İçeriğe atla

Emir Ali Bey

Emir Ali Bey, 16. yüzyıl Osmanlı denizcisi. Batılı kaynaklarda adı Amir Ali Bey ve Mir Ali Bey olarak da geçer. Ayrıca çeşitli kaynaklarda sık sık bir "Türk korsanı" olduğu da söylenir.

1488'de Ümit Burnu'nun Portekizli denizciler tarafından keşfi Hindistan'a giden yeni bir ticaret yolunun bulunmasını sağlamıştı. Zamanla, Hindistan ile Avrupa ülkeleri arasındaki mal alış-verişinin gerçekleştiği eski ticaret yolları önemini kaybetmeye başladı. Bu yeni durumdan en çok, bu ticaret yollarının topraklarından geçtiği İslam ülkeleri zarar gördü. Hint Okyanusu bölgesinin ekonomik açıdan büyük kazanç sağlayacağını anlayan Portekizliler zamanla, bölgeye gönderdikleri kuvvetlerini arttırarak Afrika, Arabistan, İran, Hindistan ve Çin kıyılarını işgal etmeye ve bu bölgelerde koloni şehirleri kurmaya başladılar.

O dönem Hint Okyanus bölgesinde Mısır ve İran gibi güçlü İslam ülkeleri olmasına rağmen bu devletlerin donanmalarının Portekiz donanması ile boy ölçüşebilecek bir durumda olmaması Portekizli gemicilere bölgede rahatça hareket etme imkânı sağlıyordu. Ancak 1517'de Osmanlıların Mısır'ı fethederek Kızıl Deniz sahillerine inmeleri ve hemen akabinde Süveyş'te bir tersane kurmaları Portekizliler açısından olumsuz bir durum ortaya çıkardı. Yukarıda da değindiğimiz gibi bölgede günden güne gücünü arttıran Portekiz Krallığı bölgedeki İslam ülkelerinin topraklarını ele geçirerek onları sömürgesi haline getirmeye başlamıştı. Bunun üzerine Portekiz baskısından bunalan Afrika, Arabistan, Hindistan ve Endonezya'daki Müslümanlar o zamanlar bölgenin ve dünyanın en güçlü İslam devleti olan Osmanlı Devleti'nden yardım istemeye başladılar.

O dönem Osmanlılardan yardım uman Müslüman topluluklarından biri de Kenya Müslümanlarıydı. 1498'de Kenya sahillerine gelen Vasco da Gama'dan kısa bir süre sonra Portekizliler bölgeye tekrar gelerek 1502'de Mombasa'yı yakıp yıktılar.

1578'de Osmanlılar ile Portekizliler arasındaki Vadi'l-Mehazin Muharebesi, kralları I. Sebastião'da savaş alanında ölü olarak bırakan Portekizliler açısından ağır bir darbe oldu ve ayrıca Portekiz İmparatorluğu'nun da çöküşünün başlangıcı oldu. Portekiz kısa bir süre sonra İspanya tarafından işgal edildi.

Bu durumdan yararlanmak isteyen Osmanlıların Yemen valisi Yemenli Hasan Paşa, 1581 yılında Emir Ali Bey adındaki kaptanını Kenya sahillerine yolladı. Aden körfezinden kara kıtaya geçen Emir Ali Bey komutasındaki Türk donanması Mogadişu, Lamu, Malindi, yolunu izleyerek Mombasa'ya geldi ve bölgeyi Osmanlı egemenliğine soktu. İki yıl sonra Portekizliler tekrar Mombasa'ya saldırdılar. Bunun üzerine Emir Ali Bey 1589'da tekrar bölgeye gelerek Portekizlileri buradan uzaklaştırdı ve bölgeyi yeniden Osmanlı egemenliğine soktu. Ancak Portekizliler Mombasa gibi kendileri için son derece hayati öneme sahip bu liman şehrini geri almak için Batı Hindistan'ın Goa limanındaki donanmalarını buraya sevk ettiler. Arka planda ise Kenya yerlileri ile anlaşarak Osmanlı birliğine karşı saldırmaya ikna ettiler.

