İçeriğe atla

Eli Kohen

Eli Kohen
Casusluk faaliyeti
Bağlılık İsrail
HizmetMossad
Hizmet yılları1961–1965
Kişisel bilgiler
Doğum ismiEliyahu Ben-Şaul Kohen
Doğum6 Aralık 1924
İskenderiye, Mısır
Ölüm18 Mayıs 1965 (40 yaşında)
Şam, Suriye
Ölüm
nedeni		Casusluk nedeniyle idam
Milliyetİsrail
EşiNadia Majald (e. 1959)

Eliyahu Ben-Şaul Kohen (İbranice: אֱלִיָּהוּ בֵּן שָׁאוּל כֹּהֵן; Arapça: إيلياهو بن شاؤول كوهين; 6 Aralık 1924 – 18 Mayıs 1965), halk arasında bilinen adıyla Eli Kohen, özellikle 1961–65'te Suriye'de gerçekleştirdiği ve ülkesi İsrail için çok kritik istihbarat topladığı göreviyle tanınmış İsrailli casustu. Suriye'deki misyonu sırasında politik ve askerî hiyerarşide Savunma Bakanı'nın baş danışmanı olacak kadar yakın ilişkiler geliştirdi.[1][2]

Yaşamı

Eliyahu Ben-Şaul Kohen, 6 Aralık 1924'te Mısır'ın İskenderiye şehrinde yoksul bir Mizrahi Yahudi ailede dünyaya geldi.[3] Babası oraya 1914'te Halep'ten taşınmıştı. Kahire Üniversitesinde okudu ve ardından 1950'lerin başlarında İsrail'e göçtü. Çeşitli askerî operasyonlarda görev aldı. Mısır hükûmeti asla onun Goshen Operasyonunda görev aldığını kabul etmedi. 1959'da Nadia Majald ile evlenen Kohen'in üç çocuğu oldu. İsrail'in Ordusunda istihbarat konusunda çalışmaya başlamış Kohen, 1961'de Arjantin'e gönderildi. Orada kendini Kemal Emin Sâbit sahte adıyla tanıttı.

Sonrasında Suriye'ye dönen Kohen, Golan Tepelerinde görev alan Suriye askerlerinin güvenini kazandı. Bilgileri İsrail'e radyo ve gizli mektuplar vasıtasıyla ulaştıran Kohen, birçok üst rütbeli Suriyeli general ile arkadaşlık kurmayı başardı. Bazı kaynaklar Emin el-Hafız ile Buenos Aires'te iyi bir arkadaşlık kurduğundan söz etse de Hafız 2001 yılında verdiği bir röportajda 1962 yılında Moskova'da olduğunu söylerek bu bilgileri yalanladı.

Kohen'in idamı

Kohen, Suriye ordusuna yakın bir yerden ev kiralamıştı ve verici yardımıyla İsrail'e buradan haber ulaştırıyordu. Ordu kendi içinde verici ile haberleştiği için Kohen'in gönderdiği bilgiler diğer bilgiler ile karışıyor, açık şekilde gözükmüyordu, kendini böyle kamufle etmişti. 1965 yılında SSCB, Suriye'ye askeri yardımda bulundu. Bu yardım için 1 günlüğüne ordu verici ile haberleşmeyi kapattı. Kohen, bu süre içinde İsrail'e verici ile haber ulaştırınca ordu bunu tespit etti. Kohen, Suriye siyasetinde yükselmiş birisiydi. Başlarda birçok kişi bunu reddetse bile Kohen'in MOSSAD ajanı olduğu ortaya çıkmıştı. Pek çok ülkenin arabulucuk yapıp idamı durdurmaya çalışmasına karşın, Suriye tarafından sorgulanan Kohen, 1965 yılında Şam'da idam edildi. Kemikleri hala Suriye topraklarındadır. İsrail bu kemikleri almak için birçok girişimde bulunmuştur fakat fayda etmemiştir.

Eli Kohen, Suriye ordusu ve siyasetinde üst noktalara ulaştığı için birçok bilgiye sahipti ve bu bilgileri İsrail'e ulaştırdı. Ölümünden 2 yıl sonra çıkan Altı Gün Savaşı'nda bu bilgiler çok önemli rol oynadı. Özellikle Golan Tepeleri'nin ele geçmesinde onun gönderdiği bilgilerin büyük payı vardı. İsrail, savaş çıktığında Suriye'nin bütün saldırı planlarını biliyordu ve envanterinde bulunan mermi sayısının bilgisine kadar sahipti.

