İçeriğe atla

Ella Fitzgerald

Ella Fitzgerald
Carl Van Vechten tarafından çekilmiş fotoğrafı, 1940
Genel bilgiler
UnvanıFirst Lady of Song, Lady Ella
DoğumElla Jane Fitzgerald
25 Nisan 1917(1917-04-25)
Newport News, Virginia, ABD
Ölüm15 Haziran 1996 (79 yaşında)
Beverly Hills, California
TarzlarSwing, klasik pop, vocal jazz
MesleklerVokalist
ÇalgılarPiano
Etkin yıllar1934-1993
Müzik şirketiCapitol, Decca, Pablo, Reprise, Verve
Resmî siteResmî web sitesi

Ella Jane Fitzgerald (25 Nisan 1917 - 15 Haziran 1996), yirminci yüzyılın en önemli Amerikalı caz vokalistlerinden biridir.

Entonasyonunun ve yorumunun kusursuzluğu, doğaçlamalarda bir trompet gibi kullanabildiği üç oktav aralığını aşan sesiyle anılır. Elli yedi seneyi aşan kariyerinde 13 Grammy Ödülü ile ABD başkanları Ronald Reagan (Ulusal Sanat Madalyası) ve George H. W. Bush (Özgürlük Madalyası) tarafından verilmiş iki ayrı ödüle sahip oldu.

Trompetçi ve caz vokalisti Louis Armstrong, gitarist Joe Pass ve orkestra şefleri Count Basie ve Duke Ellington ile yaptığı çalışmalarla da tanınır.

Yaşamı

ABD'nin Newport News, Virginia şehrinde doğdu. Kısa süre sonra boşanan annesiyle New York'a taşındı. Geçirdiği tatsız olaylar yüzünden öğrencilik yıllarını güçlükle geçirmiş, ardından bir süre evsiz olarak yaşamıştır.

İlk kez 17 yaşında Apollo Tiyatrosu'nda sahneye çıktı. Chick Webb'le tanıştı ve haftalık 12.50 dolar karşılığında grupla beraber turneye çıktı. "Love and Kisses" ilk kaydı yapılan, "A-Tisket, A-Tasket" ise tanınmasını sağlayan parçalardır. Webb'in ölümünden sonra orkestranın ismi değişti ve liderliği Fitzgerald devraldı.

1941'de solo kariyerine başladı ve Norman Granz'la çalıştığı caz konserlerine devam etti. Swing döneminin sona ermesi ve turnelere çıkan büyük orkestraların kapanışıyla birlikte Fiztgerald, ortaya çıkan Be-Bop akımından etkilenerek vokal tarzını değiştirdi. Dizzy Gillespie Orkestrası ile çalışmaları da onu yönlendirmiştir. Aynı dönemde Scat (kelimelerin olmadığı, anlamsız hecelerle emprovizasyon) tekniğini geliştirmiş ve ününü artırmıştır. Piyanist Ellis Larkins ile birlikte Gershwin bestelerini seslendirdi.

Çeşitli bestecilerin eserlerini seslendirdiği 8 şarkı kitabının (Great American Songbook) kayıtları devam ederken uluslararası turnelere de çıktı. Ölümünden sonra The New York Times köşe yazarı Frank Rich, bu eserleri seslendirerek beyaz ve Afrika kökenli Amerikalılar arasındaki kültürel bağların güçlenmesinde önemli rolü olan Fitzgerald'ın bunda en az Elvis Presley kadar başarılı olduğunu söylemiştir. Afrika kökenli bir sanatçının, göçmen Yahudiler tarafından bestelenmiş, yoksul kesimi anlatan şarkılarını Hristiyan beyazlara sevdirebilmiş olması, bu başarısını doğrular.

