İçeriğe atla

Ellis Ashmead Bartlett

Ellis Ashmead Bartlett (yaklaşık olarak 1900 yılı civarlarında

Ellis Ashmead Bartlett (11 Şubat 1881 - 4 Mayıs 1931) Britanya İmparatorluk Nişanı sahibi İngiliz savaş muhabiri. I. Dünya Savaşı'nda Çanakkale Savaşı sırasında görev yapmıştır. Cepheden yazdığı haber ve değerlendirmelerle ANZAC efsanesinin doğmasına öncülük etmiştir.[1] Ayrıca savaşın yürütülüş tarzına dair yazdığı eleştirel yazılar sayesinde Britanya Ordusu komutanlarından Ian Hamilton'un görevden alınmasında ve İngiliz birliklerinin Gelibolu'ndan ayrılmasında rol oynamıştır.

Gençliği

1881 yılında doğan Ellis'in babası Muhafazakâr Parti milletvekili Sir Ellis Ashmead Bartlett idi. Ellis, seçkin ailelerin çocuklarının okuduğu Marlborough Kolejinde eğitim gördükten sonra orduya yazılır. Bedfordshire Alayı bünyesinde II. Boer Savaşına katılır. 1902 yılında avukatlık yapmaya başlar. İki yıl avukat olarak çalıştıktan sonra Rus-Japon Savaşında savaş muhabirliği yapmak üzere Mançurya'ya gider. Buradaki gözlemlerini Port Arthur: The Siege and Capitulation adlı kitapta yayınlar.

Savaş muhabirliği

Ellis, Balkan Savaşları ve sonrasında I. Dünya Savaşı sırasında yoğun olarak savaş muhabirliği yapmıştır. Ellis, The Daily Telegraph için 25 Nisan 1915 tarihinde gerçekleştirilen Anzak Koyu çıkartmasını okurları için kaleme alır. Orduyla beraber hareket eden Ellis, doğrudan cepheden yaptığı canlı, renkli ve eleştiri içeren gerçekçi anlatımlarıyla cephedeki diğer muhabirlerden ayrılır. Özellikle yoğun ateş altında ANZAK birliklerinin cesur harekâtlarının anlatımı Britanyalı okurlar arasında ANZAK efsanesinin doğmasına yol açmıştır. 27 Mayıs 1915 tarihinde Arıburnu açıklarındaki HMS Majestic savaş gemisinde bulunurken geminin Almanya İmparatorluğu donanmasına bağlı U-21 denizaltısı tarafından torpidolanması sonucu gemi batmış, Ellis olaydan yaralanmadan kurtulduysa da tüm ekipmanını yitirmiştir. Savaşın ilerleyen dönemlerindeki anlatımlarında özellikle İngiliz komuta heyetinin yetersizliklerini ve başarısızlıklarının bedelini dile getiren Ellis, doğrudan Londra'ya giderek cephede gördüklerini Sömürgelerden sorumlu BakanBonar Law, Deniz Kuvvetlerinden sorumlu Bakan Winston Churchill, Churchill'in yerine aynı göreve gelen Arthur Balfour, Başbakan Herbert Henry Asquith, Savaş Bakanı Horatio Herbert Kitchener gibi üst düzey devlet adamı ve siyasetçilere rapor eder. Yeniden Çanakkale Savaşı'na döner. Ağustos ayındaki Sarı Bayır Harekâtı sırasındaki karmaşayı ve Osmanlı İmparatorluğunun güçlü karşı taarruzunu okuyucularına aktarır. Bu dönemde edindiği bir kamera sayesinde film çekimi yapmaya da çalışmıştır. Yazdığı ağır eleştiriler nedeniyle geri çağrılan Ellis, Londra'ya döndüğünde devlet sansürünü aşmak için yazılarını röportaj şeklinde kaleme almış ve 17 Ekim günü The Times ve Daily Mail gibi yüksek tirajlı gazetelerin yanı sıra Avustralya gazetelerinde de basılmasını sağlamıştır.

