İçeriğe atla

Elizabeth Blackburn

Elizabeth Blackburn
Elizabeth Blackburn, 2012
Doğum26 Kasım 1948 (75 yaşında)
Hobart, Tasmania
VatandaşlıkAvustralya, ABD
Mezun olduğu okul(lar)University of Melbourne,
Darwin College, Cambridge
DinMoleküler biyoloji
ÖdüllerHarvey Ödülü {1999}, Heineken Ödülü, Lasker Ödülü, Louisa Gross Horwitz Prize, L'Oréal-UNESCO Award for Women in Science (2008) Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü (2009)
Kariyeri
Çalıştığı kurumlarUniversity of California, Berkeley
University of California, San Francisco
Yale University
the Salk Institute
Doktora
danışmanı
Frederick Sanger
Doktora öğrencileriCarol W. Greider

Elizabeth Helen Blackburn (26 Kasım 1948, Tasmania) Avustralya doğumlu Amerikalı moleküler biyolog. Kromozomların uç kısımlarında bulunan ve kromozomları koruyan telomer isimli yapılarla ilgili çalışmalarıyla bilinir. Telomer yapımında etkin telomeraz enziminin kaşifleri arasındadır. Bu çalışmalarından dolayı 2009 yılında Carol W. Greider ve Jack W. Szostak ile birlikte Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü kazandı. Tıbbi etik üzerine de çalışmaları vardır.

İlk yılları ve eğitimi

Yedi çocuktan biri olan Elizabeth Helen Blackburn, 26 Kasım 1948'de Hobart, Tazmanya'da her ikisi de aile hekimi olan bir anne babanın çocuğu olarak doğdu. Ailesi, dört yaşındayken Launceston şehrine taşındı ve burada on altı yaşına kadar Broadland House Church of England Girls 'Grammar School'a gitti. Ailesinin Melbourne'a taşınması üzerine Üniversite Lisesi'ne girdi ve sonuçta yıl sonu eyalet çapındaki final sınavlarında çok yüksek notlar aldı. Biyokimya alanında Melbourne Üniversitesi'nden 1970'te Bachelor of Science ve 1972'de Master of Science'ı almaya devam etti. Blackburn daha sonra 1975'te Cambridge Üniversitesi'ndeki Darwin Koleji'nden doktorasını almaya gitti ve burada Frederick Sanger ile birlikte DNA'yı kullanarak DNA dizilimi yapmak için yöntemler geliştirdi. Aynı zamanda, bakteriofaj Phi X 174 üzerinde çalışmaktadır. Burada, Blackburn'ün kocası John Sedat ile tanıştığı Cambridge Üniversitesi'ndeki Tıbbi Araştırma Konseyi Moleküler Biyoloji Laboratuvarı da buradaydı. Blackburn'un gelecekteki eşi, Yale'de bir pozisyon almıştı ve Blackburn orada doktora sonrası araştırmasını bitirmeye karar verdi. "Böylece aşk beni en şanslı ve etkili bir seçeneğe getirdi: Joe Gall'in Yale'deki laboratuvarı".[1]

Moleküler biyoloji çalışmaları

1978 yılında Blackburn, University of California, Berkeley'de Moleküler Biyoloji Bölümü'ne katıldı. 1990 yılında San Francisco Körfezi'ndeki California Üniversitesi, San Francisco Mikrobiyoloji ve İmmünoloji Anabilim Dalına geçti. Burada 1993 yılından 1999 yılına kadar Bölüm Başkanı olarak görev yaptı. American Association for Cancer Research başkanlığına seçildi.