Fitzgerald uzun kariyeri boyunca ünlü birçok müzisyenle birlikte çalıştı. Trompetçi Roy Eldridge ve Dizzy Gillespie, gitarist Herb Ells, Abraham Laboriel, piyanist Tommy Flanagan, Oscar Peterson, Lou Levy, Paul Smith, Jimmy Rowles ve Ellis Larkins bunlardan bazılarıdır. Bu birliktelikler küçük gruplardan oluşuyordu ve performanslar genellikle canlıydı.

Decca, MGM, Atlantic, Capitol beraber çalıştığı şirketlerden bazılarıdır. Fitzgerald son kaydını 1989'da yapmış, 1991 yılında da son konserini vermiştir.

Ella Fitzgerald (1940)

8 Şarkı Kitabı

(Parantez içindeki isimler: aranjörler)

  • Ella Fitzgerald Sings the Cole Porter Songbook (1956) (Buddy Bregman)
  • Ella Fitzgerald Sings the Rodgers & Hart Songbook (1956) (Bregman)
  • Ella Fitzgerald Sings the Duke Ellington Songbook (1957) (Duke Ellington & Billy Strayhorn)
  • Ella Fitzgerald Sings the Irving Berlin Songbook (1958) (Paul Weston)
  • Ella Fitzgerald Sings the George and Ira Gershwin Songbook (1959) (Nelson Riddle)
  • Ella Fitzgerald Sings the Harold Arlen Songbook (1961) (Billy May)
  • Ella Fitzgerald Sings the Jerome Kern Songbook (1963) (Riddle)
  • Ella Fitzgerald Sings the Johnny Mercer Songbook (1964) (Riddle)

Dış bağlantılar

Vikisöz'de Ella Fitzgerald ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Swing (müzik)</span>

Swing 1930'lu yıllarda ortaya çıkan caz akımı. 20. yüzyılın en popüler caz hareketlerinden biri.

<span class="mw-page-title-main">Chet Baker</span> Amerikalı caz müzisyeni (1929 – 1988)

Chet Baker (gerçek adıyla Chesney Henry Baker Jr., Amerikalı caz müzisyeni. Caz geçmişinin en büyük trompet çalgıcılarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Duke Ellington</span> Amerikalı besteci ve caz sanatçısı (1899 – 1974)

Edward Kennedy "Duke" Ellington "Duke" olarak bilinen Amerikalı caz bestecisi, piyanist ve caz orkestrası şefi. 1923 yılından ölümüne kadar 50 yıldan fazla bir süreliğine bir caz orkestrasını yönetmiştir. Yaptığı müziğin tarzını cazdan çok "Amerikan Müziği" olarak adlandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">George Gershwin</span>

George Gershwin, Yahudi kökenli Amerikalı besteci ve piyanist. Broadway müzikalleri ve klasik batı müziği orkestraları için eserler yazdı. Bazı şarkıları popülarite kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Stéphane Grappelli</span> Fransız caz müzisyeni (1908 – 1997)

Stéphane Grappelli Fransız caz kemancısı. Django Reinhardt ile birlikte tamamen telli veya yaylı enstrümanlardan oluşan "Quintette du Hot Club de France" grubunu kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Nat King Cole</span> Amerikalı caz müzisyeni (1919 – 1965)

Nathaniel Adams Coles, bilinen profesyonel adıyla Nat "King" Cole, popüler Amerikalı şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve caz piyanisti.

Satin Doll, Johnny Mercer, Duke Ellington ve Billy Stayhorn tarafından yazılan bir caz standardı. Şarkı 1953'te yazıldıktan sonra Ella Fitzgerald, Frank Sinatra ve Nancy Wilson gibi şarkıcılar tarafından sayısız kez kaydedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Oscar Peterson</span>

Oscar Emmanuel Peterson, Kanadalı piyanist, caz ustası, besteci.

<span class="mw-page-title-main">Billie Holiday</span> Amerikalı caz sanatçısı (1915 – 1959)

Billie Holiday, Amerikalı şarkıcı, şarkı sözü yazarı, besteci.

