Enisüddevle - Turkipedia

Fatıma bilinen adıyla Enisüddevle (? - 1896), İran şahı Nasıreddin'in eşi.^[1]

Hayatı

Tahran'ın kuzeydoğusunda bulunan Lavasan'daki bir köyde yaşayan yoksul bir çobanın kızıydı. 1859 yılında Kaçar Hanedanından olan Ceyran'ın (Naser al-Din Şah'ın karısı) ücretsiz hizmetçisiydi. Ceyran'ın 1860 yılında ölmesinden sonra şahın gözdesi oldu.

Nasreddin ile yemek yiyen ve diğer eşler tarafından ziyaret edildikten sonra şahla birlikte uyuyan tek kadındı; ayrıca onu açıkça eleştirebilen tek kişiydi. Şah'ın, hizmetçisi Amine Akdes gibi başka gözdeleri olsa da, Enisüddevle'nin yerine kimse geçemedi.

Batı'yı ziyaret etmek büyük arzusuydu. 1873 senesinde Şah'ın Moskova ziyaretine eşlik etti; ancak, ev sahibi hükûmetin tesettürlü kadınlarla ilgili protokolü yönetemediği ortaya çıktıktan sonra ziyareti yarıda kesmek zorunda kaldı. Kesintiye uğrayan yolculuğu için Başbakan Mirza Hüseyin Han'ı suçladı ve onu görevinden uzaklaştırmayı başardı.

Haremde, diğer seksen beş kadından daha üstündü. 1873 yılında ölümünden sonra şahın annesi Melik Cihan Hanım'ın görevlerini devraldı. Yabancı elçilerin ve konuk devlet başkanlarının eşlerini kabul etti. Şah üzerindeki etkisi, halktan çokça çağrı almasına neden oldu.^[2]

Kaynakça

^ G. Nashat, “ANĪS-AL-DAWLA,” Encyclopædia Iranica, II/1, pp. 74-76, available online at http://www.iranicaonline.org/articles/anis-al-dawla-d 17 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (accessed on 30 December 2012).
^ "İran Şahı Nasıreddin ve karısı Anis el-Doleh - Sayfa 13". CNN Türk. 31 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2022.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Kemal Atatürk kronolojisi</span> Atatürkün hayatındaki hadiselerin belirli bir düzende anlatılması

Mustafa Kemal Atatürk'ün biyografik kronolojisidir.