Gelibolu sonrası

Geçim sıkıntısı çekmekte olan Ellis, ücret karşılığında konuşmalar yapmış, Fransa'daki Batı Cephesi muharebelerinde savaş muhabirliği yapmıştır. Komünizm karşıtı bir yönelimi olan Ellis savaşın ardından Çarlık Rusya'sındaki Ekim Devrimi'nin etkisiyle Macaristan'da kurulan Macaristan Sovyet Cumhuriyetine karşı savaşmıştır. 1926 yılından sonra The Daily Telegraph için Britanya Hindistanı muhabirliği yapmış, bağımsızlık için mücadele veren Mahatma Gandhi'yi şiddetle yeren yazılar kaleme almıştır. 1931 yılında Portekiz'in başkenti Lizbon'da ölmüştür.

Eserleri

Öne çıkan bazı eserleri şunlardır:[1]

  • Port Arthur, the Siege and Capitulation, William Blackwood & sons, 1906
  • The Passing of The Shereefian Empire, Edinburgh ve Londra, William Blackwood & sons, 1910
  • The Tragedy of Central Europe, Londra, Thornton Butterworth Ltd., 1923
  • Uncensored Dardanelles, 1928
  • The Riddle of Russia, Daily Telegraph için 22 yazılık seri, 22 Ocak - 20 Şubat 1929.

Kaynakça

  1. ^ a b Archive.org sitesindeki Ellis Ashmead Bartlett maddesi ve eserleri (İngilizce) 28 Temmuz 2021 tarihinde erişilmiştir

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çanakkale Savaşı</span> I. Dünya Savaşında, 1915–1916 yıllarında Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında yapılan savaş

Çanakkale Savaşı veya Çanakkale Muharebeleri, I. Dünya Savaşı sırasında 1915-1916 yılları arasında Gelibolu Yarımadası'nda Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında yapılan deniz ve kara muharebeleridir. İtilaf Devletleri; Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'u alarak İstanbul ve Çanakkale boğazlarının kontrolünü ele geçirmek, Rusya ile güvenli bir erzak tedarik ve askeri ikmal yolu açmak, başkent İstanbul'u zapt etmek suretiyle Almanya'nın müttefiklerinden birini savaş dışı bırakarak İttifak Devletleri'ni zayıflatma amaçları ile ilk hedef olarak Çanakkale Boğazı'nı seçmişlerdir. Ancak saldırıları başarısız olmuş ve geri çekilmek zorunda kalmışlardır. Kara ve deniz savaşı sonucunda iki taraf da çok ağır kayıplar vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kral Arthur</span> İngiliz Efsanesi Kral Arthurdaki baş kahraman

Kral Arthur, Britanya mitolojisindeki efsanevi Camelot kralı. Hikâyeleri, 5. yüzyıl sonları ya da 6. yüzyıl başları Britanya'sında geçen Arthur, Britanyalılar için savaşta ve barışta ideal kralın simgesi olmuştur. Arthur'un, Sakson istilacılara karşı Kelt asıllı Britonların koruyucusu olduğuna inanılır. Kral Arthur, Britanya konulu romanslar olarak bilinen Orta Çağ edebiyat geleneğinde bir kahraman ve merkezi figürdür.

<span class="mw-page-title-main">George Orwell</span> İngiliz yazar ve gazeteci

Eric Arthur Blair veya daha bilinen takma adıyla George Orwell 20. yüzyıl İngiliz edebiyatının önde gelen kalemleri arasında yer alan İngiliz romancı, gazeteci ve eleştirmen. En çok, dünyaca ünlü Bin Dokuz Yüz Seksen Dört adlı romanı ve bu romanda yarattığı Big Brother kavramı ile tanınır. Eserlerinde yer alan netlik, zeka, toplumsal adaletsizliğe karşı farkındalık ve totalitarizme karşı duruşu onun imzası niteliğindedir. Eserlerinde totalitarizmin hakim olduğunu söylediği komünist parti politikalarının ve SSCB'deki Stalin rejiminin eleştirisi ağırlıklı bir yer tutarken, Troçkizmi benimsememiş, hatta onu da eleştirmiş, demokratik sosyalizmden yana olduğunu belirtmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sevr Antlaşması</span> Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan ve Ankara Hükûmetince fiilen ve hukuken geçersiz kılınan barış antlaşması

