İçeriğe atla

Enerji süper gücü

Enerji süper gücü, büyük miktarlarda enerji kaynaklarını (ham petrol, doğal gaz, kömür vb.) diğer ülkelere sağlayan ve bu nedenle dünya piyasalarını etkileyerek siyasi veya ekonomik avantaj elde etme potansiyeline sahip olan bir ülkedir. Rusya, dünyada en yaygın şekilde enerji süper gücü olarak tanımlanan ülkedir.[1][2] Diğer bazı ülkeler arasında Suudi Arabistan,[3] Kanada, Venezuela ve İran[4][5][6] da bu şekilde adlandırılmaktadır. Ayrıca, büyük miktarda şale gaz rezervlerine sahip olması nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri potansiyel bir enerji süper gücü olarak adlandırılmaktadır.[7]

Enerji süper gücü statüsü, örneğin küresel piyasalarda fiyatları önemli ölçüde etkileyerek veya tedarikleri geri çekerek kullanılabilir.[8] "Enerji süper gücü" statüsü, "süper güç" statüsüyle karıştırılmamalıdır.

Enerji süper güçleri

İran'ın petrol ve gaz üretimi (1970–2009 verileri, 2010–2030 tahmini)
İç tüketim için Rus doğal gazına bağımlı ülkeler (2006)

Rusya'nın doğal gaz rezervleri, ona enerji süper gücü unvanını kazandırmıştır.[9][10] Bununla birlikte, bu statü bazıları tarafından sorgulanmaktadır. Uluslararası Barış İçin Carnegie Vakfı'ndan Vladimir Milov'un dediği gibi:

""Enerji süper gücü" kavramı, gerçeklikle ilgisi olmayan bir yanılsamadır. En tehlikeli yanı ise Rusya ile enerji tüketicileri arasındaki karşılıklı bağımlılığı tanımamaktadır. Siyasi çatışmalar ve düşen üretim nedeniyle gelecekte Avrupa'ya yönelik arz kesintileri olasıdır. Sonuç olarak, Avrupa gaz şirketleri muhtemelen bir gün Rus sözleşmelerindeki "al ya da öde" koşullarının kaldırılmasını talep edecektir. Bu, Gazprom'un borçlanma yeteneğini tehdit edebilir. Putin'in Rusya'nın etkisini artırmak için enerjiyi kullanma girişimi uzun vadede ters tepebilir."[11]

Rice Üniversitesi'nden jeofizikçi Manik Talwani'ye göre, Suudi Arabistan'ın yanında en çok petrol süper gücü statüsüne ulaşma olasılığı bulunan iki ülke bulunmaktadır: Venezuela ve Kanada.[4] (Venezuela için 1.2 trilyon potansiyel varil, Kanada'nın petrol kumları için ise 1.75 trilyon varil). Talwani, bu ülkelerin önümüzdeki birkaç on yılda enerji süper gücü haline gelebilmek için gerekli rezervlere sahip olduklarını belirtmektedir, çünkü petrol üretimi diğer yerlerde azalmaktadır. Ancak Talwani'nin belirttiği gibi, her ikisinin de üretim seviyelerini gerçek enerji süper güçlerinin seviyelerine çıkarmak için 100 milyar dolar veya daha fazla kaynağa ihtiyaçları vardır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "The Future of Russia as an Energy Superpower". Harvard University Press. 20 Kasım 2017. 23 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2021. 
  2. ^ "How Russia's energy superpower status can bring supersecurity and superstability. Interview with Leonid Grigoriev". Civil G8. 2006. 28 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2012. 
  3. ^ "Saudi Arabia's first step towards clean energy technologies". UNDP. 28 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2012. 
  4. ^ a b Canada: The next oil superpower? 6 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by Manik Talwani. The New York Times 2003
  5. ^ Energy and the Iranian economy: hearing. United States Congress. 25 Temmuz 2006. ISBN 9781422320945. 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2014. 
  6. ^ Balamir Coşkun, Bezen (Kış 2009). "Global Energy Geopolitics and Iran" (PDF). Uluslararası İlişkiler. International Relations Council of Turkey. 5 (20): 179-201. Archived from the original on 1 Nisan 2014. 
  7. ^ Fensom, Anthony (23 Ocak 2013). "America: The Next Energy Superpower?". The Diplomat. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2023. 
  8. ^ "'Russia Won't Act Like an Energy Superpower': Making Promises that Can't Be Kept". Global Events Magazine. 15 Eylül 2006. Archived from the original on 28 Ağustos 2008. Erişim tarihi: 5 Şubat 2012. 
  9. ^ How Sustainable is Russia's Future as an Energy Superpower? 22 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by the Carnegie Endowment for International Peace, 16 March 2006
  10. ^ Russia: The 21st Century's Energy Superpower? 13 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by Fiona Hill, The Brookings Institution, 5 October 2002
  11. ^ "How Sustainable is Russia's Future as an Energy Superpower?". Carnegieendowment.org. 7 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">OPEC</span> Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ya da kısaca OPEC, net petrol ihraç eden ve bilinen dünya petrol rezervlerinin üçte ikisini ellerinde bulunduran 13 ülkenin oluşturduğu konfederasyondur. Küresel ham petrol piyasası üzerinde daha fazla kontrole sahip olmak için 2016 yılının sonlarında OPEC+ adlı daha büyük bir grup kuruldu.

