III. Ahmed divan edebiyatındaki mahlasıyla Necib, 23. Osmanlı padişahı, 102. İslam halifesi ve Lale Devri padişahıdır.
Şehzade Camii, İstanbul'un Fatih ilçesinde yer alan ve Mimar Sinan tarafından yapılan cami, I. Süleyman tarafından Saruhan Sancak Beyi iken 1543'te 22 yaşında ölen oğlu Mehmed adına yaptırılmıştır. Camiyi 1543-1548 yılları arasında Mimar Sinan'a yaptırttı. Mimar Sinan'ın "çıraklık eserimdir" dediği camidir.
Liste, 453 yıl Osmanlı hâkimiyetinde kalan Kosova'da Priştine, Prizren, İpek, Yakova, Gilan, Vıçıtırın, Mitroviça, Ferizovik, Kaçanik, Dragaş, İstok, Deçan, Nobırda şehir ve köylerinde yapılan 229 Osmanlı mimari eserini kapsar. Listede günümüze kadar gelebilen esereler sıralanmıştır ve liste, eserlerin tamamını değil derlenebildiği kadarını ifade eder.
Es-Seyyid Mehmed Emin Efendi, bir Osmanlı devlet adamıydı. Bulunduğu bilinen görevler aşağıdakilerdir:
- 1811/12 - İstanbul Kadılığı
- 1813-17 - Antalya Mutasarrıflığı
- 1817-21 - Cezayir-i Bahr-i Sefid Valiliği
Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi, İstanbul Azapkapı'da Lale Devri sonrasında I. Mahmud'un annesi Saliha Sultan tarafından yaptırılan çeşme. Sokollu Mehmet Paşa Camii, Saliha Sultan Sıbyan Mektebi ve Yeşildirek Hamamı ile beraber bir külliye oluşturması için tasarlanmıştır. Tarihsel süreç içerisinde çeşitli koruma ve düzenlemelere uğramıştır. İlk olarak 1953 yılında geniş kapsamlı bir şekilde restore edilen çeşme, son olarak da 2005 yılında onarılmıştır. Çeşmenin bir "meydan çeşmesi" olma özelliğini kaybetmesinde kent içindeki konumunun ve yaşanan yoğun trafiğin etkisi büyüktür. Meydan çeşmesi özelliğini kaybetmesi, görsel anlamdaki algısını da değiştirmiştir.
Dürriye Sultan, Osmanlı prensesi. Sultan V. Mehmed'in oğlu Şehzade Mehmed Ziyaeddin'in kızıdır.
Horhor Çeşmesi ya da Horhor Acı Çeşmesi, Türkiye'nin İstanbul ilinin Fatih ilçesinde yer alan bir çeşmedir. Kaynaklar, I. Süleyman tarafından yaptırıldığı ya da daha öncesindeki döneme ait olduğuna dair farklı görüşler öne sürer. Üzerindeki onarım kitabesine göre 27 Mart 1876 tarihi civarında onarım gördü. Muslukları olmasa da 1966'ya kadar suyu akan çeşmenin tepesinde 2008 yılında yıkılana kadar ahşap bir ev vardı.
Hazinedar Usta Çeşmesi, Türkiye'nin İstanbul ilinin Fatih ilçesindeki Kocamustafapaşa mahallesinde bulunan Osmanlı dönemi çeşmedir. 1792'de III. Selim'in kalfası Naz Perver Afife Hanım tarafından yaptırılan sıbyan mektebi'nin bir parçasıdır. Bu nedenle Naz-perver Usta Çeşmesi olarak da bilinir.
Tevfik Bey Çeşmesi, İstanbul ilinin Fatih ilçesindeki Küçükayasofya mahallesinde bulunan Osmanlı dönemi çeşmedir. Sokullu Mehmed Paşa Camii aşağısındadır. Günümüzde harap ve bakımsız durumdadır. Bu nedenle ilçe belediyesi tarafından etrafı paravanla çevrilmiştir. Kitabesi ve daha sonra eklenen tamir kitabesi üzerindedir. Teknesi tamamen yol kotu altında kalmıştır. Suyu akmamaktadır.
Kazım Bey Çeşmesi, İstanbul ilinin Fatih ilçesindeki Aksaray mahallesinde bulunan Osmanlı dönemi çeşmedir. Cerrahpaşa'daki Canbaziye Camii'nin mezarlık duvarındadır. Her iki yanındaki mermer sütunlar bitki desenleri ile süslüdür. Ayna taşında da süslemeler mevcuttur. Kurnası oval biçimindedir. Günümüzde suyu akmaktadır.
Nefise Hanım Çeşmesi, İstanbul ili Fatih ilçesinde Cerrahpaşa Mahallesi, Org.Abdurrahman Nâfiz Gürman Caddesi üzerinde, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşanın arka bahçe duvarında bulunan Osmanlı dönemi çeşmedir. Yeniçeri Ocağı serçavuşu Ali Ağa'nın eşi Nefise Hanım tarafından yaptırılmıştır.
