İçeriğe atla

Emilio De Bono

Emilio De Bono
Doğum19 Mart 1866(1866-03-19)
Cassano d'Adda, İtalya
Ölüm11 Ocak 1944 (77 yaşında)
Verona, Veneto, İtalyan Sosyal Cumhuriyeti
Bağlılığı İtalya
Branşı Kraliyet İtalyan Ordusu
Hizmet yılları1884–1920; 1935–1943
Rütbesiİtalya Mareşali
Çatışma/savaşlarıTrablusgarp Savaşı
I. Dünya Savaşı
II. Dünya Savaşı

Emilio De Bono (19 Mart 1866 - 11 Ocak 1944), İtalyan Mareşal ve Faşist Büyük Konsey üyesi (Gran Consiglio del Fascismo). Trablusgarp Savaşı, I. Dünya Savaşı ve İkinci İtalya-Habeşistan Savaşı'nda görev aldı.

1884 yılında İtalya Kraliyet Ordusu'na (Regio Esercito) asteğmen olarak girdi ve 1911 yılında Trablusgarp Savaşı'nın başlamasıyla Genelkurmay'a geçti. Daha sonra I. Dünya Savaşı'nda görev aldı. 1916'da Gorizia'daki Avusturyalılar ve Ekim 1918'de Monte Grappa'da savaştı. 1920 yılında Binbaşı rütbesindeyken emekli oldu.

1920'lerin başında, Ulusal Faşist Parti'nin örgütlemesine katıldı. 1922'de Dört Quadrumvir'den biri olarak "Roma Yürüyüşü" nü düzenledi. Bu olay, İtalya'daki Faşist rejimin başlamasının işareti oldu. Yürüyüşü takip eden dönemde, Polis Şefi ve Faşist Milis Komutanı olarak görev yaptı.

1925 yılında, solcu siyasetçi Giacomo Matteotti'nin 1924 yılında öldürülmesinden yargılandı. Üstlerini etkilemeyi reddetti ve beklenmedik bir biçimde 1925 yılında beraat etti. Daha sonra Libya'daki Tripolitanya Valiliğine atandı.

1929 yılında Sömürge İşleri Bakanı olarak atandı (Koloniler Bakanı olarak da anıldı). 1932'de Kral III. Vittorio Emmanuele ile birlikte Eritre'yi ziyaret etti ve barışçıl, sadık ve memnun bir koloni bulduklarını söyledi.

Kasım 1932'de Başbakan Benito Mussolini'nin isteği üzerine, Etiyopya'nın istila edilmesi için bir plan hazırladı. Plan, geleneksel bir nüfuz etme biçimini ana hatlarıyla çizdi: nispeten küçük bir kuvvet Eritre'den kademeli olarak güney yönünde ilerleyecek, güçlü üsler kuracak ve giderek zayıf ve dağınık rakiplerine karşı ilerleyecekti. De Bono'nun öngördüğü işgal ucuz, kolay, güvenli ve yavaş olacaktı.

Mussolini, Ordu'yu planlamada ayrı ayrı görevlendirdi ve önümüzdeki iki yıl içinde Ordu, De Bono tarafından arzulanan birliklerin sayısının beş ila altı katını kapsayacak olan kendi büyük seferberliğini geliştirdi. 1934 yılında Mussolini, koordinasyonsuz planları bir araya getirerek ordunun tam ölçekli savaş fikrini vurguladı. [3]

1935 yılında II. İtalya-Habeşistan Savaşı sırasında Etiyopya'ya karşı İtalyan harekâtının Yüksek Komutanı oldu. Atanma kararı Mussolini'nin, Etiyopya'daki zaferin sadece bir İtalyan zaferi değil, aynı zamanda bir Faşist zaferi olduğunu, dolayısıyla tanınmış bir Faşist generalin atanmasını istemesiyle oldu. Buna ek olarak, İtalyan elindeki Eritre'den istila eden güçlerin "kuzey cephesi" olarak bilinen başkomutanıydı. Doğrudan komutası altında, üç kolorduda dokuz tümene sahipti: İtalyan 1. Kolordusu, İtalyan 2. Kolordusu ve Eritre Kolordusu.

