İçeriğe atla

Enceladus

Enceladus
Enceladus'un doğal rengini yansıtan yarım küre görünümü. Fotoğraf: Cassini
Keşif
KeşfedenWilliam Herschel
Keşif tarihi28 Ağustos 1789[1]
Adlandırmalar
Telaffuzİngilizce telaffuz: [ɛnˈsɛlədəs]
Alternatif adlar
Saturn II[2]
SıfatlarEnceladean[3][4]
Yörünge özellikleri
Yarı büyük eksen
237.948 km[5]
Dış merkezlik0,0047[5][6]
1,370218 g[5]
Eğiklik0,019° (Satürn'ün ekvatoruna)
Doğal uydusuSatürn
Fiziksel özellikler
11,7[7]
Boyutlar513,2 × 502,8 × 496,6 km[5][8]
Ortalama yarıçap
252,1 ± 0,2 km[5][8] (0,0395 Dünya)
Kütle1,08022 ± 0,00101 × 1020 kg[5][9] (1,8 × 10−5 Dünya)
Ortalama yoğunluk
1,609 ± 0,005 g/cm3[5][8]
0,113 m/s2 (0,0113 g)
0.239 km/s (860,4 km/sa)[5]
Eş zamanlı
Sıfır
Albedo1,375 ± 0,008 (550 nm'de geometrik)[10] veya 0,81 ± 0,04 (Bond)[11]
Yüzey sıcaklığımin.ort.maks.
Kelvin[12]32,9 K75 K145 K
Celsius−240 °C−198 °C−128 °C
Atmosfer
Yüzey basıncı
Eser miktar, anlamlı uzaysal değişkenlik[13][14]
Bileşimleri%91 Su buharı
%4 Azot
%3,2 Karbondioksit
%1,7 Metan[15]
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

Enceladus (İngilizce telaffuz: [ɛnˈsɛlədəs]) Satürn'ün en büyük altıncı uydusudur. Yaklaşık 500 kilometre çapında olan Enceladus[5] Satürn'ün en büyük uydusu olan Titan'ın onda biri büyüklüğündedir. Yüzeyinin büyük oranda temiz buzla kaplı olması sonucunda Enceladus güneş sisteminde ışığı en fazla yansıtan gök cisimlerinden biri konumundadır. Doğal olarak ışığı tutan tüm gök cisimlerinden daha soğuk olan Enceladus'un yüzeyi öğle vakitlerinde en yüksek -198 °C dereceye ulaşmaktadır. Enceladus'un yüzeyi yoğun yaşlı kraterlerle kaplı bölgeleri ve 100 milyon yıla kadar yakın geçmişte oluşmuş genç tektonik deformasyon alanları gibi pek çok farklı yüzey özelliğini barındırmaktadır.

Enceladus, 1789 yılında William Herschel tarafından keşfedildi.[1][16] Fakat 1980'lerin başında Voyager 1 ve Voyager 2, uzay araçları Satürn'ün yakınından geçinceye kadar Enceladus hakkında çok az şey biliniyordu. 2005'te Cassini uzay aracı Enceladus'un yakınından yaptığı geçişlerle uydunun yüzeyini ve çevresini önemli detaylarla ortaya çıkardı. Cassini'nin yaptığı önemli keşiflerden biri de uydunun güney kutbundan uzaya püsküren su dolu sütunların varlığıydı. Güney kutbu yakınlarındaki Cryovolkanlardan yükselen bu gayzer benzeri sütunlardan uzaya saniyede 200 kg su buharı, moleküler hidrojen, diğer uçucular ve sodyum klorür kristalleri ve buz parçacıkları dâhil bir takım katı madde püskürmekte.[17][18] Şu ana kadar 100'den fazla gayzer tespit edildi.[19] Püsküren su buharının bir kısmı "kar" olarak geri düşerken geriye kalanı uzaya kaçarak Satürn'ün E halkasındaki materyalin büyük bir kısmını oluşturmaktadır.[20][21] NASA bilim adamlarına göre sütunların bileşimi kuyruklu yıldızların bileşimi ile benzerlik göstermektedir.[22] 2014'te NASA Cassini uzay aracının Enceladus'ta sıvı sudan oluşan 10 km derinlikte bir yüzeyaltı okyanusunun varlığına dair kanıt bulduğunu duyurdu.[23][24][25] Enceladus'taki yeraltı okyanusunun fiziksel durumu o zamandan beri matematiksel olarak modellenmiş ve çoğaltılmıştır.[26]

Gayzer gözlemleri, iç ısı kaçağı ve güney kutup bölgesinde çok az (varsa) çarpma kraterlerinin bulunmasıyla birlikte, Enceladus'un şu anda jeolojik olarak aktif olduğunu göstermektedir. Dev gezegenlerin geniş çaplı sistemlerindeki diğer birçok uydu gibi, Enceladus da yörüngesel rezonansa hapsolmuştur. Dione ile olan rezonansı, gelgit kuvvetleri tarafından sönümlenen, gelgit etkisiyle içini ısıtan ve jeolojik aktiviteyi sağlayan yörünge dış merkezliğini artırır.[27]

Cassini, Enceladus gayzerlerinin kimyasal analizini yaptı ve olası karmaşık kimyayı yönlendiren[28] hidrotermal aktivitenin kanıtlarını buldu.[29][30] Cassini verileri üzerinde devam eden araştırmalar, Enceladus'un hidrotermal ortamının, Dünya'nın hidrotermal bacasındaki bazı mikroorganizmalar için yaşanabilir olabileceğini ve bu tür organizmalar tarafından duman bulutunda bulunan metanın üretilebileceğini düşündürmektedir.[31][32]

