İçeriğe atla

Elmalı yazma

Tokat Elmalısı

Tokat elmalı yazması (findi), Tokat'ta yaygın kullanılan eski bir yazma çeşidi.

Tokat’a özgü yazma desenleri içerisinden en bilinenenlerdendir. Sivas’ta, Tokat'ın Zile, Almus ve Reşadiye ilçelerinde çok kullanılan bir desendir. Yörenin adetlerinde ve folkloründe özel bir yeri vardır.

Elma motifinin pamuklu siyah dokuma kumaş üzerine bordo, koyu kırmızı, mor renklerde tekrar eden şekillerde basılması ile üretilir. Tarağa benzer bir motifin ters ve düz basılması ile meydana getirilen bir kenar süsü ile çevrelenir.[1]

Süslemek için yazmanın kenarlarına ve arkada kalan üçgen bölümüne küçük gümüş pullar işlenir. Bu yazmayı kadınlar, feslerinin üzerine üçgen şeklinde çene altından bağlayarak kullanır.[2]

Yazmalar, üzerindeki elma motifinin tam yuvarlak olması halinde "tam elmalı yazma", "aynalı" ya da "kömüş gözü" olarak adlandırılır.[3] Elma motiflerinin daha küçük ve deforme olmuş şekillerde olduğu yazmalar, "yarım elmalı" olarak adlandırılır.

Yöre insanı için elmalı yazmadaki elma motifinin bir meyve olmaktan öte anlam taşıdığı bilinmektedir.[4] Bir rivayete göre genç kızlar evlilik öncesi yarım elmalı yazma kullanırken evlenince kayınvalidesi ona Tokat tam elmalısı hediye ederdi; çünkü elma, türkülerde aşk sembolü olarak bulunmaktadır.[5]

Bir başka rivayete göre Tokat'ta, düğün davetiyesi olarak davetlilerin evine yazma gönderildiği dönemlerde davetlilere ana-babalı kızların kınası için tam elmalı yazma; öksüz-yetim kızların kınasın için yarım elmalı yazma göndermek âdetti.[4] Konuklar, yarım elmalı yazma ile davet edilmişlerse kendi çeyizinden veya kızının çeyizinden bir hediye götürürdü.[6] "Yarım elma, gönü alma" sözünün bu âdet ile ilişkili olduğu söylenir. Âdetlere göre kına gecesinde kayınvalidesi yarım elmalı yazma takmış geline kendi sandığından çıkardığı bir Tokat tam elmalısı takarak onun artık analı babalı olduğunu ifade ederdi.

Kaynakça

  1. ^ Tum Cebeci, Dilek (Aralık 2021). "Tokat Yazmacılık Sanatında Elvan Baskı Uygulamaları". Folklor Akademi Dergisi. 
  2. ^ Çetiner, Muazzez (30 Nisan 2023). "SÜRDÜRÜLEBİLİR MODA VE BÖLGESEL MARKALAMA: TOKAT ÖNERİSİ". Folklor Akademi Dergisi. 6 (1): 341-364. doi:10.55666/folklor.1176780. ISSN 2651-253X. 10 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024. 
  3. ^ Ölmez, Filiz (4 Ocak 2013). "Meyve ve Türk Sanatları Bağlamında Elma". Art-e Sanat Dergisi (İngilizce). 5 (10): 77-102. doi:10.21602/sgsfsd.94318. ISSN 1308-2698. 
  4. ^ a b Naskali, Emine Gürsoy (Nisan 2022). "Şehir Efsaneleri" (PDF). Paradigma Akademi. 
  5. ^ Uzunöz, Emine (2019). "Tokat türküleri(İnceleme- metinler)". Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü yüksek lisans tezi. 
  6. ^ "Tokat'ın "Okuntu" ve "Elmalı" Gelenekleri Anne Müzesi'nde Sergileniyor". Kelkit Gazetesi: Tokat Haber, Erbaa Haber, Son Dakika Haber. 10 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Iğdır (il)</span> Türkiyenin Doğu Anadolu Bölgesinde bir il

Iğdır, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde Erzurum - Kars Bölümü'nde ve Türkiye'nin en doğusunda yer alan bir ildir.

<span class="mw-page-title-main">Bedri Rahmi Eyüboğlu</span> Türk ressam, şair ve yazar

Bedri Rahmi Eyüboğlu Türk ressam, yazar ve şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Elmalı</span> Antalya ilçesi

Elmalı, Türkiye'nin Antalya iline bağlı bir ilçedir. İl merkezinin 114 km batısında yer alan ilçe, Muğla iline komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Nar</span> Kınagiller familyasından bir bitki türü

Nar, kınagiller (Lythraceae) familyasından, içinde küçük çekirdekleri ve meyve gövdesini oluşturan yüzlerce tanecik bulunan, hafif ekşi ve bazen tatlı tadı olan, ılıman iklimlerde yetişen bir meyve türü.