Son yıllarda Blackburn ve arkadaşları, telomeraz ve telomerler üzerinde stresin etkisini araştırmaktadırlar.[2] Ayrıca meditasyon etkisi de araştırmaları arasındadır.[3][4]

Biyoetik

Blackburn 2001 yılında President's Council on Bioethics üyeliğine seçildi. Bush yönetimine muhalif olarak insan embriyonik hücre araştırmalarını desteklemiştir. Bunun üzerine 27 Şubat 2004 tarihinde Beyaz Saray tarafından konsey üyeliği sonlandırılmıştır.[5]

Kişisel bilgileri

Blackburn, John W. Sedat ile evlidir ve Benjamin isminde bir oğlu vardır.[6]

Ödülleri ve dereceleri

  • Eli Lilly Mikrobiyoloji ve İmmünoloji Araştırma Ödülü (1988)
  • Ulusal Bilimler Akademisi Moleküler Biyoloji Ödülü (1990)
  • Yale Üniversitesi Fahri Doktora (1991)
  • Harvey Derneği Öğretim Görevlisi New York (1990)
  • Amerikan Bilim ve Sanatlar Akademisi üyeliği (1991)[7]
  • Londra Royal Society üyeliği (1992)
  • Amerikan Mikrobiyoloji Akademisi üyeliği (1993)
  • Avustralya Ödülü (1998)
  • Gairdner Vakfı Uluslararası Ödülü (1998)
  • Harvey Ödülü (1999)
  • Keio Medical Science Prize (1999)
  • California Yılın Bilim İnsanı (1999)
  • California Hall of Fame (2011)
  • Amerikan Kanser Araştırma Derneği - GHA Clowes Memorial Ödülü (2000)
  • Amerikan Kanser Derneği Liyakat Madalyası (2000)
  • American Association for the Advancement of Science üyeliği (2000)
  • Academy of Achievement's Golden Plate Award (2000)
  • General Motors Kanser Araştırma Vakfı Alfred P. Sloan Ödülü (2001)
  • E. B. Wilson Ödülü, Amerikan Hücre Biyolojisi Derneği (2001)
  • Robert J. and Claire Pasarow Foundation Medical Research Award (2003)
  • Dr A.H. Heineken Prize for Medicine (2004)
  • Benjamin Franklin Medal (2005)
  • Albert Lasker Award for Basic Medical Research (2006)
  • Peter Gruber Vakfı Genetik Ödülü (2006)
  • Harvard Üniversitesi Fahri Bilim Doktorası (2006)
  • Wiley Vakfı Biyomedikal Bilimler Wiley Ödülü (2006)
  • Avustralya Bilim Akademisi Sorumlu Üyesi (2007)
  • Princeton Üniversitesi Fahri Bilim Doktorası (2007)
  • Louisa Gross Horwitz Ödülü (2007)
  • L'Oréal-UNESCO Award for Women in Science (2008)
  • Paul Ehrlich ve Ludwig Darmstaedter Ödülü (2009)
  • Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü (2009) (Carol W. Greider ve Jack Szostak ile paylaştı)[8][8][9]
Üyelik ve başkanlıkları
  • Amerikan Kanser Araştırma Derneği 2010 yılı başkanı.[10]
  • Amerikan Hücre Biyolojisi Derneği 1998 yılı başkanı
  • Ulusal Bilimler Akademisi üyeliği (1993)
  • Institute of Medicine üyeliği (2000)
  • Amerika Genetik Derneği Yönetim Kurulu üyesi (2000-2002)
  • 2007 yılında Time Dergisi, Time 100-Dünyamızı şekillendiren insanlar (The TIME 100—The People Who Shape Our World.) listesinde yer aldı.[11]

