İçeriğe atla

En parlak küme gökadası

NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu ile elde edilen bu görüntü, Erboğa takımyıldızı bölgesinde 450 milyon ışıkyılı uzaklıktaki gökada kümesi Abell S740'ı göstermektedir. Dev eliptik gökada ESO 325-G004, kümenin merkezinde büyük bir alanı kaplıyor. Bu BCG, güneşimizden 100 milyar kat daha büyüktür.

En parlak küme gökadası (İngilizce: Brightest cluster galaxy - BCG), bir gökada kümesindeki en parlak gökada olarak tanımlanır. BCG'ler, evrendeki en büyük gökadaları içerir. Genelde, ev sahibi gökada kümelerinin geometrik ve kinematik merkezlerine yakın, dolayısıyla kümelenme potansiyeli altında, eliptik gökadalardır. Bunlar ayrıca genellikle kümenin X-ışını salımının tepe noktası ile çakışmaktadır.[1]

Kaynakça

Ayrıca bakınız


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Başak kümesi</span>

Başak Kümesi yaklaşık olarak 59 ± 4 milyon ışık yılı (18.0 ± 1.2 Mpc) uzaklıkta Başak takımyıldızında bulunan Gökada kümesi. Yaklaşık olarak 1300 (2000 ve üzeri de olabilir) gökada içerir Küme daha büyük olan Yerel süperküme'nin kalbini oluşturur ve Yerel grub'un uzak bir üyesidir. Kütlesi yaklaşık olarak 1.2×1015 M olarak hesap edilir ve yarıçapı 2.2 milyon pc'dir.

<span class="mw-page-title-main">Süperküme</span>

Süperkümeler küçük gökada kümelerinden ve gökada gruplarından oluşan büyük kümeler olup Evren'de şimdilik gözlemlenebilen en büyük yapı birimleridir. Süperkümelerin varlığı gökadaların Evren'de tek biçimli dağılmamış olduğunu gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Galaksi grubu</span> kütleçekim etkisiyle birbirlerine bağlı birçok gökadadan oluşan bir topluluk

Galaksi grubu (veya gökada grubu ya da gökada öbeği), kütleçekim etkisiyle birbirlerine bağlı birçok gökadadan oluşan bir topluluktur. Her biri en az Samanyolu kadar parlak olan (Güneş'in parlaklığının yaklaşık 1010 katı), yerçekimsel olarak bağlı yaklaşık 50 veya daha az üyeden oluşan bir galaksi topluluğudur. Birinci dereceden kümelenme olan gruplardan daha büyük galaksi koleksiyonlarına galaksi kümeleri denir.

<span class="mw-page-title-main">Saç Kümesi</span>

Saç Kümesi, 1.000'in üzerinde tanımlanmış gökada içeren büyük bir gökada kümesidir. Aslan kümesi ile birlikte Saç Süperkümesi'ni oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Ocak kümesi</span>

Uzaklığı yaklaşık olarak 62.0+5.9-5.5 MIy, olan Ocak Kümesi, 100 milyon ışık yılı içinde, Başak kümesi'nden çok daha küçük ikinci en zengin gökada kümesidir. Irmak kümesi ile birlikte, güney yarımkürede yer alan çok ünlü bir kümedir. Birbirlerine yakın görünseler de aralarında 20 milyon ışıkyılı mesafe vardır. Bu iki kümenin etrafına saçılmış birçok başka gökada grupları da vardır ve bu gruplar toplu olarak sık sık "Ocak Süperkümesi" veya "Güney Süperkümesi" olarak adlandırılırlar. Kümenin merkezinde NGC 1399 bulunur, gökyüzünde iki derecelik bir alana yayılmış gökadalardan oluşan yoğun bir çekirdeği vardır ve bu da kümeyi amatör gök bilimci için popüler bir hedef haline getirmektedir. Bu küme, ayrıca iki çok büyük gökada içermektedir. Bunlar NGC 1316 ve NGC 1365'tir. Bu gökadalar, Ocak Kümesi'ndeki diğer tüm gökadalardan daha büyüktür.

<span class="mw-page-title-main">Kahraman kümesi</span>

Kahraman Kümesi Kahraman takımyıldızı bölgesinde bulunan gökada kümesi.

<span class="mw-page-title-main">Kurşun kümesi</span>

Kurşun Kümesi çarpışan iki kümeden oluşur. Kurşun kümesi hakkındaki çalışmalarda karanlık maddelerin varlığı için bugüne kadarki en iyi kanıtlar, Ağustos 2006'da açıklandı.

<span class="mw-page-title-main">Su Yılanı Kümesi</span>

Suyılanı Kümesi, Suyılanı takımyıldızında yaklaşık olarak 193,1 Mly (59,2 Mpc) uzaklıkta bulunan ve 158 parlak gökadadan oluşan bir gökada kümesidir.

<span class="mw-page-title-main">Messier 49</span> galaksi

Messier 49 (ayrıca M 49 veya NGC 4472 olarak da bilinir) Başak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 58,7 MIy (18 Mpc)uzaklıkta bulunan bir eliptik gökadadır. Charles Messier tarafından 19 Şubat 1771 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 134 olarak "Yakınlarında parçalar olan gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Haziran 1969'da gökada içerisinde bugüne kadar teyit edilmiş tek süpernova SN 1969Q gözlenmiştir. Gökadanın çekirdeği, kütlesi 5,65 × 108 M olan bir süper kütleli kara delik bulunduğunu gösteren X-ışınları yayar.