Süper güç, uluslararası sistem içerisinde ilk sırada bulunan, dünya çapında olaylara etki edebilen ve güç kullanabilen devlettir. Uluslararası sistem içerisinde büyük güç statüsünden daha yukarıdadır. Soğuk Savaş süresince ABD ve SSCB için kullanılan terim, II. Dünya Savaşı sonrasında kısa bir süre için de olsa Birleşik Krallık için de kullanılmıştır. Tarihsel süreç incelendiğinde ise: Han Hanedanı, Ahmemiş İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu, Sasani İmparatorluğu, Raşidin Halifeliği, Emeviler, Abbasiler, Tang İmparatorluğu, Büyük Selçuklu İmparatorluğu, Song Hanedanı, Yuan Hanedanı-Moğol İmparatorluğu, Pers İmparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu, Avrupa Hun İmparatorluğu, Asya Hun İmparatorluğu'nun da altın çağlarında dönemlerinin süper güçleri olarak dünya siyasetinde bulundukları kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı</span> şirket

Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Türkiye'de bir petrol şirketidir.

<span class="mw-page-title-main">Doğalgaz</span> yanıcı gazlardan oluşan fosil yakıt türü

Doğalgaz yer kabuğunun içindeki fosil kaynaklı bir çeşit yanıcı gaz karışımıdır. Bir petrol türevidir. Yakıt olarak önem sıralamasında ham petrolden sonra ikinci sırayı alır. Doğalgazın büyük bölümü (%70-90'ı), Metan (CH4) adı verilen hidrokarbon bileşiğinden oluşur. Diğer bileşenleri; etan (C2H6), propan (C3H8), bütan (C4H10) gazlarıdır. İçeriğinde eser miktarda karbondioksit (CO2), azot (N2), helyum(He) ve hidrojen sülfür (H2S) de bulunur. Doğalgaz konvansiyoneldir ve konvansiyonel olmayan doğalgaz türleri arasında kaya gazı, kum gazı ve kömür gazı bulunur.

Almanya'daki enerji sektörü, Dünya'nın en büyüklerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya enerji tüketimi</span> Küresel enerji üretimi ve tüketimi

Dünya enerji tüketimi‭ ‬bütün insan‭ ‬uygarlığı‭ ‬tarafından kullanılan toplam‭ ‬enerji‭yi ‬ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de enerji</span>

Türkiye her yıl birincil enerjisi 6 exajoule tüketiyor, kişi başı 20 megawatt saat (MW/s)'ten fazla. Türkiye'de enerji beşte dört'ten fazla fosil yakıtan: %31 petrol, %28 doğalgaz ve %27 kömür(2016 itibarıyla). Türkiye'nin enerji politikası fosil yakıtın ithalatını küçültmek ister, çünkü onlar ithalatın ödemelerinden dörtte biri kapsamaktadır.. Enerjisi kaynaklarının fosil yakıt olması yüzünden Türkiye’den sera gazı emisyonları dünyada ortalama kişi başından daha büyük, yılda kişi başına 6 ton'dan fazla gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Petrol endüstrisi</span>

Petrol endüstrisi, petrol sanayi veya petrol ve doğal gaz endüstrisi, küresel olarak petrol ve petrol ürünlerinin aranması, çıkarılması, rafine edilmesi, taşınması ve pazarlanması süreçlerini kapsayan terimdir. Sektörün en büyük hacme sahip ürünleri arasında mazot ve benzin bulunmaktadır. Petrol ayrıca ilaçlar, solventler, gübre, pestisit ve plastik gibi birçok kimyasal ürün içinde ham madde niteliği taşımaktadır. Petrol endüstrisi upstream, midstream ve downstream şeklinde üç ana bileşene ayrılmaktadır. Midstream yani orta kısım işlemler genellikle downstream kategorisine dahil edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da enerji</span>

Kazakistan'da enerji Kazakistan'da enerjiyi ve elektrik üretimi, tüketimi ve ithalatını açıklar. Kazakistan enerji politikası enerji ile ilgili Kazakistan siyasetini anlatır.

