İçeriğe atla

Elisabeth Isaksson

Elisabeth Isaksson
Elisabeth Isaksson, 2009
Milliyetİsveç İsveç
EğitimLisans Umeå Üniversitesi
Yüksek Lisans Maine Üniversitesi
Doktora Stockholm Üniversitesi
Kariyeri
DalıJeoloji Glasiyoloji
Çalıştığı kurumlarNorveç Kutup Bilimleri Enstitüsü

Elisabeth Isaksson, buz çekirdekleri üzerindeki çalışmalarına dayanarak kutup iklimi tarihini araştırmış olan İsveçli bir buzulbilimci ve yerbilimcidir. Ayrıca Norveç'in Svalbard adasında kar ve buz kirliliği hakkında çalışmış ve Antarktika iklim değişikliği ile ilgili ödüllü Avrupa projelerine katılmıştır.[1][2]

Eğitim

Isaksson 1986'da Umeå Üniversitesi jeoloji bölümünden mezun oldu. 1991 yılında Stockholm Üniversitesi'nden lisans derecesi ve Maine Üniversitesi'nden yüksek lisans derecesi aldı. Yüzeysel buzkar çekirdeklerden elde edilen iklim kayıtları, Dronning Maud Land, Antarktika[3] tezi ile 1994 yılında Stockholm Üniversitesi'nden doktora derecesini aldı.[1]

Kariyer

Isaksson, bugün jeoloji ve jeofizik departmanı bölüm başkanlığını[1][4] yürüttüğü Norveç Kutup Bilimleri Enstitüsü'nde Şubat 1995'te buzul bilimci olmadan önce, Stockholm Üniversitesi'ndeki Antarktika projeleri üzerinde araştırma görevlisidi (1988-1995). 2001'den bu yana, Svalbard'da bulunan Lomonsovfonna buz tabakasından alınan buz çekirdeği kayıtlarıyla çalıştı ve son 800 yıl boyunca yaşanan iklim değişikliğine dair bir dizi makaleye katkıda bulundu.[5]

1990'lardan bu yana kadınların bu alandaki kabulüne yönelik tutum değişiklikleri sayesinde Isaksson, 25 yıldan beri bir buzulbilimci olarak çalışabildi. Wibjörn Karlén yönetiminde doktora çalışması yaparken, İsveç'in en yüksek dağı olan Kebnekaise Dağı hakkında araştırma yaptı.[2] Norveç Kutup Bilimleri Enstitüsü'nde, Antarktika'daki buz ve deniz sedimenti çekirdeğindeki holojen iklim değişiklikleri, Norveç toprakları üzerindeki nükleer serpinti ve ABD ile işbirliğiyle yürütülen Doğu Antarktika'daki iklim değişkenliği üzerine araştırmalara katkıda bulundu.[1] Isaksson, 2007'de Descartes Ödülü'nü alan Avrupa EPICA Antarktika iklim projesinde kilit bir katılımcıdır.[6]

Kişisel hayatı

Isaksson 1990 yılında yine Norveç Kutup Bilimleri Enstitüsü'nde çalışan Philadelphia'lı Amerikan buzulbilimci Jack Kohler ile evlendi. Çiftin iki çocuğu vardır. Evleri Norveç'in uzak kuzeyindeki Tromsø'da bulunmaktadır.[7]

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Elisabeth Isaksson". Norwegian Polar Institute. 24 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2016. 
  2. ^ a b Aukland, Kristin (14 Mayıs 2014). "Do you have to be a tough man to be a polar researcher?". kifinfo. 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Altnau, S; Schlosser, E; Issaksson, E; Divine, D (7 Mayıs 2015). "Climatic signals from 76 shallow firn cores in Dronning Maud Land, East Antarctica" (PDF). The Cryosphere, 9, 924-944, 2015. 2 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ağustos 2016. 
  4. ^ Vinje Jenssen, Elin (1 Nisan 2014). "Kvinnene inntar polarområdene via jobben" (Norveççe). Norsk Polarinstitutt. 29 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2016. 
  5. ^ "Two ice-core δ18O records from Svalbard illustrating climate and sea-ice variability over the last 400 years" (PDF). The Holocene, 15,4. 2005. ss. 501-509. 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ağustos 2016. 
  6. ^ "Norwegian winner of Descartes Prize". The Research Council of Norway. 27 Mart 2008. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2016. 
  7. ^ Hurdle, Jon (2003). "Hooked on Glaciers". The Pennsylvania Gazette. 15 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2016. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Antarktika</span> kutup kıtası

