İçeriğe atla

Elvend Mirza (Karakoyunlu)

Elvend Mirza
Musul, Diyarbakır ve Esadabad Hakimi
Görev süresi
1450-1470
Kişisel bilgiler
Doğum Karakoyunlu Devleti
Ölüm 1470
Esadabad, Hemedan
Dini Şii, İslam

Elvand Mirza, Karakoyunlu hanedanına mensup olup Musul, Diyarbakır ve Esadabad valisi Kara İskender'in oğludur.[1] Oğlu Pirgulu Bey ile amcası Cihan Şah'ın Yusuf Mirza'nın torunu Hatice Begüm'ün evliliğinden olan halk, Karakoyunlu hanedanının Hint kolunu (Kutbşahlar) kurmuştur.

Hayatının erken dönemi

Elvand Mirza, amcası Cihan Şah'ın hükümdarlığı sırasında Musul'u yönetmekle görevlendirildi. Ancak bir süre sonra Elvand Mirza amcasına karşı isyan etti ve yenildikten sonra Akkoyunlu hükümdarı Cihangir Bey'in yanına kaçtı. Cihan Şah asi yeğeninin kendisine teslim edilmesini talep etti, ancak Cihangir Bey bunu reddetti. Bunun üzerine Cihanşah Erzincan'ı işgal etti ve büyük yeğeni Rüstem Bey'i Cihangir Bey'i itaat altına alması için gönderdi. Cihangir Bey umutsuz bir şekilde annesi Sara Hatun'u Memlük Mısır'ına gönderirken, Cihan Şah üvey kardeşi Şeyh Hasan'ı desteklemeye başladı. Şeyh Hasan, Cihangir Bey'in kardeşi Uzun Hasan tarafından öldürüldü; Cihan Şah, boyun eğmeyi kabul etmeleri karşılığında Akkoyunlulara hemen barış teklif etti. Cihangir Bey kabul etti ve kızını da Cihan Şah'ın oğlu Mirza Muhammed ile evlendirdi.[2]

Timurluların hizmetinde

Akkoyunluların boyun eğmesi üzerine Elvand Mirza, Timurlu hükümdarı Babür'e katılmak üzere oğlu Pirkulu ile birlikte Şiraz'a gitti. Timurlu ordusunda komutan yapıldı ve 1454'te Semerkant kuşatmasında Babür'e katıldı. Babür tarafından Sistan ve Kirman'ı fethetmek için gönderildi. Cihan Şah'ın generalleri Emir Bayezid ve Şahsevar Bey'i yendikten sonra, kısa süre sonra oğlu Mirza Yusuf tarafından takip edildiler. Çatışmalar Babür'ün 25 Mart 1457'de ölümünden sonra durdu ve bunu Cihan Şah'ın Horasan'ı fethi izledi.

Yeniden Cihan Şah'ın hizmetinde

Cihan Şah'ın Herat'ı ele geçirmesinden sonra Elvend Mirza, Kirman'ı elinde tutma umuduyla amcasına yeniden başvurdu. Ancak Cihan Şah ona sadece Esadabad'ı verdi. Mirza Yusuf'un kızı Hatice Begüm, Pirkulu Bey ile evlendirildi. Elvend Mirza Kirman'ı Cihan Şah'ın generali Mansur Bey Türkman'a bıraktı. Elvend Mirza iki yıl Esadabad'da yaşadıktan sonra burada öldü. Ölümünden sonra yerine oğlu Pirkulu Bey geçti.[3]

Ailesi

Elvend Mirza'nın iki oğlu vardı:

  • Pirkulu Bey - Hatice Begüm (Cihan Şah'ın torunu) ile evli
  • Allahkulu Bey

Pirkulu Bey, Cihan Şah'ın torunu Hatice Begüm ile evlendi. Bu evlilikle kurulan Karakoyunlu ailesinin soyu, hanedanın gelecekteki Hindistan kolunu oluşturdu. Bu ailenin torunları 16. yüzyılda Hindistan'a göç ederek burada Kutbşahlar devletini kurdular. Hanedanın kurucusu Sultankulu Bey Baranlı, Hemedan vilayetinde doğmuştur. Karagoyunlu hanedanına mensup bir Türkmen'di ve Kara Yusuf'un soyundan geliyordu.[3][4] 16. yüzyılda amcası Allahkulu, bazı arkadaşları ve ailesiyle birlikte Delhi'ye göç etti. Daha sonra güneydeki Dekken'e gitti ve burada Müslüman sultan II. Mahmud Şah Bahmani'ye hizmet etmeye başladı. Safdar Ceng'ın ölümünden sonra yerine oğlu Celaladdin Mirza Heydar Han geçti.[5][6]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Zareena və Samīr 2015.
  2. ^ Çakmak 2014.
  3. ^ a b Minorsky 1955, s. 50–73.
  4. ^ Khan 1996, s. 2.
  5. ^ Mubayi 2022.
  6. ^ Michell və Zebrowski 1999, s. 17.

Kaynak

İlgili Araştırma Makaleleri

Uzun Hasan, Akkoyunlu hükümdarı olup, bugünkü İran, Irak, Azerbaycan, Ermenistan ve Türkiye'nin bir bölümünü kapsayan bir coğrafyada 1453-1478 yılları arasında hüküm sürmüştür. Akkoyunluların en güçlü hükümdarı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Şah Cihan</span>

Şah Cihan veya Ebû’l Muzaffer Şehâbeddin Muhammed Sâhib-kıran, eşi Mümtaz Mahal uğruna Tac Mahal'i yaptırmasıyla tanınan ve Hindistan'da kurulmuş olan Babür İmparatorluğu'nu 1627-1658 yılları arasında yönetmiş olan beşinci Babür hükümdardır.

<span class="mw-page-title-main">Karakoyunlular</span> 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurduğu bir devlet

Karakoyunlular ya da Karakoyunlu Devleti, başkenti Tebriz olan ve 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurmuş olduğu bir devlettir.

Şeyh Haydar,, Safeviye Tarikatından Şeyh Cüneyd'in oğludur. Babası savaşta öldüğünde henüz doğmamış olan Haydar, babası ölünce annesi Hatice Begüm Akkoyunlu Devleti'ne gittiği için Akkoyunlu sarayında doğdu. Dokuz yaşına kadar burada büyüyen Haydar, dayısı Uzun Hasan'la birlikte tarikatın merkezi Erdebil'e geldi ve tarikatın başına geçti. Küçüklüğünde Türkçe'den başka Arapça ve Farsçayı da öğrenen Haydar, dönemin ünlü bilgini Ali Kuşçu'dan da dersler almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Cihan Şah</span> Karakoyunlu Devletinin hükümdarı

Cihan Şah veya Muzaffareddin Cihan Şah Yusuf, 1438 - 1467 yılları arasında hüküm sürmüş Karakoyunlu Devleti'nin hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">I. Tahmasb</span> 2. Safevî şahı

I. Tahmasb, Safevî Devleti'nin ikinci hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kara Yusuf</span> 1388-1420 yılları arasında Karakoyunlu Devletinin hükümdarı

Kara Yusuf, 1388-1420 yılları arasında Karakoyunlu Devleti'nin hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kara İskender</span>

Kara İskender, 1420-1437 yılları arasında Karakoyunlu hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kutbşahlar</span> Gülkonda Sultanlığını 1518-1687 arasında yöneten hanedan

Kutub Şah Hanedanı, soyu Türk kökenli Karakoyunlu hükümdarı Kara İskender'e dayanan ve 1512-1687 yılları arasında Hindistan'ın güneyine hakim olmuş hanedan. Behmeni Sultanlığı'nın yıkılmasından sonra Kutbşahlar hanedanı 1512'de iktidara geldi. Bu hanedanın ilk hükümdarı Sultankulu Kutbü'l-Mülk'tür. İngilizce kaynaklarda bu hükümdara genellikle Guli Kutubşah adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Şahruh</span>

Şahruh Mirza, Timur İmparatorluğu üçüncü hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">Murad</span>

Sultan Murad veya tam adıyla Ebül Muzaffer Sultan Murad — Son Akkoyunlu sultanı, Uzun Hasan ve I. Farruh Yasar'ın torunu, Sultan Yakup'un oğlu ve Sultan Baysungur'un kardeşi.