<span class="mw-page-title-main">Enerji güvencesi</span> Enerji mevcudiyetine ilişkin ulusal güvenlik değerlendirmeleri

Enerji güvencesi ulusal güvenlik ile enerji tüketimi için doğal kaynakların bulunabilirliği arasındaki ilişkidir. (Nispeten) ucuz enerjiye erişim, modern ekonomilerin işleyişi için zorunlu hale gelmiştir. Bununla birlikte, enerji kaynaklarının ülkeler arasında eşit olmayan dağılımı, ciddi kırılganlıklara neden olmuştur. Uluslararası enerji ilişkileri, hem enerji güvenliği hem de enerji kırılganlığına yol açan dünyanın küreselleşmesine katkıda bulunmuştur.

Azerbaycan'da enerji, Azerbaycan'daki enerji ve elektrik üretim, tüketim ve ihracatı açıklar.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'da enerji</span>

Rusya'da enerji, Rusya'daki enerji ve elektriğin üretim, tüketim ve ihracatını açıklar. Rusya'nın enerji politikası, Rusya siyasetindeki enerji politikasını daha ayrıntılı olarak açıklamaktadır.

Sırbistan'da enerji, Sırbistan'daki enerji ve elektrik üretimi, tüketimi ve ithalatını açıklar.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan'da enerji</span>

Yunanistan'da enerji üretimi, devletin sahip olduğu Kamu Enerji Şirketi'ne aittir. 2009'da KES Yunanistan'daki tüm elektrik enerjisi talebinin %85,6'sını karşılarken, 2010'da bu rakam %77,3'e düşmüştür. KES'in güç üretiminin 2009'da %51,6'sı, 2010'da %48'i linyit kullanılarak üretilmiştir.

Türkmenistan petrol ve özellikle çok büyük doğal gaz rezervlerine sahip bir Orta Asya ülkesidir. Çok büyük kaynak varlığına sahip olsa da uluslararası enerji pazarında önemli bir oyuncu değildir, zira ülkenin alt yapı eksikliği ve kısıtlı ihracat gücü bu duruma neden olmaktadır.

Özbekistan önemli ölçüde doğal gaz ve petrol rezervlerine sahiptir. Özbekistan, Sovyetlerin dağılışı ardından hidrokarbon kaynakları üzerinde kamu denetimini sürdürdü ve 1992'de devlet şirketi Özbekneftgaz kuruldu ve bu doğal kaynaklar üzerinde önemli bir idare kurulmuş oldu. Rus ve çin petrol şirketleri de Özbekistan doğal kaynak piyasasında oldukça etkili oyunculardır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da maden endüstrisi</span>

2005 yılı itibarıyla Azerbaycan; alüminyum, kurşun, demir ve çinko dâhil olmak üzere bir dizi metal ve endüstriyel mineral üretti.

Burada kanıtlanmış petrol rezervlerine göre ülkelerin listesi vardır. Kanıtlanmış rezerv, jeolojik ve mühendislik verilerinin analiziyle, ticari olarak geri kazanılabilir olduğu yüksek derecede güvenle tahmin edilebilen petrol demektir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Denizi petrolü</span>

Kuzey Denizi petrolü, Kuzey Denizi'nin altındaki petrol rezervlerindan üretilen, sıvı petrol ve doğal gazdan oluşan bir hidrokarbon karışımıdır. Petrol endüstrisinde, bu terim genellikle Norveç Denizi ve coğrafi olarak Kuzey Denizi'nin bir parçası olmayan "Shetland'ın Batısı", "Atlantik Sınırı" veya "Atlantik Kenarı" olarak bilinen alanı içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Petrol kumu</span>

Petrol kumu, katran kumu ya da bitümlü kum; bir tür konvansiyonel olmayan petrol birikintisidir. Dünyadaki petrol rezervinin 2 trilyon varilden fazla olduğu tahmin edilirken yaklaşık 100 milyar varil petrol kumu rezervi mevcuttur ve toplam rezervin 24.967 Gbbl kadar olduğu tahmin edilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.