3 Ekim'de komutasındaki güçler Eritre'den Etiyopya'ya girdi. 6 Ekim'de kuvvetleri, 1896'da İtalya'nın yenilgiye uğratıldığı yerde zafer kazanarak Adowa'yı aldı. Kısa süre sonra, Axum'un tarihi önemli kentine beyaz bir atla binerek girdi. Ancak bu ilk zaferlerden sonra ilerlemesi yavaşladı.

8 Kasim'da 1. Kolordu ve Eritre Ordusu Mek'ele'yi ele geçirdi. Bu komutasındaki İtalyan birliklerinin gelişmelerinin sınırı olacaktı. Mussolini üzerindeki artan dünya baskısı, hızlı, parlak zaferlere bir ihtiyaç getirdi; engeller veya gecikmeler duymaya hazır değildi.

16 Kasım'da, İtalya Mareşali rütbesine terfi etti (Maresciallo d'Italia), ancak Mussolini işgalin yavaş ilerlemesiyle daha sabırsız hale geldi ve Aralık ayında 17 Ekim'de De Bono'ya gönderdiği Devlet Telegrafı 13181 (Telegramma di Stato 13181) ie Mek'ele'nin beş hafta önce ele geçirilmesiyle görevinin tamamlandığını belirtti. Yerini Mareşal Pietro Badoglio aldı ve, Denizaşırı Askeri Birlikler Müfettişi olarak atandı.

1940'ta merkezi Sicilya'da bulunan bir güney savunma grubuna komuta etti ve İtalya'nın II. Dünya Savaşı'na girmesine karşı çıktı. Ama düşük profilli bir görevde tutuldu ve 1942'de Devlet Bakanı olarak atandı.

24-25 Temmuz 1943 tarihinde Dino Grandi, Pietro Badoglio ve Kral III. Vittorio Emmanuele'in işbirliğiyle Benito Mussolini'yi devirmek için oy kullanan Faşist Büyük Konsey üyelerinden biriydi. Konsey diktatörün çöküşüne, tutuklanmasına ve hapsedilmesine karar verdi.

Daha sonra 1943'te Mussolini, Gran Sasso baskınında kurtarılarak Nazi Almanyası tarafından iktidara getirildi. Kuzey İtalya'da Almanlar tarafından "Ulusun Duce"si Mussolini'nin liderliğinde İtalyan Sosyal Cumhuriyeti kuruldu. Mussolini'nin iktidara dönüşüyle De Bono ve diğerleri tutuklandı. Daha sonra Alessandro Pavolini tarafından Verona'da "Verona mahkemesi" olarak bilinen göstermelik davada vatan hainliği ile suçlandı ve ölüme mahkûm edildi.[1]

11 Ocak 1944'te 77 yaşındaki De Bono, Verona'da görev yapan bir muhafız takımı tarafından Galeazzo Ciano, Luciano Gottardi, Giovanni Marinelli ve Carlo Pareschi ile birlikte kurşuna dizilerek idam edildi. Ciano, İtalyan Dışişleri Bakanı ve Mussolini'nin damadıydı. Gottardi, Faşist Endüstri İşçileri Konfederasyonu'nun eski başkanıydı. Marinelli, Faşist militanın eski şefiydi ve Pareschi, eski Tarım Bakanıydı. Ölüm cezasından kurtulan tek kişi Kurumsal Şirketler Bakanı Tullio Cianetti idi. Cianetti 30 yıl hapis cezasına çarptırıldı.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b Bosworth, R. J. B., Mussolini's Italy, p. 514
Siyasi görevi
Önce gelen
Benito Mussolini
Geçici olarak
İtalyan Kolonileri Bakanı
1929–1935
Sonra gelen
Benito Mussolini
Geçici olarak
Önce gelen
Giuseppe Volpi
Tripolitanya Valisi
1925–1929
Sonra gelen
Pietro Badoglio
Önce gelen
Ottone Gabelli
Eritre Valisi
1935
Sonra gelen
Pietro Badoglio