Tarihçe

Keşif

1981 yılında Voyager 2 tarafından elde edilen Enceladus'un görüntüsü: Samarkand Sulci dikey kanalları (alt orta); Ali Baba ve Aladdin kraterleri (sol üst)

Enceladus, William Herschel tarafından 28 Ağustos 1789 tarihinde İngiltere Slough'daki Observatory House'da, zamanının en büyüğü olan kendi ürettiği 1,2 m'lik (47 inç) teleskobun ilk kullanımı sırasında keşfedildi.[33][34] Belli belirsiz görünen büyüklüğü (HV = +11,7) ve çok daha parlak olan Satürn ve Satürn'ün halkalarına olan yakınlığı, Enceladus'un daha küçük teleskoplarla Dünya'dan gözlemlenmesini zorlaştırmaktadır. Uzay Çağı'ndan önce keşfedilen birçok Satürn uydusu gibi, Enceladus da ilk olarak Dünya halka düzlemindeyken Satürn ekinoksu esnasında gözlemlendi. Böyle zamanlarda halkalardan gelen parıltının azalması, uyduların gözlemlenmesini kolaylaştırmaktadır.[2] Voyager görevlerinden önce Enceladus'un görünüşü, Herschel'in ilk gözlemlediği noktada çok az daha iyileşmişti. Kütlesi, yoğunluğu ve yansıtabilirlik tahminleriyle birlikte yalnızca yörünge özellikleri biliniyordu.

Adlandırma

Enceladus, adını Yunan mitolojisindeki dev Enceladus'tan almıştır.[1] Aynı zamanda Satürn II veya II S Enceladus olarak da adlandırılır. "Enceladus" adı ve o zamanlar bilinen Satürn'ün yedi uydusunun tamamı, William Herschel'in oğlu John Herschel tarafından 1847'de Ümit Burnu'nda yapılan Astronomik Gözlemlerin Sonuçları (Results of Astronomical Observations made at the Cape of Good Hope) yayınında önerildi.[35] Bu isimleri Yunan mitolojisinde Kronos olarak bilinen Satürn, Titanların lideri olduğu için seçmiştir.

Enceladus'taki jeolojik özellikler, Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) tarafından Burton'un Binbir Gece Masalları çevirisindeki karakter ve yerlere dayanarak adlandırılmıştır.[36] Çarpma kraterleri karakterlere göre adlandırılırken, fossae (uzun, dar çöküntüler), dorsa (sırtlar), planitiae (ovalar), sulci (uzun paralel kanallar) ve rupes (uçurumlar) gibi diğer özellik türleriyse yerlerin adını almıştır. Uluslararası Astronomi Birliği, Enceladus'taki 86 özelliği resmi olarak adlandırdı.[37] Verilen isimlerden bazıları; Samarkand Sulci, Aladdin krateri, Daryabar Fossa ve Sarandib Planitia'dır.

Yörünge ve dönüş

Enceladus'un yörüngesi (kırmızı) – Satürn'ün kuzey kutup görüntüsü

Enceladus, Dione, Tethys ve Mimas ile birlikte Satürn'ün en büyük iç uydularından biridir. Mimas ve Tethys'in yörüngeleri arasında Satürn'ün merkezinden 238.000 km ve bulut tepelerinden 180.000 km uzaklıkta yörüngede döner. Satürn'ün yörüngesini her 32,9 saatte bir, hareketinin tek bir gözlem gecesinde gözlemlenmesi için yeterince hızlıdır. Enceladus şu anda Dione ile 2:1 ortalama-hareket yörünge rezonansı'ndadır, yani Dione tarafından tamamlanan her bir yörünge için Satürn'ün etrafındaki iki yörünge tamamlar. Bu rezonans, Enceladus'un zorunlu eksantriklik olarak bilinen yörünge eksantrikliğini (0,0047) korur. Bu sıfır olmayan eksantriklik, Enceladus'un gelgit deformasyonuna neden olur. Bu deformasyondan kaynaklanan dağılan ısı, Enceladus'un jeolojik aktivitesi için ana ısı kaynağıdır.[6] Enceladus, Satürn'ün E halkası'nın en yoğun kısmında, ana halkaları'nın en dışındaki yörüngede döner ve halkanın malzeme bileşiminin ana kaynağıdır.[38]

Satürn'ün daha büyük uydularının çoğu gibi, Enceladus da yörünge periyoduyla eşzamanlı olarak döner ve bir yüzü Satürn'e dönük olur. Dünya'nın Ay'dan farklı olarak, Enceladus kendi dönüş ekseni etrafında 1,5°'den fazla serbest bırakmıyor gibi görünür. Ancak, Enceladus'un şeklinin analizi, bir noktada 1:4'lük bir zorunlu ikincil dönüş-yörünge serbestliği içinde olduğunu gösterir.[6] Bu serbest bırakma, Enceladus'a ek bir ısı kaynağı sağlayabilir.[27][39][40]

Jeoloji

Yüzey özellikleri

Satürn karşısındaki yarım kürenin güney kutup görünümü, mavi çatlamış alanlar (yapay renk)
Enceladus – eğilmiş aydınlanma çemberi – yukarısı kuzeydir