"In a Sentimental Mood", Duke Ellington tarafından 1935 yılında yazılmış bir caz bestesi. İlk kaydını aynı yıl Ellington Orkestrası yaptı. Daha sonra Irving Mills ve Manny Kurtz parçaya söz yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dee Dee Bridgewater</span> Amerikalı şarkıcı

Dee Dee Bridgewater, Amerikalı Caz sanatçısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Blues Alley</span>

Blues Alley, 1965 yılında kurulan, Washington'un Georgetown semti, Wisconsin caddesinde bulunan caz müzik gece kulübü ve restoran. Kulüp, her gece farklı caz müzisyenlerinin sahne almasıyla tanınmıştır. 2008 yılının üç yüz altmış gecesinde caz müzisyeni sahne almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sidney Bechet</span> Amerikalı caz müzisyeni (1897 – 1959)

Sidney Bechet, Amerikan caz saksofoncusu, klarnet müzisyeni ve besteciydi.

"It Don't Mean a Thing (If It Ain't Got That Swing)", Duke Ellington tarafından 1931'de bestelenen ve sözleri Irving Mills tarafından yazılan şarkı. Bir caz standardı kabul edilen şarkıyı caz tarihçisi Gunther Schuller, "artık efsanevi" ve "ileriyi gören bir parça ve başlık" şeklinde karakterize etti.

<span class="mw-page-title-main">Emin Fındıkoğlu</span> Türk caz müzisyeni, aranjör, besteci, piyanist, eğitimci ve orkestra şefi

Emin Fındıkoğlu, Türk caz müzisyeni, aranjör, besteci, piyanist, eğitimci ve orkestra şefi.

<span class="mw-page-title-main">Flora Purim</span> Şarkıcı

Flora Purim, özellikle füzyon caz çalışmaları ile bilinen Brezilyalı kadın şarkıcıdır. Chick Corea ve Stanley Clarke ile Return to Forever grubunda yer alması ile tanındı. Dizzy Gillespie, Gil Evans, Opa, Stan Getz, George Duke, Mickey Hart’ın Grateful Dead, Santana, Jaco Pastorius ve eşi Airto Moreira ile pek çok kayıt yaptı ve konser verdi.

1973 Grammy Ödülleri, Grammy Ödülleri'nin on beşincisidir. 3 Mart 1973'te düzenlendi ve CBS'de canlı olarak yayımlanan ilk tören oldu. CBS, o zamandan beri Grammy Ödüllerine ev sahipliği yapmaktadır. Bu yılki tören Nashville'de gerçekleştirildi, bundan önceki törenler ya New York'ta ya da Los Angeles'ta düzenlenmişti.

Carlos Wesley " Don " Byas Amerikalı bir caz müzisyeni ve tenor saksafon sanatçısıydı. Kariyerini daha çok Bebop ve Swing tarzları üzerine oluşturdu. Count Basie, Duke Ellington, Art Blakey, Dizzy Gillespie ve diğer birçok sanatçıyla birlikte sahne aldı. Ayrıca kendi grubunu da yöneten Byas, hayatının son 26 yılını Avrupa'da yaşadı.

Morris "Moe" Koffman, OC Kanadalı bestekar, aranjör, caz saksofoncusu ve ve flütçüsü. 1950lerden 2000lere uzanan kariyeri, farklı çalışma alanları ve 30 albümüyle Kanada'nın en üretken müzisyenlerinden biridir. 1957 yılında piyasaya sürülen Cool and Hot Sax ile full albüm çıkaran ilk Kanadalı caz müzisyenlerinden oldu. Aynı zamanda Rob McConnell'ın Boss Brass grubunda uzun süreli bir üyeydi.

<span class="mw-page-title-main">Russel Garcia (besteci)</span> Amerikalı aranjör ve besteci (1916 – 2011)

Russell Garcia, QSM ekran, sahne ve yayın için çok çeşitli müzikler yapan Amerikalı bir besteci ve aranjör idi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.