İçeriğe atla

Endotel lipaz

Endotel lipaz (EL) veya endotel hücre kaynaklı lipaz (İngilizce endothelial cell-derived lipase, EDL) endotel hücreler tarafından salgılanan bir lipazdır.[1]

Gen

Endotel lipaz, LIPG geni tarafından kodlanır. LIPG kromozom 18 üzerinde, 18q21.1 konumunda yer alır. Gen, 11 eksondan oluşur ve 71.4 kb uzunluğundadır.[2]

EL; hepatik lipaz, lipoprotein lipaz ve pankreatik lipaz enzimleri ile aynı evrimsel aileye aittir, bu proteinlerin amino asit dizisiyle, sırasıyla, %45, %40% ve %27 oranında benzerlik gösterir.

Proteinin, alternatif uçbirleştirmeden (splicing) kaynaklanan üç izoformu vardır. EDL1a olarak adlandırılanı tam uzunluktadır.[3] EDL2a ve EDL2b'nin ilk 80 aminoasidi eksiktir. Ayrıca EDL2b'nin 74 aminoasitlik bir bölümü daha eksiktir, bu bölüm aktif bölgenin üstünü örten kapak bölgesidir.[4]

İşlev

EL'nin başlıca fosfolipaz aktivitesi vardır, trigliserit hidroliz aktivitesi göreceli olarak daha azdır.[1]

Klinik önem

Gende bulunan 2 yaygın SNP üzerinde yapılan araştırmalar, bu gendeki varyasyonların HDL-kolesterol düzeylerine etki eden faktörlerden biri olduğunu göstermiştir.[5] Farelerde aşırı ifadesi durumunda HDL kolesterolu ve apoA-I düzeyleri azalır.[3] Aksine, gen delesyonu veya antikor etkisiyle EL ifadesinin azalması durumunda HDL tanecik sayısında önemli bir artış meydana gelir.[6] Her iki çalışma da EL'in HDL metabolizmasında önemli bir rol oynadığını gösterir.

Kaynakça

  1. ^ a b Jaye M, Lynch KJ, Krawiec J; ve diğerleri. (1999). "A novel endothelial-derived lipase that modulates HDL metabolism". Nat. Genet. 21 (4). ss. 424-8. doi:10.1038/7766. PMID 10192396. 
  2. ^ Ishida, T.; Zheng, Z.; Dichek, H. L.; Wang, H.; Moreno, I.; Yang, E.; Kundu, R. K.; Talbi, S.; Hirata, K.; Leung, L. L.; Quertermous, T. : Molecular cloning of nonsecreted endothelial cell-derived lipase isoforms. Genomics 83: 24-33, 2004. PubMed ID : 14667806
  3. ^ a b Jaye, M.; Lynch, K. J.; Krawiec, J.; Marchadier, D.; Maugeais, C.; Doan, K.; South, V.; Amin, D.; Perrone, M.; Rader, D. J. : A novel endothelial-derived lipase that modulates HDL metabolism. Nature Genet. 21: 424-428, 1999. PubMed ID : 10192396
  4. ^ Ishida, T.; Zheng, Z.; Dichek, H. L.; Wang, H.; Moreno, I.; Yang, E.; Kundu, R. K.; Talbi, S.; Hirata, K.; Leung, L. L.; Quertermous, T. : Molecular cloning of nonsecreted endothelial cell-derived lipase isoforms. Genomics 83: 24-33, 2004. PubMed ID : 14667806
  5. ^ Yamakawa-Kobayashi, K.; Yanagi, H.; Endo, K.; Arinami, T.; Hamaguchi, H. : Relationship between serum HDL-C levels and common genetic variants of the endothelial lipase gene in Japanese school-aged children. Hum. Genet. 113: 311-315, 2003. PubMed ID : 12884003
  6. ^ Ishida, T.; Choi, S.; Kundu, R. K.; Hirata, K.; Rubin, E. M.; Cooper, A. D.; Quertermous, T. : Endothelial lipase is a major determinant of HDL level. J. Clin. Invest. 111: 347-355, 2003. PubMed ID : 12569160

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lipaz</span> Lipitleri hidroliz eden enzim

Lipaz, lipitlerin ester bağlarının hidrolizini katalizleyen bir enzimdir. Lipazlar esterazların bir alt sınıfıdır.

<span class="mw-page-title-main">Louis Ignarro</span>

Louis J. Ignarro Amerikalı farmakolog. Nitrik oksitin etkileşimlerini gösteren çalışmasıyla Robert F. Furchgott ve Ferid Murad ile birlikte 1998 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü almıştır. 1985 yılından beri UCLA Tıp Fakültesi'nde farmakoloji profesörü olarak çalışmaktadır. Araştırmaları konusunda birçok makale yayınlamış olan Ignarro, kardiyovasküler bilimin ilerlemesine yaptığı katkılar nedeniyle 1998'de Amerikan Kalp Derneği'nin Temel Araştırma Ödülü'nü de almıştır. Aynı yıl ABD Ulusal Bilimler Akademisi'ne, bir sonraki yıl ise Amerikan Sanat ve Bilimler Akademisi'ne kabul edilmiştir.

Bir kolesteril ester, kolesterolün bir asit ile tepkiyerek oluşturduğu bir esterdir. Lipit metabolizmasında kolesterol ester terimi yaygın olarak kolesterolün yağ asitleri ile oluşturduğu kolesteril asil esterleri için kullanılır. Kolesterolün esterleşmesi onun hücre içinde depolanmasını ve kanda taşınmasını sağlar. Aterotik plakaların oluşumu sırasında içlerinde kolesteril esterler birikmesi aterosklerozun ilk aşamalarındandır.