Kaynakça

  1. ^ "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2009" (İngilizce). NobelPrize.org. 15 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Epel ES, Lin J, Dhabhar FS, Wolkowitz OM, Puterman E, Karan L, Blackburn EH (2010). "Dynamics of telomerase activity in response to acute psychological stress". Brain, Behavior, and Immunity. 24 (4). ss. 531-539. doi:10.1016/j.bbi.2009.11.018. PMC 2856774 $2. PMID 20018236. 
  3. ^ Jacobs TL, Epel ES, Lin J, Blackburn EH, Wolkowitz OM, Bridwell DA, Zanesco AP, Aichele SR, Sahdra BK, Maclean KA, King BG, Shaver PR, Rosenberg EL, Ferrer E, Wallace BA, Saron CD (2010). "Intensive meditation training, immune cell telomerase activity, and psychological mediators". Psychoneuroendocrinology. 36 (5). ss. 664-681. doi:10.1016/j.psyneuen.2010.09.010. PMID 21035949. 
  4. ^ Elissa Epel1, Jennifer Daubenmier, Judith Tedlie Moskowitz, Susan Folkman, Elizabeth Blackburn (2009). "Can Meditation Slow Rate of Cellular Aging? Cognitive Stress, Mindfulness, and Telomeres". Annals of the New York Academy of Sciences. 1172 (1). ss. 34-53. doi:10.1111/j.1749-6632.2009.04414.x. PMC 3057175 $2. PMID 19735238. 
  5. ^ Blackburn, E.; Rowley, J. (2004). "Reason as Our Guide". PLoS Biology. 2 (4). ss. e116. doi:10.1371/journal.pbio.0020116. PMC 359389 $2. PMID 15024408. 
  6. ^ UCSF’s Elizabeth Blackburn Receives Nobel Prize in Physiology or Medicine, By Jennifer O'Brien. 11 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Press release.
  7. ^ "Book of Members, 1780-2010: Chapter B" (PDF). American Academy of Arts and Sciences. 28 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Nisan 2011. 
  8. ^ a b "Nobel Prize in Physiology or Medicine 2009". Nobel Foundation. 12 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2012. 
  9. ^ "Blackburn, Greider, and Szostak share Nobel". Dolan DNA Learning Center. 26 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2009. 
  10. ^ "Officers of the AACR". Aacr.org. 18 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2011. 
  11. ^ Alice Park (3 Mayıs 2007). "The Time 100: Elizabeth Blackburn". Time Magazine. 27 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2008. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jack Szostak</span> Amerikalı biyolog

Jack Szostak Amerikalı biyolog, Harvard Tıp Fakültesi Genetik Profesörü ve Boston'daki Massachusetts Genel Hastanesi'nde araştırmacı. 2009 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü, Elizabeth Blackburn ve Carol W. Greider ile birlikte Telomerler tarafından kromozomların nasıl korunduğunu keşfetmeleri sebebiyle almaya hak kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nörobilim</span> sinir sistemini inceleyen bilim dalı

Nörobilim, sinir sistemini inceleyen disiplinlerarası bir bilim dalıdır. Nöronların ve nöral devrelerin temel özelliklerini anlamayı hedefleyen bu bilim dalı, bu amaçla fizyoloji, anatomi, moleküler biyoloji, gelişim biyolojisi, sitoloji, matematiksel modelleme ve psikolojiyi birleştirir. Öğrenme, bellek, davranış, algı ve bilincin biyolojik temelinin anlaşılması Eric Kandel tarafından biyolojik bilimlerin "nihai zorluğu" olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Carol W. Greider</span>

Carolyn Widney "Carol" Greider, Amerikalı moleküler biyolog. Johns Hopkins Üniversitesi'nde profesör, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Direktörü. Elizabeth Blackburn'ün Kaliforniya Üniversitesi'nde yüksek lisans öğrencisi iken, 1984 yılında telomeraz enzimini keşfetti. Greider, kromozom uçlarındaki telomer yapısı ile ilgili araştırmalara öncülük etmiştir. Elizabeth Blackburn ve Jack W. Szostak ile birlikte telomer yapısının telomeraz enzimi ile ilerleyici kısalmalardan nasıl korunduğunu keşfetmesi sebebiyle 2009 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Santiago Ramón y Cajal</span> İspanyol nörobilimci (1852-1934)