1881 — Osmanlı İmparatorluğu'nun Selanik şehrinde Ali Rıza Efendi ve Zübeyde Hanım'ın oğlu olarak doğdu.
1893 — Selânik Askerî Rüştiyesi'ne yazıldı ve öğretmeni Mustafa Sabri Efendi, kendisine Kemal ikinci adını verdi.
1895 — Manastır Askeri İdadisi'ne girdi.
18 Mart 1899 — İstanbul'da Harp Okulu piyade sınıfına yazıldı.
1902 — Harp Akademisi'ne girdi.
11 Ocak 1905 — Kurmay yüzbaşı olarak Harp Akademisi'ni bitirdi. Merkezi Şam'da bulunan 5. Ordu'da göreve başladı.
Ekim 1906 — Arkadaşlarıyla birlikte Şam'da gizli Vatan ve Hürriyet Cemiyeti'ni kurdu.
20 Haziran 1907 — Rütbesi Kolağası rütbesine yükseltildi.
Eylül 1907 — 3. Ordu'ya atanarak Selanik'e gitti.
13 Nisan 1909 — 31 Mart Ayaklanması'nı bastırmak üzere Hareket Ordusu'nda kurmay oldu.
1910 — Mahmud Şevket Paşa'nın kurmay başkanı olarak Arnavutluk isyanının bastırılmasında görev aldı.
13 Eylül 1911 İstanbul'da genelkurmayda göreve atandı.
27 Kasım 1911 Binbaşılığa yükseltildi.
18 Aralık 1911 Trablusgarp'ta Şark Gönüllüleri komutanlığına atandı.
9 Ocak 1912 Trablusgarp'ta Tobruk Savaşı'nı yönetti.
27 Ekim 1913 Sofya'ya askeri ateşe atandı.
1 Mart 1914 Yarbaylığa yükseltildi.
Şubat 1915 Tekirdağ'da 19. Tümen'i kurdu.
25 Nisan 1915 ANZAK askerlerini Arıburnu'nda durdurdu.
1 Haziran 1915 Albaylığa yükseltildi.
10 Ağustos 1915 Anafartalar Grubu komutanı olarak İngiliz ve ANZAK birliklerini durdurdu.
14 Ocak 1916 Edirne'de 16. Kolordu komutanı oldu.
1 Nisan 1916 Mirlivalığa (Tuğgeneralliğe) yükseltildi.
5 Temmuz 1917 7. Ordu Komutanlığı'na atandı.
Ekim 1917 7. Ordu Komutanlığı'ndan ayrılarak İstanbul'a döndü.
31 Ekim 1918 Yıldırım Orduları Grubu komutanı oldu.
19 Mayıs 1919 Samsun'a vardı.
28 Mayıs 1919 Havza Genelgesi'ni yayınladı.
21/22 Haziran 1919 Amasya Tamimi'ni açıkladı.
8 Temmuz 1919 9. Ordu Müfettişliği'nden ve askerlikten çekildi.
23 Temmuz 1919 Erzurum Kongresi'ne başkan seçildi.
4 Eylül 1919 Sivas Kongresi'ne başkanlık etti.
7 Kasım 1919 Meclis-i Mebûsan için yapılan seçimde Erzurum'dan milletvekili seçildi.
27 Aralık 1919 Heyet-i Temsiliye ile birlikte Ankara'ya geldi.
23 Nisan 1920 Ankara'da Türkiye Büyük Millet Meclisini açtı.
11 Mayıs 1920 İstanbul Divan-ı Harp tarafından ölüm cezasına çarptırıldı.
5 Ağustos 1921 Türkiye Büyük Millet Meclisince başkomutan yapıldı.
23 Ağustos 1921 Sakarya Savaşı'nı yönetti.
19 Eylül 1921 Türkiye Büyük Millet Meclisince mareşallik rütbesi ve gazi sanı verildi.
26 Ağustos 1922 Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetti.
30 Ağustos 1922 Dumlupınar'da Başkomutanlık Meydan Savaşı'nı kazandı.
9 Eylül 1922 İzmir'i düşmandan kurtardı.
1 Kasım 1922 Saltanat kaldırıldı.
29 Ocak 1923 İzmir'de Latife Hanım ile evlendi(5 Ağustos 1925'te ayrıldı).
17 Şubat 1923 İzmir İktisat Kongresi açıldı.
11 Ağustos 1923 İkinci Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığına seçildi.
9 Eylül 1923 Halk Fırkası'nı kurdu.
29 Ekim 1923 Cumhuriyet ilan edildi; Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı seçildi.
3 Mart 1924 Halifelik kaldırıldı.
20 Nisan 1924 Yeni Teşkilat-ı Esasiye Kanunu kabul edildi.
17 Kasım 1924 Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kuruldu.
25 Kasım 1925 Şapka Yasası kabul edildi.
26 Aralık 1925 Uluslararası takvim ve saat kabul edildi.
1 Kasım 1927 İkinci kez cumhurbaşkanlığına seçildi.
1 Kasım 1928 Yeni Türk harflerinin kabulüne ilişkin yasa çıktı.
12 Ağustos 1930 Serbest Cumhuriyet Fırkası kuruldu.
15 Nisan 1931 Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti'ni kurdu.
4 Mayıs 1931 Üçüncü kez cumhurbaşkanı seçildi.
12 Temmuz 1932 Türk Dili Tetkik Cemiyeti'ni kurdu.
8 Kasım 1934 - Yalova'ya gerçekleştirdiği geziden Ankara'ya döndü.
24 Kasım 1934 Atatürk soyadı verildi.
27 Ocak 1937 Hatay'ın bağımsızlığı Milletler Cemiyeti'nce kabul edildi.
10 Kasım 1938 Dolmabahçe Sarayı'nda öldü.

Hürrem Sultan, Osmanlı İmparatorluğu'nun onuncu padişahı ve 89. İslam Halifesi I. Süleyman'ın nikâhlı eşi, sonraki padişah II. Selim ile Şehzade Mehmed, Mihrimah Sultan, Şehzade Abdullah, Şehzade Bayezid ve Şehzade Cihangir'in annesi, Haseki Sultan.

Beylerbeyi Sarayı, İstanbul'un Üsküdar ilçesinde bulunan yazlık bir Osmanlı sarayıydı. Günümüzde müze olarak kullanılan Beylerbeyi Sarayı, kendisine bağlı çeşitli yapı ve diğer unsurlardan oluşan bir kompleksin parçasıdır. Adını, bulunduğu Beylerbeyi semtinden alır. Osmanlı Padişahı Abdülaziz'in talimatıyla, 1863-1865 yıllarında, Sarkis Balyan'ın mimarlığında inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Leylâ Saz</span> Türk şair

Leyla Saz, Türk besteci, yazar, şair.