Lipoprotein lipaz, şilomikron ve VLDL lipoproteinlerindeki trigliseritleri bir monoasilgliserol molekülü ve serbest yağ asitlerine hidrolizleyen, lipaz türü bir enzimdir. Reaksiyon ürünleri dokunun kullanımına yarar. Kofaktör olarak apolipoprotein C-II'ye gerek duyar.

Hepatik trigliserit lipaz veya hepatik triasilgliserol lipaz, yaygın adıyla da Hepatik lipaz, karaciğer, adrenal bezler ve yumurtalıkta, ayrıca makrofajlarda bulunan bir lipazdır. LIPC geni tarafından kodlanan hepatik lipazın iki işlevi vardır: trigliserit lipaz ve reseptör aracılıklı lipoprotein alımı.

<span class="mw-page-title-main">Pankreatik lipaz</span>

Pankreatik lipaz, pankreasın duktal hücreleri tarafından salgılanan, trigliserit moleküllerini hidroliz eden, lipaz türü bir enzimdir. Kofaktör olarak kolipaz ve safra asitleri kullanır. Hidroliz reaksiyonu sonucu açığa monoasilgliserol ve yağ asitleri oluşur. Trigliserit hidroliz ürünleri ince bağırsak tarafından emilir, epitel hücrelerinde başka enzimler tarafından tekrar trigliserite dönüştürülürler, sonra da vücuda dağıtılmak üzere, kilomikronlar içinde lenf sistemine salgılanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Karboksil ester lipaz</span>

Karboksil ester lipaz (KEL), diğer adları ile safra tuzu bağımlı lipaz veya safra tuzu uyarılı lipaz, hayvanlarda pankreas ve süt bezleri tarafında salgılanan ve yağların sindirimine yarayan bir enzimdir. Ayrıca trombositlerde de bulunur. KEL, tip B karboksilesteraz/lipaz ailesinin bir üyesidir.

Hormona duyarlı lipaz, insanlarda LIPE geni tarafından kodlanan bir enzimdir. LIPE, çeşitli esterleri hidroliz edebilen bir hücreiçi enzimdir. Enzimin kısa ve uzun olmak üzere iki tipi vardır. Uzun biçimi steroid üreten dokularda bulunur, steroid hormon üretimi için kolesteril esterleri kolesterole dönüştürür. Kısa biçimi, en çok adipositler olmak üzere, çeşitli dokularda bulunur; adipositlerde depolanmış olan trigliseritler bu enzim aracılığıyla yağ asitleri ve gliserole dönüştürülür.

<span class="mw-page-title-main">Karboksilesteraz 1</span>

Karboksilesteraz 1, insanda CES1 geni tarafından kodlanan bir karboksilesteraz enzimidir. Bu enzim, ester, tiyoester veya amid bağları içeren çeşitli yabancı ve endojen bileşikleri hidroliz ederek vücuda zararlı maddeleri zararsız etmeye yarar. Bu enzim hücre içinde kolesterol esterifikasyonundan sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">CHRNA1</span>

Nöronal asetilkolin reseptör alfa-1 altbirimi, aynı zamanda nAChRα1 olarak da bilinen, insanlarda CHRNA1 geni tarafından kodlanan bir proteindir. Bu gen tarafından kodlanan protein, bazı nikotinik asetilkolin reseptörlerinin (nAchR) bir altbirimidir.

<span class="mw-page-title-main">CD248</span>

Endosiyalin, insanlarda CD248 geni tarafından kodlanan bir proteindir.

<span class="mw-page-title-main">CD59</span>

CD59 glikoproteini, MAC baskılayıcı protein (MAC-IP), membran reaktif liziz inhibitörü veya protektin olarak da bilinen, insanlarda CD59 geni tarafından ile kodlanan bir proteindir. LY6/uPAR/alfa-nörotoksin protein ailesine aittir.

<span class="mw-page-title-main">CHST1</span>

Karbonhidrat sülfotransferaz 1, insanlarda 11. kromozomun kısa kolunda bulunan CHST1 geni tarafından kodlanan bir proteindir. Proteinin polipeptit zincirinin uzunluğu 411 amino asittir ve molekül ağırlığı 46715'tir.

<span class="mw-page-title-main">Arrestin beta 1</span>

Arrestin beta 1 , insanlarda ARRB1 geni tarafından kodlanan bir proteindir.

<span class="mw-page-title-main">CHKA</span>

Kolin kinaz alfa, insanlarda CHKA geni tarafından kodlanan bir enzimdir.

<span class="mw-page-title-main">Osteokalsin</span>

Osteokalsin, başka bir adla kemik gama-karboksiglutamik asit içeren protein (BGLAP), kemik ve dentinde bulunan ve ilk olarak civciv kemiğinde kalsiyum bağlayıcı protein olarak tanımlanan küçük (49-amino-asit) kollajenöz olmayan protein yapılı bir hormonudur.

<span class="mw-page-title-main">LARGE</span> Homo sapiens türünde protein kodlayıcı gen

Glikoziltransferaz benzeri protein LARGE1, insanlarda LARGE geni tarafından kodlanan bir enzimdir.

<span class="mw-page-title-main">ACER3</span>

Alkalin seramidaz 3, insanların 11. kromozomunda yer alan ACER3 geni tarafından kodlanan bir seramidaz enzimidir.

<span class="mw-page-title-main">ACP2</span>

Lizozomal asit fosfataz, insanların 11. kromozomunda yer alan ACP2 geni tarafından kodlanan bir enzimdir.

<span class="mw-page-title-main">DAZ2</span>

DAZ2, insan Y kromozomunda yer alan DAZ2 geni tarafından kodlanan bir proteindir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.