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Benito Mussolini</span> İtalya diktatörü (1922–1945)

Benito Amilcare Andrea Mussolini, Ulusal Faşist Parti'nin lideri olan İtalyan politikacı ve gazeteci. Kendini faşist olarak tanımlayan Mussolini, iktidara geldikten sonra Duce (Lider) olarak tanındı. Mussolini, faşizm ideolojisinin ilk örneği olan İtalyan faşizminin kurucusudur, bu sebepten dolayı faşizmin kurucusu olarak da kabul edilmektedir. 31 Ekim 1922 ve 25 Temmuz 1943 tarihleri arasında İtalya Krallığı'nın başbakanı, 23 Eylül 1943 ve 25 Nisan 1945 tarihleri arasında ise İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin Ducesi olarak görev yaptı. II. Dünya Savaşı öncesinde ve savaş sırasında İtalyan siyasetinde önemli bir rol oynadı. Nisan 1945'te, Luftwaffe miğferi takıp bir Nazi konvoyu ile İsviçre'ye kaçmaya çalışırken, komünist İtalyan partizanlar tarafından fark edildi ve sevgilisi ile beraber kurşuna dizilerek infaz edildi. Ayrıca; Adolf Hitler, Francisco Franco ve António de Oliveira Salazar gibi aşırı sağ totaliter yöneticilere de ilham vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Faşist Parti</span> İtalyan politik partisi

Ulusal Faşist Parti, Benito Mussolini'nin faşizmin politik ifadesi olarak 9 Kasım 1921 tarihinde Roma'da kurduğu siyâsî parti. Faşizmi bu zamandan önce Faşist Mücadele Birliklerinin İttifakı isimli teşkilata bağlı Fasci olarak bilinen gruplar temsil ediyordu. Partinin temel politikaları, milliyetçilik, vatanseverlik, cumhuriyetçilik, korporatizm ve popülizm üzerine kuruluydu. Cumhuriyetçi Faşist Parti ile birlikte şu anda İtalya'da anayasa tarafından yeniden kurulması yasaklanan iki partiden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Dino Grandi</span> İtalyan Devlet Adamı.

Dino Grandi Mordano kontu, Benito Mussolini'nin devrilmesinde önemli rol oynamış, Büyük Faşizm Konseyi üyesi faşist İtalyan devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">III. Vittorio Emanuele</span> 1900-1946 yılları arasında İtalyanın kralı

III. Vittorio Emanuele, 1900-1946 arasında İtalya kralı.

<span class="mw-page-title-main">Palmiro Togliatti</span>

Palmiro Togliatti, İtalyan siyaset adamı ve komünist önder. Yaklaşık 40 yıl yöneticiliğini yaptığı İtalyan Komünist Partisi'ni (PCI) Batı Avrupa'nın en büyük komünist partisi durumuna getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rodolfo Graziani</span>

Rodolfo Graziani, Benito Mussolini'ye bağlılığıyla tanınan İtalyan mareşal ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Pietro Badoglio</span> dünya savaşları sırasında İtalyan general ve İtalya başbakanı

Pietro Badoglio, İtalyan asker ve siyasetçi. Eylül 1943'te Müttefiklerle, İtalya'nın II. Dünya Savaşı'ndan çekilmesini sağlayan ateşkes antlaşmasını gerçekleştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Giovanni Messe</span>

Giovanni Messe, İtalyan asker ve siyasetçi. İtalya Krallığının askeri ve Faşist döneminde general. İtalyan Mareşal. Savaşı sonrasında senatör.