Antarktika, Güney Yarımküre'nin en güneyinde bulunan ve Güney Kutbu'nu içeren kıta. Afrika ve Okyanusya'nın güneyinde olan ve içinde ülke bulunmayan tek kıta. Dünyanın en kurak yeridir, kıtanın bazı yerlerine 2 milyon sene yağmur yağmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Norveç</span> Kuzey Avrupada bir ülke

Norveç, resmî adıyla Norveç Krallığı, Kuzey Avrupa'da bulunan İskandinav Yarımadası'nın batısında bir ülke. Finlandiya, İsveç ve Rusya ile komşu olan ülkenin batıda Atlas Okyanusu'nun bir kolu olan Norveç Denizi'ne kıyısı vardır. Kıyıları binlerce fiyordla çizilidir.

<span class="mw-page-title-main">Svalbard</span> Norveçe bağlı takımada

Svalbard, Arktik Okyanusu'nda Norveç'e bağlı takımadadır. İdarî merkezi olan Longyearbyen, Dünya üzerinde bulunan en kuzeydeki idarî merkez olma özelliğini taşır. 1900'lü yılların başlarında yapılan bir antlaşma ile 40 kadar ülkenin adada yerleşim kurmasına hak tanınmıştır. Günümüzde bu hakkı sadece Norveç ve Rusya kullanmaktadır. İnsan cesedinin Dünya üzerinde hemen hemen hiç bozulmadan kaldığı nadir yerlerdendir. Bundan dolayı Svalbard'da ölmek ilginç bir şekilde yasa dışıdır.

<span class="mw-page-title-main">Longyearbyen</span>

Longyearbyen, Arktik Okyanusu'nda Norveç'e bağlı takımadalardan biri ve ayrıca takımadaların oluşturduğu Svalbard yönetim biriminin merkezidir. 1.000 nüfusu aşan Dünya'nın en kuzey yerleşim birimidir. Kasabanın nüfusu 2013 verilerine göre 2.075'tir.

Kutup iklimi, Dünya'nın sürekli olarak karlar ve buzlarla kaplı olan kutup bölgelerinde görülen iklim tipidir. Kuzey Kutbu çevresinde, Grönland Adası'nın iç kısımlarında ve Antarktika'da etkilidir.

Paleoklimatoloji, doğrudan ölçümlerin alınmadığı iklimlerin incelenmesidir. Araçsal kayıtlar Dünya tarihinin yalnızca küçük bir bölümünü kapsadığından, eski iklimin yeniden inşası, doğal çeşitliliği ve mevcut iklimin evrimini anlamak için önemlidir. Paleoklimatoloji, kayalar, tortular, sondaj delikleri, buz tabakaları, ağaç halkaları, içinde korunmuş verileri elde etmek için Dünya ve yaşam bilimlerinden çeşitli PROXY yöntemlerini kullanır. Vekilleri tarihlendirme teknikleriyle birleştirilen bu paleoiklim kayıtları, Dünya atmosferinin geçmiş durumlarını belirlemek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Stockholm Üniversitesi</span>

Stockholm Üniversitesi,, İsveç'in başkenti Stockholm'de bulunan bir devlet üniversitesidir. İsveç'in başkentindeki 16 yüksekokul ve üniversiteden biridir. 1878'de kurulan üniversite, 1960'tan beri üniversite statüsündedir ve dünya çapında en iyi 100 üniversiteden biridir.