<span class="mw-page-title-main">Abell 1689</span>

Abell 1689, Başak takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 2,2 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gökada kümesi. Bilinen en büyük kümelerden birisidir ve kütleçekimsel merceklenme etkisi nedeniyle arka plandaki uzak gökadalar bozuk bir biçimde görünür. Kütleçekimsel merceklenme etkisiyle oluşan kavislerin konumları ve düzgünlükleri üzerinde bilgisayarla yapılan çözümlemeler, gözle görülebilen gökadalar içerisinde bulunan maddeye ek olarak, bu kümenin sayısal olarak mor bir renkle görüntü üzerine bindirilen soldaki resimde görülen modele benzer önemli miktarda karanlık madde de içermesi gerektiğine işaret etmektedir. Şubat 2008'de merceklenme etkisi kullanılarak en uzak gökadalardan biri olan A1689-zD1 tespit edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 5910</span> galaksi

NGC 5910, Yılan takımyıldızında yaklaşık olarak 531,63 MIy (163 Mpc) uzaklıkta bulunan bir eliptik gökadadır. William Herschel tarafından 13 Nisan 1785 tarihinde keşfedildi. NGC 5910 aynı zamanda göze çarpan bir nükleer jeti olan güçlü bir radyo kaynağıdır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 6086</span> Kuzeytacı takımyıldızı yönündeki E3 tipi bir eliptik gök adası

NGC 6086, Kuzeytacı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 427,26 MIy (131 Mpc) uzaklıkta bulunan bir eliptik gökadadır. Albert Marth tarafından 24 Haziran 1864 tarihinde keşfedildi. Tip-cD gökada olarak sınıflandırılır ve Abell 2162 kümesinin en parlak (BCG) üyesidir. 2010 yılında NGC 6086'nın merkezinde süper kütleli bir kara delik keşfedildi.

<span class="mw-page-title-main">ESO 325-4</span> galaksi

ESO 325-G004 Erboğa takımyıldızında yaklaşık olarak 455,8 MIy (139,75 Mpc)uzaklıkta bulunan bir merceksi gökadadır.

<span class="mw-page-title-main">Abell 262</span>

Abell 262, Andromeda takımyıldızı yönünde ve Üçgen takımyıldızı sınırında yaklaşık olarak 206,45 MIy (63,3 Mpc)uzaklıkta bulunan bir gökada kümesidir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 6041</span> Dev eliptik gökada

NGC 6041, Herkül takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 469,66 MIy (144 Mpc)uzaklıkta bulunan dev bir eliptik gökadadır. Édouard Stephan tarafından 27 Haziran 1870 tarihinde keşfedildi. Gerçekte NGC nesnesi olmayan NGC 6041B ile birlikte kütleçekimi ile bağlı bir gökada çifti oluştururlar. NGC 6041, Arp 122 gökada çiftine doğru biçimsiz bir şekilde uzanan bir zarfa sahiptir ve Herkül kümesi içindeki en parlak gökadadır (BCG).

<span class="mw-page-title-main">Tip-cD galaksi</span> Biçimsel galaksi sınıflaması

Tip-cD gökada D tipi eliptik dev galaksinin bir alt türü olan morfolojik bir gökada sınıflandırmasıdır. Yıldızlardan oluşan büyük bir hale ile karakterize edilirler. En dikkat çeken cD tipi gökadalar, genellikle bireysel olarak veya çiftler halinde ortaya çıkar ve 1 milyon ışık yılını bulan yarıçaplarıyla muazzam boyutlara ulaştıkları zengin gökada kümelerinin merkezinde bulunabilirler. Ayrıca süper dev eliptikler veya merkezi baskın gökadalar olarak da bilinirler.

<span class="mw-page-title-main">Vaşak Süperkümesi</span> gökada süperkümesi

Vaşak Süperkümesi, aynı adı taşıyan Vaşak takımyıldızı yönünde yer alan bir gökada süperkümesidir.

<span class="mw-page-title-main">Cüce sarmal galaksi</span> bir sarmal gökadanın cüce türüdür

Cüce sarmal gökada, bir sarmal gökadanın cüce türüdür. Cüce gökadalar; düşük aydınlatma güçleri, küçük çapları, düşük yüzey parlaklıkları ve düşük hidrojen kütleleri ile karakterizedir. Bu tip gökadalar, düşük yüzey parlaklığına sahip gökadaların (LSB) bir alt sınıfı olarak düşünülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Abell 576</span>

Abell 576, Vaşak takımyıldızında yaklaşık olarak 512,06 MIy (157 Mpc) uzaklıkta bulunan bir gökada kümesidir. Yörüngedeki Chandra ve XMM-Newton teleskopları kullanılarak yapılan gözlemler, Abell 576'nın tek bir kümede birleşme sürecindeki iki gökada kümesinden oluştuğunu belgelemiştir. MCG+09-12-061, Abell 576'daki en parlak gökadadır.

<span class="mw-page-title-main">ESO 444-46</span> süperdev eliptik gökada

ESO 444-46, Erboğa takımyıldızında Abell 3558 gökada kümesinin baskın ve en parlak üyesi olan ve yaklaşık olarak 636 MIy (195 Mpc) uzaklıkta bulunan süperdev bir eliptik gökadadır. En yakın komşu süperkümelerden biri olan devasa Shapley Süperkümesi'nin çekirdeğinde yer alır. Yerel evrendeki en büyük gökadalardan biridir ve muhtemelen bilinen en büyük kara deliklerden birini içermektedir. Kara deliğin kütlesi çok belirsizdir ve tahminler 501 milyon M gibi düşük bir değer ile 77,6 milyar M gibi yüksek bir değer aralığında değişir.