Voyager 2, Ağustos 1981'de Enceladus'un yüzeyini ayrıntılı olarak gözlemleyen ilk uzay aracıydı. Ortaya çıkan yüksek çözünürlüklü görüntülerin incelenmesi, çeşitli kraterli arazi bölgeleri, pürüzsüz (genç) arazi bölgeleri ve sıklıkla düz alanları çevreleyen çıkıntılı arazi şeritleri de dahil olmak üzere en az beş farklı arazi türünü ortaya çıkarmıştır.[41] İlave olarak, geniş doğrusal yarıklar[42] ve dik kayalıklar gözlendi. Düz ovalardaki kraterlerin görece azlığı göz önüne alındığında, bu bölgelerin yaşı muhtemelen birkaç yüz milyon yıldan daha azdır. Buna göre, Enceladus yakın zamanda "buz volkanizması" veya yüzeyi yenileyen diğer süreçlerle aktif hale gelmiş olmalıdır.[43] Yüzeyine hakim olan yeni oluşmuş temiz buz, Enceladus'u 1,38'lik görsel geometrik albedo[10] ve 0,81 ± 0,04'lük bolometrik Bond albedosu[11] ile Güneş Sistemi'ndeki herhangi bir cismin en yansıtıcı yüzeyine sahip kılar. Güneş ışığını çok fazla yansıttığı için, yüzeyi diğer Satürn uydularından biraz daha soğuk olarak -198 °C (-324 °F) ortalama öğlen sıcaklığına ulaşır.[12]

Cassini'nin 17 Şubat, 9 Mart ve 14 Temmuz 2005'te yaptığı üç uçuş sırasındaki gözlemler, Enceladus'un yüzey özelliklerini Voyager 2 gözlemlerinden çok daha ayrıntılı olarak ortaya çıkardı. Voyager 2'nin gözlemlediği düz ovalar, çok sayıda küçük sırt ve uçurumla dolu nispeten kratersiz bölgelere ayrılıyordu. Daha yaşlı ve kraterli arazide çok sayıda kırıkların bulunması, kraterlerin oluşmasından bu yana yüzeyin kapsamlı bir deformasyona maruz kaldığını düşündürmüştür.[44] Bazı alanlarda krater bulunmaması, jeolojik olarak yakın geçmişteki büyük çapta yüzey yenileme olaylarını gösterir. Yarıklar, ovalar, kıvrımlı araziler ve diğer kabuksal deformasyonlar bulunur. Güney kutbu yakınlarında bulunan tuhaf arazi gibi, Voyager uzay araçları tarafından iyi görüntülenemeyen alanlarda muhtelif genç arazi bölgeleri keşfedildi.[6] Bütün bunlar, Enceladus'un içinin çok önceden donmuş olması gerekirken bugün sıvı halde olduğunu gösterir.[43]

Enceladus – yeni oluşmuş buz olasılığı tespit edildi (18 Eylül 2020)
Enceladus – Kızılötesi harita görünümü (29 Eylül 2020)
Enceladus'un kuzey kutup bölgesindeki düşük seviyeli kraterler, yarıklar ve bozulmuş araziden oluşan, Cassini'nin elde ettiği mozaik görüntü. Ortadaki aydınlanma çemberi üzerindeki iki belirgin krater, Ali Baba (üstte) ve Aladdin'dir. Samarkand Sulci kanalları sol taraftan dikey olarak uzanır.
Cassini görüntülerinden, artırılmış-renkli küresel harita (43,7 MB); önde olan yarım küre sağdadır
Enceladus'un kuzey ve güney yarım kürelerinin
artırılmış-renkli haritaları
Enceladus'un takip eden ve önde gelen yarım kürelerinin
artırılmış-renkli haritaları

İç yapı

Cassini görevinden önce Enceladus'un içi hakkında çok az şey biliniyordu. Bununla birlikte Cassini tarafından yapılan uçuşlar; Enceladus'un iç yapısının modellenmesi, kütle ve şeklin daha iyi belirlenmesi, yüzeyin yüksek çözünürlüklü gözlemleri ve iç yapısıyla ilgili yeni bilgiler de dahil olmak üzere pek çok bilgi sağladı.[45][46]

Voyager programı görevlerinden elde edilen kütle tahminleri neticesinde, Enceladus'un neredeyse tamamen su buzundan oluştuğu ileri sürüldü.[41] Bununla birlikte Enceladus'un kütle çekiminin Cassini üzerindeki etkilerine dayanarak, kütlesinin önceden düşünülenden çok daha yüksek olduğu ve yoğunluğunun 1,61 g/cm3 olduğu belirlendi.[6] Bu yoğunluk, Satürn'ün diğer orta büyüklükteki buzlu uydularından daha yüksektir, bu da Enceladus'un daha yüksek oranda silikat ve demir içerdiğini gösterir.

Yeraltı su okyanusu

Bir sanatçının sıvı sudan oluşan küresel yer altı okyanusunu tasviri

Enceladus'ta sıvı suyun varlığına dair ilk kanıtlar 2005 yılında bilim adamları uydunun güney kutbundan püsküren su barındıran gaz sütunlarını gözlemlediğinde ortaya çıktı.[47] Saniyede 250 kg suyu saatte 2.189 km hızla uzaya püskürten[48] bu sütunların keşfinin ardından 2006 yılında Enceladus'un sütunlarının Satürn'ün E-Halkalarının kaynağı olduğuna karar verildi. Tuzlu partikül kaynakları kaplan çizgileri boyunca dağılırken tuzsuz partiküller yüksek hızdaki gaz püskürmeleri ile yakinen ilişkilidir. "Tuzlu" parçacıklar ağır oldukları için genellikle yüzeye geri düşmekte hızlı "su" partikülleri ise E halkasına kaçmaktadır ve bu da E halkasının %0,5–2 civarındaki düşük tuz oranlı bileşimini açıklamaktadır.[49]