Kısa hayat hikâyesi Netflix'in 6 Eylül 2019 tarihinde yayınladığı The Spy adlı mini dizisinde anlatıldı.[4]

Kaynakça

Mossad Büyük Operasyonlar. Koton Kitap. 2012. ss. 179-211. ISBN 978-605-87539-3-8. 

  1. ^ Bergman, Ronen (5 Temmuz 2018). "Israel's Secret Operation to Recover the Watch of a Legendary Spy". New York Times. 26 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021. 
  2. ^ Ahronheim, Anna (15 Nisan 2019). "Rumors fly that body of legendary Israeli spy Eli Cohen was found". Jerusalem Post. 10 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021. 
  3. ^ "Eli Cohen (1924–1965)". Jewish Virtual Library. 3 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2019. 
  4. ^ The Spy, IMDB.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">CIA</span> Amerika Birleşik Devletlerinin ulusal istihbarat teşkilatı

CIA, Birleşik Devletler federal hükûmetinin sivil bir dış istihbarat servisidir ve resmî olarak dünyanın dört bir yanındaki ulusal güvenlik bilgilerini, öncelikle insan istihbaratını (HUMINT) kullanarak toplamak, işlemek ve analiz etmekle görevlendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aman (IDF)</span>

Aman, İsrail Ordusu'nun askeri istihbarat birimi. 1950 yılında kurulmuştur. Kara, hava veya deniz kuvvetlerine bağlı olmayan bağımsız bir birimdir.

<span class="mw-page-title-main">Otto Skorzeny</span> Waffen-SS komandosu

Otto Skorzeny, II. Dünya Savaşı sırasında Alman Waffen-SS komandosu. Budapeşte başkanlık sarayının basılmasını da yönetmiş ve bu sayede Macaristan'ın Almanlara karşı saf değiştirmesini önlemiş Hitler'in meşhur askerlerinden biriydi. II. Dünya Savaşı'nın ardından kurulan gizli Nazi iş birliği örgütü Odessa üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Mossad</span> İsrail ulusal istihbarat teşkilatı

Mossad veya resmî adıyla HaMossad leModiʿin uleTafkidim Meyuḥadim, İsrail'in ulusal istihbarat teşkilatıdır. Askerî istihbarat teşkilatı Aman ve iç güvenlik teşkilatı olan Şin Bet ile birlikte İsrail İstihbarat Topluluğundaki birimlerden biridir. Kurumun ana mantalitesi, kuruluşundan bugüne değin yalnızca İsrail'i değil, yeryüzündeki tüm Yahudi topluluklarını olası bir saldırı veya katliam girişimine karşı koruyup kollamaktır.

<span class="mw-page-title-main">Mordehay Vanunu</span>

Mordehay Vanunu. 1986 yılında İngiliz Sunday Times gazetesine İsrail'in gizli nükleer silah programını açıklamasının ardından 30 Eylül 1986 tarihinde Roma'da Mossad ajanlarınca bayıltılarak İsrail'e kaçırılan ve vatana ihânet suçundan yargılanıp 18 yıl hüküm giyen İsrailli nükleer teknisyen.

<span class="mw-page-title-main">Altı Gün Savaşı</span> 1967 yılında İsrail ile Arap ülkeleri arasında yapılan savaş

Altı Gün Savaşı ; diğer adlarıyla 1967 Arap-İsrail Savaşı, Üçüncü Arap-İsrail Savaşı, Altı Günün Savaşı veya Haziran Savaşı, 5 Haziran 1967 Pazartesi, İsrail ile Arap komşuları Mısır, Ürdün ve Suriye arasında başlayan ve 6 gün süren savaşa verilen addır. Arap İttifakı'na Irak, Suudi Arabistan, Sudan, Tunus, Fas ve Cezayir de asker ve silah yardımıyla katılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Golan Tepeleri</span> İsraile ait bir bölge