<span class="mw-page-title-main">Elvend Mirza</span>

Elvend Mirza - Akkoyunlu sultanı, Uzun Hasan'ın torunu, Yusuf Bey Bayandur'un ikinci oğlu.

Serd-rud Muharebesi, Karakoyunlu Devleti ile Timurlular arasında gerçekleşmiş bir savaştır. Karakoyunlu ordusunu Kara Yusuf, Timur ordusunu Timurluların Batı valisi Ebu Bekir Mirza yönetmiştir. Ayrıca Timur'un oğlu Miranşah da savaşta öldürülmüştür. Şenb-i Gazan yakınındaki Serd-rud mevkiinde gerçekleşen muharebe, Timurluların ağır mağlubiyetiyle sonuçlanmıştır. Savaşta Karakoyunlu merkezini Kara Yusuf, sağ kanadını Bistam Bey, sol kanadını Sa'dlu Hüseyin Bey idare etmiştir. Bir yıl önceki zaferlerinden dolayı maneviyatı kuvvetli olan Karakoyunlular hücuma geçmiş, Timurlu ordusunu bozguna uğratmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Said Mirza</span> Timurlu hükümdarı

Ebu Said Mirza, 1451-1469 yılları arasında Timurlular hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">Sultankulu Kutubşah</span>

Sultankulu Kutubşah veya Sultankulu Bey Baranlı veya Sultankulu Kutbü'l-Mülk (1445-1543), 1518'den 1687'ye kadar güney Hindistan'ı yöneten Kutbşahlar hanedanının kurucusudur. Türkmen kökenlidir ve İran'da doğmuştur. Başlangıçta Behmeni sultanına hizmet etmekteydi ve bir askeri unvan olan Kutbü'l-Mülk unvanını almıştır; daha sonrasında Golkonda'ın kontrolünü ele geçirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Ali</span>

Hasanali Mirza, Sultan Hasanali veya Hasanali Bey Karakoyunlu devletinin son padişahı ve Cihan Şah Hagigin'in oğludur. Cihan Şah'ın 10 Kasım 1467'de öldürülmesinin ardından Azerbaycan'ın güneyinde Karakoyunlular'ın hakimiyetini yeniden sağlamaya çalıştı ancak 1469'da başarılı olamadan öldürüldü.

Ebu'l Kasım Babür Mirza, Horasan'da Timurlu hükümdarıdır (1449-1457). Şahruh'un oğlu Gıyasettin Baysungur'un oğlu ve dolayısıyla Emir Timur'un büyük torunuydu.

İbrahim Mirza on beşinci yüzyılda Herat'ın Timurlu hükümdarıydı. Timur'un torunlarından Alaüddevle Mirza'nın oğludur.

Alaüddevle olarak da yazılan Rükn-üd-din Alaüddevle Mirza bir Timurlu prensi ve Orta Asya hükümdarı Şahruh'un torunuydu. Büyükbabasının ölümünün ardından Alaüddevle, ardından gelen veraset mücadelesine karıştı. Başlangıçta stratejik bir avantaja sahip olmasına rağmen, sonunda daha başarılı rakipleri tarafından geride bırakıldı. Alaüddevle tahtı ele geçirmek için yaptığı sayısız başarısız girişimin ardından sürgünde öldü.

Hamza Bey Bayındır, Akkoyunlu beyidir. Celaleddin Ali Bey'in küçük kardeşiydi. Kara Yülük Osman Bey'in oğluydu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.