Santiago Ramón y Cajal İspanyol patolog, histolog, sinirbilimci ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi. Cajal, beynin mikroskopik yapısıyla ilgili orijinal ve öncü niteliğindeki araştırmaları nedeniyle modern sinirbilimin babası olarak birçok kişi tarafından kabul edilmektedir. Çizim konusundaki yeteneği sayesinde beyin hücreleri ile ilgili yaptığı yüzlerce çizim bugün hâlâ eğitim amaçlı kullanılmaktadır. Sinir sisteminin yapısıyla ilgili yaptığı çalışmalardan dolayı 1906 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mario Capecchi</span> Nobel Ödüllü moleküler genetikçi

Mario Renato Capecchi, İtalyan asıllı Amerikalı moleküler genetikçi ve 2007 Nobel Tıp Ödülü sahibi bilim insanı. 2007 yılında Martin Evans ve Oliver Smithies ile Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü paylaştı. Günümüzde Utah Üniversitesinde profesörlük yapmaktadır.

Daniel Nathans Amerikan Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi mikrobiyolog.

<span class="mw-page-title-main">E. Donnall Thomas</span>

Edward Donnall "Don" Thomas Amerikalı hekim. Washington Üniversitesi fahri profesörü ve Fred Hutchinson Kanser Araştırma Merkezi klinik araştırma bölümü onursal direktörü olmuştur. 1990 yılında Joseph E. Murray ile birlikte "İnsan hastalıklarının tedavisinde organ ve hücre transplantasyonu ile ilgili keşiflerinden dolayı" Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü kazanmıştır. Thomas, lösemi tedavisi için kemik iliği nakli'ni geliştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">George Smith (kimyager)</span> Amerikalı biyolog, Nobel Kimya Ödülü sahibi

George Pearson Smith Nobel Ödülü sahibi Amerikalı biyolog ve kimyager. Şu anda, ABD'de Columbia, Missouri eyaletinde yer alan Missouri Üniversitesi'nde profesörlük yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Stanley Whittingham</span>

Michael Stanley Whittingham İngiliz - Amerikalı kimyager. Binghamton Üniversitesi'nde hâlen kimya profesörlüğü ve Malzeme Araştırmaları Enstitüsü ile Malzeme Bilimi ve Mühendisliği programının yöneticiliğini yapmaktadır. Ayrıca Binghamton'daki Kimyasal Enerji Depolama Merkezi'nin de (NECCES) yöneticiliğini yapmaktadır Akira Yoshino ve John B. Goodenough ile birlikte 2019 yılında Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Krzysztof Matyjaszewski</span> Polonyalı-Amerikan kimyager

Krzysztof "Kris" Matyjaszewski Polonya doğumlu, ABD vatandaşı kimyager. Carnegie Mellon Üniversitesi'nde Doğa Bilimleri Profesörü.

<span class="mw-page-title-main">James P. Allison</span>

James Patrick Allison, Teksas Üniversitesi MD Anderson Kanser Merkezi'nde immünoloji profesörü ve başkanı ve immünoterapi platformunun yönetici direktörü olan Amerikalı bir immünolog ve Nobel ödüllü bilim insanıdır.

<span class="mw-page-title-main">William Kaelin</span> Harvard Üniversitesi tıp profesörü; Nobel Ödülü

William G. Kaelin Jr., Amerikalı Nobel ödüllü bir hekim ve bilim insanıdır. Harvard Üniversitesi ve Dana-Farber Kanser Enstitüsü'nde tıp profesörüdür. Laboratuvarı tümör baskılayıcı proteinler üzerinde çalışmaktadır. Kaelin, 2016 yılında Albert Lasker Temel Tıbbi Araştırma Ödülü ve AACR Prenses Takamatsu Ödülü'nü aldı. Ayrıca 2019'da Peter J. Ratcliffe ve Gregg L. Semenza ile birlikte Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Gregg L. Semenza</span>

Gregg Leonard Semenza, Johns Hopkins Tıp Fakültesi'nde bir Çocuk Doktoru ve Genetik Tıp Profesörüdür. Hücre Mühendisliği Enstitüsü'nde vasküler program direktörü olarak görev yapmaktadır. Albert Lasker Temel Tıbbi Araştırma Ödülü'nü 2016'da aldı. Kanser hücrelerinin oksijen açısından fakir ortamlara uyum sağlamasına izin veren HIF-1'i keşfiyle tanınıyor. William Kaelin Jr. ve Peter J. Ratcliffe ile "hücrelerin oksijen varlığını nasıl algıladığı ve buna uyum sağladığına dair keşifler" için 2019 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü paylaştı.