Cerrahpaşa Camii Sokak Çeşmesi, İstanbul ilinin Fatih ilçesindeki Cerrahpaşa mahallesinde bulunan Osmanlı dönemi çeşmedir. Kitabesi yoktur. Hangi tarihte kim tarafından yaptırıldığı ve ismi bilinmemektedir. Bu nedenle üzerinde bulunduğu sokakla isimlendirilmiştir. Ayrıca Kürkçübaşı Camii'nin karşısında olduğu için Kürkçübaşı Çeşmesi olarak da bilinir. Ayna taşı ve lülesi olmayan çeşmenin suyu akmamaktadır.
Ferruh Kethüda Çeşmesi, İstanbul ili Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesi, Ferruh Kethüda Camii dış duvarında bulunan Osmanlı dönemi çeşmedir. Mahkeme, cami, zaviye ve çeşmeden oluşan yapı grubundan günümüze yalnızca cami ve çeşme ulaşabilmiştir.
Yukarı Sinan Ağa Çeşmesi, İstanbul ili Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesinde sokağa adını veren Sinan Ağa Çeşmesi Sokakta bulunan Osmanlı dönemi çeşmedir. Sade bir ayna taşı ile iki bardaklığı vardır. Teknesi yol kotu altında kalmıştır. Suyu akmayan ve yıkılmak üzere olan yapının etrafı İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından koruma amaçlı paravanla çevrilmiştir. Aynı mahallede ve aynı isimde Aşağı Sinan Ağa Çeşmesi bulunur.
Aşağı Sinan Ağa Çeşmesi, İstanbul ili Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesi Esnaf Loncası Sokakta bulunan Osmanlı dönemi çeşmedir. Kitabesinde yazdığına göre aynı yerde bulunan bir çeşmenin 1899'da yeniden yaptırıldığı bilinmektedir. Üzerinde II. Abdülhamid'in tuğrası bulunan kitabesi yerindedir. Çiçek deseni işlenmiş mermerden yapılmış ayna taşı vardır. Mermer tekne çeşmenin önünde çıkıntı halindedir. Yakın zamanda Fatih Belediyesi tarafından restore edilmesine rağmen suyu akmamaktadır. Aynı mahallede ve aynı isimde Yukarı Sinan Ağa Çeşmesi bulunur.
Hacı İsa Camii Çeşmesi ya da Kürkçü Çeşmesi, İstanbul ili Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesinde sokağa adını veren Kürkçü Çeşmesi Sokak'ta bulunan Osmanlı dönemi çeşmedir. Hacı İsa Camii duvarındadır. Çeşmeyi I. Süleyman yaptırmıştır. Klasik tarzda kesme küfeki taşından yapılan çeşme sade bir mimariye sahiptir. Alınlığı mevcuttur. Suyu akmamaktadır.
Hafize Hanım Çeşmesi, İstanbul ilinin Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesinde bulunan Fetih sonrası Osmanlı dönemi çeşmedir. Bekir Efendi Validesi Çeşmesi olarak da bilinir. Yusuf Şucaeddin Camii kıble duvarındadır. Haliç sahil yolu yapım çalışmaları öncesinde Balat Vapur İskelesi sokağı üzerindeydi. Günümüzde sokağın ortadan kalkmasıyla cami bahçesi içinde kalmıştır.
Yusuf Şucaeddin Camii Çeşmesi ya da Balat Çeşmesi, İstanbul ilinin Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesinde bulunan Osmanlı dönemi çeşmedir. 1980'li yıllardaki Haliç sahil yolu çalışmaları sonrası Yusuf Şucaeddin Camii bahçesi içinde kalmıştır. Kesme küfeki taşından yapılmış ve altıgen şeklindedir. Büyük bir haznesi ve 4 cephesinde birer çeşme bulunur. Üzeri kurşun ile kaplıdır. Ayna taşı yerinde mermer levha vardır. Sadece bir çeşmenin suyu akmaktadır.
Kethüda Mehmet Efendi Çeşmesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesi Bedreddin mahallesinde Osmanlı dönemi çeşmedir. Şişhane Metro İstasyonu Kasımpaşa çıkışı önündedir. Lâle Devri üslubunda yapılmıştır. Kitabesi üzerindedir. Restore edilmiş ancak suyu akmamaktadır. Kesme taştan yapılan çeşme yapısının üzeri kurşun ile örtülü, ön cephesi mermer ile kaplıdır.
Arpa Emini Çeşmesi, İstanbul'un Fatih ilçesi Topkapı mahallesinde Osmanlı dönemi çeşmedir. Kitabesi yoktur. Bu nedenle kesin inşa tarihi bilinmemektedir. Mimari tarzına göre 16. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilmektedir. Tapu kayıtlarına göre I. Süleyman tarafından yaptırılmıştır. 2021 yılında Fatih Belediyesince restore edilmiştir. Esas olarak kesme küfeki taşından yapılmış olup ayna taşı ve teknesi mermerdir. Suyu akmaktadır.