Antarktika Buzul Çekirdiği Avrupa Projesi (EPICA) Antarktika'da bulunan derin buzul çekirdeği çok uluslu bir Avrupa delim projesidir. EPİCA; başkanlığı Prof. Dr. Heinrich Miller tarafından yürütülen, son 900,000 yıl içerisindeki iklim ve atmosfer değişiklikleri kayıtlarının elde edilebilmesini amaçlayan Avrupa Bilim Vakfı ve Avrupa Komisyonu arasında bir ortaklık çalışmasıdır. Avrupa Bilim Vakfı, Rusya ve Avrupa Birliği Üye ve İşbirliği ülkeleri arasında karşılıklı bilimsel, teknolojik ve yenilik işbirliği genişletme kuruluşu olarak tanımlanmaktadır ve 29 Avrupa ülkesinden 66 üye organizasyonu bulunmaktadır. Proje Antarktika'da iki buzul çekirdeğinin delinmesi ve incelenmesiyle Grönland Buzul Çekirdeği Projesi (GRIP) ve Grönland Buzul Örtüsü Projesi (GISP) adı verilen karşılıklı projeleri arasında karşılaştırma yapılmasını amaçlamaktadır. Bu kayıtların değerlendirilmesi, son buzullaşma dönemi boyunca gerçekleşen doğal iklim değişebilirlikleri ve hızlı iklim değişiklikleri mekanizmaları hakkında bilgi sağlayacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Grönland Buzul Çekirdeği Projesi</span>

Grönland Buzul Çekirdeği Projesi çok uluslu, bir Avrupa araştırma projesidir. Avrupa Bilim Vakfı tarafından organize edilmiştir. Fon, 8 ülke ve Avrupa Birliği'nden gelmiştir. 1989 yılında Grönland buzul tabakasının zirvesi sondaj alanı olarak seçilmiş ve 1992 yazında yapılan çalışmalarda ana kayaya kadar ulaşan 3029 metre derinliği esas alınmıştır. Bu çalışmanın amacı, elde edilen buz çekirdeğini analiz etmek buzda depolanan çevresel ve özellikle iklimsel değişiklikler hakkında geniş spekturumlu bilgileri ortaya çıkarmaktır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Svabya</span>

Yeni Svabya, Antarktika'da 20. doğu meridyeni ile 10. batı meridyeninde yer alan bölgeydi. 1939 başlarında Nazi Almanyası tarafından keşfedilmiş olup adını Schwabenland gemisinden almaktaydı ve Norveç'in hak iddia ettiği Kraliçe Maud Toprakları ile çakışmaktaydı. Bölgede 19 Ocak 1939 tarihinden 8 Mayıs 1945 tarihinde teslim olmasına kadar Nazi Almanyası tarafından hak iddia edilmiştir.

Eşsiz bir şekilde, Svalbard'ın Norveç takımadaları tamamen vizesiz bölgedir. Herkes, vatandaşlığın ülkesine bakılmaksızın Svalbard'da süresiz olarak yaşayabilir ve çalışabilir. Svalbard Anlaşması, Norveç vatandaşları olarak vatandaşların eşit şartlar altında vatandaşlara bağışta bulunuyor. Antlaşması olmayan ülkelerin vatandaşlar da sınırsız olarak vizesiz olarak yaşayabilir ve çalışabilirler. Per Sefland,, "Antlaşma vatandaşları ile antlaşma dışındaki vatandaşlar arasında herhangi bir değişiklik yapmadığımız, şimdiye kadar seçilmiş bir politikadır" şeklinde konuşmuştur. "Svalbard'tan reddetme ve sınırdışı etme ile ilgili düzenlemeler" ayrım gözetmeksizin yürürlüktedir. Kişinin sınr dışı edilmesi için gerekçeler arasında destek araçlarının bulunmaması ve yasaların veya düzenlemelerin ihlali yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Buz örtüsü</span> Büyük buzul kütlesi

Buz örtüsü veya örtü buzulu, 50.000 km²'den büyük buzulsal buz kütlesi. Dünya üzerine yayılmış olan büyük boyutlardaki buz tabakalarıdır. Bu tabakalar genelde yüksek kutuplarda bulunur ve etrafında yüzeyin yüksekliği azalmaktadır. Örtü buzulları yüksek kutuplarda bulunan volkanik adalar, vadiler ve dağları kaplar. Örtü buzulları, yüzeylerinde bulunan buzun tabakalarının aşındırılması ve yerleştirilmesi sonucu oluşan yüksekliği ile önemli bir geçiş noktası oluştururlar. Örtü buzulları, aşırı soğuk iklim koşulları nedeniyle etrafında pek çok bitki ve hayvan türünün yaşamasına olanak vermezler.