Sevr Antlaşması, I. Dünya Savaşı sonrasında İtilâf Devletleri ile Osmanlı İmparatorluğu hükûmeti arasında 10 Ağustos 1920'de Fransa'nın başkenti Paris'in 3 km batısındaki Sevr (Sèvres) banliyösünde bulunan Seramik Müzesi'nde imzalanmış antlaşmadır. Antlaşma imzalandığı dönemde devam eden Türk Kurtuluş Savaşı'nın sonucunda Türklerin galibiyetiyle, bu antlaşma yerine 24 Temmuz 1923'te Lozan Antlaşması imzalanıp uygulamaya konulduğundan Sevr Antlaşması geçerliliğini kaybetmiştir. Sevr Antlaşması 433 maddeden oluşmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Winston Churchill</span> Birleşik Krallık başbakanı (1940–45; 1951–55)

Sir Winston Leonard Spencer Churchill, 1940-1945 ve 1951-1955 dönemi Birleşik Krallık Başbakanı. II. Dünya Savaşı sırasında Birleşik Krallık'ın başında bulunmuştur. Savaşın ardından 5 Mart 1946'da ABD'nin Missouri eyaletinin Fulton kentindeki Westminster Kolejinde verdiği söylevle "Demir Perde" teriminin benimsenmesini sağlamış ve Soğuk Savaş'ın habercisi olarak tanımlanmıştır.

Dr. Thomas "Tommy" Harold Flowers, İngiliz mühendis. II. Dünya Savaşı yıllarında Alman şifrelerinin çözümü için kullanılan dünyanın ilk programlanabilir dijital elektronik bilgisayarı olan Colossus'un tasarımcısıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı cepheleri</span> 29 Ekim 1914 ve 30 Ekim 1918 tarihleri arasında Osmanlı İmparatorluğunun savaştığı cepheler

Osmanlı cepheleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'nda çarpıştığı cephelerdir.

<span class="mw-page-title-main">David Lloyd George</span> Britanyalı devlet adamı. Britanya tarihinde seçilmiş olan ilk soylu olmayan başbakan.

David Lloyd George, Britanyalı siyasetçi, 1916-1922 arasında başbakan. David ön adı, Lloyd George soyadıdır. 1945'te ölümünden kısa bir süre önce Dwyfor Kontu payesi verildi.

<span class="mw-page-title-main">Bernhard von Bülow</span> Alman İmparatorluğu’nun dördüncü şansölyesi ve Prusya başbakanı

Prens Bernhard Heinrich Karl Martin von Bülow, Alman İmparatorluğu şansölyesi ve 1900-1909 arasında Prusya başbakanı. I. Dünya Savaşı öncesinde İmparator II. Wilhelm ile birlikte Almanya'yı genişletme politikası izlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kim Philby</span> İngiliz istihbarat subayı ve Sovyet çifte ajanı (1912-1988)

Harold Adrian Russell "Kim" Philby İngiliz istihbaratçı ve Sovyet ajanı. MI6 içinde üst düzey yönetici olan Philby bu dönemde KGB için çalışmıştır. 1963 yılında Cambridge Five adı verilen casus grubuna bağlı olduğu ortaya çıkartılmıştır. Kim Philby haricinde Donald Maclean, Guy Burgess, Anthony Blunt ve John Cairncross'dan oluşan grubun 2. Dünya Savaşı sırasında ve Soğuk Savaş döneminin başlarında Sovyetler Birliğine önemli bilgiler aktardığı bilinmektedir. İstihbaratçı ve gezgin John Philby'nin oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Dirk Bogarde</span>

Sör Dirk Bogarde İngiliz oyuncu ve yazar. Doctor in the House (1954) ve diğer Rank Organisation yapımı filmleri sayesinde kısa sürede bir sinema idolüne dönüştü. Bogarde kariyerinin ilerleyen dönemlerinde Venedik'te Ölüm (1971) gibi birçok sanat filminde rol aldı. Bogarde ikincil kariyeri olarak da kitap yazdı; yazdıkları arasında çok satanlara giren yedi ciltlik anıları, altı roman ve The Daily Telegraph'daki köşe yazılarını topladığı bir kitabı bulunmaktadır. Bogarde gizli bir homoseksüel olarak yaşamını sürdürmüş, partneri Anthony Forwood (1915-1988)'la 40 yıl, Forwood'un ölümüne kadar yaşamıştır. Bogarde Chelsea, Londra'da kalp krizinden ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">A. A. Milne</span> İngiliz yazar