1589 yılında Mombasa Muharebesi'nde bölgeyi; Osmanlı birliklerinden ve yerlilerin elinden büyük bir katliam gerçekleştirerek aldılar. Emir Ali Bey'e çarpışma sırasında ne olduğu konusunda net bir bilgi yoktur. Muharebe sırasında şehit düştüğü ya da zimba yamyamları tarafından kaçırıldığı hatta Portekizliler'e esir düştüğü ve Hristiyan yapıldığı iddia edilmiştir. Kısa bir süre burada kalan Osmanlı askerlerinin inşa ettikleri kalenin bazı kalıntıları günümüze kadar gelmiştir.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pîrî Reis</span> Türk denizci ve kartograf (1465–1553)

Pîrî Reis, Türk denizci ve kartograf. Asıl adı Muhyiddin Pîrî Bey'dir. Künyesi Ahmed ibn-i el-Hac Mehmed El Karamanî'dir. Amerika'yı gösteren Dünya haritaları ve Kitab-ı Bahriye adlı denizcilik kitabıyla tanınmıştır. Ayrıca Hadikat'ül Bahriye, Bilad-ül Aminat ve Eşkalname gibi eserleride bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Vasco da Gama</span> Bartelemeu Diasın bulduğu yolu geliştirerek Hindistana giden ilk Portekizli denizci

Vasco da Gama, Keşifler Çağı'nda yaşamış, Avrupa'nın en başarılı kâşiflerinden olan, Avrupa'dan çıkıp doğrudan Hindistan'a giden ilk kişi olarak bilinen, Portekizli denizcidir.

<span class="mw-page-title-main">Hadım Süleyman Paşa</span> 32. Osmanlı sadrazamı

Hadîm Süleyman Paşa, I. Süleyman saltanatı döneminde Nisan 1541-28 Kasım 1544 arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı ve Serdarıdır. İki kez Mısır Valiliği yapmış ve Hindistan'a sefere çıkan ilk Osmanlı Donanması'na komuta etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mogadişu</span> Somalinin başkenti

Mogadişu, Afrika'nın doğusunda, Hint Okyanusu kıyısında bulunan Somali'nin başkentidir. Aynı zamanda Banaadir eyaletinin de merkezidir. Piri Reis'in Muğdiş dediği şehre Somali dilinde Muqdisho, Arapça kaynaklarda Makdeşû, İtalyancada Mogadiscio, Türkçe eserlerde Mogadişu (Magdişu) denilmektedir.

Seydi Ali Reis; 1498-1562 tarihlerinde yaşayıp Mısır Kapudanlığı da yapmış olan Türk amirali. Coğrafya, matematik, astronomi bilgini.

Osmanlı donanması, Osmanlı Devleti'nin askerî deniz gücü. XIV. yüzyılda kuruldu. Osmanlı Devleti, 1323 yılında Karamürsel'i fethederek denize ulaştı, Kara Mürsel komutasında ilk donanma oluşturuldu ve Kocaeli'nde yapılan savaşlarda denizden destek sağlandı. 1327 yılında Karamürsel'de ilk Osmanlı tersanesi kuruldu ve böylece deniz gücünün kurumsallaşma çalışmaları başladı. Osmanlı donanmasında hiyerarşik sisteme geçildi, ilk Derya Beyi, Kara Mürsel Bey oldu. 1337 yılında Kocaeli ele geçirildi; böylece 1353 yılında gerçekleşecek olan Rumeli'ye geçişin önü açıldı. Bundan sonra donanmanın merkezi sırasıyla İzmit, Gelibolu ve son olarak da İstanbul oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kansu Gavri</span> Mısır Memlûk sultanı (1501–1516)

Kansu Gavri ya da Gansu Gavri tam adıyla El-Eşref Kansu el-Gavri, Memlük Sultanı. Burci Hanedanı'ndan olup 1501-1516 yılları arasında Memlük hükümdarlığı yapmıştır. Memlük Devletinde hükümdarlar, birbirini takip eden iki hanedandan seçilmiş olup, bu hanedanlar Memalik-i Bahriye ve Memalik-i Çerakise (Burci)'dir. Kansu Gavri Çerkes asıllıdır. Edebiyat ve sanata olan desteğiyle bilinirdi; sarayında minyatür atölyesi barındıran tek Memlük hükümdarıdır. Arapça ve Türkçe şiirler yazdı; Farsça bilmesine rağmen Şehnâme'yi Türkçeye çevirtti.

<span class="mw-page-title-main">Francisco de Almeida</span>

Francisco de Almeida,, Portekizli asker ve kâşif, Hindistan'ın ilk Portekizli genel valisi.