Enceladus'un Satürn'ün yörüngesinde dönerken yaptığı "yalpalama" (sallantı adı verilen) ölçümleri, buzlu kabuğun tamamının kayalık çekirdekten ayrıldığını ve bu nedenle yüzeyin altında küresel bir okyanusun bulunduğunu gösteriyor.[50]

Bileşim

Enceladus gayzerlerinin kimyasal bileşimi

Cassini uzay aracı, bileşim numuneleri almak ve analiz etmek için birkaç kez güney gayzerlerinden geçti. 2019 yılı itibarıyla toplanan veriler halen analiz edilmekte ve yorumlanmaktadır. Gayzerlerin tuzlu bileşimi (-Na, -Cl, -CO3) kaynağın tuzlu bir yeraltı okyanusu olduğunu gösterir.[51]

INMS cihazı, çoğunlukla su buharının yanı sıra eser miktarda moleküler azot, karbondioksit,[15] metan, propan, asetilen ve formaldehit gibi basit hidrokarbon izleri tespit etti.[52][53] INMS tarafından ölçülen gayzerlerin bileşimi, çoğu kuyruklu yıldızda görülenlere benzer.[53] Cassini ayrıca bazı toz taneciklerinde[49][54] basit organik bileşiklerin yanı sıra benzen[55] (C6H6) gibi daha büyük organikler[28][56] ve 200 atomik kütle biriminde en az 15 karbon atomu büyüklüğünde karmaşık makromoleküler organiklerin izlerini buldu.[57]

