İçeriğe atla

Emeidae

Emeidae
Emeus crassus, Doğu Moası İskeleti
Korunma durumu
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Sınıf: Aves
Alt sınıf: Palaeognathae
Üst takım: Notopalaeognathae
Takım: Dinornithiformes
Familya: Emeidae
Bonaparte, 1854
Sinonimler

Emeinae Bonaparte 1854 Anomalopterygidae Oliver 1930 Anomalapteryginae Archey 1941

Emeidae ya da Anomalopteryginae, dört cinsin altı türünden oluşan nesli tükenmiş bir Moa familyasıdır. Dev moa olarak bilinen Dinornithidae familyasının daha küçük akrabalarından oluşan bir familya olduğu için "küçük moa" (lesser moa) familyası olarak da adlandırılır.[1] Dinornithiformes takımının bir üyesidir ve koşucu kuşlar alt sınıfındandır.[2] Familya farklı cinsler halinde Yeni Zelanda'nın Kuzey ve Güney Adası'na yayılmıştır. En yaygın cinsi 3 türü bulunan Pachyornis cinsidir. Euryapteryx ve Anomalopteryx cinslerinin tek türü vardır. Emeus cinsi ise doğu moası olarak adlandırılır ve sadece Güney Adası'nın doğusunda rastlanır. Tüm türlerinin soyu yakın zamanda yok olmuştur.[1]

Dinornithiformes takımı içinde evrimsel oluşum tarihi olarak 5.27 Ma tarihinde oluşmuştur ve kardeş familyaları arasında en eskidir. Familyalar içinde en yakın akrabası Dinornithidae familyasıydı. Soyu devam eden en yakın akrabaları ise Tinamular'dır.[3] Kardeş familyaları ise Dinornithidae ve Megalapterygidae familyalarıdır.[4]

Taksonomi

Familyanın dört cinsi ve 6 türü şu şekilde listelenir:[2][5]

  • Dinornithiformes Takımı (Gadow 1893) (moa)
    • Emeidae Familyası (Owen 1843) (küçük moa)
      • Pachyornis Cinsi
        • Ağır ayaklı moa, Pachyornis elephantopus (Güney Adası, Yeni Zelanda)
        • Mappini moası, Pachyornis geranoides (Kuzey Adası, Yeni Zelanda)
        • Tepeli moa, Pachyornis australis (Güney Adası, Yeni Zelanda)
      • Euryapteryx Cinsi
        • Sahil moası, Euryapteryx curtus (Kuzey ve Güney Adası, Yeni Zelanda)
      • Emeus Cinsi
        • Doğu moası, Emeus crassus (Güney Adası, Yeni Zelanda)
      • Anomalopteryx Cinsi
        • Çalı moası, Anomalopteryx didiformis (Kuzey ve Güney Adası, Yeni Zelanda)

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "The evolutionary history of the extinct ratite moa and New Zealand Neogene paleogeography" (PDF). 2009. 13 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Ocak 2021. 
  2. ^ a b "Taxonomy browser (Emeidae)". www.ncbi.nlm.nih.gov. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021. 
  3. ^ Bunce, M., et al. (2003)
  4. ^ "Ornithological Society of New Zealand: New Zealand Recognised Bird Names (NZRBN)". web.archive.org. 25 Nisan 2015. 25 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021. 
  5. ^ Worthy, T. H.; Scofield, R. P. (1 Haziran 2012). "Twenty-first century advances in knowledge of the biology of moa (Aves: Dinornithiformes): a new morphological analysis and moa diagnoses revised". New Zealand Journal of Zoology. 39 (2): 87-153. doi:10.1080/03014223.2012.665060. ISSN 0301-4223. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yeni Zelanda</span> Pasifik Okyanusunun güneybatısındaki ada ülkesi

