İçeriğe atla

Elyos

Elyos
Harita
Mahallenin haritadaki yeri
Diyarbakır'ın Türkiye'deki konumu.
Diyarbakır'ın Türkiye'deki konumu.
Diyarbakır üzerinde Elyos
Elyos
Elyos
Elyos'un Diyarbakır'daki konumu.
Koordinatlar: 38°14′02″N 39°15′14″E / 38.234°K 39.254°D / 38.234; 39.254
Ülke Türkiye
İlDiyarbakır
İlçeÇüngüş
Coğrafi bölgeDoğu Anadolu Bölgesi
İdare
 • YöneticiMuhtar[1]
İhtiyar heyeti[1]
Nüfus
 (2019)[2]
156
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu412
İl plaka kodu21
Posta kodu21870

Elyos (ya da eski adıyla Malkaya), Diyarbakır'ın Çüngüş ilçesine bağlı bir mahalledir.

Tarihçe

Hayrat çeşme.

Eski adı Elyos olan ve Cumhuriyetin kuruluşu ile birlikte 14 Mayıs 1924'te Malkaya olarak değiştirilen (Bu adı köyün üst kısmında bulunan bir yayladan almıştır.[a]) Malkaya Köyü’nün geçmişine ilişkin ilk yazılı bilgiler Yavuz Sultan Selim Devri’ne kadar gider. Köyün hukuki konumu Çüngüş Sancağı Kanunnamesi’nde yazılı olarak yer almıştır. Osmanlı arşivlerinde bulunan ve Ahmet Akgündüz tarafından çevirisi yapılan bu kanunnamede köy şöyle tanımlanmaktadır: Köyün Osmanlı dönemindeki ismi Eylos`dur.[b] ve civardaki 6 Türk-Müslüman köyden biridir. Diğer köyler de sırasıyla Arguna (halk dilinde Arduva), Herahmine, Ermene, Agud (halk dilinde Avut), Karaca Kaya (halk dilinde Karakaya). Kanunnamenin 10. maddesinde bu özelliklerinden dolayı köy vergi açısından diğer Türk-Müslüman köyler gibi hususi bir hükme tabii tutulmuştur.

Türklerin köye ilk gelişlerine ve yerleşmelerine ilişkin yazılı belge bulunmamasına karşılık köylüler tarafından zaman içerisinde kuşaktan kuşağa aktarılan söylentiler mevcuttur. Söylentilere göre Malkaya Köyü'ne (Elyos) Türkler sonradan yerleşmiştir (takriben 400 yıl önce). Köyün önceki yerleşim yeri şimdi “Peğler” olarak bilinen yer olup şimdiki yerleşim yerine sonradan yerleşilmiştir.[3]

Adı uzun yıllar Malkaya olan yerleşim, 2017'de İlyas, 2021'de ise Elyos adını aldı.[2]

Coğrafya

Malkaya Köyü yolundan görünen dağlar.

Malkaya Köyü, Doğu Anadolu Bölgesi'nin güneydoğu sınırında, Güneydoğu Torosları'nın Maden Dağları üzerinde 1260 metre rakımlı bir dağ köyüdür. İdari olarak Diyarbakır ilinin Çüngüş ilçesine bağlıdır. Diyarbakır il merkezine 125 km, Çüngüş ilçesine 5 km uzaklıktadır.

Jeolojik yapı

Çüngüş-Malkaya dolayı, Pötürge Masifi üst birlik kayaları, renkli melanj ve tortul kayaların tektonik ilişkili birlikteliği ile temsil edilmektedir. Paleozoik yaşlı metamorfik kayalar, tabanda hornblend-pnays, üste doğru mikaşist-kalkşist-mermer olarak yer alır. Kuzeyden güneye doğru Eosen-miyosen çökelleri ile ofiyolit karmaşığının üzerine itilmiş olan metamorfik kayalarda bu nedenle deformasyonlar etkin bir biçimde kendisini gösterir. Şariyaj hattına yakın zonlarda çökel kayalarla ofiyolitler de konum bozunumuna uğramıştır.

Ulaşım

Köyün uzaktan görünümü.

Köy, Karakaya Barajı'na çok yakındır ve köyün yolu baraj yolunun Çüngüş ilçesinden sonraki 3. km'sinden ayrılır. Bu yol ayrımından yaklaşık 3 km sonra köy merkezine ulaşılır. Köye ulaşan bu yol iyi durumda olmamasına rağmen köyden sonra da daha da kötüleşerek devam edip daha yukarılardaki diğer köylere kadar gitmektedir. Bu yolun bir uzantısı da Karakaya Barajı'nın ilk fizibilitesinin yapıldığı 1960'lı yıllarda yapılmıştır ve Karakaya baraj gölüne çıkmaktadır.

Nüfus

Yıllara göre mahalle nüfus verileri
2019 156[2]
2018 176[2]
2017 167[2]
2016 166[2]
2015 158[2]
2014 153[2]
2013 143[2]
2012 None[2]
2011 None[2]
2010 101[2]
2009 None[2]
2008 None[2]
2007 None[2]
2000 182

Galeri

Notlar

  1. ^ Kimi rivayetlere göre de köye tepeden bakan bir dağdan almıştır.
  2. ^ Bu, zamanla köy dilinde Elyos olmuştur.