Ayrıca bakınız

Güneş Sistemi'nin Yedi Harikası

Kaynakça

Özel
  1. ^ a b c "Planetary Body Names and Discoverers". Gazetteer of Planetary Nomenclature. USGS Astrogeology Science Center. 10 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2015. 
  2. ^ a b Redd, Nola Taylor (5 Nisan 2013). "Enceladus: Saturn's Tiny, Shiny Moon". Space.com. 14 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2014. 
  3. ^ JBIS: journal of the British Interplanetary Society, v. 36 (1983), p. 140
  4. ^ Postberg et al. "Plume and surface composition of Enceladus", p. 129–130, 148, 156; Lunine et al. "Future Exploration of Enceladus and Other Saturnian Moons", p. 454; in Schenk et al., eds. (2018) Enceladus and the Icy Moons of Saturn
  5. ^ a b c d e f g h i "Solar System Exploration – Enceladus: Facts & Figures". NASA. 12 Ağustos 2013. 16 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2014. 
  6. ^ a b c d e Porco, C. C.; Helfenstein, P.; Thomas, P. C.; Ingersoll, A. P.; Wisdom, J.; West, R.; Neukum, G.; Denk, T.; Wagner, R. (10 Mart 2006). "Cassini Observes the Active South Pole of Enceladus". Science. 311 (5766). ss. 1393-1401. Bibcode:2006Sci...311.1393P. doi:10.1126/science.1123013. PMID 16527964. 
  7. ^ Observatorio ARVAL (15 Nisan 2007). "Classic Satellites of the Solar System". Observatorio ARVAL. 18 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2011. 
  8. ^ a b c Roatsch, T.; Jaumann, R.; Stephan, K.; Thomas, P. C. (2009). "Cartographic Mapping of the Icy Satellites Using ISS and VIMS Data". Saturn from Cassini-Huygens. ss. 763-781. doi:10.1007/978-1-4020-9217-6_24. ISBN 978-1-4020-9216-9. 
  9. ^ Jacobson, R. A.; Antreasian, P. G.; Bordi, J. J.; Criddle, K. E.; Ionasescu, R.; Jones, J. B.; Mackenzie, R. A.; Meek, M. C.; Parcher, D.; Pelletier, F. J.; Owen, Jr., W. M.; Roth, D. C.; Roundhill, I. M.; Stauch, J. R. (Aralık 2006). "The Gravity Field of the Saturnian System from Satellite Observations and Spacecraft Tracking Data". The Astronomical Journal. 132 (6). ss. 2520-2526. Bibcode:2006AJ....132.2520J. doi:10.1086/508812. 10 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2017. 
  10. ^ a b Verbiscer, A.; French, R.; Showalter, M.; Helfenstein, P. (9 Şubat 2007). "Enceladus: Cosmic Graffiti Artist Caught in the Act". Science. 315 (5813). s. 815. Bibcode:2007Sci...315..815V. doi:10.1126/science.1134681. PMID 17289992. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2011.  (supporting online material, table S1)
  11. ^ a b Howett C. J. A., Spencer J. R., Pearl J., Segura, M. (2010). "Thermal inertia and bolometric Bond albedo values for Mimas, Enceladus, Tethys, Dione, Rhea and Iapetus as derived from Cassini/CIRS measurements". Icarus. 206 (2). ss. 573-593. Bibcode:2010Icar..206..573H. doi:10.1016/j.icarus.2009.07.016. 
  12. ^ a b Spencer, J. R.; Pearl, J. C. (2006). "Cassini Encounters Enceladus: Background and the Discovery of a South Polar Hot Spot". Science. 311 (5766). ss. 1401-5. Bibcode:2006Sci...311.1401S. doi:10.1126/science.1121661. PMID 16527965. 
  13. ^ Dougherty, M. K.; Khurana, K. K. (2006). "Identification of a Dynamic Atmosphere at Enceladus with the Cassini Magnetometer". Science. 311 (5766). ss. 1406-9. Bibcode:2006Sci...311.1406D. doi:10.1126/science.1120985. PMID 16527966. 
  14. ^ Hansen, Candice J.; Esposito, L. (2006). "Enceladus' Water Vapor Plume". Science. 311 (5766). ss. 1422-5. Bibcode:2006Sci...311.1422H. doi:10.1126/science.1121254. PMID 16527971. 
  15. ^ a b Waite, J. H.; Combi, M. R. (2006). "Cassini Ion and Neutral Mass Spectrometer: Enceladus Plume Composition and Structure". Science. 311 (5766). ss. 1419-22. Bibcode:2006Sci...311.1419W. doi:10.1126/science.1121290. PMID 16527970. 
  16. ^ Herschel, W. (1 Ocak 1790). "Account of the Discovery of a Sixth and Seventh Satellite of the Planet Saturn; With Remarks on the Construction of Its Ring, Its Atmosphere, Its Rotation on an Axis, and Its Spheroidal Figure". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Cilt 80. ss. 1-20. doi:10.1098/rstl.1790.0004. 27 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2017. 
  17. ^ Lovett, Richard A. (4 Eylül 2012). "Secret life of Saturn's moon: Enceladus". Cosmos Magazine. 15 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2013. 
  18. ^ Spencer, J. R.; Nimmo, F. (Mayıs 2013). "Enceladus: An Active Ice World in the Saturn System". Annual Review of Earth and Planetary Sciences. Cilt 41. ss. 693-717. Bibcode:2013AREPS..41..693S. doi:10.1146/annurev-earth-050212-124025. 
  19. ^ Dyches, Preston; Brown, Dwayne (28 Temmuz 2014). "Cassini Spacecraft Reveals 101 Geysers and More on Icy Saturn Moon". NASA. 14 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2014. 
  20. ^ "Icy Tendrils Reaching into Saturn Ring Traced to Their Source". NASA News. 14 Nisan 2015. 16 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2015. 
  21. ^ "Ghostly Fingers of Enceladus". NASA/JPL/Space Science Institute. NASA. 19 Eylül 2006. 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2014. 
  22. ^ Battersby, Stephen (26 Mart 2008). "Saturn's moon Enceladus surprisingly comet-like". New Scientist. 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2015. 
  23. ^ Platt, Jane; Bell, Brian (3 Nisan 2014). "NASA Space Assets Detect Ocean inside Saturn Moon". NASA/JPL. 3 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2014. 
  24. ^ Witze, A. (3 Nisan 2014). "Icy Enceladus hides a watery ocean". Nature. doi:10.1038/nature.2014.14985. 1 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2015. 
  25. ^ Iess, L.; Stevenson, D. J.; Parisi, M.; Hemingway, D.; Jacobson, R.A.; Lunine, Jonathan I.; Nimmo, F.; Armstrong, J. W.; Asmar, S. W.; Ducci, M.; Tortora, P. (4 Nisan 2014). "The Gravity Field and Interior Structure of Enceladus" (PDF). Science. 344 (6179). ss. 78-80. Bibcode:2014Sci...344...78I. doi:10.1126/science.1250551. PMID 24700854. 2 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019. 
  26. ^ Tjoa, J. N. K. Y.; Mueller, M.; Tak, F. F. S. van der (1 Nisan 2020). "The subsurface habitability of small, icy exomoons". Astronomy & Astrophysics (İngilizce). Cilt 636. ss. A50. arXiv:2003.09231 $2. Bibcode:2020A&A...636A..50T. doi:10.1051/0004-6361/201937035. ISSN 0004-6361. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2022. 
  27. ^ a b Efroimsky, M. (1 Ocak 2018). "Tidal viscosity of Enceladus". Icarus. Cilt 300. ss. 223-226. arXiv:1706.09000 $2. Bibcode:2018Icar..300..223E. doi:10.1016/j.icarus.2017.09.013. 