<span class="mw-page-title-main">Burcu Özsoy</span> Türk bilim insanı

Burcu Özsoy, Türk bilim insanı. Antarktika'da deniz buzu gözlemleri konusunda çalışmış olup Türkiye'nin ilk kutup araştırma merkezi olan İstanbul Teknik Üniversitesi Kutup Araştırmaları Uyg-Ar Merkezi'nin müdiresi olarak görev yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Shōwa İstasyonu</span> Antarktikada bir üs

Shōwa İstasyonu, Antarktika'da bulunan bir Japon araştırma istasyonudur. İstasyon, 1957 yılında açılmış olup Kraliçe Maud Toprakları'nda bulunan Doğu Ongul Adası'nda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dansgaard-Oeschger etkinliği</span>

Dansgaard-Oeschger olayları, son buzul döneminde 25 kez meydana gelen hızlı iklim dalgalanmalarıdır. Bazı bilim adamları, olayların yarı periyodik olarak meydana geldiğini ve tekrarlama süresinin 1.470 yılın katları olduğunu söylüyor; ancak bu tartışılıyor. Holosen sırasında karşılaştırılabilir iklim döngüsü, Bağ olayları olarak adlandırılır.

Descartes Ödülü, Avrupa Birliği tarafından Fransız matematikçi ve filozof René Descartes'ın onuruna verilen yıllık bir bilim ödülüydü.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Antarktika Buz Örtüsü</span>

Doğu Antarktika Buz Örtüsü, Antarktika'daki iki büyük buz tabakasından biridir ve tüm gezegendeki en büyüğüdür. Bu coğrafi oluşum, uzunlamasına olarak 45° batı ve 168° doğu boylamları arasında uzanır.

<span class="mw-page-title-main">Nils Christoffer Dunér</span>

Nils Christoffer Dunér İsveçli astronom. Ailesi Nils Dunér ve Petronella 'dır.

<span class="mw-page-title-main">I. Peter Adası</span>

I. Peter Adası, Bellingshausen Denizi'nde kıta Antarktika'sından 450 kilometre (240 nmi) uzaklıkta yer alan, Norveç'in Bouvet Adası ve Kraliçe Maud Bölgesi ile birlikte kendisine bağımlı toprak olarak gördüğü ıssız bir volkanik adadır. Ada, Antarktika ve Subantarktika'daki Norveç'e bağlı üç bölgeden birini oluşturuyor. Ada yaklaşık 11 × 19 kilometre boyutlarında, 156 km2 (60 sq mi) alana sahip bir ada olup, en yüksek noktası 1.640-metre (5.380 ft) ile son derece belirgindir Lars Christensen Zirvesi'dir. Adanın neredeyse tamamı buzulla kaplıdır ve yılın büyük bölümünde buz kütleleriyle çevrili olduğundan çoğu zaman adaya erişilemez. Adada bazı deniz kuşları ve foklar dışında çok az omurgalı hayvan yaşamı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Norveç'in bağımlı bölgeleri</span>

Avrupa ülkesi Norveç'in üç bağımlı bölgesi vardır ve bunların hepsi ıssız olup, Güney Yarımküre'de bulunmakta. Bouvet Adası (Bouvetøya), Atlas Okyanusu'nun güneyindeki bir Subantarktik adasıdır. Kraliçe Maud Toprakları, Antarktika'nın 20. meridyen batı ile 45. meridyen doğu arasındaki bölgesini kapsamaktadır. I. Peter Adası, Antarktika'nın Ellsworth Toprakları kıyılarının 450 kilometre (280 mi) açıklarında bulunan volkanik bir adadır. Tüzel kişiliği olmayan alanlar olmasına rağmen, ne Svalbard ne de Jan Mayen resmî olarak bağımlı bölgeler olarak kabul edilmemektedir. Svalbard Antlaşması, Arktik bölgenin bazı yönlerini düzenlerken, adaların Norveç'in bir parçası olduğunu kabul ediyor. Benzer şekilde Jan Mayen de Norveç'in ayrılmaz bir parçası olarak kabul edilmektedir.