Kaynakça

  1. ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024. Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Malkaya Köyü'nün Tarihçesi". www.malkayakoyu.org. 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2020. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ergani</span> Diyarbakırın bir ilçesi

Ergani ya da eski adıyla Osmaniye Diyarbakır ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Karakaya Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span> Türkiyede bir baraj

Karakaya Barajı, Diyarbakır ili Çüngüş ilçesi sınırları içinde, Fırat Nehri üzerinde, Güneydoğu Anadolu Projesi'nin bir parçası olarak elektrik enerjisi üretimi amacıyla 1976-1987 yılları arasında inşa edilmiştir. Barajın yapılmasıyla birlikte birçok köy boşaltılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Karakaya, Sungurlu</span> Sungurluda bir köy

Karakaya, Çorum ilinin Sungurlu ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Karakaya, Yıldızeli</span>

Karakaya, Sivas ilinin Yıldızeli ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Döllük, Şarkışla</span>

Döllük, Sivas ilinin Şarkışla ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Aydoğan, İmranlı</span> Sivas ili, İmranlı ilçesine bağlı bir köy

Aydoğan, Sivas ilinin İmranlı ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Geçitköy, Çüngüş</span>

Geçitköy, Diyarbakır ilinin Çüngüş ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">İbikkaya, Çüngüş</span>

İbikkaya (Derdere), Diyarbakır ilinin Çüngüş ilçesine bağlı bir mahalledir. Çüngüş ilçesine 12 km uzaklıktadır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi içinde yer almaktadır. Güneydoğu Toros Dağları silsilesi üzerinde bulunduğundan oldukça dağlık bir bölgede bulunur. Zazaca Derdere ve Türkçe İbikkaya diye adlandırılır. Kuzeyi Çüngüş'e bağlı Geçitköy, Güney Doğu İstikameti Çermik'e bağlı Pınarlı Mahallesi, Batısı Fırat Nehri ve Doğusu Çermik'e bağlı Kuyu Mahallesi ile çevrili Diyarbakır sınırları içerisindeki en batı kısmındaki mahallesidir.

<span class="mw-page-title-main">Karakaya, Araç</span> Kastamonu ili, Araç ilçesine bağlı bir köy

Karakaya, Kastamonu ilinin Araç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Karakaya, Ortahisar</span>

Karakaya, Trabzon ilinin Ortahisar ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Karakaya, Zile</span> Zilede bir köy

Karakaya, Tokat ilinin Zile ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Kafkas Dağları</span>

Kafkas Dağları, Kafkas Sıradağları Kafkasya'da Karadeniz ve Azak Denizi ile Hazar Denizi arasında, kuzeybatı ve güneydoğu doğrultusunda uzanan sıradağlar ve dağ sistemi. Bu dağlar kuzeybatıda Taman Yarımadası yakınlarında başlar ve güneydoğuda Apşeron Yarımadasına değin uzanır. Kafkas Dağları, Kuzey ve Güney Kafkaslar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Kuzeyde kalan sıra dağlara Büyük Kafkas Dağları, Güney Kafkas Dağlarına ise Küçük Kafkas Dağları denir.

<span class="mw-page-title-main">Ambarcık, Yazıhan</span> MALATYA YAZIHAN  ŞEVKİÇİFTLİĞİ KÖYÜ  NÜFÜSÜ AMBARCIKTAN KAT KAT FAZLA OLMASINA RAĞMEN ŞEVKİÇİFLİĞİ HARİTALARDA BİLENE YOK LÜTFEN BUNA Bİ ÇARE BULUN MAHALLE ŞEVKİÇİFTLİĞİ OLMALI

Ambarcık, Malatya'nın Yazıhan ilçesine bağlı bir mahalledir. Arguvan yolu üzerindedir. Daha önce merkeze bağlı olmasına karşın Yazıhan'ın ilçe olmasıyla birlikte, Yazıhan'a bağlanmıştır. Karakaya Barajı su tutma alanı içerisinde kalan eski yerleşim yeri sular altında kalmıştır. Köy halkı yerlerinden edilmiş, bozkır olan araziye sürülmüştür. Ambarcık mahallesinin yaklaşık 8 km. doğusunda Şevki Çiftliği isminde bir de mezrası bulunmaktadır ve mahallenin muhtarlığı da oradadır. Mahallede bir sağlık ocağı bulunmakta ve o sağlık ocağında zaman zaman görev yapan bir ebe bulunmaktadır. Mahalledeki ilkokul ise terk edilmiş, kullanılmaz durumdadır.

<span class="mw-page-title-main">Çüngüş</span> Diyarbakırın ilçesi

Çüngüş, Diyarbakır ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Karakaya, İliç</span>

Karakaya, Erzincan ilinin İliç ilçesine bağlı bir köydür.

Gömleksiz, Tokat iline bağlı bir köy idi.

Türkiye jeolojisi, milyonlarca yıllık süreç içinde bugünkü Türkiye topraklarının karmaşık tektonik etkilerle şekillenmesini inceleyen alt başlıktır.

Ağzıbir, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Ağdaş ilçesinin idari bölge biriminde bir köy. Azerbaycan Cumhuriyeti Millî Meclisi'nin 5 Ekim 1999 tarih ve 708-IQ sayılı kararı ile Ağdaş ilçesine bağlı Ağzibir köyü, Pireze Köyü idari-bölge biriminden ayrılmış ve bu köyle birlikte Ağzibir köyü idari-arazi birimi oluşturulmuştur. 1

<span class="mw-page-title-main">Karakaya, Tavşanlı</span>

Karakaya, Kütahya ilinin Tavşanlı ilçesine bağlı bir köydür.

Yalvaç Havzası, Türkiye'de Beyşehir Gölü ve bugünkü Yalvaç ilçesi çevresinde bulunan tortul bir havzadır. Isparta Açısı olarak bilinen jeolojik bölge içerisinde yer almaktadır. Miyosen döneminden beri varlığını sürdürmektedir.