  28. ^ a b Postberg, Frank (27 Haziran 2018). "Macromolecular organic compounds from the depths of Enceladus". Nature. 558 (7711). ss. 564-568. Bibcode:2018Natur.558..564P. doi:10.1038/s41586-018-0246-4. PMC 6027964 $2. PMID 29950623. 
  29. ^ Waite, Jr., Jack Hunter; Glein, C. R.; Perryman, R. S.; Teolis, Ben D.; Magee, B. A.; Miller, G.; Grimes, J.; Perry, M. E.; Miller, K. E.; Bouquet, A.; Lunine, Jonathan I.; Brockwell, T.; Bolton, S. J. (2017). "Cassini finds molecular hydrogen in the Enceladus plume: Evidence for hydrothermal processes". Science. 356 (6334). ss. 155-159. Bibcode:2017Sci...356..155W. doi:10.1126/science.aai8703. PMID 28408597. 
  30. ^ Hsu, Hsiang-Wen; Postberg, Frank (11 Mart 2015). "Ongoing hydrothermal activities within Enceladus". Nature. 519 (7542). ss. 207-10. Bibcode:2015Natur.519..207H. doi:10.1038/nature14262. PMID 25762281. 
  31. ^ Taubner, Ruth-Sophie; Pappenreiter, Patricia; Zwicker, Jennifer; Smrzka, Daniel; Pruckner, Christian; Kolar, Philipp; Bernacchi, Sébastien; Seifert, Arne H.; Krajete, Alexander; Bach, Wolfgang; Peckmann, Jörn; Paulik, Christian; Firneis, Maria G.; Schleper, Christa; Rittmann, Simon K.-M. R. (27 Şubat 2018). "Biological methane production under putative Enceladus-like conditions". Nature Communications. 9 (1). s. 748. Bibcode:2018NatCo...9..748T. doi:10.1038/s41467-018-02876-y. ISSN 2041-1723. PMC 5829080 $2. PMID 29487311. 
  32. ^ Affholder, Antonin (7 Haziran 2021). "Bayesian analysis of Enceladus's plume data to assess methanogenesis". Nature Astronomy. 5 (8). ss. 805-814. Bibcode:2021NatAs...5..805A. doi:10.1038/s41550-021-01372-6. 7 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2021. 
  33. ^ Herschel, W. (1795). "Description of a Forty-feet Reflecting Telescope". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Cilt 85. ss. 347-409. Bibcode:1795RSPT...85..347H. doi:10.1098/rstl.1795.0021. 
  34. ^ Frommert, H.; Kronberg, C. "William Herschel (1738-1822)". The Messier Catalog. 19 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2015. 
  35. ^ Lassell, William (14 Ocak 1848). "Names". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 8 (3). ss. 42-3. Bibcode:1848MNRAS...8...42L. doi:10.1093/mnras/8.3.42. 25 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2004. 
  36. ^ "Categories for Naming Features on Planets and Satellites". Gazetteer of Planetary Nomenclature. USGS Astrogeology Science Center. 25 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2015. 
  37. ^ "Nomenclature Search Results: Enceladus". Gazetteer of Planetary Nomenclature. USGS Astrogeology Science Center. 20 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022. 
  38. ^ Hillier, J. K.; Green, S. F. (June 2007). "The composition of Saturn's E ring". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 377 (4): 1588-96. Bibcode:2007MNRAS.377.1588H. doi:10.1111/j.1365-2966.2007.11710.x. 
  39. ^ Efroimsky, M. (15 Mayıs 2018). "Dissipation in a tidally perturbed body librating in longitude". Icarus. 306: 328-354. arXiv:1706.08999 $2. Bibcode:2018Icar..306..328E. doi:10.1016/j.icarus.2017.10.020. 
  40. ^ Hurford, Terry; Bruce, B. (2008). "Implications of Spin-orbit Librations on Enceladus". American Astronomical Society, DPS Meeting #40, #8.06. 40: 8.06. Bibcode:2008DPS....40.0806H. 
  41. ^ a b Rothery, David A. (1999). Satellites of the Outer Planets: Worlds in their own right. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-512555-9. 
  42. ^ Steigerwald, Bill (16 Mayıs 2007). "Cracks on Enceladus Open and Close under Saturn's Pull". NASA. 19 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2007. 
  43. ^ a b "Satun Moons – Enceladus". Cassini Solstice Mission Team. JPL/NASA. 20 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2014. 
  44. ^ Rathbun, J. A.; Turtle, E. P. (2005). "Enceladus' global geology as seen by Cassini ISS". Eos Trans. AGU. 82 (52 (Sonbahar Toplantısı Eki), özet P32A–03). ss. P32A-03. Bibcode:2005AGUFM.P32A..03R. 
  45. ^ "Icy moon Enceladus has underground sea". ESA. 3 Nisan 2014. 21 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2014. 
  46. ^ Tajeddine, R.; Lainey, V. (Ekim 2012). Mimas and Enceladus: Formation and interior structure from astrometric reduction of Cassini images. American Astronomical Society, DPS meeting #44, #112.03. Bibcode:2012DPS....4411203T. 
  47. ^ "Enceladus rains water onto Saturn". European Space Agency. 2011. 23 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2015. 
  48. ^ "Astronomers find hints of water on Saturn moon". News9.com. The Associated Press. 27 Kasım 2008. 26 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2011. 
  49. ^ a b Postberg, F.; Schmidt, J. (2011). "A salt-water reservoir as the source of a compositionally stratified plume on Enceladus". Nature. 474 (7353). ss. 620-2. Bibcode:2011Natur.474..620P. doi:10.1038/nature10175. PMID 21697830. 
  50. ^ NASA (15 Eylül 2015). "Cassini finds global ocean in Saturn's moon Enceladus". astronomy.com. 16 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2015. 
  51. ^ "Ocean Hidden Inside Saturn's Moon". Space.com. 24 Haziran 2009. 16 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2015. 
  52. ^ Mosher, Dave (26 Mart 2014). "Seeds of Life Found Near Saturn". Space.com. 5 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2014. 
  53. ^ a b "Cassini Tastes Organic Material at Saturn's Geyser Moon". NASA. 26 Mart 2008. 20 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2008. 
  54. ^ "Cassini samples the icy spray of Enceladus' water plumes". ESA. 2011. 2 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2017. 
  55. ^ Magee, B. A.; Waite, J. H. (24 Mart 2017). "Neutral Gas Composition of Enceladus' Plume – Model Parameter Insights from Cassini-INMS" (PDF). Lunar and Planetary Science XLVIII. 1 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Eylül 2017. 
  56. ^ McCartney, Gretchen; Brown, Dwayne; Wendel, JoAnna; Bauer, Markus (27 Haziran 2018). "Complex Organics Bubble up from Enceladus". NASA/JPL. 5 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2018. 
  57. ^ Choi, Charles Q. (27 Haziran 2018). "Saturn Moon Enceladus Is First Alien 'Water World' with Complex Organics". Space.com. 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2019. 
Genel
  • Taubner R. S.; Leitner J. J.; Firneis M. G.; Hitzenberg, R. (Nisan 2014), "Including Cassini gravity measurements from the flyby E9, E12, E19 into interior structure models of Enceladus. Presented at EPSC 2014-676", European Planetary Science Congress 2014, cilt 9, ss. EPSC2014-676, Bibcode:2014EPSC....9..676T 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Satürn</span> Güneş Sisteminin 6. gezegeni