Molla Hüsrev d. Karkın - ö. 1480, İstanbul) Fıkıh alimi ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Tahtacılar</span> ağaç işçiliğiyle uğraşan Alevî Türkmenler

Tahtacılar, genel olarak Ege ve Akdeniz bölgelerinin ormanlık yörelerinde yaşayan, Osmanlı İmparatorluğu döneminde ve kısmen günümüzde ağaç işçiliğiyle uğraşan Alevî Türkmenlerdir. Kızılbaş inancına sahiptirler. Bektaşîlik ve Anadolu Aleviliği ile Tahtacı inancının belli başlı farkları vardır.

Sâdi Yâver Ataman, Türk müzikolog, folklor uzmanı, eğitimci ve sanatçı.

<span class="mw-page-title-main">Şişli Camii</span> İstanbul, Türkiyede bir cami

Şişli Camii, İstanbul, Türkiye'de, Şişli ilçesinde bulunan bir camidir. Halâskârgazi Caddesi ile Abide-i Hürriyet Caddesi'nin kesişmesiyle oluşan bir adacıkta konumlanır.

Yağcıbedir halıları, özellikle Balıkesir'in Sındırgı ve Bigadiç köylerinde, Yörükler tarafından dokunan ve önemli kültürel değere sahip motifleri olan bir halı türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hesperidler</span>

Hesperidler, güneşin battığı yerin perileri, Yunan mitolojisinde nemfler yani periler. Gecenin yani Nyks'in kızlarıdır. Bahçeleriyle ünlü Hesperidlerin bahçelerinin tam olarak nerede olduğu Antik Çağ yazarları arasında tartışma konusudur. Stesichorus ve Strabo'ya göre Hesperidler İber Yarımadası'nın güneyinde Tartessos'da bulunurlardı.

Emrah Erdoğan İpek ya da bilinen adıyla Emrah, Türk şarkıcı, şarkı yazarı, oyuncu ve 1980'li yılların çocuk starı.

<span class="mw-page-title-main">Cemel, Şarkışla</span>

Cemel, Sivas ilinin Şarkışla ilçesine bağlı bir beldedir.

<span class="mw-page-title-main">Iðunn</span>

İskandinav mitolojisinde Iðunn, elma ve gençlikle ilişkilendirilen bir tanrıçadır. Bu elmalar İskandinav tanrılarına sonsuz gençlik ve güzellik sağlamaktadır. Iðunn, 13. yüzyılda daha önceki geleneksel kaynaklardan derlenen Şiirsel Edda'da ve 13. yüzyılda Snorri Sturluson tarafından yazılan Nesir Edda'da tasdik edilmiştir. Her iki kaynakta da, skaldik şiir tanrısı Bragi'nin karısı ve ayrıca Şiirsel Edda'da elmaların bekçisi ve ebedi gençliğin bahanesi olarak tanımlanmaktadır.

Şermin, Tevfik Fikret'in 1914 yılında çocuklar için yazdığı şiirlerden oluşan ve aynı yıl yayımlanmış olan kitabı.

Osman Öztunç, ünlü Türk Halk Müziği sanatçısı ve bestecisi.

Hey Onbeşli, Anadolu'da yaygın olarak söylenen, Anadolu dışında da çeşitlemeleri bulunan bir türküdür.

Büşra Yılmaz, 4N1K, Ölüme Fısıldayan Adam ve Kibrit Çöpü Mezarlığı eserleriyle tanınan Türk yazar.

<span class="mw-page-title-main">Emin Kuzucular</span>

Emin Kuzucular derlemeci, halk kültürü araştırmacısı, yazar ve öğretmendir.

<span class="mw-page-title-main">El örgüsü çorap</span>

El örgüsü çorap, geleneksel yöntemlerle çoğu zaman yünden veya elverişli başka malzemelerden imal edilmiş iplerle elde örülen çoraplardır.

<span class="mw-page-title-main">Altın elma</span>

Altın elma, çeşitli ulusal ve etnik halk efsanelerinde veya masallarda görülen bir unsurdur. Yinelenen temalar, canavarca bir düşman tarafından gizlenen veya çalınan altın elmaları alan bir kahramanı tasvir etmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.