Yeni Zelanda, Güney Büyük Okyanus'ta bir ada ülkesidir. Güney Yarımkürede, Okyanusya'daki Güney Pasifik adaları arasında, Avustralya'nın yaklaşık 2.000 km güneydoğusunda yer almaktadır. Başlıca iki büyük ve 700'den fazla küçük adadan oluşur. Toplamda 268.021 kilometrekarelik bir yüz ölçümüne sahiptir. Bölgedeki tektonik hareketler ve volkanik olaylar nedeniyle Yeni Zelanda birçok yüksek dağa sahiptir. Yeni Zelanda'nın başkenti Wellington ve en büyük şehri Auckland'dır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük insansı maymunlar</span> i̇nsansı familyası

Büyük insansı primatlar veya İnsangiller, primatlar (Primates) takımının insansılar (Hominoidea) üst familyasına ait bir familyadır. Familyanın dört cinsi iki ayrı alt familyaya bölünür; bunlar, Ponginae alt familyası bünyesinde gruplandırılan Pongo (orangutan) ile Homininae alt familyası bünyesinde gruplandırılan Gorilla (goril), Homo (insan) ve Pan (şempanze) cinsleridir.

<span class="mw-page-title-main">Güvercingiller</span> kuş familyası

Güvercingiller ya da Columbidae, Columbiformes takımında sınıflandırılan 300'e yakın güvercin ve kumru türü ile dodo (Raphus cucullatus) ve Pezophaps solitaria gibi soyu tükenmiş türleri içeren bir tek kuş familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Wellington</span> Yeni Zelandada yerleşim birimi

Wellington, Yeni Zelanda'nın başkenti, ülkenin en büyük ikinci yerleşim birimi ve Okyanusya'daki en kalabalık başkenttir. Yeni Zelanda'yı oluşturan adalardan Kuzey Adası'nın güney ucunda, ülkenin coğrafi merkezine yakın bir noktada yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Mahmuzlu incir kuşu</span>

Mahmuzlu incir kuşu, Avustralya, Yeni Zelanda ve Yeni Gine'de açık ülkenin oldukça küçük ötücü kuşlara ait bir kuşudur. Kuyruksallayangiller (Motacillidae) familyasından İncir kuşu Anthus cinsine ait orta büyüklükte bir incir kuşu türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Moa</span>

Moalar ya da Dinornithiformes soyu tükenmiş 9 kuş türünden oluşan bir koşucu kuş takımıdır. Yeni Zelanda'nın ormanlarında ve ovalarında 7 milyon yılı aşkın bir süre yaşadıktan sonra soyu tükenmiştir. Uçamayan bir kuş türüdür. Uzun boyunları, güçlü bacakları ve gagaları vardı. Bazı türlerinin ağırlıkları 240 kilograma ve 3.6 metre uzunluğa kadar ulaşabilmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Uçamayan kuş</span>

Uçamayan kuşlar, evrime bağlı olarak uçma kabiliyetlerini yitirmiş kuşlardır. Karinasız kuşların ve penguenlerin de dahil olduğu 60'tan fazla hala yaşayan uçamayan kuş türü bulunmaktadır. Uçamayan en küçük kuş Inaccessible Adası sutavuğudur. Hem uçamayan kuşlar, hem de diğer tüm kuşlar arasında en büyük, en ağır ve en uzun olan kuş ise 2,7 m boyu ve 156 kilogram ağırlığı ile devekuşudur. Devekuşları dekoratif tüyleri, etleri ve dericilikte kullanılan derileri için yetiştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Zelanda'daki Türkler</span>

Yeni Zelanda'daki Türkler, Yeni Zelanda vatandaşlığı, oturma izni veya en genel anlamıyla Yeni Zelanda'da yaşayan Türklere denir. Nüfusun büyük çoğunluğu Türkiye ve Kuzey Kıbrıs'tan göçmüş olsa da Suriye ve Irak'tan göçmüş Suriye Türkmenleri ve Irak Türkmenlerini de barındırır.

Bu liste Dinornithiformes takımının Dinornithidae, Emeidae ve Megalapterygidae familyasındaki cinslerinin türlerini içerir.