Satürn veya Eski Türkçedeki adıyla Sekentir ya da Sekendiz, Güneş'e en yakın altıncı gezegen ve Jüpiter'den sonra Güneş Sistemi'ndeki en büyük ikinci gezegendir. Ortalama yarıçapı Dünya'nın yaklaşık dokuz buçuk katı olan bir gaz devidir. Dünya'nın ortalama yoğunluğunun yalnızca sekizde birine sahiptir, ancak Dünya'dan 95 kat daha büyüktür. Satürn, neredeyse Jüpiter büyüklüğünde olmasına rağmen, Jüpiter'in kütlesinin üçte birinden daha azına sahiptir. Satürn, Güneş'in etrafında 9,59 AU (1.434 milyon km) mesafede 29,45 yıllık bir yörünge periyoduyla dolanır.

<span class="mw-page-title-main">Satürn'ün doğal uyduları</span> Vikimedya liste maddesi

Satürn'ün doğal uyduları, sadece onlarca metre çapındaki minik uydulardan, Merkür gezegeninden daha büyük olan muazzam Titan'a kadar çok sayıda ve çeşitlidir. Satürn, halkalarında gömülü olmayan ve yörüngeleri doğrulanmış 146 uyduya sahiptir ve ayrıca milyonlarca gömülü küçük uydu ve daha küçük sayısız halka taneciklerini içeren yoğun halkaları vardır. Yedi Satürn uydusu, elips şekline sahip olabilecek kadar büyüktür, ancak bunlardan sadece Titan ve muhtemelen Rhea şu anda hidrostatik dengededir. Satürn'ün uyduları arasında özellikle dikkat çekici olanlar; azot bakımından zengin, Dünya benzeri bir atmosfere, kurumuş nehir ağları ve hidrokarbon göllerinden oluşan bir manzaraya sahip, Güneş Sistemi'ndeki ikinci en büyük uydu olan Titan, güney kutup bölgesinden gaz ve toz jetleri çıkan Enceladus ve tezat oluşturan siyah ve beyaz yarım küreleriyle İapetus'dur.

<span class="mw-page-title-main">İo (uydu)</span> Jüpiterin uydusu

İo veya Io, Jüpiter'in Galilei uydularından yörüngesi en içte bulunanı ve üçüncü en büyük olanıdır. Güneş Sisteminin en büyük dördüncü uydusudur. 1610 yılında Galileo Galilei tarafından keşfedilmiştir. Adını Yunan mitolojisinde Zeus'un sevgililerinden biri olan "Io" karakterinden alır. Güneş Sistemi'nde üzerinde sürekli olarak gazlar ve lav püskürten yanardağlar bulunan tek uydudur.

<span class="mw-page-title-main">Amalthea (uydu)</span>

Amalthea, Jüpiter'in doğal uydularından biridir. Düzenli iç yörünge grubunun üyesidir. Galilei uydularından sonra ilk bulunan Jüpiter uydusudur. Bu nedenle 'Jüpiter V' adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mimas (uydu)</span> Satürnün William Herschel tarafından 1789 yılında keşfedilen uydusu

Mimas, Satürn'ün William Herschel tarafından 1789 yılında keşfedilen doğal uydusudur. Diğer bir adı da Satürn I'dir. Güneş Sistemi'ndeki diğer uydularla kıyaslandığında çapının büyüklüğü açısından yirminci sırada yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Triton (uydu)</span>

Triton, Neptün gezegeninin en büyük doğal uydusudur. 10 Ekim 1846'da İngiliz gök bilimci William Lassell tarafından keşfedilen ilk Neptün uydusuydu. Güneş Sistemi'nde, gezegeninin tersi yönünde bir yörüngeye sahip tek büyük uydudur. Ters yön yörüngesi ve Plüton'a benzer kompozisyonu nedeniyle Kuiper kuşağından yakalanan bir cüce gezegen olduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Titan (uydu)</span> Satürn uydusu

Titan, Satürn'ün en büyük uydusu ve yoğun bir atmosferi olduğu bilinen tek doğal uydudur. Dünya dışında, yüzeyinde kararlı sıvı bulundurduğu kanıtlanan 2. gök cismi olan Titan'daki büyük su kütleleri gibi görünen okyanusların, metan gazının sıvı hali olduğu görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">İapetus (uydu)</span>

Iapetus, tahmini 1469 km çap ile Satürn'ün üçüncü, Güneş Sistemi'nin 11. büyük uydusudur. İsmini Yunan Mitolojisi'nde bir Titan olan Iapetos'tan alır. Giovanni Domenico Cassini tarafından 1671 yılında keşfedildi.

<span class="mw-page-title-main">Rhea (uydu)</span>

Rhea, Satürn'ün ikinci en büyük ayı ve Güneş Sistemi'ndeki çapına göre dokuzuncu en büyük uydudur. Güneş Sistemindeki kesin ölçümlerin hidrostatik denge ile uyumlu bir şekli doğruladığı en küçük cisimdir. 1672'de Giovanni Domenico Cassini tarafından keşfedildi.

<span class="mw-page-title-main">Hyperion (uydu)</span> Satürnün uydusu

Hyperion, Satürn'ün doğal uydusudur. William Cranch Bond, George Phillips Bond ve William Lassell tarafından 1848 yılında keşfedildi. Düzensiz şekli, kaotik dönüşü ve açıklanamayan sünger benzeri görünümü ile dikkat çekicidir. Keşfedilen ilk yuvarlak olmayan uydudur.