<span class="mw-page-title-main">II. İtalya-Habeşistan Savaşı</span> 1935 - 1936 yılları arasında İtalya Krallığı ile Etiyopya İmparatorluğu arasında meydana gelen ve Etiyopyanın İtalyan yönetimi altına girmesiyle sonuçlanan savaş

II. İtalya-Habeşistan Savaşı veya II. İtalya-Etiyopya Savaşı, 1935 - 1936 yılları arasında İtalya Krallığı ile Etiyopya İmparatorluğu arasında meydana gelen ve Etiyopya'nın İtalyan yönetimi altına girmesiyle sonuçlanan savaş. I. İtalya-Habeşistan Savaşı'nda yenilgiye uğrayan İtalya Krallığı'nın Etiyopya'yı sömürgeleştirmek için ikinci girişimi olmuştur. Genellikle II. Dünya Savaşı'nı hazırlayan olaylardan biri olarak değerlendirilen bu savaş, Milletler Cemiyeti'nin, büyük güçler tarafından desteklenmedikçe kararlarını uygulatma gücüne sahip olmadığını göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Adowa Muharebesi</span>

Adowa Muharebesi, I. İtalya-Habeşistan Savaşı sırasında 1 Mart 1896'da Orta Etiyopya'nın kuzeyinde bulunan Adowa'da Kral II. Menelik komutasındaki Etiyopya ordusu ile İtalyan kuvvetleri arasında geçen çarpışmadır. Etiyopya'nın kazandığı zafer İtalyanların Afrika'da Fransa ya da İngiliz imparatorluklarına benzer bir imparatorluk kurma girişimlerini engellemiş ve Fransızlara Atlas Okyanusu'ndan Kızıldeniz'e kadar yayılma umudu vermiştir. 19. yüzyılın sonuna doğru, Avrupa ülkelerinin Berlin Konferansı'nda Afrika'nın neredeyse tamamını paylaştığında; sadece Etiyopya ve Liberya bağımsızlığını koruyabilmiştir. Adowa Muharebesi Pan-Afrikanizmin sembolü haline gelmiş ve Etiyopya'nın bağımsızlığını II. İtalya-Habeşistan Savaşı'na kadar korumuştur.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Sosyal Cumhuriyeti</span> Kuzey İtalyadaki eski Nazi kukla devleti

İtalyan Sosyal Cumhuriyeti, II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'nın desteği ile kurulmuş, İtalya'nın kuzeyindeki eski kukla devlettir. 1943-1945 yılları arasında varlığını sürdürmüştür. Kurucusu ve yöneticisi Benito Mussolini'dir.

<span class="mw-page-title-main">Galeazzo Ciano</span> İtalyan Politikacı

Gian Galeazzo Ciano, İtalya Krallığı'nın Dışişleri bakanı ve Benito Mussolini'nin damadı. Faşist İtalya'nın kilit isimlerindendi.

<span class="mw-page-title-main">Italo Balbo</span>

Italo Balbo, İtalya Hava Kuvvetleri Mareşali, Libya Genel Valisi, İtalyan Kuzey Afrika Kuvvetleri Başkomutanı ve İtalyan diktatör Benito Mussolini'nin "veliahtı" olarak gösterilen İtalyan Faşist.

İtalyan faşizmi, Ulusal Faşist Parti'nin 1922 ile 1943 yıllarında içerisinde yönettiği İtalya Krallığı'nda, 1943 ile 1945 yılları arasında ise İtalya'nın kuzeyinde kurulan İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin resmî ideolojisi olarak uygulanmış yönetim sistemidir. "İtalyan faşizmi" kavramı, Benito Mussolini'nin kurucusu olduğu faşizmin İtalya'da uygulandığı dönemi tanımlayıp nazizm, falanjizm ve daha pek çok faşist hareketten ayırmak için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ugo Cavallero</span>

Ugo Cavallero İtalyan asker.

<span class="mw-page-title-main">Aksum Steli</span> Etiyopyanın kuzeyinde Aksum şehrinde 24 metre uzunluğundaki bir granit dikilitaş

Aksum Steli, Aksum Obeliski ya da Aksum Dikilitaşı, Etiyopya'nın kuzeyinde Tigray bölgesinde Aksum Krallığı'na başkenlik yapmış Aksum şehrinde birçok farklı stelin bulunduğu bir bölgede bulunan 24 metre uzunluğundaki bir granit obelisktir. Obeliskin milattan sonra birinci ila üçüncü yüzyıllar arasında dikildiği düşünülmektedir.