Golan Tepeleri ya da Cevlan Tepeleri veya sade bir şekilde Golan, Levant'ta yaklaşık 1,800 kilometrekarelik bir bölgedir. 'Golan Tepeleri' olarak tanımlanan bu bölge, disiplinler arasında farklılık gösterir: jeolojik ve biyocoğrafik bir bölge olarak Golan Tepeleri, güneyde Yermuk Nehri, batıda Celile Denizi ve Hula Vadisi ile sınırlanan bazaltik bir platoyu ifade eder. Sosyo-politik olarak Suriye'nin güneybatı, İsrail'in ise kuzeydoğu ucundaki bir bölgedir. Lübnan ve Ürdün ile komşudur. Bir bölümü Kuneytire Valiliği, bir bölümü Dera Valiliği'nin sınırları içinde kalır.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Türkiye ilişkileri</span> ikili ilişkiler

Türkiye-İsrail ilişkileri, Türkiye ile İsrail’in, Türkiye’nin İsrail’i tanıdığı Mart 1949 tarihinden sonra kurdukları ikili ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Suriye İç Savaşı Güney Cephesi</span> Güney Suriyedeki çatışma alanları

Suriye İç Savaşı Güney Cephesi, Suriye'nin güney sınırında Lübnan, Golan Tepeleri ve Ürdün'e komşu olan Kuneytire, Süveyda ve Dera illerindeki çatışmaları kapsamaktadır.

Birim 8200 sinyal istihbaratı toplamaktan (SIGINT) ve kod çözmeden sorumlu İsrail İstihbarat Kolordusu birimidir. Aynı zamanda askeri yayınlarda İstihbarat Kolordusu Merkez Derleme Birimi olarak görünür ve bazen de Israeli SIGINT National Unit (ISNU) olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Yossi Kohen</span> İsrailli siyasetçi

Yossi Kohen, 2016 – 2021 yılları arasında İsrail'in ulusal istihbarat teşkilatı Mossad'ın genel direktörlüğünü yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yeşil Hat (İsrail)</span> 1948 Arap-İsrail Savaşı sonrası, İsrail ile 4 Arap devleti arasında yapılan 1949 Ateşkes Anlaşmaları neticesinde çekilen sınır çizgisi

Yeşil Hat ya da 1947 Öncesi Sınırlar ya da 1949 Ateşkes Sınırları, 1948 Arap-İsrail Savaşı sonrası İsrail ile 4 Arap devleti arasında yapılan 1949 Ateşkes Anlaşmaları neticesinde çekilen sınır çizgisidir. Bu sınır hattı ile Araplara ait olan Batı Şeria ve Gazze şeridi İsrail'den ayrılmıştır. Oluşturulan bu hat ile birlikte sınırların durumu 1967 yılındaki Altı Gün Savaşı'na kadar devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Kürdistan Bölgesel Yönetimi ilişkileri</span> Kürt ve Yahudi ilişkileri

Kürdistan Bölgesel Yönetimi-İsrail ilişkileri, Kürt ve Yahudi halkları arasındaki ilişkilerin tarihsel arka planını ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile İsrail arasındaki mevcut siyasi ve ekonomik ilişkileri kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Arap Emirlikleri-İsrail Barış Anlaşması</span>

Birleşik Arap Emirlikleri-İsrail Barış Anlaşması veya İbrahim Anlaşması, 13 Ağustos 2020'de Birleşik Arap Emirlikleri ile İsrail arasında yapılan anlaşmadır. Birleşik Arap Emirlikleri bu anlaşmayla birlikte İsrail'in Mısır'dan ve Ürdün'den sonra anlaşma yaptığı üçüncü Arap ülkesi olmuştur ve Körfez ülkeleri arasında İsrail'le anlaşan ilk ülke konumundadır. İbrahim Anlaşması'nın açıklanmasından saatler sonra Birleşik Arap Emirlikleri medyası İsrail'in anlaşma karşılığında Filistin'deki ilhak politikasını kalıcı şekilde durdurduğunu yazmıştır, buna karşın İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, ilhak politikasının kalıcı şekilde durdurulmadığını, bir süre askıya alındığını belirtmiştir.