<span class="mw-page-title-main">Açe Seferi</span>

Açe Seferi ya da Sumatra Seferi, Portekizliler karşısında zor durumda kalan Sumatra adasındaki Müslüman Açe Sultanlığı'nın, Osmanlı Devleti'nden yardım istemesi üzerine, Osmanlı Donanması tarafından gerçekleştirilen deniz aşırı seferdir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı-Venedik Savaşı (1570-1573)</span> 1570den 1573e kadar Osmanlı İmparatorluğu ile Kutsal Birlik arasında yaşanan çatışma

Osmanlı-Venedik Savaşı veya Kıbrıs Seferi, Osmanlı-Venedik savaşlarının dördüncüsüdür. 1570-73 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu ile Venedik Cumhuriyeti arasında yapılmıştır. Savaşın ilerleyen döneminde Venedik saflarına dâhil olan devletler olmuştur. Papa V. Pius'un girişimleriyle oluşturulan Kutsal İttifaka Venedik Cumhuriyeti, İspanyol İmparatorluğu, Papalık Devleti, Ceneviz Cumhuriyeti, Savoya Dükalığı ve Hospitalier Şövalyeleri katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hint deniz seferleri</span>

Hint seferleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun Hint Okyanusu'nda yaptığı bir dizi seferlere verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı-Portekiz savaşları</span>

Osmanlı İmparatorluğu ile Portekiz İmparatorluğu arasındaki çatışmalar 16. yüzyıldan 18. yüzyılın ilk çeyreğine kadar devam etmiş ve birçok bölgede meydana gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ajura İmparatorluğu</span>

Ajura İmparatorluğu, bugünkü Afrika Boynuzu denilen ve Eritre, Etiyopya, Cibuti ve Somali'yi kapsayan bölgede 14. yüzyıl ila 17. yüzyıl arasında hüküm sürmüş ve Afrika'da oldukça güçlü olmuş bir imparatorluktur. Ajura I tarafından kurulmuştur, ardından gelen lider ise Ajurao I 'dir. Yöneticiler hakkında bilinen başka bir şey yoktur. Teokrasi ile yönetilmiştir ve dini inancı Müslümanlıktır. Doğu Afrika'nın en güçlü imparatorluğu olmuş ve neredeyse bölgedeki tüm kabilelerin kontrolünü ele geçirmiştir. İlk başkenti Mareeg, Somali, ikincisi ise Kelafo, Etiyopya olmuştur. Diğer büyük ve önemli şehirleri ise, Merka, Hobyo, Afgoyé, Mogadişu Gondershe ve Barawa'dır. Zamanında, Osmanlı İmparatorluğu ile de ticaret yapmıştır. Tüfek ve savaş topu ithal etmiş ve karşılığında kumaş ihraç etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aden'in Fethi</span>

Aden'in Fethi, 1547 yılında yerel Arap şeyhlerinin eline düşen Aden'in Portekiz İmparatorluğu'nun eline geçme tehlikesine karşı, 26 Şubat 1548'de Osmanlı İmparatorluğu tarafından tekrar ele geçirilişi.

<span class="mw-page-title-main">Cidde Kuşatması (1517)</span> 1517 yılında Portekiz ve Memlûk Sultanlığı arasındaki çatışma

Cidde Kuşatması, 1517 yılında Portekiz'in Hint donanmasının Cidde'ye saldırısının Osmanlı destekli Memlûk donanması ve garnizonu tarafından püskürtülmesi.

<span class="mw-page-title-main">Gucerât Sultanlığı</span> Müslüman devleti

Gucerât Sultanlığı, 15. yüzyıl başlarında, günümüzde Hindistan'ın Gucerât eyaletinde kurulmuş bir Orta Çağ Müslüman Rajput krallığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Surat Kuşatması</span>

Surat Kuşatması, Surat'a sığınan Seydi Ali Reis komutasındaki Osmanlı donanmasını takip eden Portekiz donanmasının şehre saldırmasıyla meydana gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mombasa Muharebesi</span> Portekiz ile Osmanlı İmparatorluğunun arasındaki 2.karşılaşma

Mombasa Muharebesi, 5 Mart 1589'da günümüz Kenya sınırları içerisindeki bir liman şehri olan Mombasa'da gerçekleşmiştir. Yapılan çarpışmaların sonucunda müdafi Türk kuvvetleri dağıtılmış ve komutanları Emir Ali Bey esir alınmıştır. Bu sonuçla birlikte Mombasa ve civar kıyı kentleri tekrar Portekiz sömürgesine girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Selman Reis</span>

Selman Reis, 16. yüzyılın ilk yarısında ilk başta Memluk Donanmasında ve daha sonra Osmanlı Donanmasında görev yapan bir Osmanlı amirali ve eski korsandı. Selman Reis aslen Ege'deki Midilli adasındandı.

Aden'in Zaptı, Hadım Süleyman Paşa komutasındaki Osmanlı donanması'nın 1538 yılında Tâhirîlerin egemenliğindeki Aden'i zaptederek Osmanlı yönetimine bağlaması.