Alan Alexander Milne,, İngiliz yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Martha Gellhorn</span> Amerikalı gazeteci (1908 – 1998)

Martha Ellis Gellhorn Amerikalı romancı, gazeteci, gezi yazarı ve Londra Daily Telegraph'ın da dahil olduğu birçoklarına göre 20. yüzyılın en iyi savaş muhabirlerinden biri. Gellhorn ayrıca ilk kadın savaş muhabiridir. 60 yıllık kariyeri boyunca, dünyada gerçekleşen tüm büyük çatışmalara giderek, oralarda canlı olarak haber yapmıştır. Gellhorn ayrıca Amerikalı yazar Ernest Hemingway'in üçüncü karısıdır. Evlilikleri 1940'tan 1945'e kadar sürmüştür. 89 yaşında hasta ve neredeyse tamamen kör olan Gellhorn aşırı doz ilaç alarak intihar etmiştir. Ölümünden sonra Martha Gellhorn Gazetecilik Ödülü'ne adı verilerek anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Leszek Kołakowski</span>

Leszek Kołakowski, (Lehçe telaffuz: [ˈlɛʂɛk kɔwaˈkɔfskʲi] Polonyalı düşünür ve düşünceler tarihçisi. Özellikle Marksist düşünce üzerine yapmış olduğu kritik analizler ve üç ciltlik Main Currents of Marxism kitabı ile bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Malaya Cephesi</span> II. Dünya Savaşının Malay yarımadasındaki cephesi

Malaya Cephesi II. Dünya Savaşı sırasında; 8 Aralık 1941 ve 31 Ocak 1942 tarihleri arasında, Malay yarımadasında Japonya'nın önderliğindeki Mihver Devletleri ve Büyük Britanya'nın başı çektiği Müttefik Devletleri arasında yapılan savaşlardır. Savaş Japonların galibiyetiyle sonuçlanmış ve ağır bir yenilgiye uğrayan İngilizler Malay yarımadasından çekilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Anzak Günü</span> Avustralya ve Yeni Zelandada her yıl nisanın 25inde gerçekleşen anma günü

Anzak Günü, Avustralya ve Yeni Zelanda adına savaş ve çatışmalara katılan ve bunlarda ölen asker ve sivillerin anıldığı bir ulusal anma günüdür. 1916'dan itibaren her yıl nisan ayının 25'inde anma törenleri düzenlenir.

<span class="mw-page-title-main">Diana Mitford</span>

Diana Mitford, Diana Freeman-Mitford veya Diana Mitford Mosley, İngiliz Nazi yanlısı, biyografi ve günlük yazarı, dergi editörü, gazeteci, yayıncı. Beş kız kardeşi ile birlikte Mitford sisters olarak anılan Avrupa sosyetesinin önde gelen kişilerdendi.

<span class="mw-page-title-main">Churchill Savaş Hükûmeti</span> Birleşik Krallık hükûmeti

Churchill savaş Hükûmeti, 10 Mayıs 1940'tan 23 Mayıs 1945'e kadar İkinci Dünya Savaşı'nın çoğunda Birleşik Krallık'ın koalisyon hükûmetiydi. Neville Chamberlain'in istifasının ardından Kral VI. George tarafından Başbakan olarak atanan Winston Churchill tarafından yönetildi.

<span class="mw-page-title-main">Evelyn Waugh</span>

Arthur Evelyn St. John Waugh, İngiliz romancı ve yazar. Yazarlığının erken döneminde İngiliz toplumunu hicvettiği romanlarının yanı sıra Brideshead'e Son Gidiş ile bilinir. Waugh, modern İngiliz edebiyatında dilini en iyi kullanan yazarlardan biridir. Amerikalı eleştirmen Edmund Wilson'ın deyişiyle Waugh, "George Bernard Shaw'dan beri İngilizce yazan tek birinci sınıf mizahçı"dır.

Deadline Gallipoli, ilk kez 19 ve 20 Nisan 2015 tarihlerinde Foxtel'in Showcase kanalında gösterilen Avustralya yapımı mini televizyon dizisidir. İki bölümlük seri, Çanakkale Savaşı'nı savaş muhabirleri Ellis Ashmead-Bartlett, Charles Bean, Keith Murdoch ve Phillip Schuler açısından anlatıyor. Film Avustralyalı yapımcı John Schwarz tarafından yapıldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.