<span class="mw-page-title-main">Michael Houghton</span> araştırmacı

Michael Houghton Nobel Ödülü sahibi bir İngiliz bilim insanıdır. Qui-Lim Choo, George Kuo ve Daniel W. Bradley ile birlikte 1989'da Hepatit C'yi keşfetti Ayrıca 1986'da Hepatit D genomunu keşfedenlerden birisidir. Hepatit C virüsünün (HCV) keşfi, kandaki HCV'yi tespit etmek için teşhis reaktiflerinin hızla geliştirilmesine yol açtı ve bu da kan transfüzyonu yoluyla HCV kapma riskini üçte birden yaklaşık iki milyonda bire düşürdü. Antikor testinin yalnızca ABD'de yılda en az 40.000 yeni enfeksiyonu ve dünya çapında çok daha fazlasınını önlediği tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Charles M. Rice</span> araştırmacı

Charles Moen Rice Amerikalı bir virolog ve asıl araştırma alanı Hepatit C virüsü olan Nobel Ödülü sahibi bilim insanı. New York City'deki Rockefeller Üniversitesi'nde viroloji profesörü ve Cornell Üniversitesi ile Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde yardımcı profesördür.

<span class="mw-page-title-main">Tasuku Honjo</span>

Tasuku Honjo Japon hekim-bilim insanı ve immünologdur. 2018 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nün kazananlarından birisidir. En çok programlanmış hücre ölüm proteini 1'i (PD-1) tanımlamasıyla tanınır. Aynı zamanda IL-4 ve IL-5 sitokinlerinin ve sınıf anahtarı rekombinasyonu ve somatik hipermutasyon için gerekli olan aktivasyonla indüklenen sitidin deaminazın (AID) moleküler keşfi ile de bilinir

Michael Warren Young Amerikalı biyolog ve genetikçi. Otuz yılı aşkın süredir Drosophila melanogaster de genetik olarak kontrol edilen uyku ve uyanıklık modellerini araştırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ardem Patapoutian</span> Amerikalı moleküler biyolog ve araştırmacı

Artem Pataputyan, Lübnan Ermenisi asıllı Amerikalı moleküler biyolog, nörobiyolog ve bilim insanı. Pataputyan, David Julius ile birlikte "ısı ve temas reseptörlerinin keşfi" nedeniyle 2021 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">David MacMillan</span> Britanyalı kimyager

David William Cross MacMillan İskoç organik kimyager ve bilim insanı. Asimetrik organokataliz alanını kavramsallaştırmasına dair çalışmaları ile tanınmaktadır. MacMillan, Alman kimyager Benjamin List ile birlikte 2021 Nobel Kimya Ödülünü kazandı. Nobel Komitesi yaptığı açıklamada "asimetrik organokataliz" olarak bilinen, molekülleri oluşturmak için geliştirdikleri yeni yönteme dair çalışmaları nedeniyle ödüle layık görüldüklerini açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">David Julius</span> Amerikalı bilim insanı

David Julius, Amerikalı fizyolog ve bilim insanı. Kapsaisin, mentol ve sıcaklığı saptayan TRPV1 ve TRPM8 reseptörlerinin karakterizasyonu dahil, ağrı hissi ve ısının moleküler mekanizmaları üzerindeki çalışmalarıyla tanınmaktadır. San Francisco'daki Kaliforniya Üniversitesi'nde profesör olarak ders veren Julius, Artem Pataputyan ile birlikte "ısı ve temas reseptörlerinin keşfi" nedeniyle 2021 Nobel Tıp Ödülü'ne layık görüldü.