Eleonora Jenko Groyer
Eleonora Jenko Groyer | |
|---|---|
 Groyer, 1930 | |
| Doğum | Eleonora Jenko 15 Şubat 1879 Ljubljana, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu |
| Ölüm | 24 Haziran 1959 (80 yaşında) Ljubljana, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu |
| Meslek | Doktor |
| Tanınma nedeni | İlk Sloven kadın doktor |
Eleonora Jenko Groyer (d.1879 – ö.1959), Sloven coğrafyasında ilk kadın doktor olmasıyla tanınan Sloven bir doktordu.[1]
Hayatın erken dönemi ve eğitim
Eleonora Jenko, 15 Şubat 1879'da o zamanlar Avusturya-Macaristan'ın bir parçası olan Ljubljana'da yüksek eğitimli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası doktor Ludvik Jenko ve annesi de eğitimli bir kadın olan Terezija Jenko'ydu (kızlık soyadı Lenče). Annesi Ljubljana ve Bavyera'da çalışmış ve Moskova'da bir yıl geçirmişti. Sonrasında da kocasına muayenehanesinde yardımcı olarak çalışmıştı. Çift, Pan-Slavizm'in destekçileri olarak Slovenya kültürel yaşamına aktif olarak katıldı. Eleonora'nın en büyüğü olduğu dört çocukları vardı. Tüm kardeşler yüksek öğrenim gördü. En tanınanı bilim alanında doktora sahibi ilk Sloven kadın olan kız kardeşi Ana idi.[1][2]
Eleonora Jenko, ilk öğrenimini Ljubljana'da Ursulines'te tamamladı. Ailesi onun yüksek öğrenim görmesini planlıyordu, ancak kızlara yönelik mevcut yerel okullar üniversitelere kaydolmaya izin vermediğinden Cetine'deki Maria Alexandrovna Kız Enstitüsü'ne gönderildi. Bu karar, ebeveynlerinin Rusya yanlısı duruşu ve yakında Saint Petersburg'da kadınlara yönelik bir tıp fakültesinin açılacağı bilgisi nedeniyle alındı. Eleonora Jenko mezun olduktan sonra Rusya'ya taşındı, ancak müfredatında Latince eksik olduğundan tıp eğitimine başlayamadı. Bunun yerine 1897'de Felsefe fakültesine kaydoldu ve ertesi yıl Latince sınavını geçtikten sonra geçiş yaptı. 10 dönemlik çalışması bir tifüs enfeksiyonu nedeniyle kesintiye uğradı. Sonra da iki yıl boyunca Rus-Japon Savaşı nedeniyle kesintiye uğradı ve bu süre zarfında Moskova'da kadın ve çocuklara yönelik bir askerî hastanede çalıştı.
Tıp diplomasına sahip ilk Sloven kadın olmak için sözlü ve uygulamalı sınavları tamamladıktan sonra eğitimini 14 Şubat 1907'de tamamladı. Aynı yılın Aralık ayında, Klimkovice kaplıcasında tıbbi muayenehanesi olan Avusturyalı doktor ve deniz subayı Friederik Groyer ile evlendi ve onun asistanı olarak işe başladı. Mayıs 1908'de kızları Jolanda doğdu.[3]
Kariyer
Daha sonraki bilgilere göre Jenko Groyer'in, kocası Matulji'ye taşınırken, yerel hükûmetinin özel izniyle Ljubljana'daki bir devlet hastanesinde ücretsiz doktor olarak çalışmıştır. Orada jinekolojik ameliyatlara asistanlık yaparken bazı ameliyatları da kendisi gerçekleştirmiştir. 1911'de İçişleri Bakanlığı onun eğitimini resmen tanıdı ve parlamento temsilciler odasının resmi muhalefetine rağmen, tıbbi muayenehane kurma iznini verdi. Ancak kendisinin "doktor." olarak imza atmasına izin verilmedi. Daha sonra Opatija'da özel bir muayenehaneye başlamak için kocasını takip ederek Avusturya kıyılarına gitti. Oradaki hastaları yalnızca kadınlardan oluşuyordu. Aralarında ressam Lea von Littrow'un da bulunduğu bazı etkili sakinler, onun mesleki tanınma mücadelesini desteklediler.
İlk özel girişimi, Opatija'da insan hareketinin sonunu getiren Birinci Dünya Savaşı'nın ardından sona erdi. Jenko Groyer, Ljubljana'ya döndü. Burada kendisine çiçek hastalığına karşı aşı yapması ve sonra Grosuplje bölgesinde genel tıbbi hizmet görevleri verildi. Kocası Pula'da askeri doktor olarak görevlendirilmişti. Savaştan sonra yeni kurulan Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'nda diplomasının tanınması için yine bürokratik engellerle karşılaştı ve Zagreb Üniversitesi'nde ek sınavlara girmek zorunda kaldı. Gerekli tüm resmi nitelikleri elde etmesine rağmen devlette çalışması defalarca reddedildi ve özel muayenehanede çalışmak zorunda kaldı. Kayıtlara göre başlarda kocasının da Ljubljana'da çalışmış, ancak 1920'lerin sonlarında itibaren akıbeti bilinmiyor.[1]
Jenko Groyer, 1930 ile 1935 yılları arasında kadın sağlığı üzerine kadın dergisi Ženski svet'de 18 makale yayınladı. Mali sıkıntıya rağmen, II. Dünya Savaşı'na giden dönemde Ljubljana tabipler birliğine zulüm gören meslektaşları için bir kredi vererek yardım etti. Ardından Kurtuluş Cephesi'ne ücretsiz tıbbi bakım ve tıbbi malzeme bağışı konusunda yardım etti. Savaştan sonra, tıbbi personel sıkıntısına rağmen, sözde Rusya yanlısı yönelimi nedeniyle işe alınması bir kez daha reddedildi. Yine de 1953'te devletten emekli maaşı aldı. 1959'da Ljubljana'da öldü.[1]
Kaynakça
- ^ a b c d Fischinger, Janez; Fischinger, Duša (September 2016). "Prva slovenska zdravnica dr. Eleonora Jenko Groyer (1879-1959)". Slovenian Medical Journal (Slovence). 85 (9): 520-528. 25 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2024.
- ^ Petrič, Iztok; Jereš, Jakub; Iglič, Aleš (2015-12-15). "Ana Jenko Šterba-Böhm (1885–1936), prva Slovenka z doktoratom iz kemije". Acta Chimica Slovenica (Slovence): S140–S144.
- ^ "Prva opatijska liječnica i feminizam". 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2024.