İsrail'de sansür yasaları, 1945'ten itibaren İsrail'den veya İsrail üzerinden yerel medya, yabancı gazeteler ve tel servisi aktarımları için geçerli olan yayınlarına uygulanan İngiliz düzenlemelerine dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin Çiftliği Savaşı</span>

Çin Çiftliği Savaşı, Yom Kippur Savaşı'nın bir parçası olarak Mısır Ordusu ile İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) arasında 15 Ekim - 17 Ekim 1973 arasında gerçekleşti. Büyük Acı Göl'ün kuzeyinde ve Süveyş Kanalı'nın hemen doğusunda, Mısır tarımsal araştırma istasyonunun yakınında, Sina Yarımadası'nda gerçekleşti. Bölge, İsrail ordusu tarafından Çin Çiftliği olarak biliniyordu; ancak bu araştırma istasyonunun Japon yapımı ekipman kullanmasından kaynaklanan bir yanlış isimdi.

Bramble Bush Operasyonu, İsrail'in Körfez Savaşı sırasında Irak'ın Scud füzeleriyle topraklarına gerçekleştirdiği saldırılarına misilleme olarak 1992'de Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'e suikast düzenleme planıydı. Aralık 2003'te İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth tarafından operasyonun detaylı bilgileri yayınlanmış olsa da Ocak 1999'dan beri komplo teorisi seviyesinde bilinen bir haberlerdi. Plan, operasyon tatbikatı sırasında beş askerin öldürülmesinin ardından iptal edildi; kaza İsrail'de Tze'elim Bet felaketi olarak biliniyor.

<span class="mw-page-title-main">İsrail güvenlik güçleri</span>

İsrail güvenlik güçleri, İsrail de İsrail güvenlik kuruluşundan olarak bilinen kolluk kuvvetleri, askeri, paramiliter, hükümet ve istihbarat kurumları dahil olmak üzere çeşitli organizasyonları içerir.

Mart 1949 Suriye askerî darbesi, Suriye'de 30 Mart 1949'da gerçekleşen kansız bir darbeydi ve modern Suriye tarihinde ülkenin demokratik olarak seçilmiş hükûmetini deviren ilk askeri darbeydi. 11 Nisan 1949'da Suriye devlet başkanı olacak olan Suriye Ordusu Genelkurmay Başkanı Hüsnü Zaim tarafından gerçekletirildi. Zaim'in yönetimi ele geçirilmesine yardım eden subaylar arasında, her ikisi de daha sonra sırasıyla ülkenin askeri liderleri olacak olan Sami el-Hinnavi ve Edib Çiçekli de vardı. Devlet Başkanı Şükri el-Kuvvetli, Suriye Ordusu için düşük kaliteli silahlar satın almak ve zayıf liderlikle suçlandı. Kısa bir süre hapsedildi, ancak daha sonra Mısır'a sürgüne gönderildi. Daha sonra Temsilciler Meclisi olarak adlandırılan Suriye Parlamentosu feshedildi. Zaim, cumhuriyeti devirmek için komplo kurmakla suçladığı Münir el-Eclani gibi birçok siyasi lideri de hapse attı.

<span class="mw-page-title-main">Orchard Operasyonu</span> 2007 İsrailin Suriyede şüpheli bir nükleer reaktöre düzenlediği hava saldırısı

Orchard Operasyonu, aynı zamanda Operation Outside the Box olarak da bilinir, Suriye'nin Deir ez-Zor bölgesinde, Al Kibar sahası olarak anılan, şüpheli bir nükleer reaktöre, 6 Eylül 2007'de gece yarısından hemen sonra meydana gelen İsrail hava saldırısıydı. İsrail ve ABD hükûmetleri yedi ay boyunca bu gizli baskınlarını açıklamadılar. Beyaz Saray ve Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) daha sonra Amerikan istihbaratının sitenin askeri amaçlı bir nükleer tesis olduğunu belirttiğini doğruladı, ancak Suriye bunu reddetti. 2009 Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) soruşturması, uranyum ve grafitin kanıtlarını bildirdi ve sitenin bildirilmemiş bir nükleer reaktöre benzeyen özellikler taşıdığı sonucuna vardı. IAEA başlangıçta sitenin yapısını onaylayamadı veya reddedemedi çünkü, IAEA'ya göre Suriye, IAEA soruşturmasıyla gerekli işbirliğini sağlayamadı. Suriye bu iddialara itiraz etti. Yaklaşık dört yıl sonra, Nisan 2011'de Suriye İç Savaşı sırasında IAEA, tesisin bir nükleer reaktör olduğunu resmen doğruladı. İsrail, 2018 yılına kadar saldırıyı kabul etmedi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.