<span class="mw-page-title-main">Dinornithidae</span> Moa familyası

Dinornithidae, iki türden oluşan nesli tükenmiş bir Moa familyasıdır. Moalar içindeki en uzun ve büyük türleri içerir bu yüzden dev moa familyası olarak da adlandırılır. Dinornis isminde bir cinsi ve iki türü vardı. 240 kilograma ve 3.6 metre uzunluğa kadar ulaşabilmekteydi. Koşucu bir kuş familyasıydı ve uçamayan kuşlardandı. Yaşam alanları Yeni Zelanda'nın kuzey ve güney adalarında yayılmıştır. Güney adasında yaşayan Dinornis robutus türü, öncelikle açıklıklarda ve alçaklardaki ormanlarda veya çalılıklarda bitki örtüsünün olduğu alanlarla yaşardı ve kuzey adasında yaşayan akrabası Dinornis novaezealandiaeden daha büyüktü. D. novaezealandiae'nin baskın olduğu yağışlı, yoğun yüksek ormanlarda nadiren yaşardı.

<span class="mw-page-title-main">Dinornis novaezealandiae</span>

Kuzey Adası dev moası ya da Dinornis novaezealandiae, soyu tükenmiş Dinornis cinsinin iki türünden biridir. Koşucu kuşlar alt sınıfı içindeki bu tür uçamaz ancak atalarının adaya uçarak geldiğine inanılmaktadır. İnsanların adaya gelişinden kısa süre sonra av baskısı nedeniyle soyları tükenmiştir. Yeni Zelanda'nın Kuzey adasındaki alçak düzlüklerde, ormanlarda, otlaklarda ve çalılarda yaşamıştır. Yakın akrabası Güney Adası dev moası ile aynı cinsin üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Dinornis robustus</span>

Güney Adası dev moası ya da Dinornis robustus, soyu tükenmiş Dinornis cinsinin iki türünden biridir. 3.5 metreyi aşan boylarıyla tüm kuşlar içinde en uzun boylulardandır. Koşucu kuşlar alt sınıfı içindeki bu tür uçamaz ancak atalarının adaya uçarak geldiğine inanılmaktadır. İnsanların adaya gelişinden kısa süre sonra av baskısı nedeniyle soyları tükenmiştir. Yeni Zelanda'nın Kuzey adasındaki Yakın akrabası Kuzey Adası dev moası ile aynı cinsin üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Pachyornis</span>

Pachyornis, üç türden oluşan nesli tükenmiş bir Moa cinsidir. Nesillerinin tükenmesinden önce Yeni Zelanda adalarında yaşamaktaydılar. Koşucu kuşlar alt sınıfının Moa takımın Emeidae familyasındandır ve uçamazlardı. Yeni Zelanda'nın hem Kuzey Adasında hem de Güney Adasında yaşamış türleri vardır. Genel olarak oldukça ağır ve uzun olan bu kuşlar familyanın diğer üyelerine göre daha sivri bir gagaya sahiptir. En bilinen türü Ağır ayaklı moa olarak adlandırılan P. elephantopu türüdür ve boyları 1.8 metreye, ağırlıkları ise 145 kilograma kadar ulaşabilmekteydi. Tepeli moa olarak adlandırılan P. australis türünün ise kafasında tüyden oluşan bir tepe olduğu bilinmektedir. Soylarının Yeni Zelanda'ya Maori halkının gelmesiyle beraber av baskısı sebebiyle tükendiği düşünülmektedir. Son bireylerinin milattan sonra 1400'lü yıllarda öldüğü düşünülmekteydi.

Koşucu kuşlar (Palaeognathae), Gondvana kökenli Afrika, Güney Amerika, Yeni Gine, Avustralya ve Yeni Zealanda'da dağılmış kuş türlerinden oluşan bir kladdır. Deve kuşları, nandular, kiviler, tepeli devekuşları, emular ve tinamular gibi 50'den fazla yaşayan türü içerir. Neognathae grubu ile birlikte modern kuşların iki ana kladını oluşturur. Listede soyu tükenmiş türler için Mikko's Phylogeny Archive, Paleofile.com ve Brodkob kaynakları kullanılmıştır.