Meşhed, İran'ın Razavi Horasan Eyaleti'nin yönetim merkezi ve ülkenin ikinci büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Şirin Ebadi</span>

Şirin Ebâdî, İranlı avukat, yazar, insan hakları savunucusu.

Muhammed Rızâ Pehlevî, 1941'den, ülkesini terk ettiği 1979'a kadar tahtta kalan İran şahıdır. Batı yanlısı bir dış politika izleyen Pehlevi, İran'ın son monarşik lideridir. Şehinşah ve Sayeh-eh-Hodah gibi imparatorluk unvanları vardır.

Rıza Şah Pehlevi, 1925-1941 arasında İran'ın şahı. Büyük Rıza Şah adıyla da tanınır. Kaçar Hanedanı'nın son şahı olan Ahmed Kaçar'ı devirerek Pehlevi Hanedanı'nı kurdu. Kurduğu Pehlevi rejimi laik, milliyetçi, militarist ve anti-komünist bir rejimdi.

Süreyya İsfendiyari Bahtiyari, İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi'nin ikinci eşi.

I. Tahmasb, Safevî Devleti'nin ikinci hükümdarıdır.

Nasıreddin Şah, 5 Eylül 1848 - öldürüldüğü 1 Mayıs 1896 yılına kadar İran şahı. Muhammed Şah Kaçar ve Melik Cihan Hanım'ın oğlu ve Sasani Hanedanının II. Şapur ve Safevi Hanedanı'nından I. Tahmasb'tan sonrasında İran'ın en uzun saltanat süren üçüncü hükümdarıdır. Nasıreddin Şah, 50 yıla yakın süren hükümdarlığı süresince, resmi olarak Avrupa'yı ziyaret eden modern ilk İran hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Alfred Jean Baptiste Lemaire</span> Fransız müzisyen (1842 – 1907)

Alfred Jean Baptiste Lemaire, Fransız ordu müzisyeni ve besteci. 1868 yılında İran'a gitmiş ve Nasıreddin Şah dönemi boyunca darülfünun müzik dairesinde görev yapmıştır. İran'ın ilk milli marşının bestecisidir.

Selâm-i Şah, 1873-1909 yılları arasında İran'ın kraliyet ve millî marşı.

Melik Cihan Hanım, İran Şahı Muhammed Şah'ın eşi, Nasıreddin Şah'ın annesi. Genellikle Mehd-i Ulyâ olarak anılır bilinir.

Mirza Taki Han, 1807 yılında Irâk-ı Acem’de Ferâhân yakınlarındaki Hezâve’de doğdu. Emîr-i Kebîr ve Emîr-i Nizâm unvanlarıyla tanınır.

Maderşahiler Kabri, İsrail'in Taberiye ilinde yer alan ve Kitab-ı Mukaddes'te adı geçen bazı kadınların defin alanıdır:

Bila, Rahel'in hizmetçisi
Zilpa, Lea'nın hizmetçisi
Yochebed, Musa'nın annesi
Sippora, Musa'nın karısı
Elisheba, Harun'un karısı
Abigail, Davud'un eşlerinden biri

İran'da kadın hakları, devleti yöneten rejimin şekline göre değişmiştir. Her rejimin yükselişiyle birlikte, kadın haklarına yönelik bir dizi zorunluluk ortaya çıktı ve oy haklarından kıyafet kurallarına kadar geniş bir yelpazedeki sorunları etkiledi.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Şirazi</span>

Mirza Muhammed Hasan Şirazi, tam adıyla Ebû Muhammed Muizzüddîn Mirzâ Muhammed Hasen b. Mahmûd b. İsmâil eş-Şîrâzî el-Hüseynî, İslam alimi.

Aşubcan Kadınefendi, Sultan II. Mahmud'un altıncı karısıydı.

Tekye-i Devlet Tahran'da yer alan İran tekkelerinden biriydi. Taziye için devletin yaptırdığı en meşhur bina, Kaçar Hükümdarı Nasıreddin Şah tarafından 1870'lerde inşa edilmiştir. Pek çok taziyenin temsil edildiği bu bina 1946 yılında yıkılmıştır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.