilgi duymaktadır. J'nin ~MÖ 950'de derlendiğine ve ~MÖ 400'de Tora ile birleştirildiğine inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Antik Mısır tanrıları</span> Antik Mısır dinindeki ilahlar

Antik Mısır tanrıları, Antik Mısır'da kendilerine tapınılan tanrı ve tanrıçalardır. Bu tanrılar çevresinde oluşan inançlar ve ritüeller tarihöncesi dönemde ortaya çıkmış ve Antik Mısır dininin özü hâline gelmiştir. Tanrı ve tanrıçalar doğa olaylarının ve fenomenlerinin simgesi olarak görülüyordu ve Mısırlılar doğa olaylarının ma'at'a yani ilahî düzene göre devam edebilmesi için ritüeller ve sunularla tanrı ve tanrıçaları yatıştırıyorlardı. Mısır devletinin MÖ 3100 yılı civarında kurulmasından sonra bu görevleri uygulama yetkisi, kendini tanrıların temsilcisi ilan eden ve ritüellerin yapıldığı tapınakları idare eden firavun tarafından kontrol edilmeye başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Antik Mısır dini</span>

Antik Mısır dini, Antik Mısır toplumunun ayrılmaz bir parçası olan ve çok tanrılı ve ritüelleri karmaşık bir inanç sistemi vardı. Mevcut olduğuna inanılan ve kuvvetler ve doğa unsurları, kontrolünde olan birçok tanrılar ile Mısırlıların etkileşimi üzerinde yoğunlaşmıştır. Mısırlı din uygulamalarını tanrılar sağlamakta ve halk ise onların beğenisi kazanmak için bir çabaları vardı. Mısır'ı tarihteki kral ile aynı statüsü ile aynı olan ve aynı zamanda tanrı olan Firavunlar yönetirdi. Firavunlar bir insan olmasına rağmen, Firavunların tanrıların soyundan olduğuna inanılıyordu. Firavunlar insanlar ve tanrılar arasında arabulucu olarak görev aldılar, evrendeki düzeni korumak ve tanrıların tekliflerini yerine getirmek zorundaydılar. Mısırlılar tanrılar için muazzam tapınaklar yapmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Nun (mitoloji)</span> Mısır tanrısı

Nun veya feminen Naunet, Mısır mitolojisinin Ogdoad kozmogonisinde ilksel suyun kişileşmesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Atum</span> Mısır tanrısı

Atum veya Atum-Ra, Mısır mitolojisinde diğer her şeyin kendisinden türediği ilksel Tanrı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Tefnut</span> Mısır mitolojisinde nem, çiğ ve yağmur tanrıçası

Tefnut, Antik Mısır mitolojisinde nem, çiğ ve yağmur tanrısıdır. Hava tanrısı Şu'nun hem eşi hem kız kardeşidir. Geb ve Nut'un annesidir.

<span class="mw-page-title-main">Maya mitolojisi</span>

Maya mitolojisi, Mezoamerikan mitolojisinin bir parçasıdır ve doğanın kişileştirilmiş güçlerinin, tanrıların ve bunlarla etkileşime giren kahramanların ana rolleri oynadığı tüm Maya masallarını kapsar. Maya sözlü geleneğinin diğer kısımları burada dikkate alınmaz.

Iusaaset, Iusaas veya Saosis, bir ilkel tanrıçadır Eski Mısır dininde yaratıcı tanrı Atum'un kadınsı halidir. Iusaaset, başında bok böceği olan bir kadın olarak tasvir edilmiştir. Yunan Heliopolis'inde Iwwnw ya da Iunu şehrinde Atum gibi ona tapılırdı. Iusaaset, akasya ağacıyla ilişkilendirildi ve akasalar, Heliopolis'teki Iusaaset'e adanmış kutsal alanda duruyordu.

<span class="mw-page-title-main">Neper (mitoloji)</span>

Eski Mısır dininde, Neper tahıl tanrısıydı. Kadın meslektaşı tahıl tanrıçası Nepit'ti. Eşi, dokuma tanrıçası Tayet olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Mehit</span>

Mehit veya Mehyt eski bir Mısır tanrıçasıydı. Erken Hanedanlık döneminde, sırtından çıkan üç direk ile yatan bir dişi aslan olarak tasvir edildi. O dönemde, birçok erken hanedan mühürlerinde ve fildişi eserlerinde, genellikle bir Yukarı Mısır tapınağının temsiliyle birlikte görülürdü. Ana ibadet yerleri Hierakonpolis ve Thinis'ti.