<i>Notiomystis cincta</i>

Notiomystis cincta, Yeni Zelanda'nın Kuzey Adası ile yakınındaki adalara endemik olan bir kuş türüdür ve Passeriformes takımı içinde sınıflandırılan monotipik Notiomystidae familyasının Notiomystis monotipik cinsinin tek türüdür. Evrimsel ilişkileri ornitologları uzun süre şaşırtan bu kuş türü artık kendine ait bir familya içinde sınıflandırılır.

<i>Dromornis</i>

Dromornis, büyük hatta devasa tarih öncesi kuşların bir cinsidir. Bu türler uçamazlardı, büyük ölçüde küçültülmüş kanat yapılarına sahiplerdi, ancak modern devekuşu veya emuya benzer olarak büyük bacakları vardı. Eğer uzmanlaşmış değilse, ağırlıklı olarak otçul tarayıcılar olması olasıydı. En büyük türün erkeği, Dromornis stirtoni, en uzun ve en ağır kuş için bir adaydır ve bir ihtimal saldırgan bölgesel davranış sergilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Walter Buller</span>

Sir Walter Lawry Buller, Yeni Zelanda ornitolojisinde baskın bir figür olan Yeni Zelandalı bir avukat ve doğa bilimcidir. İlk olarak 1873 yılında yayımlanan A History of the Birds of New Zealand adlı kitabı, 1888 yılında genişletilmiş bir versiyon olarak yayımlanmış ve bir Yeni Zelanda klasiği haline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rakiura Millî Parkı</span>

Rakiura Millî Parkı, Yeni Zelanda'nın Stewart Adası'nda bulunan bir millî parktır. 9 Mart 2002 tarihinde kurulmuş olup Yeni Zelanda'nın en yeni millî parkıdır. 1.399,6 km²'lik alana sahiptir ve adanın %85'ini kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Zelanda coğrafyası</span>

Yeni Zelanda coğrafyası, Yeni Zelanda'nın coğrafi özelliklerini tanımlar. Yeni Zelanda, Büyük Okyanus'un güneybatısında, su yarımküresinin merkezine yakın bir yerde bulunan bir ada ülkesidir. 700 civarında olduğu tahmin edilen çok sayıda adadan oluşur ve esas olarak günümüzde denizin altında kalan daha büyük bir kara kütlesinin kalıntılarıdır. Büyüklüklerine göre kara kütleleri, Cook Boğazı ile ayrılan Kuzey Adası ve Güney Adası'dır. Üçüncü en büyüğü, Foveaux Boğazı'nın karşısındaki Güney Adası'nın ucundan 30 kilometre uzakta bulunan Stewart Adası'dır. Diğer adalar bölgede önemli ölçüde daha küçüktür. En büyük üç ada, 35° ila 47° güney enlemlerinde 1.600 km boyunca uzanmaktadır. Yeni Zelanda, 268.710 km² yüzölçümü ile dünyanın en büyük altıncı ada ülkesidir.

<i>Phormium</i>

Phormium, Asphodelaceae familyasında iki bitki türünü içeren bir bitki cinsidir. Bir tür Yeni Zelanda'ya özgüdür diğeri ise Yeni Zelanda ve Norfolk Adası'na özgüdür. İki tür Yeni Zelanda'da yaygın olarak keten olarak veya Māori isimleriyle sırasıyla wharariki ve harakeke olarak ve başka yerlerde ise Yeni Zelanda keteni veya keten zambağı olarak da bilinirler. Ancak Kuzey Yarımküre'nin doğu akdeniz'den Hindistan'a kadar uzanan ve milattan önce 30.000'den beri insanlar tarafından kullanılan ketenle yakın ilişkili değildirler.