<span class="mw-page-title-main">Epimetheus (uydu)</span> Satürn uydusu

Epimetheus, Satürn'ün düzensiz uydularından biridir ve çapı 119 km genişliğindedir. Satürn XI olarak da bilinir. Satürn'ün en büyük 11'inci uydusudur. Adını bir mitolojik karakter olan Prometheus'un kardeşi Epimetheus'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Naiad (uydu)</span>

Naiad, Neptün'ün en içteki uydusu ve gezegenin merkezinden 48.224 km uzaklıktaki uydularla herhangi bir gaz devinin merkezine en yakın olanıdır. Adını Yunan mitolojisinin naiadlarından almıştır. Uydu, kütle çekimsel etkiyle Neptün'e kilitlidir ve yedi saat dört dakikanın biraz altında, Güneş Sistemindeki bir gezegensel uydunun en kısa yörünge zamanına sahiptir.

Jarnsaxa veya Saturn L, Satürn'ün düzensiz uydularından biridir. Keşfi, Scott S. Sheppard, David C. Jewitt, Jan Kleyna ve Brian G. Marsden tarafından 5 Ocak - 29 Nisan 2006 tarihleri arasında yapılan gözlemler sonucunda 26 Haziran 2006'da duyuruldu ve geçici olarak S/2006 S 6 adı verildi.

<span class="mw-page-title-main">Helene (uydu)</span> Satürnün bir uydusu

Helene, Satürn'ün doğal uydusudur. 1980 yılında Pierre Laques ve Jean Lecacheux tarafından Pic du Midi Gözlemevi'nde yer tabanlı gözlemlerle keşfedildi ve S/1980 S 6 olarak adlandırıldı. 1988 yılında resmi olarak Yunan mitolojisinde Kronos'un (Satürn) torunu olan Truvalı Helen'in adını aldı. Helene ayrıca, 1982'de verilen Saturn XII (12) veya Dione B olarak da adlandırılır, çünkü Dione ile birlikte eş-yörüngededir ve önde olan Lagrange noktasında (L4) bulunur. Bilinen dört truva uydusundan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Tarqeq</span>

Tarqeq, Satürn'ün doğal uydusudur. Scott S. Sheppard, David C. Jewitt, Jan Kleyna ve Brian G. Marsden tarafından 5 Ocak 2006 ve 22 Mart 2007 tarihleri arasında yapılan gözlemler sonucunda keşfedildi ve 13 Nisan 2007 tarihinde duyuruldu. Adını İnuit ay tanrısı Tarqeq'ten almıştır ve İnuit grubunun bir üyesidir. Çapı yaklaşık yedi kilometredir. Cassini uzay aracı Tarqeq'i 15-16 Ocak 2014 tarihlerinde 1,5 gün boyunca gözlemlemişti.

<span class="mw-page-title-main">Satürn'ün manyetosferi</span>

Satürn'ün manyetosferi, güneş rüzgarının akışı içinde gezegenin içsel manyetik alanı tarafından oluşturulan boşluktur. 1979 yılında Pioneer 11 uzay aracı tarafından keşfedilen Satürn'ün manyetosferi, Güneş Sistemi'ndeki en büyük ikinci manyetosferdir ve sadece Jüpiter'in manyetosferinden daha küçüktür. Satürn'ün manyetosferi ile güneş rüzgarı arasındaki sınır olan manyetopoz, gezegenin merkezinden yaklaşık olarak 20 Satürn yarıçapı uzaklıktadır, manyetik kuyruğu ise onlarca Satürn yarıçapı boyunca uzanır.

<span class="mw-page-title-main">Gezegen kütleli uydu</span>

Gezegen kütleli uydular, gezegen kütlesine sahip olan ancak aynı zamanda birincil başka bir gezegenin doğal bir uydusu olan gök cisimleridir. Şekilsel olarak oldukça büyük,elipsoit ya da küreseldirler. Uydular, kimi durumlarda bir yüzey altı okyanus oluşumu meydana getirebilecek gelgit veya radyojenik ısıma sebebiyle hidrostatik denge noktasında olabilirler. Güneş sisteminde yer alan iki doğal uydu olan Ganymede ve Titan, Merkür gezegeninden daha az kütleli olmakla birlikte daha büyüktür. Aynı zamanda cüce gezegenler Plüton ve Eris'ten daha büyük ve kütleli olan yedi adet doğal uydu bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Anthe (uydu)</span> Satürnün doğal uydusu

Anthe, Satürn'ün diğer uyduları Mimas ve Enceladus'un yörüngeleri arasında yer alan çok küçük bir doğal uydusudur. Aynı zamanda Saturn XLIX olarak da bilinen Anthe'nin geçici adı S/2007 S 4 idi. Adını, Yunan mitolojisinde, dev Alkioneus'un yedi kızı Alkyonitler'den biri olan "süslü" Anthē'den almıştır. Satürn'ün 60. teyit edilen uydusudur.

Bond albedosu, bir gök cisminin üzerine gelen toplam elektromanyetik radyasyon gücünün uzaya geri saçılan kısmına oranıdır. Adını, ilk kez öneren Amerikalı astronom George Phillips Bond'dan (1825–1865) almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Rhea'nın halkaları</span> Rhea uydusunun etrafında dönen üç dar toz halkasından oluşan muhtemel sistem

Satürn'ün ikinci en büyük uydusu olan Rhea, taneciklerden oluşan bir disk içinde yer alan, üç dar ve nispeten yoğun kuşaklardan oluşan zayıf bir halka sistemine sahip olabilir. Bu, bir uydunun etrafındaki halkaların ilk keşfi olacaktır. Olası keşif, 6 Mart 2008'de Science dergisinde duyuruldu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.