Enûma Eliš
Enûma Eliš (Türkçeleştirilmiş: Enuma Eliş) Antik Mezopotamya'da yazılmış Yaratılış mitine verilen isimdir. Bu ismin verilmesinin sebebi destanın başlangıç metninin ilk iki kelimesi olup, manası ''yukardayken'' dir. Destan, yaklaşık 1000 satırlıdır ve 7 farklı çivi yazısı tabletine yazılmıştır. Metnin ortaya ne zaman çıktığı bilinmemekle birlikte, bu konuda birbirinden çok farklı fikirler öne süren bilim insanları vardır.[1]
Arka plan
Babil şehri iki nehir arasında kalan şehirlerde politik bir üstünlük sağladığı zamanlarda, bu şehrin tanrısı olan Marduk da akad tanrıları arasında önem kazanmaya başladı. Marduk öylesine önemli oldu ki, yaratılış destanına sonradan eklenerek onun bir parçası haline getirildi. Bu anlamda yaratılış destanı Babil hükümdarlığını ideolojik olarak desteklemek adına kullanılan bir araç haline de gelmiş oldu.[2]
Aktarım
Destanı içeren çivi yazısı tabletleri 19. yüzyılın ortalarında Ninive şehrinde bulunan Asurbanipal Kütüphanesi'nde gün yüzüne çıkmışlardır. Sultantepe ve Sippar da buluntu yapılan yerler arasındadırlar. Babil'de bulunan kil tabletler üzerine yuvarlanarak basılan damgalarda bu destanın tasvir edildiği örnekler bulunmaktadır.[3]
İçerik
Mitos dünyanın yaratılışını tasvir eder. Burada Tanrı Apsû ve Tiamtu yaratılıştan önce var olanlar arasındalar. Yaratılış sonrası Laḫmu ve Laḫamu isimli yeni tanrılar da meydana gelmektedir. Destanın ilerleyen bölümlerinde tanrılar arası çıkan bir savaşta yeni nesil tanrılar Apsu ve Tiamtu'yu devirmeyi başarırlar.
Literatür
- Helmut Freydank u. a.: Lexikon Alter Orient. Ägypten * Indien * China * Vorderasien, VMA-Verlag, Wiesbaden 1997 ISBN 3-928127-40-3
- Brigitte Groneberg: Die Götter des Zweistromlandes. Kulte, Mythen, Epen, Artemis & Winkler, Stuttgart 2004 ISBN 3-7608-2306-8
- Florian Illerhaus: Marduks Kampf gegen das Chaosungeheuer Tiamat. Darstellungen des babylonischen Schöpfungsmythos und die Vielfalt der Deutungen. München. 2011. ISBN 978-3-640-80572-3
- Michael Jursa: Die Babylonier – Geschichte, Gesellschaft, Kultur, Verlag C.H.Beck, München 2004 ISBN 3-406-50849-9
- Adel Theodor Khoury und Georg Girschek: Das religiöse Wissen der Menschheit. Freiburg. 1999. Bd. 1. S. 118–141.
- K. Hecker: Enuma Elisch In: Otto Kaiser u.a: Texte aus der Umwelt des Alten Testaments, Band VIII; Weisheitstexte, Mythen und Epen, Gütersloh 2015, S. 88–132
- Wilfred George Lambert: Enuma Elisch In: Otto Kaiser u.a: Texte aus der Umwelt des Alten Testaments - Alte Folge, Band III, Lieferung 4; Weisheitstexte, Mythen und Epen II - Akkadische Mythen und Epen, Gütersloher Verlagshaus Mohn, Gütersloh 1994, ISBN 3-579-00083-7, S. 565–602.
Dipnotlar
- ^ F. Illerhaus: Marduks Kampf gegen das Chaosungeheuer Tiamat. Darstellungen des babylonischen Schöpfungsmythos und die Vielfalt der Deutungen. München. 2011, S. 5.
- ^ A. T. Khoury, G. Girschek: Das religiöse Wissen der Menschheit. Freiburg 1999, Band 1, S. 118–141.
- ^ F. Illerhaus: Marduks Kampf gegen das Chaosungeheuer Tiamat. Darstellungen des babylonischen Schöpfungsmythos und die Vielfalt der Deutungen. München 2011, S. 7–9.