İtalya'da faşizmin sona ermesi veya 25 Temmuz Olayı 1943 yılının bahar aylarında başlayarak birbirinden bağımsız iki ayrı koldan Kont Dino Grandi ve Kral III. Vittorio Emanuele tarafından yürütülen, sonuçta da 24-25 Temmuz 1943 tarihli Büyük Faşizm Konseyi toplantısında Başbakan Benito Mussolini'nin güvensizlik oyu alarak görevden alınmasıdır. Kararın ardından Mussolini hapse atılmış, yeni bir hükûmet kurulmuş ve İtalya Krallığı'nda 21 yıl süren İtalyan faşizmi sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Faşizm Konseyi</span>

Büyük Faşizm Konseyi, Benito Mussolini liderliğindeki Faşist İtalya'da iktidarı elinde tutan en yüksek organdı. Ulusal Faşist Parti bünyesinde bir organ olarak 1923 yılında kurulmuş, sonrasında 9 Aralık 1928 itibarıyla devlet kurumu haline gelmişti. Konsey, İtalyan hükûmetlerinin toplandığı Roma'daki Palazzo Venezia'da toplanırdı. II. Dünya Savaşı sürmekteyken 25 Temmuz 1943 günü gerçekleşen Konsey toplantısında Mussolini iktidarının aldığı güvensizlik oyu sonucu İtalya'da faşizmin sona ermesi üzerine konseyin varlığı sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Faşist İtalya (1922-1943)</span> İtalya Krallığının faşist yönetim altında olduğu dönem

Faşist İtalya (1922-1943) Benito Mussolini'nin İtalya Krallığı Başbakanı olduğu 1922-1943 yılları arasında Ulusal Faşist Parti iktidarı altındaki dönemi anlatır. Totaliter bir rejim kuran İtalyan faşizmi ekonomik kalkınma modeli benimsemişse de siyasal muhalefeti ortadan tamamen kaldıracak hamlelerde bulunmuş, geleneksel muhafazakâr değer yargılarını savunmuş Katolik Kilisesi'yle yakın işbirliği yapmıştır. Çeşitli farklı dönemlerden geçen rejim özellikle gerçekleştirdiği emperyalist hamlelerle II. İtalya-Habeşistan Savaşını çıkarmış, Milletler Cemiyeti'nden atılmıştır. Ayrıca Sovyetler Birliği'nde karşı Çelik Pakt'a katılmış, II. Dünya Savaşı'na gidişi hızlandıran hamlelerde bulunmuştur. Dahil olduğu Mihver Devletlerinin II. Dünya Savaşı'nda mağlup olması sürecinde alaşağı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı'nda Mihver Devletleri liderleri</span>

II. Dünya Savaşı'nın Mihver liderleri, II. Dünya Savaşı sırasında Mihver Devletleri'nin önemli siyasi ve askeri figürleriydi. Mihver, 1940'ta Tripartite Paktı'nın imzalanmasıyla kuruldu ve güçlü bir şekilde militarist ve milliyetçi bir ideoloji izledi ve anti-komünist politikalar takip etti. Savaşın ilk evrelerinde işgal altındaki ülkelerde kukla hükümetler kuruldu. Savaş bittiğinde, bu liderlerin birçoğu savaş suçlarından yargılandı. Mihver Devletleri'nin ana liderleri Nazi Almanyası'ndan Adolf Hitler, Faşist İtalya'dan Benito Mussolini ve Japon İmparatorluğu'ndan Hirohito idi. Müttefik Devletler'in aksine Mihver devletlerinin ana hükûmet başkanları hiçbir zaman ortak bir toplantı yapmasa da, Hitler ve Mussolini düzenli olarak bir araya geliyordu.